Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp, việc lựa chọn ngân hàng để vay vốn của khách hàng cá nhân (KHCN) trở thành vấn đề quan trọng đối với các tổ chức tín dụng. Theo ước tính, phân khúc khách hàng cá nhân được đánh giá là ít rủi ro, mang lại lợi nhuận cao và ổn định, đồng thời là đối tượng tiềm năng để ngân hàng phát triển các sản phẩm dịch vụ khác. Tuy nhiên, sự đa dạng về sản phẩm, lãi suất, thủ tục và chất lượng dịch vụ khiến khách hàng có nhiều sự lựa chọn và cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định vay vốn tại một ngân hàng cụ thể.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam – chi nhánh Đồng Tháp (VietinBank Đồng Tháp) để vay vốn của khách hàng cá nhân. Nghiên cứu tập trung khảo sát trên 120 khách hàng có nhu cầu hoặc đã vay vốn tại các ngân hàng trên địa bàn tỉnh trong khoảng thời gian từ tháng 02 đến tháng 04 năm 2018. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở dữ liệu thực tiễn giúp ngân hàng xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp, nâng cao năng lực cạnh tranh, giữ chân khách hàng hiện hữu và thu hút khách hàng mới, từ đó tăng trưởng dư nợ và hiệu quả hoạt động.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết hành vi người tiêu dùng chủ đạo là Thuyết Hành động Hợp lý (TRA) và Thuyết Hành vi Dự định (TPB). TRA tập trung vào hai yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định hành vi là thái độ và chuẩn chủ quan (ảnh hưởng xã hội). TPB mở rộng TRA bằng cách bổ sung yếu tố nhận thức về kiểm soát hành vi, giúp giải thích tốt hơn ý định và hành vi thực tế của người tiêu dùng.

Mô hình nghiên cứu đề xuất gồm năm biến độc lập tác động đến quyết định lựa chọn ngân hàng vay vốn của KHCN: (1) Thái độ/Sở thích, (2) Yếu tố thuận tiện, (3) Ảnh hưởng của xã hội, (4) Nhận thức về kiểm soát hành vi, và (5) Nhân viên ngân hàng. Các khái niệm chính được định nghĩa rõ ràng, ví dụ như thái độ được đo lường qua lãi suất, thời hạn vay, mức cho vay; thuận tiện liên quan đến vị trí chi nhánh, thủ tục vay; ảnh hưởng xã hội là sự tác động từ gia đình, bạn bè; nhận thức kiểm soát hành vi là cảm nhận về khả năng và quyền quyết định vay vốn; nhân viên được đánh giá qua tác phong, năng lực và thái độ phục vụ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính bao gồm phỏng vấn chuyên gia và khách hàng vay vốn tại VietinBank Đồng Tháp để điều chỉnh thang đo và mô hình nghiên cứu. Giai đoạn định lượng sử dụng phương pháp khảo sát với bảng câu hỏi Likert 5 mức độ, thu thập dữ liệu từ 150 khách hàng, trong đó 120 bảng câu hỏi hợp lệ được phân tích.

Phương pháp chọn mẫu thuận tiện được áp dụng do giới hạn về thời gian và điều kiện tiếp cận. Kích thước mẫu đảm bảo tỷ lệ quan sát/biến đo lường là 5:1, phù hợp với yêu cầu phân tích nhân tố khám phá (EFA). Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0, bao gồm kiểm định độ tin cậy thang đo bằng Cronbach alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA để rút gọn biến, và phân tích hồi quy đa biến để xác định mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến quyết định lựa chọn ngân hàng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thái độ/Sở thích là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định lựa chọn ngân hàng vay vốn với hệ số hồi quy cao nhất trong mô hình. Khách hàng đặc biệt quan tâm đến lãi suất cho vay thấp, thời gian vay và kỳ hạn trả lãi phù hợp, cũng như mức cho vay đáp ứng nhu cầu. Trung bình điểm đánh giá các biến thuộc nhóm này đạt trên 4.0 trên thang 5 điểm.

  2. Yếu tố thuận tiện đứng thứ hai về mức độ ảnh hưởng, bao gồm vị trí chi nhánh gần nhà hoặc nơi làm việc, thủ tục vay đơn giản, thời gian xét duyệt hồ sơ nhanh chóng và khả năng liên hệ nhân viên tư vấn bất cứ lúc nào. Khoảng 85% khách hàng đánh giá cao sự thuận tiện trong giao dịch tại ngân hàng.

  3. Nhận thức về kiểm soát hành vi cũng có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê, thể hiện qua việc khách hàng cảm thấy dễ dàng đưa ra quyết định lựa chọn ngân hàng và tự tin rằng việc vay vốn tại ngân hàng là tối ưu nhất.

  4. Ảnh hưởng của xã hội có tác động tích cực nhưng mức độ thấp hơn so với các yếu tố trên. Gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đóng vai trò tư vấn và ảnh hưởng đến quyết định vay vốn của khách hàng, tuy nhiên chỉ khoảng 60% khách hàng cho biết họ chịu ảnh hưởng đáng kể từ các mối quan hệ này.

  5. Nhân viên ngân hàng có ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn, đặc biệt là tác phong chuyên nghiệp, kỹ năng tư vấn và thái độ thân thiện. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng thấp hơn so với thái độ và thuận tiện, phản ánh qua điểm trung bình khoảng 3.8 trên thang 5 điểm.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong và ngoài nước, khẳng định vai trò quan trọng của thái độ và sự thuận tiện trong quyết định vay vốn của khách hàng cá nhân. Lãi suất và điều kiện vay vốn là những tiêu chí hàng đầu được khách hàng cân nhắc kỹ lưỡng. Sự thuận tiện về vị trí và thủ tục nhanh gọn giúp khách hàng tiết kiệm thời gian và chi phí, từ đó tăng khả năng lựa chọn ngân hàng.

Nhận thức kiểm soát hành vi thể hiện sự tự tin và quyền chủ động của khách hàng trong việc lựa chọn ngân hàng, điều này góp phần thúc đẩy ý định vay vốn. Mặc dù ảnh hưởng xã hội có tác động tích cực, nhưng mức độ không quá lớn, cho thấy khách hàng ngày càng có xu hướng tự quyết định dựa trên thông tin và trải nghiệm cá nhân.

Chất lượng nhân viên ngân hàng là yếu tố không thể bỏ qua trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt, tuy nhiên cần được cải thiện để nâng cao trải nghiệm khách hàng. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng tương đối của từng yếu tố, hoặc bảng hệ số hồi quy chi tiết minh họa ý nghĩa thống kê và mức độ tác động.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tối ưu chính sách lãi suất và sản phẩm vay vốn: Ngân hàng cần xây dựng các gói vay với lãi suất cạnh tranh, thời hạn vay linh hoạt phù hợp với nhu cầu khách hàng cá nhân. Mục tiêu tăng tỷ lệ hài lòng về thái độ/sở thích lên ít nhất 10% trong vòng 12 tháng. Bộ phận phát triển sản phẩm và quản lý rủi ro chịu trách nhiệm triển khai.

  2. Nâng cao sự thuận tiện trong giao dịch: Mở rộng mạng lưới chi nhánh, phòng giao dịch tại các khu vực đông dân cư, đơn giản hóa thủ tục vay vốn và rút ngắn thời gian xét duyệt hồ sơ. Mục tiêu giảm thời gian xử lý hồ sơ xuống dưới 3 ngày làm việc trong 6 tháng tới. Phòng vận hành và công nghệ thông tin phối hợp thực hiện.

  3. Tăng cường đào tạo và phát triển đội ngũ nhân viên: Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng tư vấn, giao tiếp và xử lý tình huống cho nhân viên nhằm nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng. Mục tiêu đạt điểm đánh giá nhân viên trên 4.2/5 trong khảo sát khách hàng định kỳ hàng quý. Phòng nhân sự và đào tạo chịu trách nhiệm.

  4. Xây dựng chương trình truyền thông và khuyến khích giới thiệu khách hàng: Tận dụng ảnh hưởng xã hội bằng cách khuyến khích khách hàng hiện tại giới thiệu bạn bè, người thân thông qua các chương trình ưu đãi. Mục tiêu tăng tỷ lệ khách hàng mới qua giới thiệu lên 15% trong năm đầu tiên. Phòng marketing và chăm sóc khách hàng phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và quản lý ngân hàng: Giúp hiểu rõ các yếu tố quyết định hành vi vay vốn của khách hàng cá nhân, từ đó xây dựng chiến lược phát triển sản phẩm và dịch vụ phù hợp, nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Nhân viên tư vấn và chăm sóc khách hàng: Nắm bắt được các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn để tư vấn chính xác, tạo dựng niềm tin và tăng tỷ lệ thành công trong giao dịch.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng: Cung cấp cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu thực tiễn về hành vi khách hàng trong lĩnh vực tín dụng cá nhân, làm tài liệu tham khảo cho các đề tài liên quan.

  4. Các tổ chức tín dụng và công ty tư vấn tài chính: Áp dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế sản phẩm, dịch vụ và chiến lược tiếp thị nhằm thu hút và giữ chân khách hàng cá nhân trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định lựa chọn ngân hàng vay vốn?
    Thái độ/Sở thích, đặc biệt là lãi suất cho vay và điều kiện vay vốn, được xác định là yếu tố quan trọng nhất, chiếm tỷ lệ ảnh hưởng cao nhất trong mô hình hồi quy.

  2. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính (phỏng vấn chuyên gia, khách hàng) và định lượng (khảo sát bảng hỏi, phân tích dữ liệu bằng SPSS), đảm bảo tính khách quan và độ tin cậy cao.

  3. Làm thế nào để nâng cao sự thuận tiện trong giao dịch vay vốn?
    Ngân hàng cần mở rộng mạng lưới chi nhánh, đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian xét duyệt hồ sơ và tăng cường hỗ trợ khách hàng qua các kênh tư vấn đa dạng.

  4. Ảnh hưởng xã hội tác động như thế nào đến quyết định vay vốn?
    Gia đình, bạn bè và đồng nghiệp có vai trò tư vấn và giới thiệu, tuy nhiên mức độ ảnh hưởng không quá lớn, khách hàng ngày càng dựa vào trải nghiệm và thông tin cá nhân nhiều hơn.

  5. Nhân viên ngân hàng ảnh hưởng ra sao đến quyết định của khách hàng?
    Nhân viên với tác phong chuyên nghiệp, kỹ năng tư vấn tốt và thái độ thân thiện góp phần tạo thiện cảm và niềm tin, từ đó ảnh hưởng tích cực đến quyết định lựa chọn ngân hàng.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định năm yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn ngân hàng để vay vốn của khách hàng cá nhân tại Đồng Tháp: Thái độ/Sở thích, thuận tiện, nhận thức kiểm soát hành vi, ảnh hưởng xã hội và nhân viên.
  • Thái độ/Sở thích và sự thuận tiện là hai yếu tố có tác động mạnh nhất, chiếm ưu thế trong quyết định vay vốn.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở thực tiễn giúp ngân hàng VietinBank Đồng Tháp xây dựng chiến lược phát triển sản phẩm và dịch vụ phù hợp.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, giữ chân khách hàng và thu hút khách hàng mới trong vòng 6-12 tháng tới.
  • Khuyến nghị các nhà quản lý ngân hàng, nhân viên tư vấn, nhà nghiên cứu và tổ chức tín dụng tham khảo để áp dụng và phát triển nghiên cứu tiếp theo.

Hành động tiếp theo: Các phòng ban liên quan cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiến hành khảo sát định kỳ để đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chiến lược phù hợp. Độc giả quan tâm có thể liên hệ với tác giả hoặc trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh để nhận bản luận văn đầy đủ và các tài liệu liên quan.