I. Tổng quan về đề tài nghiên cứu
Nghiên cứu này nhằm khám phá và đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn thuốc không kê đơn (OTC) của người dân tại TPHCM. Kết quả nghiên cứu không chỉ có ý nghĩa lý thuyết mà còn mang lại giá trị thực tiễn cho các cơ quan quản lý nhà nước và nhà cung cấp dược phẩm. Theo đó, các yếu tố như chất lượng sản phẩm, thương hiệu, giá cả, quảng cáo, khuyến mãi và nhóm tham khảo được xác định là những yếu tố chính tác động đến quyết định của người tiêu dùng. Mô hình nghiên cứu được đề xuất với sáu biến độc lập và một biến phụ thuộc, cho thấy sự phức tạp trong hành vi tiêu dùng thuốc OTC. Kết quả nghiên cứu cho thấy chất lượng sản phẩm là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, tiếp theo là quảng cáo và nhóm tham khảo. Điều này cho thấy người tiêu dùng ngày càng chú trọng đến thông tin và chất lượng sản phẩm khi đưa ra quyết định.
1.1. Lý do chọn đề tài
Sự phát triển của công nghệ thông tin đã tạo điều kiện cho người tiêu dùng tiếp cận thông tin về thuốc OTC dễ dàng hơn. Các thông điệp quảng cáo từ các hãng dược phẩm có thể ảnh hưởng lớn đến quyết định lựa chọn thuốc của người tiêu dùng. Theo nghiên cứu, quảng cáo không chỉ giúp người tiêu dùng ghi nhớ thương hiệu mà còn tác động đến mức giá mà họ sẵn sàng chi trả. Chất lượng sản phẩm cũng là yếu tố quyết định, vì người tiêu dùng luôn tìm kiếm những sản phẩm có thể cải thiện sức khỏe của họ. Do đó, việc nghiên cứu các yếu tố này là cần thiết để hiểu rõ hơn về hành vi tiêu dùng thuốc OTC tại TPHCM.
II. Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu
Chương này trình bày các lý thuyết về hành vi người tiêu dùng và các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn thuốc không kê đơn. Theo Philip Kotler, hành vi người tiêu dùng là quá trình mà cá nhân hoặc nhóm lựa chọn, mua và sử dụng sản phẩm để đáp ứng nhu cầu của họ. Các yếu tố như chất lượng sản phẩm, thương hiệu, giá cả, quảng cáo và khuyến mãi đều có tác động mạnh mẽ đến quyết định của người tiêu dùng. Mô hình nghiên cứu được đề xuất dựa trên các yếu tố này, cho thấy sự tương tác giữa chúng và ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn thuốc OTC. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nhóm tham khảo có thể tác động đến quyết định của người tiêu dùng, đặc biệt trong lĩnh vực dược phẩm, nơi mà thông tin từ bạn bè và gia đình có thể ảnh hưởng lớn đến sự lựa chọn.
2.1. Hành vi người tiêu dùng
Hành vi người tiêu dùng được định nghĩa là quá trình mà cá nhân hoặc nhóm lựa chọn và sử dụng sản phẩm. Theo Solomon, hành vi này bao gồm các giai đoạn như nhận biết nhu cầu, tìm kiếm thông tin, đánh giá lựa chọn và ra quyết định mua. Các yếu tố bên ngoài như quảng cáo và khuyến mãi có thể tác động đến quá trình này. Nghiên cứu cho thấy rằng người tiêu dùng thường tìm kiếm thông tin từ nhiều nguồn khác nhau trước khi đưa ra quyết định. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc cung cấp thông tin chính xác và đầy đủ về sản phẩm để hỗ trợ người tiêu dùng trong quá trình ra quyết định.
III. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện qua hai giai đoạn chính: nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng. Nghiên cứu định tính sử dụng kỹ thuật thảo luận nhóm để khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn thuốc OTC. Sau đó, thang đo chính thức được xây dựng dựa trên kết quả nghiên cứu định tính. Nghiên cứu định lượng được thực hiện trên mẫu 300 người dân tại TPHCM để đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố này. Dữ liệu được phân tích bằng phần mềm SPSS, sử dụng các phương pháp như kiểm định Cronbach Alpha và phân tích hồi quy đa biến. Kết quả cho thấy rằng chất lượng sản phẩm và quảng cáo là hai yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất đến quyết định lựa chọn thuốc OTC.
3.1. Nghiên cứu định tính
Nghiên cứu định tính được thực hiện thông qua thảo luận nhóm với sự tham gia của các dược sĩ và người tiêu dùng. Mục tiêu là xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn thuốc OTC và xây dựng thang đo cho nghiên cứu định lượng. Kết quả cho thấy rằng chất lượng sản phẩm, thương hiệu và quảng cáo là những yếu tố quan trọng nhất. Thảo luận nhóm cũng giúp điều chỉnh và hoàn thiện thang đo, đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của nghiên cứu. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc lắng nghe ý kiến từ cả người tiêu dùng và chuyên gia trong lĩnh vực dược phẩm.
IV. Phân tích kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng các yếu tố như chất lượng sản phẩm, quảng cáo và nhóm tham khảo có ảnh hưởng mạnh mẽ đến quyết định lựa chọn thuốc không kê đơn. Phân tích hồi quy cho thấy chất lượng sản phẩm là yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất, tiếp theo là quảng cáo và nhóm tham khảo. Điều này cho thấy rằng người tiêu dùng ngày càng chú trọng đến thông tin và chất lượng sản phẩm khi đưa ra quyết định. Kết quả cũng chỉ ra rằng mô hình nghiên cứu chỉ giải thích được 61.9% sự biến thiên của quyết định lựa chọn thuốc OTC, cho thấy còn nhiều yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến quyết định này. Điều này phản ánh thực trạng thị trường dược phẩm tại TPHCM, nơi mà người tiêu dùng phải đối mặt với nhiều lựa chọn và thông tin khác nhau.
4.1. Phân tích hồi quy
Phân tích hồi quy đa biến được thực hiện để kiểm tra mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến quyết định lựa chọn thuốc OTC. Kết quả cho thấy rằng chất lượng sản phẩm có ảnh hưởng mạnh nhất, tiếp theo là quảng cáo và nhóm tham khảo. Điều này cho thấy rằng người tiêu dùng thường ưu tiên chọn những sản phẩm có chất lượng tốt và được quảng cáo mạnh mẽ. Tuy nhiên, mô hình nghiên cứu chỉ giải thích được một phần sự biến thiên của quyết định, cho thấy rằng còn nhiều yếu tố khác có thể tác động đến hành vi tiêu dùng thuốc OTC. Điều này mở ra hướng nghiên cứu tiếp theo để khám phá thêm các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến quyết định này.
V. Kiến nghị và kết luận
Dựa trên kết quả nghiên cứu, một số kiến nghị được đưa ra nhằm nâng cao sự lựa chọn thuốc OTC của người tiêu dùng tại TPHCM. Đầu tiên, các công ty dược phẩm cần nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng cường các chiến dịch quảng cáo để thu hút sự chú ý của người tiêu dùng. Thứ hai, việc cung cấp thông tin điều trị cho nhóm tham khảo cũng rất quan trọng, vì họ có thể ảnh hưởng lớn đến quyết định của người tiêu dùng. Cuối cùng, các công ty nên xem xét chính sách giá hợp lý và các chương trình khuyến mãi để tạo sự hấp dẫn cho sản phẩm của mình. Kết luận, nghiên cứu này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về hành vi tiêu dùng thuốc OTC mà còn cung cấp những kiến thức quý báu cho các nhà quản lý và nhà cung cấp dược phẩm.
5.1. Nâng cao chất lượng sản phẩm
Nâng cao chất lượng sản phẩm là yếu tố quan trọng nhất để thu hút người tiêu dùng. Các công ty dược phẩm cần đầu tư vào nghiên cứu và phát triển để cải thiện chất lượng sản phẩm của mình. Điều này không chỉ giúp tăng cường sự tin tưởng của người tiêu dùng mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Ngoài ra, việc đảm bảo chất lượng sản phẩm cũng giúp giảm thiểu rủi ro và tăng cường uy tín của thương hiệu trong mắt người tiêu dùng. Do đó, các công ty cần chú trọng đến việc nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.
