Tổng quan nghiên cứu
Hoạt động tín dụng cá nhân tại các ngân hàng thương mại đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn vốn cho nền kinh tế, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Tại Việt Nam, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank) khu vực Thành phố Hồ Chí Minh (TP. HCM) là một trong những tổ chức tài chính chủ lực trong việc cung ứng vốn vay cho khách hàng cá nhân (KHCN). Theo báo cáo kinh doanh năm 2022, tỷ trọng tín dụng dành cho KHCN tại Agribank khu vực TP. HCM chiếm khoảng 50% tổng dư nợ, với mục tiêu tăng lên 60-70% trong giai đoạn 2022-2025. Tuy nhiên, số lượng KHCN vay vốn có xu hướng giảm trong giai đoạn 2020-2022, với mức giảm lần lượt 7,69% năm 2021 và 15,57% năm 2022 so với năm trước đó. Đồng thời, tỷ lệ nợ xấu có xu hướng tăng, đặc biệt trong giai đoạn ảnh hưởng của dịch Covid-19.
Trước bối cảnh đó, nghiên cứu tập trung phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn của KHCN tại Agribank khu vực TP. HCM nhằm hiểu rõ động lực và rào cản trong quá trình vay vốn. Mục tiêu cụ thể gồm: (i) xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn của KHCN; (ii) đo lường mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố; (iii) đề xuất các hàm ý quản trị nhằm thu hút KHCN vay vốn trong giai đoạn 2022-2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại Agribank khu vực TP. HCM, với dữ liệu thu thập từ tháng 01 đến tháng 06 năm 2023, sử dụng cả dữ liệu sơ cấp và thứ cấp từ năm 2020-2022. Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong việc hỗ trợ Agribank tối ưu hóa chính sách tín dụng cá nhân, đồng thời đóng góp vào cơ sở lý thuyết về hành vi tiêu dùng tài chính trong lĩnh vực ngân hàng.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết hành vi tiêu dùng chủ đạo:
Thuyết hành động hợp lý (TRA) của Ajzen và Fishbein (1967): Giải thích hành vi người tiêu dùng dựa trên ý định hành vi, chịu ảnh hưởng bởi thái độ cá nhân và chuẩn chủ quan. Ý định hành vi là nhân tố dự đoán hiệu quả nhất cho hành vi thực tế.
Thuyết hành vi hoạch định (TPB) của Ajzen (1991): Mở rộng TRA bằng cách bổ sung yếu tố kiểm soát hành vi cảm nhận, phản ánh sự dễ dàng hay khó khăn trong việc thực hiện hành vi. TPB gồm ba yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định hành vi: thái độ, chuẩn chủ quan và kiểm soát hành vi cảm nhận.
Ngoài ra, nghiên cứu sử dụng các khái niệm chuyên ngành như: quyết định vay vốn, chất lượng dịch vụ ngân hàng, chính sách bảo lãnh, chính sách trả góp, điều kiện cho vay và lãi suất. Mô hình nghiên cứu đề xuất gồm 6 biến độc lập ảnh hưởng đến quyết định vay vốn của KHCN: Thương hiệu ngân hàng, Dịch vụ khách hàng, Điều kiện cho vay, Lãi suất, Chính sách bảo lãnh, Chính sách trả góp.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính và định lượng:
Nghiên cứu định tính: Thảo luận nhóm với 5 khách hàng vay vốn tại Agribank khu vực TP. HCM nhằm khám phá và điều chỉnh thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn, đảm bảo phù hợp thực tiễn.
Nghiên cứu định lượng: Thu thập dữ liệu sơ cấp qua bảng hỏi khảo sát 250 khách hàng cá nhân đã và đang vay vốn tại Agribank khu vực TP. HCM, thu về 242 phiếu hợp lệ (tỷ lệ 96,8%). Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo tài chính và báo cáo nội bộ Agribank giai đoạn 2020-2022.
Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS 23.0 với các bước: thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan Pearson, hồi quy đa biến, kiểm định T-Test và ANOVA. Cỡ mẫu được chọn dựa trên quy tắc tối thiểu 5 quan sát trên 1 biến quan sát, với tổng số biến là 32, nên cỡ mẫu tối thiểu là 160, nghiên cứu chọn 250 để đảm bảo độ tin cậy.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Lãi suất là yếu tố ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định vay vốn với hệ số tác động p = 0.306, cho thấy khách hàng rất nhạy cảm với mức lãi suất và các chương trình ưu đãi lãi suất.
Chính sách trả góp có tác động lớn thứ hai (p = 0.278), thể hiện sự quan tâm của khách hàng đến các hình thức thanh toán linh hoạt, phù hợp với khả năng tài chính cá nhân.
Điều kiện cho vay (p = 0.270), bao gồm thủ tục vay vốn rõ ràng, đa dạng sản phẩm vay và khả năng hỗ trợ thanh toán trước hạn, cũng đóng vai trò quan trọng trong quyết định vay vốn.
Thương hiệu ngân hàng (p = 0.245) và chất lượng dịch vụ khách hàng (p = 0.197) có ảnh hưởng tích cực, phản ánh sự tin tưởng và hài lòng của khách hàng đối với Agribank.
Chính sách bảo lãnh có tác động yếu nhất nhưng vẫn có ý nghĩa thống kê (Sig < 0.05), cho thấy yếu tố này cũng góp phần vào quyết định vay vốn, đặc biệt với khách hàng có thu nhập thấp hoặc không có tài sản thế chấp.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước, như nghiên cứu của Christos và cộng sự (2012) tại Hy Lạp, Martin (2014) tại Ghana, và các nghiên cứu trong nước về ảnh hưởng của lãi suất, chính sách trả góp và điều kiện cho vay đến quyết định vay vốn. Lãi suất thấp và chính sách trả góp linh hoạt giúp giảm áp lực tài chính, tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng cá nhân tiếp cận vốn. Điều kiện cho vay minh bạch và đa dạng sản phẩm giúp khách hàng dễ dàng lựa chọn phù hợp với nhu cầu.
Thương hiệu và chất lượng dịch vụ tạo dựng niềm tin và sự hài lòng, là yếu tố quan trọng trong bối cảnh cạnh tranh giữa các ngân hàng. Mặc dù chính sách bảo lãnh có tác động thấp hơn, nhưng vẫn cần được duy trì và cải thiện để hỗ trợ nhóm khách hàng khó khăn.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ tác động của từng yếu tố (hệ số p), bảng phân tích hồi quy đa biến và bảng so sánh mức độ ảnh hưởng theo nhóm khách hàng khác nhau (giới tính, độ tuổi, thu nhập).
Đề xuất và khuyến nghị
Điều chỉnh chính sách lãi suất linh hoạt và ưu đãi nhằm thu hút khách hàng cá nhân, đặc biệt là các chương trình giảm lãi suất cho khách hàng trung thành và khách hàng mới trong giai đoạn 2022-2025. Agribank khu vực TP. HCM cần xây dựng các gói lãi suất cạnh tranh, phù hợp với từng phân khúc khách hàng.
Phát triển và đa dạng hóa chính sách trả góp với các hình thức thanh toán linh hoạt, thời gian trả góp dài hơn và khả năng trả nợ trước hạn không phạt, giúp khách hàng dễ dàng quản lý tài chính cá nhân. Cần triển khai các chương trình tư vấn tài chính hỗ trợ khách hàng lựa chọn phương án trả góp phù hợp.
Cải thiện điều kiện cho vay bằng cách đơn giản hóa thủ tục, tăng cường minh bạch thông tin và đa dạng hóa sản phẩm vay phù hợp với nhu cầu thực tế của khách hàng cá nhân. Agribank nên áp dụng công nghệ số để rút ngắn thời gian xét duyệt và giải ngân.
Tăng cường xây dựng thương hiệu và nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng thông qua đào tạo nhân viên chuyên nghiệp, thân thiện, đồng thời cải thiện hệ thống chăm sóc khách hàng và kênh giao tiếp đa dạng. Tổ chức các chương trình truyền thông, quảng bá thương hiệu nhằm nâng cao nhận thức và sự tin tưởng của khách hàng.
Hoàn thiện chính sách bảo lãnh nhằm hỗ trợ khách hàng có thu nhập thấp hoặc không có tài sản thế chấp, đồng thời tăng cường các chương trình bảo hiểm liên quan đến khoản vay để giảm thiểu rủi ro cho cả ngân hàng và khách hàng.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ban lãnh đạo và quản lý Agribank khu vực TP. HCM: Sử dụng kết quả nghiên cứu để điều chỉnh chính sách tín dụng cá nhân, nâng cao hiệu quả thu hút và giữ chân khách hàng vay vốn.
Nhân viên phòng tín dụng và chăm sóc khách hàng ngân hàng: Áp dụng các kiến thức về yếu tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn để tư vấn, hỗ trợ khách hàng hiệu quả hơn, từ đó tăng tỷ lệ duyệt vay và giảm rủi ro tín dụng.
Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh, Tài chính - Ngân hàng: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về hành vi tiêu dùng tài chính và tín dụng cá nhân.
Các nhà hoạch định chính sách tài chính và ngân hàng: Dựa trên các phát hiện để xây dựng các chính sách hỗ trợ tín dụng cá nhân phù hợp với đặc thù thị trường Việt Nam, góp phần phát triển thị trường tín dụng bền vững.
Câu hỏi thường gặp
Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định vay vốn của khách hàng cá nhân tại Agribank TP. HCM?
Lãi suất là yếu tố có tác động mạnh nhất với hệ số p = 0.306, cho thấy khách hàng rất quan tâm đến chi phí vay vốn và các chương trình ưu đãi lãi suất.Chính sách trả góp ảnh hưởng như thế nào đến quyết định vay vốn?
Chính sách trả góp có tác động lớn thứ hai (p = 0.278), giúp khách hàng dễ dàng quản lý tài chính bằng cách trả nợ theo các kỳ hạn phù hợp với thu nhập cá nhân.Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
Nghiên cứu kết hợp định tính (thảo luận nhóm với khách hàng) và định lượng (khảo sát 242 khách hàng vay vốn), sử dụng các phân tích thống kê như Cronbach’s Alpha, EFA, hồi quy đa biến trên phần mềm SPSS 23.0.Agribank có thể áp dụng những giải pháp nào để thu hút khách hàng cá nhân vay vốn?
Agribank nên điều chỉnh lãi suất linh hoạt, đa dạng hóa chính sách trả góp, cải thiện điều kiện cho vay, nâng cao chất lượng dịch vụ và xây dựng thương hiệu uy tín.Nghiên cứu có giới hạn nào cần lưu ý không?
Nghiên cứu tập trung tại Agribank khu vực TP. HCM với mẫu khảo sát 242 khách hàng, do đó kết quả có thể chưa đại diện cho toàn bộ hệ thống Agribank hoặc các ngân hàng khác. Hướng nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng phạm vi và đa dạng mẫu.
Kết luận
Nghiên cứu xác định 6 yếu tố ảnh hưởng đến quyết định vay vốn của khách hàng cá nhân tại Agribank khu vực TP. HCM: lãi suất, chính sách trả góp, điều kiện cho vay, thương hiệu ngân hàng, chất lượng dịch vụ khách hàng và chính sách bảo lãnh.
Lãi suất và chính sách trả góp là hai yếu tố có tác động mạnh nhất, chiếm ưu thế trong quyết định vay vốn của khách hàng.
Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để Agribank điều chỉnh chính sách tín dụng cá nhân, nâng cao hiệu quả thu hút khách hàng trong giai đoạn 2022-2025.
Phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng với cỡ mẫu 242 khách hàng đảm bảo độ tin cậy và tính thực tiễn của kết quả.
Đề xuất các giải pháp quản trị cụ thể nhằm cải thiện chính sách lãi suất, trả góp, điều kiện cho vay, dịch vụ khách hàng và thương hiệu ngân hàng.
Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả chính sách tín dụng cá nhân trong thực tế, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các khu vực khác để hoàn thiện mô hình.
Call to action: Các nhà quản lý Agribank và các ngân hàng thương mại nên áp dụng kết quả nghiên cứu để tối ưu hóa chính sách tín dụng cá nhân, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững thị trường tín dụng Việt Nam.