Xây Dựng Quan Hệ Đối Tác ASEAN - Hàn Quốc (1989-2009): Phân Tích và Đánh Giá

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỞ ĐẦU

0.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

0.2. MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU

0.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

0.4. CƠ SỞ TƯ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

0.5. ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN ÁN

0.6. BỐ CỤC CỦA LUẬN ÁN

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU QUAN HỆ ASEAN - HÀN QUỐC

1.1. NGHIÊN CỨU QUAN HỆ SONG PHƯƠNG ASEAN - HÀN QUỐC

1.1.1. Nghiên cứu quan hệ ASEAN - Hàn Quốc theo từng lĩnh vực cụ thể

1.1.2. Nghiên cứu quan hệ ASEAN - Hàn Quốc dưới dạng tập hợp các vấn đề có liên quan

1.2. NGHIÊN CỨU QUAN HỆ ASEAN - HÀN QUỐC NHƯ MỘT BỘ PHẬN CẤU THÀNH CỦA CƠ CHẾ HỢP TÁC ĐA PHƯƠNG ASEAN + 3 VÀ HỢP TÁC KHU VỰC ĐÔNG Á

1.3. NGHIÊN CỨU QUAN HỆ GIỮA CÁC NƯỚC THÀNH VIÊN ASEAN VÀ HÀN QUỐC

1.4. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG QUAN HỆ ĐỐI TÁC TOÀN DIỆN ASEAN - HÀN QUỐC

1.4.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG QUAN HỆ ĐỐI TÁC TOÀN DIỆN ASEAN - HÀN QUỐC

1.4.1.1. Chủ nghĩa khu vực (Regionalism) và chủ nghĩa khu vực Đông Á (East Asian Regionalism)

1.4.1.2. Các lý thuyết về chủ nghĩa khu vực

1.4.1.3. Chủ nghĩa khu vực Đông Á

1.4.1.4. Lý thuyết về cường quốc hạng trung (middle power)

1.4.1.4.1. Lịch sử khái niệm cường quốc hạng trung

1.4.1.4.2. Cách tiếp cận khái niệm cường quốc hạng trung

1.4.1.4.3. Hàn Quốc tư cách là cường quốc hạng trung

1.4.1.5. Lý luận về quan hệ hệ đối tác toàn diện

1.4.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG QUAN HỆ ĐỐI TÁC TOÀN DIỆN ASEAN - HÀN QUỐC

1.4.2.1. Các nhân tố khách quan

1.4.2.1.1. Xu hướng hòa bình và nhu cầu duy trì hợp tác trên toàn thế giới

1.4.2.1.2. Sự điều chỉnh chính sách của các nước lớn và những biến động của khu vực và thế giới

1.4.2.1.3. Nền kinh tế thế giới tiếp tục vận động theo xu thế hợp tác và toàn cầu hóa

1.4.2.2. Các nhân tố chủ quan

1.4.2.2.1. Các tiền đề về lịch sử - văn hóa - địa lý

1.4.2.2.2. Chủ nghĩa khu vực Đông Á với vai trò trung tâm của ASEAN

1.4.2.2.3. Nhu cầu hợp tác của ASEAN và Hàn Quốc

1.4.2.2.4. Hợp tác ASEAN - Hàn Quốc trước khi thiết lập quan hệ ngoại giao

2. CHƯƠNG 2: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN QUAN HỆ ĐỐI TÁC TOÀN DIỆN ASEAN - HÀN QUỐC

2.1. XÂY DỰNG VÀ THIẾT LẬP QUAN HỆ ĐỐI TÁC TOÀN DIỆN ASEAN - HÀN QUỐC (1989 - 2004)

2.1.1. Xây dựng quan hệ trong các thể chế hợp tác đa dạng

2.1.2. Các hoạt động hợp tác cụ thể

2.2. CỦNG CỐ VÀ PHÁT TRIỂN QUAN HỆ ĐỐI TÁC TOÀN DIỆN ASEAN - HÀN QUỐC (2004 - 2009)

2.2.1. Xây dựng và hoàn thiện các thể chế hợp tác

2.2.2. Tuyên bố chung về quan hệ đối tác toàn diện ASEAN - Hàn Quốc (2004)

2.2.3. Kế hoạch hành động thực hiện Tuyên bố chung về quan hệ đối tác toàn diện ASEAN - Hàn Quốc (2005)

2.2.4. Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Hàn Quốc

2.2.5. Những hoạt động hợp tác cụ thể

2.2.6. Tăng cường hợp tác trong lĩnh vực chính trị - an ninh

2.2.7. Đẩy mạnh hợp tác kinh tế trên cơ sở Hiệp định mậu dịch tự do ASEAN - Hàn Quốc (AKFTA)

3. CHƯƠNG 3: VÀI NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ VỀ QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG QUAN HỆ ĐỐI TÁC TOÀN DIỆN ASEAN - HÀN QUỐC

3.1. MỘT VÀI ĐÁNH GIÁ VỀ QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG QUAN HỆ ĐỐI TÁC TOÀN DIỆN ASEAN - HÀN QUỐC

3.1.1. Giai đoạn bản lề cho sự phát triển toàn diện quan hệ ASEAN - Hàn Quốc

3.1.2. Hiệu quả hợp tác kinh tế trở thành xung lực phát triển quan hệ

3.1.3. Quá trình tiệm tiến chịu tác động của nhiều nhân tố

3.1.4. Định hình quan hệ hợp tác trong ngoại giao cường quốc hạng trung

3.2. TÁC ĐỘNG CỦA QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG QUAN HỆ ĐỐI TÁC TOÀN DIỆN ASEAN - HÀN QUỐC

3.2.1. Khẳng định vị thế trong quan hệ hợp tác song phương

3.2.2. Tạo nền tảng cho quá trình phát triển quan hệ ASEAN - Hàn Quốc

3.2.3. Góp phần duy trì ổn định trật tự quan hệ quốc tế khu vực Đông Á

3.2.4. Góp phần thúc đẩy quan hệ Việt Nam - Hàn Quốc

4. CHƯƠNG 4: BÀI HỌC KINH NGHIỆM TỪ QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG QUAN HỆ ĐỐI TÁC TOÀN DIỆN ASEAN - HÀN QUỐC

4.1. Xác định ưu thế, nhận diện hạn chế để phát triển hợp tác

4.2. Cân bằng lực lượng và khai thác lợi thế của các nhân tố ảnh hưởng

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về quan hệ ASEAN Hàn Quốc

Quan hệ giữa ASEAN và Hàn Quốc đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển từ năm 1989 đến 2009. Sự hình thành và phát triển này không chỉ phản ánh sự thay đổi trong chính sách đối ngoại của Hàn Quốc mà còn thể hiện sự chuyển mình của ASEAN trong bối cảnh toàn cầu hóa. Từ một đối tác đối thoại, ASEAN và Hàn Quốc đã thiết lập quan hệ đối tác toàn diện vào năm 2004, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong hợp tác quốc tế. Mối quan hệ này không chỉ tập trung vào hợp tác kinh tế mà còn mở rộng sang các lĩnh vực như an ninh, văn hóa và chính trị. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc xây dựng một nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững trong khu vực Đông Á.

1.1. Lịch sử hình thành quan hệ

Mối quan hệ giữa ASEAN và Hàn Quốc bắt đầu từ năm 1989 khi Hàn Quốc trở thành đối tác đối thoại của ASEAN. Sự kiện này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong hợp tác quốc tế giữa hai bên. Từ đó, Hàn Quốc đã tích cực tham gia vào các hoạt động của ASEAN, thúc đẩy hợp tác kinh tế và văn hóa. Năm 2004, hai bên đã chính thức thiết lập quan hệ đối tác toàn diện, mở ra nhiều cơ hội hợp tác mới. Sự phát triển này không chỉ mang lại lợi ích cho hai bên mà còn góp phần vào sự ổn định và phát triển của khu vực Đông Á.

II. Phân tích các lĩnh vực hợp tác

Mối quan hệ giữa ASEAN và Hàn Quốc được xây dựng trên nhiều lĩnh vực hợp tác đa dạng. Trong lĩnh vực kinh tế, Hàn Quốc đã trở thành một trong những đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN. Các hiệp định như Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Hàn Quốc (AKFTA) đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi hàng hóa và dịch vụ giữa hai bên. Bên cạnh đó, hợp tác văn hóa cũng được chú trọng, với nhiều chương trình giao lưu văn hóa và giáo dục được tổ chức. Điều này không chỉ giúp tăng cường hiểu biết lẫn nhau mà còn tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững trong tương lai.

2.1. Hợp tác kinh tế

Hợp tác kinh tế giữa ASEAN và Hàn Quốc đã có những bước tiến đáng kể trong suốt hai thập kỷ qua. Hàn Quốc đã đầu tư mạnh mẽ vào các nước thành viên ASEAN, đặc biệt trong các lĩnh vực như công nghệ thông tin, sản xuất và xây dựng cơ sở hạ tầng. Sự gia tăng đầu tư này không chỉ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mà còn tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người dân trong khu vực. Hơn nữa, việc ký kết Hiệp định thương mại tự do đã giúp giảm thuế quan và tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất nhập khẩu hàng hóa giữa hai bên.

2.2. Hợp tác văn hóa

Hợp tác văn hóa giữa ASEAN và Hàn Quốc đã được thúc đẩy thông qua nhiều chương trình giao lưu văn hóa, nghệ thuật và giáo dục. Các sự kiện như Liên hoan văn hóa ASEAN - Hàn Quốc đã thu hút sự tham gia của nhiều nghệ sĩ và học giả từ cả hai bên. Điều này không chỉ giúp tăng cường mối quan hệ giữa các quốc gia mà còn tạo ra một không gian giao lưu văn hóa phong phú, góp phần vào việc xây dựng lòng tin và sự hiểu biết lẫn nhau.

III. Đánh giá và triển vọng tương lai

Quá trình xây dựng quan hệ đối tác toàn diện giữa ASEAN và Hàn Quốc đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần phải vượt qua. Sự cạnh tranh giữa các cường quốc trong khu vực, cũng như những biến động chính trị và kinh tế toàn cầu, có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ này. Để duy trì và phát triển quan hệ, cả hai bên cần tiếp tục thúc đẩy hợp tác đa phương và tìm kiếm các giải pháp hợp tác hiệu quả hơn. Việc tăng cường hợp tác an ninh cũng là một yếu tố quan trọng để đảm bảo sự ổn định trong khu vực.

3.1. Đánh giá hiệu quả hợp tác

Đánh giá hiệu quả hợp tác giữa ASEAN và Hàn Quốc cho thấy rằng mối quan hệ này đã mang lại nhiều lợi ích cho cả hai bên. Sự gia tăng thương mại và đầu tư đã góp phần vào sự phát triển kinh tế của các nước thành viên ASEAN. Hơn nữa, việc hợp tác trong các lĩnh vực như giáo dục và văn hóa đã giúp tăng cường sự hiểu biết và gắn kết giữa các quốc gia. Tuy nhiên, cần có những biện pháp cụ thể để khắc phục những hạn chế hiện tại và tối ưu hóa lợi ích từ mối quan hệ này.

3.2. Triển vọng tương lai

Triển vọng tương lai của quan hệ ASEAN - Hàn Quốc là rất tích cực. Với sự gia tăng nhu cầu hợp tác trong bối cảnh toàn cầu hóa, hai bên có thể mở rộng hợp tác sang nhiều lĩnh vực mới như công nghệ, môi trường và phát triển bền vững. Việc xây dựng một khuôn khổ hợp tác rõ ràng và hiệu quả sẽ giúp hai bên tận dụng tối đa tiềm năng của mối quan hệ này, đồng thời góp phần vào sự ổn định và phát triển của khu vực Đông Á.

Luận Án Tiến Sĩ: Phân Tích Quá Trình Xây Dựng Quan Hệ Đối Tác ASEAN - Hàn Quốc (1989-2009)