Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam

• Tác giả: Đặng Ngọc Quý Phương
• Người hướng dẫn: PGS. Hà Quang Đào
• Trường học: Trường Đại Học Ngân Hàng TP.Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính - Ngân Hàng
• Đề tài: Nâng Cao Năng Lực Cạnh Tranh Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Công Thương Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH VÀ NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
• 1.1. Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại. Khái niệm về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại. Tiêu chí đo lường năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại. Năng lực tài chính. Chất lượng tài sản. Năng lực công nghệ. Năng lực quản lý và cơ cấu tổ chức. Mức độ đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ và mạng lưới hoạt động. Uy tín và thương hiệu. Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại. Khái niệm về nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại. Các nhân tố ảnh hưởng đến nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại. Các nhân tố khách quan. Yếu tố chủ quan. Ý nghĩa của việc nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại. Kinh nghiệm của một số quốc gia về nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng và bài học kinh nghiệm rút ra đối với Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam. Kinh nghiệm của một số quốc gia về nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng. Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Trung Quốc. Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại Nhật Bản. Bài học kinh nghiệm rút ra đối với NHTMCP Công thương Việt Nam
• 1.2. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM
• 2.1. Tổng quan về ngân hàng Thương mại Công thương Việt Nam. Khái quát về sự hình thành, phát triển và cơ cấu tổ chức. Tổng quan về hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam. Thực trạng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam. Năng lực tài chính. Chất lượng tài sản. Năng lực công nghệ. Năng lực quản lý và cơ cấu tổ chức. Mức độ đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ và mạng lưới hoạt động. Uy tín và Thương hiệu. Vận dụng mô hỉnh SWOT để xác định vị thế cạnh tranh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam. Thách thức (Threats). Đánh giá năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam. Thành công và nguyên nhân. Hạn chế và nguyên nhân
• 2.2. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM. Định hướng hoạt động của NHTMCP Công thương Việt Nam đến năm 2020
• 3.1. Định hướng nhiệm vụ trọng tâm của VietinBank đến năm 2020. Xu hướng nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại Việt Nam. Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của NHTMCP Công thương Việt Nam. Gia tăng năng lực tài chính của VietinBank. Giải pháp tăng quy mô vốn. Giải pháp phòng ngừa rủi ro. Nâng cao khả năng sinh lời. Nhóm giải pháp gia tăng công nghệ ngân hàng. Đào tạo và nâng cao chất lượng đội ngũ nguồn nhân lực của ngân hàng. Nâng cao năng lực quản lý và tăng cường sự liên kết giữa các ngân hàng nội địa
• 3.2. Đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ, phát triển mạng lưới hoạt động bền vững. Xây dựng chiến lược mở rộng hình ảnh, nâng cấp thương hiệu và hợp tác với các đối tác chiến lược nước ngoài. Kiến nghị đối với Chính phủ. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước
• 3.3. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• KẾT LUẬN

I. Tổng quan về nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại Việt Nam

Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (VietinBank) là một chủ đề quan trọng trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Luận văn thạc sĩ của Đặng Ngọc Quý Phương đã chỉ ra rằng việc nâng cao năng lực cạnh tranh không chỉ giúp ngân hàng tồn tại mà còn phát triển bền vững. Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp nhằm cải thiện năng lực cạnh tranh của VietinBank.

1.1. Khái niệm và tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh ngân hàng

Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại được định nghĩa là khả năng duy trì và mở rộng thị phần, đồng thời đạt được lợi nhuận cao hơn mức trung bình của ngành. Các tiêu chí đánh giá bao gồm năng lực tài chính, chất lượng tài sản, và uy tín thương hiệu.

1.2. Ý nghĩa của việc nâng cao năng lực cạnh tranh

Nâng cao năng lực cạnh tranh giúp ngân hàng cải thiện vị thế trên thị trường, thu hút khách hàng và tăng trưởng bền vững. Điều này cũng góp phần vào sự phát triển kinh tế của đất nước, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

II. Thực trạng năng lực cạnh tranh của VietinBank giai đoạn 2013 2017

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng năng lực cạnh tranh của VietinBank có xu hướng tăng trong giai đoạn 2013-2017. Tốc độ tăng trưởng ổn định và chất lượng tài sản được kiểm soát tốt là những điểm mạnh nổi bật. Tuy nhiên, ngân hàng vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức từ thị trường.

2.1. Phân tích SWOT về VietinBank

Mô hình SWOT cho thấy VietinBank có nhiều điểm mạnh như mạng lưới chi nhánh rộng khắp và uy tín thương hiệu. Tuy nhiên, ngân hàng cũng gặp phải những điểm yếu như thiếu vốn và áp lực cạnh tranh từ ngân hàng nước ngoài.

2.2. Đánh giá thực trạng tài chính và hoạt động kinh doanh

Thực trạng tài chính của VietinBank cho thấy tỷ lệ nợ xấu thấp và hiệu quả kinh doanh dẫn đầu hệ thống ngân hàng Việt Nam. Tuy nhiên, cần cải thiện hơn nữa về khả năng sinh lời và quản lý rủi ro.

III. Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho VietinBank

Để nâng cao năng lực cạnh tranh, VietinBank cần thực hiện một số giải pháp chiến lược. Những giải pháp này không chỉ tập trung vào cải thiện nội tại mà còn mở rộng hợp tác với các đối tác chiến lược.

3.1. Tăng cường năng lực tài chính và quản lý

Gia tăng quy mô vốn và cải thiện khả năng sinh lời là những giải pháp quan trọng. Ngân hàng cần xây dựng kế hoạch huy động vốn hiệu quả và quản lý rủi ro chặt chẽ.

3.2. Đổi mới công nghệ và nâng cao chất lượng dịch vụ

Đầu tư vào công nghệ ngân hàng hiện đại và đào tạo nhân lực chất lượng cao sẽ giúp VietinBank nâng cao trải nghiệm khách hàng và tăng cường sự cạnh tranh.

IV. Ứng dụng thực tiễn và kết quả nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu cho thấy VietinBank đã có những bước tiến đáng kể trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh. Tuy nhiên, ngân hàng cần tiếp tục cải thiện để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.

4.1. Kết quả đạt được từ các giải pháp đã triển khai

Các giải pháp đã giúp VietinBank tăng trưởng ổn định và cải thiện chất lượng dịch vụ. Ngân hàng đã thu hút được nhiều khách hàng mới và mở rộng thị phần.

4.2. Những thách thức cần vượt qua trong tương lai

Mặc dù đã đạt được nhiều thành công, VietinBank vẫn phải đối mặt với thách thức từ sự cạnh tranh gay gắt và yêu cầu ngày càng cao từ khách hàng. Cần có chiến lược dài hạn để duy trì và phát triển.

V. Kết luận và định hướng tương lai cho VietinBank

Nâng cao năng lực cạnh tranh là một quá trình liên tục và cần sự nỗ lực từ nhiều phía. VietinBank cần xác định rõ mục tiêu và chiến lược để phát triển bền vững trong tương lai.

5.1. Tầm quan trọng của việc duy trì năng lực cạnh tranh

Việc duy trì năng lực cạnh tranh không chỉ giúp VietinBank tồn tại mà còn góp phần vào sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam. Ngân hàng cần tiếp tục đổi mới và cải tiến.

5.2. Định hướng phát triển trong bối cảnh hội nhập

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, VietinBank cần xây dựng chiến lược phát triển phù hợp để tận dụng cơ hội và vượt qua thách thức từ thị trường.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự gia tăng cạnh tranh gay gắt từ các ngân hàng thương mại nước ngoài, việc nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại trong nước trở thành một yêu cầu cấp thiết. Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công Thương Việt Nam (VietinBank) với vị thế là một trong những ngân hàng hàng đầu Việt Nam, đã trải qua giai đoạn phát triển mạnh mẽ từ năm 2013 đến 2017 với tổng tài sản tăng từ 576.368 tỷ đồng lên 1.095.061 tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm khoảng 15-22%. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của VietinBank trong giai đoạn này, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh đến năm 2020. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động của VietinBank trong hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam, với dữ liệu thu thập từ các báo cáo tài chính hợp nhất đã được kiểm toán giai đoạn 2013-2017. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho VietinBank và các ngân hàng thương mại khác trong việc xây dựng chiến lược phát triển bền vững, nâng cao hiệu quả kinh doanh và vị thế cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng thương mại. Trước hết, khái niệm năng lực cạnh tranh được tiếp cận theo định nghĩa của Michael Porter, nhấn mạnh vào khả năng tạo ra và duy trì lợi thế cạnh tranh nhằm mở rộng thị phần và đạt lợi nhuận cao hơn mức trung bình ngành. Luận văn cũng sử dụng mô hình SWOT của Michael Porter để đánh giá thế mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của VietinBank. Các khái niệm chính bao gồm: năng lực tài chính (vốn chủ sở hữu, chất lượng tài sản, tỷ lệ nợ xấu, hệ số an toàn vốn CAR), năng lực công nghệ (hệ thống core-banking, CRM), nguồn nhân lực chất lượng cao, năng lực quản lý và cơ cấu tổ chức, mức độ đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ và mạng lưới hoạt động, cùng với uy tín và thương hiệu ngân hàng. Các tiêu chí này được sử dụng để đánh giá toàn diện năng lực cạnh tranh nội tại của VietinBank.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp phân tích định lượng dựa trên số liệu thứ cấp thu thập từ báo cáo tài chính hợp nhất của VietinBank giai đoạn 2013-2017. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ dữ liệu tài chính và hoạt động kinh doanh của VietinBank trong 5 năm. Phương pháp chọn mẫu là phương pháp tổng hợp toàn bộ dữ liệu có sẵn để đảm bảo tính toàn diện và chính xác. Các phương pháp phân tích bao gồm: tổng hợp lý thuyết để xây dựng cơ sở lý luận; phân tích, thống kê và mô tả các chỉ số tài chính như tổng tài sản, vốn chủ sở hữu, dư nợ tín dụng, tỷ lệ nợ xấu, ROA, ROE; so sánh đối chiếu với các ngân hàng thương mại khác trong nước và quốc tế; và áp dụng mô hình SWOT để đánh giá vị thế cạnh tranh. Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2013-2017 cho thực trạng và đề xuất giải pháp đến năm 2020.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tăng trưởng năng lực tài chính ổn định: Tổng tài sản của VietinBank tăng từ 576.368 tỷ đồng năm 2013 lên 1.095.061 tỷ đồng năm 2017, tốc độ tăng trưởng trung bình khoảng 16-22% mỗi năm. Vốn chủ sở hữu cũng tăng từ 54.075 tỷ đồng lên 63.765 tỷ đồng, với tốc độ tăng trưởng trung bình 4,24%/năm, đặc biệt giai đoạn 2015-2016 tăng đột biến 7,48%.

2. Chất lượng tài sản được kiểm soát tốt: Tỷ lệ nợ xấu của VietinBank duy trì ở mức thấp 1,29% dư nợ cho vay, thấp hơn nhiều so với mức trung bình ngành ngân hàng Việt Nam. Hệ số an toàn vốn CAR luôn được duy trì trên mức quy định tối thiểu 9%, đảm bảo an toàn tài chính và khả năng chống chịu rủi ro.

3. Hiệu quả kinh doanh dẫn đầu hệ thống: Chỉ số ROA và ROE của VietinBank luôn đạt mức cao, với ROA ≥ 1% và ROE ≥ 15%, phản ánh khả năng sinh lời tốt và hiệu quả sử dụng vốn vượt trội so với các ngân hàng thương mại khác trong nước.

4. Mạng lưới hoạt động rộng khắp và đa dạng sản phẩm: VietinBank có gần 155 chi nhánh và phòng giao dịch trên toàn quốc, cùng với các chi nhánh và văn phòng đại diện ở nước ngoài, đáp ứng đa dạng nhu cầu tài chính của khách hàng cá nhân và doanh nghiệp. Sản phẩm dịch vụ được đa dạng hóa, bao gồm dịch vụ thanh toán điện tử, ngân hàng số, và các dịch vụ tài chính hiện đại khác.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng ổn định về quy mô tài sản và vốn chủ sở hữu của VietinBank phản ánh chiến lược kinh doanh bài bản và khả năng huy động vốn hiệu quả, đồng thời củng cố vị thế tài chính vững chắc. Việc duy trì tỷ lệ nợ xấu thấp cho thấy năng lực quản lý rủi ro và chất lượng tín dụng được kiểm soát chặt chẽ, góp phần nâng cao uy tín và niềm tin của khách hàng. Hiệu quả kinh doanh vượt trội với các chỉ số ROA và ROE cao minh chứng cho năng lực sinh lời và quản trị vốn hiệu quả. Mạng lưới rộng khắp và đa dạng sản phẩm dịch vụ giúp VietinBank tận dụng tối đa cơ hội thị trường, đồng thời đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng đa dạng của khách hàng trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt. So sánh với các ngân hàng thương mại trong nước và quốc tế, VietinBank giữ vị trí dẫn đầu về quy mô và hiệu quả kinh doanh, tuy nhiên vẫn cần chú trọng cải thiện cơ cấu cổ đông và tăng cường phát triển dịch vụ cho khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như khách hàng bán lẻ để mở rộng thị phần. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng tổng tài sản, vốn chủ sở hữu, tỷ lệ nợ xấu và các chỉ số ROA, ROE để minh họa rõ nét xu hướng phát triển và hiệu quả hoạt động.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường huy động và cơ cấu vốn: Chủ động xây dựng kế hoạch tăng vốn tự có từ nguồn cổ tức, phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu và đối tác chiến lược, nhằm nâng cao hệ số an toàn vốn CAR trên 10% trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện là Ban lãnh đạo VietinBank phối hợp với cổ đông và cơ quan quản lý.

2. Phát triển dịch vụ khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) và khách hàng bán lẻ: Đẩy mạnh nghiên cứu và triển khai các sản phẩm tài chính phù hợp với nhu cầu của SMEs và khách hàng cá nhân, tăng tỷ trọng dư nợ cho vay nhóm này lên ít nhất 25% tổng dư nợ trong 3 năm tới. Bộ phận kinh doanh và phát triển sản phẩm chịu trách nhiệm chính.

3. Nâng cao năng lực quản trị rủi ro và công nghệ: Đầu tư nâng cấp hệ thống core-banking, CRM và các công nghệ ngân hàng số hiện đại, đồng thời tăng cường đào tạo nhân lực chuyên môn cao về quản trị rủi ro và công nghệ thông tin. Mục tiêu hoàn thành trong vòng 18 tháng, do Ban công nghệ và nhân sự phối hợp thực hiện.

4. Mở rộng mạng lưới hoạt động và nâng cao thương hiệu: Tăng cường mở rộng chi nhánh tại các tỉnh, thành phố trọng điểm, đồng thời đẩy mạnh các hoạt động marketing, xây dựng thương hiệu và hợp tác chiến lược với các đối tác quốc tế nhằm nâng cao uy tín và hình ảnh VietinBank trên thị trường toàn cầu. Kế hoạch thực hiện trong 2 năm, do Ban marketing và phát triển mạng lưới đảm nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban lãnh đạo và quản lý ngân hàng: Giúp xây dựng chiến lược phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh và quản trị rủi ro hiệu quả.

2. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Tài chính - Ngân hàng: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn về năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng thương mại tại Việt Nam.

3. Cơ quan quản lý nhà nước và Ngân hàng Nhà nước: Hỗ trợ trong việc xây dựng chính sách, quy định nhằm thúc đẩy sự phát triển lành mạnh và cạnh tranh công bằng trong hệ thống ngân hàng.

4. Các nhà đầu tư và cổ đông: Đánh giá tiềm năng phát triển và hiệu quả hoạt động của VietinBank để đưa ra quyết định đầu tư hợp lý.

Câu hỏi thường gặp

1. Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại được đánh giá dựa trên những tiêu chí nào?
   Năng lực cạnh tranh được đánh giá qua các tiêu chí như năng lực tài chính (vốn chủ sở hữu, tỷ lệ nợ xấu, hệ số an toàn vốn), năng lực công nghệ, nguồn nhân lực, năng lực quản lý, đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ và mạng lưới hoạt động, cùng với uy tín và thương hiệu ngân hàng.

2. Tại sao tỷ lệ nợ xấu thấp lại quan trọng đối với năng lực cạnh tranh của ngân hàng?
   Tỷ lệ nợ xấu thấp phản ánh chất lượng tín dụng tốt, khả năng quản lý rủi ro hiệu quả, giúp ngân hàng duy trì sự ổn định tài chính và tạo niềm tin cho khách hàng, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường.

3. VietinBank đã áp dụng những giải pháp nào để nâng cao năng lực cạnh tranh trong giai đoạn 2013-2017?
   VietinBank đã tập trung tăng trưởng vốn chủ sở hữu, kiểm soát chất lượng tài sản, đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ, mở rộng mạng lưới chi nhánh, áp dụng công nghệ hiện đại và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

4. Làm thế nào để VietinBank có thể phát triển mạnh mẽ hơn trong lĩnh vực khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ?
   Ngân hàng cần nghiên cứu nhu cầu đặc thù của nhóm khách hàng này, thiết kế sản phẩm tài chính phù hợp, cải tiến quy trình dịch vụ, đồng thời tăng cường đào tạo nhân viên chuyên môn để phục vụ hiệu quả hơn.

5. Vai trò của công nghệ trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng là gì?
   Công nghệ giúp ngân hàng nâng cao hiệu quả quản lý, cải thiện chất lượng dịch vụ, đa dạng hóa sản phẩm, tăng tốc độ xử lý giao dịch và nâng cao trải nghiệm khách hàng, từ đó tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.

Kết luận

• VietinBank đã đạt được sự tăng trưởng ổn định về quy mô tài sản và vốn chủ sở hữu trong giai đoạn 2013-2017, củng cố nền tảng tài chính vững chắc.
• Chất lượng tài sản được kiểm soát tốt với tỷ lệ nợ xấu thấp hơn mức trung bình ngành, đảm bảo an toàn hoạt động.
• Hiệu quả kinh doanh vượt trội với các chỉ số ROA và ROE cao, khẳng định năng lực sinh lời và quản trị vốn hiệu quả.
• Mạng lưới hoạt động rộng khắp và đa dạng sản phẩm dịch vụ giúp VietinBank đáp ứng tốt nhu cầu khách hàng và nâng cao vị thế cạnh tranh.
• Các giải pháp đề xuất tập trung vào tăng cường vốn, phát triển khách hàng SMEs và bán lẻ, nâng cao công nghệ và mở rộng mạng lưới nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh bền vững đến năm 2020.

Tiếp theo, VietinBank cần triển khai các giải pháp đề xuất một cách đồng bộ và hiệu quả để duy trì vị thế dẫn đầu trong hệ thống ngân hàng Việt Nam. Các nhà quản lý và chuyên gia tài chính được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu này để phát triển chiến lược phù hợp với bối cảnh hội nhập và cạnh tranh toàn cầu.