I. Tổng Quan Về Truyền Dẫn Chính Sách Tiền Tệ Hiện Nay
Sự phát triển tín dụng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế. Hoạt động cho vay của các NHTM ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực khác nhau trong nền kinh tế như hoạt động chi tiêu, đầu tư. Khi chính sách tiền tệ thay đổi, nó sẽ tác động tới nền kinh tế thông qua cung tín dụng của NHTM. Nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng với nền kinh tế thế giới. Để ổn định kinh tế, cần có sự điều hành linh hoạt thông qua các công cụ nhằm điều tiết nền kinh tế vĩ mô ổn định, một trong các công cụ quan trọng đó là chính sách tiền tệ. Mục tiêu của chính sách tiền tệ là ổn định giá cả, tăng trưởng sản lượng và tạo công ăn việc làm. Kênh cho vay (Bank lending chanel) là kênh truyền dẫn CSTT quan trọng của nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là các quốc gia có thị trường chứng khoán chưa phát triển và hệ thống ngân hàng đóng vai trò trọng yếu trong việc chu chuyển vốn trong nền kinh tế như Việt Nam.
1.1. Vai Trò Của Kênh Cho Vay Trong Nền Kinh Tế Việt Nam
Kênh cho vay quyết định khả năng cấp vốn của các ngân hàng cho các doanh nghiệp, hộ gia đình cũng như toàn bộ nền kinh tế. Những thay đổi trong CSTT sẽ ảnh hưởng đến nguồn cung tín dụng, từ đó ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư vào nền kinh tế. Vì vậy, việc tìm hiểu cơ chế và hiệu quả tác động của CSTT đến các NHTM thông qua kênh cho vay có tính cấp thiết về mặt khoa học cũng như thực tiễn.
1.2. Đặc Điểm Ngân Hàng Ảnh Hưởng Đến Truyền Dẫn Chính Sách
Hàm ý của kênh cho vay là phản ứng về hành vi cho vay của các ngân hàng đối với những thay đổi của CSTT sẽ khác nhau phụ thuộc vào các đặc điểm của ngân hàng. Các nghiên cứu trước đây đã nhấn mạnh ba đặc điểm ngân hàng chủ yếu hay các tiêu chuẩn để đánh giá sức mạnh bảng cân đối có thể tác động đến phản ứng của các khoản tín dụng ngân hàng đối với một sự thay đổi trong CSTT. Đó là: quy mô tài sản, tính thanh khoản và vốn hóa ngân hàng.
II. Cách Xác Định Hiệu Quả Kênh Cho Vay 2009 2018
Để đóng góp thêm vào cơ sở lý luận về kênh cho vay trong điều hành CSTT, cần đặt ra các câu hỏi nghiên cứu trọng tâm. CSTT có tác động như thế nào đến tăng trưởng tín dụng của các Ngân hàng thương mại tại Việt Nam trong giai đoạn 2008 - 2019? Đặc điểm của các NHTM đã ảnh hưởng như thế nào đến tác động của CSTT lên tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng giai đoạn 2008 - 2019? Đối tượng nghiên cứu là những thay đổi trong hành vi cho vay của các Ngân hàng thương mại Việt Nam có các đặc điểm khác nhau về quy mô, thanh khoản, vốn hóa trước các cú sốc tiền tệ, và độ co giãn của tăng trưởng sản lượng quốc gia đối với tăng trưởng tín dụng ngân hàng tổng thể. Phạm vi nghiên cứu được giới hạn trong giai đoạn 2008-2019.
2.1. Phương Pháp Nghiên Cứu Sử Dụng Dữ Liệu Bảng
Bài nghiên cứu sử dụng dữ liệu bảng của 27 ngân hàng thương mại Việt Nam giai đoạn 2009 - 2018 và các kỹ thuật ước lượng bảng động để ước lượng một mô hình tăng trưởng tín dụng được xây dựng dựa trên mô hình tăng trưởng tín dụng của Matousek và Sarantis (2009). Tác giả kiểm tra một cách cụ thể xem liệu phản ứng khác nhau của việc cho vay của các ngân hàng có phụ thuộc vào các đặc điểm quy mô, thanh khoản và vốn hóa ngân hàng không.
2.2. Mô Hình SGMM Trong Phân Tích Truyền Dẫn CSTT
Dựa trên sự truyền dẫn của CSTT qua kênh cho vay NHTM trong mối tương quan với đặc điểm hoạt động của mỗi NHTM, tác giả sử dụng mô hình SGMM được Yener Altunbas, Leonardo Gambacorta, David Marques-Ibanez sử dụng để kiểm định tác động của CSTT lên tăng trưởng tín dụng của các NHTM Việt Nam trong mối quan hệ với các đặc điểm của từng NHTM. Mô hình SGMM được sử dụng để xử lý hiện tượng phương sai thay đổi do dữ liệu bảng gây ra.
III. Tổng Hợp Các Nghiên Cứu Về Kênh Cho Vay Trên Thế Giới
Bắt nguồn từ nghiên cứu của Bernanke và Blinder (1995), các nghiên cứu mới về truyền tải CSTT qua kênh cho vay ngày càng được phát triển và mở rộng. Kinh tế Việt Nam gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là hệ thống ngân hàng Việt Nam sau giai đoạn khủng hoảng kinh tế thế giới 2007-2008 Ngân hàng nhà nước đã thực hiện nhiều điều chỉnh CSTT. Theo lý thuyết kinh tế học truyền thống, CSTT ảnh hưởng đến tăng trưởng tín dụng và ngược lại các NHTM cũng có phản ứng ngược lại CSTT và có ảnh hưởng đến nền kinh tế. Mỗi ngân hàng có các đặc điểm về quy mô, hoạt động kinh doanh khác nhau, do đó tác động của CSTT lên mỗi ngân hàng cũng khác nhau.
3.1. Nghiên Cứu Nước Ngoài Về Tác Động CSTT Đến Ngân Hàng
Các nghiên cứu trước đây đã nhấn mạnh ba đặc điểm ngân hàng chủ yếu hay các tiêu chuẩn để đánh giá sức mạnh bảng cân đối có thể tác động đến phản ứng của các khoản tín dụng ngân hàng đối với một sự thay đổi trong CSTT. Thứ nhất là quy mô tài sản (Kashyap và Stein, 1995, 2000; Kishan và Opiela, 2000). Thứ hai là tính thanh khoản (Kashyap và Stein, 2000). Thứ ba là vốn hóa ngân hàng (Peek và Rosengren, 1995; Kishan và Ooiela, 2000, 2006).
3.2. Nghiên Cứu Trong Nước Về Kênh Cho Vay Và Chính Sách Tiền Tệ
Do đó, nghiên cứu về tác động của đặc điểm ngân hàng đến sự truyền dẫn chính sách tiền tệ qua kênh cho vay giai đoạn 2009 – 2018 là rất quan trọng trong việc xác định thực thi CSTT của NHNN. Tác giả hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về tác động của CSTT đến hoạt động cho vay của các Ngân hàng thương mại qua các đặc điểm khác nhau.
IV. Thực Trạng Truyền Dẫn CSTT Qua Kênh Cho Vay 2009 2018
Kênh cho vay ngân hàng có ý nghĩa quan trọng trong cơ chế truyền dẫn chính sách tiền tệ. Chính sách tiền tệ có thể có tác động phân phối, các ngân hàng với những đặc điểm khác nhau sẽ có những phản ứng khác nhau đối với những thay đổi của chính sách tiền tệ. Vì vậy, tìm hiểu chính sách tiền tệ được truyền tải vào nền kinh tế như thế nào có nghĩa trong việc giúp các nhà hoạch định chính sách có những điều hành nền kinh tế hiệu quả nhất. Nghiên cứu thực hiện trong giai đoạn 2008 – 2019 sau cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2007, cũng như giai đoạn hệ thống thực hiện cơ cấu, mua lại, sáp nhập.
4.1. Phản Ứng Của Ngân Hàng Trước Thay Đổi Chính Sách Tiền Tệ
Đề tài đi sâu nghiên cứu tác động của CSTT đến hoạt động cho vay của các NHTM ở cả 2 góc độ là phản ứng về hành vi cho vay của các ngân hàng khác nhau về đặc điểm quy mô, thanh khoản, vốn hóa và tác động đến nền kinh tế thực.
4.2. Tác Động Của Khủng Hoảng Kinh Tế Đến Chính Sách Tiền Tệ
Nghiên cứu thực hiện trong giai đoạn 2008 – 2019 sau cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2007, cũng như giai đoạn hệ thống thực hiện cơ cấu, mua lại, sáp nhập. Kinh tế Việt Nam gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là hệ thống ngân hàng Việt Nam sau giai đoạn khủng hoảng kinh tế thế giới 2007-2008.
V. Phân Tích Kết Quả Nghiên Cứu Về Truyền Dẫn CSTT 2009 2018
Kết qủa nghiên cứu cho thấy tồn tại kênh cho vay, trong đó, đặc điểm quy mô và vốn hoá ngân hàng đóng vai trò quan trọng nhất trong việc phân biệt các phản ứng của ngân hàng đối với những thay đổi trong chính sách tiền tệ, vai trò của thanh khoản không thể hiện rõ. Nghiên cứu cũng chỉ ra mối liên hệ giữa cung tín dụng ngân hàng với hoạt động kinh tế thực ở Việt Nam qua các biến kinh tế vĩ mô. Để đóng góp thêm vào cơ sở lý luận về kênh cho vay trong điều hành CSTT, cần đặt ra các câu hỏi nghiên cứu trọng tâm. CSTT có tác động như thế nào đến tăng trưởng tín dụng của các Ngân hàng thương mại tại Việt Nam trong giai đoạn 2008 - 2019?
5.1. Quy Mô Và Vốn Hóa Ngân Hàng Ảnh Hưởng Như Thế Nào
Đặc điểm quy mô và vốn hoá ngân hàng đóng vai trò quan trọng nhất trong việc phân biệt các phản ứng của ngân hàng đối với những thay đổi trong chính sách tiền tệ, vai trò của thanh khoản không thể hiện rõ. Kênh cho vay trong đó đặc điểm ngân hàng đóng vai trò then chốt.
5.2. Liên Hệ Giữa Tín Dụng Ngân Hàng Và Kinh Tế Vĩ Mô Việt Nam
Nghiên cứu cũng chỉ ra mối liên hệ giữa cung tín dụng ngân hàng với hoạt động kinh tế thực ở Việt Nam qua các biến kinh tế vĩ mô. Do đó, việc tìm hiểu cơ chế và hiệu quả tác động của CSTT đến các NHTM thông qua kênh cho vay có tính cấp thiết về mặt khoa học cũng như thực tiễn.
VI. Hàm Ý Chính Sách Để Tăng Cường Truyền Dẫn CSTT
Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở thực tiễn cho việc điều hành chính sách tiền tệ hiệu quả hơn tại Việt Nam. Cần có những điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với đặc điểm của từng nhóm ngân hàng. Cần có những nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến kênh cho vay, như chất lượng tài sản, rủi ro tín dụng... để có cái nhìn toàn diện hơn. Kênh cho vay ngân hàng có ý nghĩa quan trọng trong cơ chế truyền dẫn chính sách tiền tệ.
6.1. Điều Chỉnh CSTT Phù Hợp Với Từng Nhóm Ngân Hàng
Chính sách tiền tệ có thể có tác động phân phối, các ngân hàng với những đặc điểm khác nhau sẽ có những phản ứng khác nhau đối với những thay đổi của chính sách tiền tệ. Chính phủ và NHNN cần có chính sách phân loại và can thiệp phù hợp.
6.2. Nghiên Cứu Sâu Hơn Về Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Kênh Cho Vay
Cần có những nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến kênh cho vay, như chất lượng tài sản, rủi ro tín dụng... để có cái nhìn toàn diện hơn. Do đó, việc tìm hiểu cơ chế và hiệu quả tác động của CSTT đến các NHTM thông qua kênh cho vay có tính cấp thiết về mặt khoa học cũng như thực tiễn.
