## Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 1960-1980, dân số Nhật Bản tăng từ 94,3 triệu lên 117,06 triệu người, trong đó dân số thành thị tăng từ 63,3% lên 76,2%, còn dân số nông thôn giảm từ 36,7% xuống 23,8%. Tình trạng mất cân bằng dân số và già hóa dân số ở khu vực nông thôn trở thành thách thức lớn đối với phát triển kinh tế xã hội. Tỉnh Oita, thuộc khu vực Kyushu, cũng chịu ảnh hưởng tương tự với dân số nông thôn giảm gần 10% trong giai đoạn 1965-1980. Trước bối cảnh đó, phong trào Isson-Ippin (Mỗi làng Một sản phẩm) được khởi xướng năm 1979 nhằm phát huy thế mạnh địa phương, phát triển sản phẩm đặc trưng, gia tăng giá trị sản phẩm và nâng cao đời sống người dân nông thôn.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung phân tích sự ra đời, phát triển và vai trò của phong trào Isson-Ippin trong phát triển kinh tế xã hội nông thôn Nhật Bản giai đoạn 1980-2000, đặc biệt tại tỉnh Oita. Nghiên cứu cũng đánh giá hiệu quả kinh tế, xã hội, nguyên nhân thành công và những tồn tại của phong trào, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm áp dụng cho phát triển nông thôn bền vững tại Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu bao gồm giai đoạn 1980-2000 tại tỉnh Oita và các địa phương khác trong Nhật Bản, với trọng tâm là mô hình phát triển sản phẩm đặc trưng và phát triển nguồn nhân lực.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

- **Lý thuyết phát triển nội sinh**: Phong trào Isson-Ippin được xem là mô hình phát triển nội sinh, dựa trên việc phát huy nguồn lực nội tại của địa phương, tạo ra giá trị gia tăng từ sản phẩm đặc trưng và phát triển cộng đồng.
- **Mô hình phát triển kinh tế địa phương**: Tập trung vào phát triển sản phẩm đặc trưng, xây dựng thương hiệu địa phương, và phát triển nguồn nhân lực nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và bền vững.
- **Khái niệm về phát triển bền vững nông thôn**: Bao gồm phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường, đồng thời giữ gìn bản sắc văn hóa địa phương.
- **Nguyên tắc tự chủ, sáng tạo và phát triển nguồn nhân lực**: Là kim chỉ nam cho phong trào, nhấn mạnh vai trò chủ thể của người dân trong phát triển kinh tế xã hội.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích tài liệu thứ cấp từ sách báo, báo cáo nghiên cứu, các bài phỏng vấn và số liệu thống kê chính thức của Nhật Bản. Phương pháp nghiên cứu lịch đại và logic được áp dụng để phân tích sự biến đổi của phong trào trong giai đoạn 1980-2000. Ngoài ra, nghiên cứu có thực hiện điều tra thực địa tại thị trấn Oyama, tỉnh Oita, với cỡ mẫu gồm đại diện cán bộ hợp tác xã, người dân và cán bộ phòng phát triển tổng hợp, nhằm thu thập thông tin thực tiễn về quá trình phát triển phong trào tiền thân NPC và phong trào Isson-Ippin. Phân tích số liệu được thực hiện qua bảng biểu, biểu đồ để minh họa các xu hướng dân số, lao động và hiệu quả kinh tế xã hội.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Giảm dân số và già hóa dân số nông thôn**: Dân số nông thôn tỉnh Oita giảm từ gần 40% năm 1965 xuống còn gần 30% năm 1980; tỷ lệ người già trên 65 tuổi tăng từ 14,7% lên 15,5% trong giai đoạn 1980-1985.
- **Chuyển dịch lao động**: Lao động trong ngành nông nghiệp giảm gần 20% từ 234 nghìn người năm 1965 xuống 140 nghìn người năm 1980, trong khi lao động ngành công nghiệp và dịch vụ tăng lần lượt 7% và trên 10%.
- **Hiệu quả kinh tế của phong trào Isson-Ippin**: Doanh thu sản phẩm mơ tăng gần 90 lần trong 20 năm (từ 2 triệu yên lên 17,5 triệu yên năm 1985); doanh thu nấm kim châm tăng hơn 16 lần trong 10 năm (từ 8,3 triệu yên lên 137 triệu yên).
- **Phát triển nguồn nhân lực**: Tỷ lệ thanh niên tốt nghiệp cấp 3 có việc làm tại tỉnh Oita tăng đáng kể trong giai đoạn 1980-2000, góp phần duy trì sức sống cho phong trào.
- **Mở rộng giao lưu và quảng bá**: Các chương trình phát sóng truyền hình, hội chợ tại Tokyo và các hoạt động giao lưu quốc tế đã nâng cao nhận diện thương hiệu sản phẩm và hình ảnh địa phương.

### Thảo luận kết quả

Phong trào Isson-Ippin thành công nhờ phát huy tối đa nguồn lực nội sinh, phát triển sản phẩm đặc trưng có giá trị toàn cầu, đồng thời khuyến khích tinh thần tự chủ, sáng tạo của người dân. Việc xây dựng thương hiệu và mạng lưới tiêu thụ sản phẩm đã giúp gia tăng giá trị sản phẩm, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn. So với các nghiên cứu khác, phong trào này nổi bật ở chỗ không phụ thuộc vào trợ cấp ngân sách mà dựa trên sự tự nguyện và nỗ lực của cộng đồng. Tuy nhiên, vẫn tồn tại sự phân bố lợi ích chưa đồng đều giữa các địa phương và thành phần kinh tế, đòi hỏi chính sách hỗ trợ phù hợp hơn. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ dân số, lao động theo ngành nghề và bảng doanh thu sản phẩm để minh họa rõ nét hiệu quả kinh tế xã hội.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Tăng cường phát triển sản phẩm đặc trưng địa phương**: Khuyến khích các địa phương lựa chọn và phát triển sản phẩm phù hợp với điều kiện tự nhiên và thị trường, nhằm nâng cao giá trị gia tăng. Thời gian thực hiện: 3-5 năm. Chủ thể: chính quyền địa phương phối hợp với cộng đồng dân cư.
- **Phát huy tinh thần tự chủ và sáng tạo của người dân**: Tổ chức các chương trình đào tạo, hội thảo nâng cao nhận thức và kỹ năng quản lý sản xuất, marketing cho người dân. Thời gian: liên tục. Chủ thể: các tổ chức xã hội, hợp tác xã, chính quyền.
- **Đầu tư phát triển nguồn nhân lực**: Xây dựng các cơ sở đào tạo nghề, trường học chuyên sâu về phát triển nông thôn, tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Thời gian: 5 năm. Chủ thể: chính quyền, các cơ sở giáo dục.
- **Mở rộng giao lưu, quảng bá sản phẩm**: Tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại, hội chợ, truyền thông đa phương tiện trong và ngoài nước để nâng cao nhận diện thương hiệu. Thời gian: liên tục. Chủ thể: chính quyền, doanh nghiệp, cộng đồng.
- **Xây dựng chính sách hỗ trợ đồng bộ**: Thiết lập các chính sách hỗ trợ kỹ thuật, tài chính phù hợp để giảm thiểu sự phân bố lợi ích không đồng đều, đảm bảo phát triển bền vững. Thời gian: 3 năm. Chủ thể: chính quyền trung ương và địa phương.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Nhà hoạch định chính sách phát triển nông thôn**: Nhận diện các mô hình phát triển bền vững, áp dụng kinh nghiệm Isson-Ippin để xây dựng chính sách phù hợp.
- **Các nhà nghiên cứu và học giả về phát triển kinh tế xã hội**: Nghiên cứu sâu về mô hình phát triển nội sinh, phát triển sản phẩm đặc trưng và vai trò cộng đồng.
- **Doanh nghiệp và hợp tác xã nông nghiệp**: Áp dụng các phương pháp phát triển sản phẩm, xây dựng thương hiệu và mạng lưới tiêu thụ hiệu quả.
- **Cộng đồng dân cư và tổ chức xã hội tại khu vực nông thôn**: Nâng cao nhận thức, phát huy vai trò chủ thể trong phát triển kinh tế xã hội địa phương.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Phong trào Isson-Ippin là gì?**  
Là phong trào phát triển kinh tế xã hội nông thôn dựa trên việc xây dựng và phát triển sản phẩm đặc trưng của từng địa phương, nhằm nâng cao giá trị sản phẩm và đời sống người dân.

2. **Phong trào này có hiệu quả như thế nào?**  
Doanh thu sản phẩm mơ tăng gần 90 lần trong 20 năm, nấm kim châm tăng hơn 16 lần trong 10 năm, đồng thời nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống xã hội tại các địa phương.

3. **Nguyên tắc cốt lõi của phong trào là gì?**  
Bao gồm sản phẩm địa phương có giá trị toàn cầu, tinh thần tự chủ, sáng tạo của người dân và phát triển nguồn nhân lực.

4. **Phong trào có thể áp dụng cho Việt Nam không?**  
Hoàn toàn có thể, đặc biệt trong bối cảnh phát triển nông thôn mới, phong trào cung cấp mô hình phát triển bền vững dựa trên nguồn lực nội sinh và phát huy vai trò cộng đồng.

5. **Vai trò của chính quyền trong phong trào?**  
Chính quyền đóng vai trò hỗ trợ kỹ thuật, tài chính và truyền thông, đồng thời tạo điều kiện để người dân tự chủ phát triển sản phẩm và thị trường.

## Kết luận

- Phong trào Isson-Ippin đã góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội nông thôn Nhật Bản giai đoạn 1980-2000, đặc biệt tại tỉnh Oita.  
- Thành công của phong trào dựa trên nguyên tắc phát triển sản phẩm đặc trưng, tinh thần tự chủ sáng tạo và phát triển nguồn nhân lực.  
- Phong trào đã nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống và thu hẹp khoảng cách phát triển giữa thành thị và nông thôn.  
- Những bài học từ phong trào có thể áp dụng hiệu quả cho phát triển nông thôn bền vững tại Việt Nam.  
- Đề xuất tiếp tục nghiên cứu, nhân rộng mô hình và xây dựng chính sách hỗ trợ đồng bộ để phát huy tối đa hiệu quả phong trào trong tương lai.

**Hành động tiếp theo:** Khuyến khích các địa phương nghiên cứu, áp dụng mô hình Isson-Ippin, đồng thời tăng cường đào tạo nguồn nhân lực và phát triển thị trường sản phẩm đặc trưng.

**Kêu gọi:** Các nhà quản lý, nhà nghiên cứu và cộng đồng hãy cùng hợp tác để phát triển nông thôn bền vững dựa trên mô hình thành công này.