I. Những vấn đề lý luận về tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác đối với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi
Trong bối cảnh luật hình sự Việt Nam, tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người dưới 16 tuổi được coi là một trong những tội phạm nghiêm trọng, đặc biệt là trong việc bảo vệ quyền lợi của trẻ em. Tội phạm tình dục này không chỉ xâm hại thể chất mà còn gây tổn hại sâu sắc về tâm lý cho nạn nhân. Theo quy định tại Bộ luật Hình sự, hành vi này bị xử lý với mức hình phạt nghiêm khắc hơn so với các tội phạm khác nhằm mục đích răn đe và bảo vệ trẻ em. Điều này thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với vấn đề bảo vệ trẻ em và ngăn chặn các hành vi xâm hại. Như vậy, việc xác định rõ khái niệm, đặc điểm và đối tượng của tội phạm này là rất cần thiết để có thể áp dụng pháp luật một cách hiệu quả.
1.1. Khái niệm và đặc điểm của tội giao cấu
Tội giao cấu được hiểu là hành vi có tính chất xâm hại, trong đó người thực hiện hành vi quan hệ tình dục với người dưới 16 tuổi. Đặc điểm của tội này là sự không đồng thuận từ phía nạn nhân, do họ chưa đủ tuổi vị thành niên để có thể đưa ra quyết định đúng đắn về các mối quan hệ tình dục. Theo quy định của pháp luật, tuổi vị thành niên được xác định là từ 18 tuổi trở lên, do đó, mọi hành vi giao cấu với người dưới 16 tuổi đều được xem là vi phạm pháp luật. Điều này không chỉ bảo vệ trẻ em mà còn thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật trong việc xử lý các hành vi xâm hại tình dục.
II. Thực tiễn áp dụng pháp luật về tội giao cấu với người dưới 16 tuổi
Thực tiễn áp dụng pháp luật về tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác đối với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi tại Việt Nam cho thấy nhiều thách thức trong việc điều tra và truy tố. Dữ liệu từ các cơ quan chức năng cho thấy số vụ án liên quan đến tội phạm tình dục ngày càng gia tăng, đặc biệt là tại các thành phố lớn như Hà Nội. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về việc hoàn thiện các quy định pháp luật và nâng cao năng lực cho các cơ quan thực thi pháp luật. Một số vụ án điển hình đã được đưa ra xét xử, tuy nhiên, vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề trong việc định tội danh và quyết định hình phạt, dẫn đến sự không thống nhất trong thực tiễn áp dụng.
2.1. Tình hình tội giao cấu tại Hà Nội
Theo thống kê từ năm 2018 đến 2021, trên địa bàn thành phố Hà Nội đã xảy ra 152 vụ với 166 đối tượng phạm tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người dưới 16 tuổi. Sự gia tăng này không chỉ phản ánh tính nghiêm trọng của tội phạm mà còn chỉ ra những lỗ hổng trong công tác phòng ngừa và xử lý. Nhiều trường hợp nạn nhân không dám lên tiếng vì sợ hãi hoặc thiếu sự hỗ trợ từ gia đình và xã hội. Do đó, việc nâng cao nhận thức cộng đồng và cải thiện các biện pháp bảo vệ trẻ em là rất cần thiết.
III. Giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật
Để nâng cao hiệu quả của việc áp dụng pháp luật về tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác đối với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, cần thực hiện một số giải pháp quan trọng. Thứ nhất, cần hoàn thiện các quy định pháp luật hiện hành để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong việc xử lý các vụ án. Thứ hai, tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về quyền trẻ em và các hình thức xâm hại tình dục để nâng cao nhận thức của cộng đồng. Thứ ba, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra và xử lý các vụ án xâm hại trẻ em, từ đó tạo ra một môi trường an toàn hơn cho trẻ em.
3.1. Hoàn thiện quy định pháp luật
Việc hoàn thiện quy định pháp luật cần tập trung vào việc xác định rõ ràng các dấu hiệu pháp lý của tội giao cấu, đồng thời quy định các hình phạt tương xứng với tính chất và mức độ nghiêm trọng của hành vi. Ngoài ra, cần có các quy định cụ thể về trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong việc bảo vệ quyền lợi của nạn nhân, cũng như quy trình xử lý các vụ án xâm hại tình dục.
