I. Mô hình CAMELS và ứng dụng trong phân tích ngân hàng
Mô hình CAMELS là một công cụ đánh giá toàn diện hiệu quả hoạt động của ngân hàng, bao gồm sáu yếu tố chính: Mức độ an toàn vốn, Chất lượng tài sản, Hiệu quả quản lý, Lợi nhuận, Thanh khoản, và Nhạy cảm thị trường. Tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã áp dụng khung đánh giá này từ năm 2019 để giám sát và nâng cao năng lực hệ thống ngân hàng. Ứng dụng mô hình CAMELS trong nghiên cứu này nhằm xác định các yếu tố nội tại ảnh hưởng đến tăng trưởng cho vay của các Ngân hàng Thương mại (NHTM) Việt Nam. Kết quả cho thấy, các yếu tố như vốn chủ sở hữu, chất lượng tài sản, và hiệu quả quản lý có tác động đáng kể đến khả năng mở rộng cho vay của ngân hàng.
1.1. Mức độ an toàn vốn
Mức độ an toàn vốn là yếu tố quan trọng hàng đầu trong mô hình CAMELS, phản ánh khả năng chịu đựng rủi ro của ngân hàng. Nghiên cứu chỉ ra rằng, các ngân hàng có tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản (CAR) cao hơn có xu hướng mở rộng cho vay nhanh hơn. Điều này cho thấy, việc duy trì một bộ đệm vốn lớn không chỉ giúp ngân hàng đối phó với rủi ro mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho tăng trưởng tín dụng. Tuy nhiên, việc duy trì mức vốn cao cũng đòi hỏi chi phí lớn, đặt ra thách thức trong việc cân đối giữa an toàn vốn và hiệu quả kinh doanh.
1.2. Chất lượng tài sản
Chất lượng tài sản là yếu tố then chốt trong đánh giá sức khỏe tài chính của ngân hàng. Nghiên cứu cho thấy, các ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu (NPL) thấp thường có khả năng mở rộng cho vay cao hơn. Điều này phản ánh mối quan hệ tích cực giữa chất lượng tín dụng và tăng trưởng cho vay. Ngược lại, các ngân hàng có rủi ro tín dụng cao thường bị hạn chế trong việc mở rộng hoạt động cho vay do lo ngại về khả năng thu hồi nợ. Do đó, việc quản lý và cải thiện chất lượng tài sản là yếu tố quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng bền vững.
II. Phân tích các yếu tố tác động đến tăng trưởng cho vay
Nghiên cứu sử dụng dữ liệu từ 31 Ngân hàng Thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2007–2019 để phân tích tác động của các yếu tố nội tại đến tăng trưởng cho vay. Kết quả cho thấy, hiệu quả quản lý và lợi nhuận là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh mẽ đến khả năng mở rộng cho vay của ngân hàng. Các ngân hàng có hiệu quả quản lý cao thường có chiến lược cho vay hợp lý và kiểm soát rủi ro tốt hơn. Đồng thời, lợi nhuận cao cũng giúp ngân hàng có thêm nguồn lực để đầu tư vào hoạt động cho vay. Ngoài ra, thanh khoản và nhạy cảm thị trường cũng là những yếu tố cần được quan tâm trong việc đánh giá tăng trưởng tín dụng.
2.1. Hiệu quả quản lý
Hiệu quả quản lý là yếu tố quan trọng trong việc đánh giá năng lực điều hành của ngân hàng. Nghiên cứu chỉ ra rằng, các ngân hàng có hiệu quả quản lý cao thường có chiến lược cho vay hợp lý và kiểm soát rủi ro tốt hơn. Điều này giúp họ duy trì tăng trưởng cho vay ổn định và bền vững. Ngược lại, các ngân hàng có hiệu quả quản lý thấp thường đối mặt với rủi ro đạo đức và quản lý kém, dẫn đến việc mở rộng cho vay thiếu kiểm soát. Do đó, việc nâng cao hiệu quả quản lý là yếu tố then chốt để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng.
2.2. Lợi nhuận và thanh khoản
Lợi nhuận và thanh khoản là hai yếu tố có tác động tích cực đến tăng trưởng cho vay. Các ngân hàng có lợi nhuận cao thường có khả năng đầu tư vào hoạt động cho vay lớn hơn, nhờ vào nguồn lực tài chính dồi dào. Đồng thời, thanh khoản cao cũng giúp ngân hàng đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng cho vay. Tuy nhiên, việc duy trì thanh khoản cao cũng đòi hỏi chi phí lớn, đặt ra thách thức trong việc cân đối giữa thanh khoản và lợi nhuận.
III. Hàm ý chính sách và chiến lược phát triển
Nghiên cứu đưa ra nhiều hàm ý quan trọng cho cơ quan quản lý và các ngân hàng thương mại tại Việt Nam. Đối với NHNN, việc áp dụng mô hình CAMELS trong giám sát ngân hàng giúp nâng cao hiệu quả quản lý và đảm bảo sự ổn định của hệ thống ngân hàng. Đối với các NHTM, việc tập trung cải thiện chất lượng tài sản, hiệu quả quản lý, và thanh khoản là yếu tố then chốt để thúc đẩy tăng trưởng cho vay bền vững. Ngoài ra, việc quản lý rủi ro lãi suất và nhạy cảm thị trường cũng cần được quan tâm để đảm bảo sự ổn định trong hoạt động kinh doanh.
3.1. Hàm ý cho cơ quan quản lý
Đối với NHNN, việc áp dụng mô hình CAMELS trong giám sát ngân hàng giúp nâng cao hiệu quả quản lý và đảm bảo sự ổn định của hệ thống ngân hàng. Nghiên cứu khuyến nghị NHNN nên tiếp tục hoàn thiện khung đánh giá ngân hàng dựa trên CAMELS, đồng thời tăng cường giám sát các yếu tố như chất lượng tài sản, hiệu quả quản lý, và thanh khoản để đảm bảo tăng trưởng tín dụng bền vững.
3.2. Hàm ý cho các ngân hàng thương mại
Đối với các NHTM, việc tập trung cải thiện chất lượng tài sản, hiệu quả quản lý, và thanh khoản là yếu tố then chốt để thúc đẩy tăng trưởng cho vay bền vững. Ngoài ra, các ngân hàng cần chú trọng quản lý rủi ro lãi suất và nhạy cảm thị trường để đảm bảo sự ổn định trong hoạt động kinh doanh. Việc áp dụng các chiến lược quản lý rủi ro hiệu quả sẽ giúp các ngân hàng duy trì tăng trưởng tín dụng ổn định trong dài hạn.
