Áp dụng tiêu chí đánh giá công nghệ xử lý chất thải và lò đốt CTNH tại Việt Nam

Khái niệm “chất thải nguy hại” (Hazardous Waste) đã xuất hiện và được sử dụng rộng rãi trong thập niên 70 của thế kỷ trước tại nhiều quốc gia. Theo thời gian, khái niệm phát triển cùng với sự phát triển của khoa học và kỹ thuật và nhận thức của mỗi quốc gia về CTNH trong luật và các văn bản dưới luật về môi trường. Theo Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), chất thải được coi là nguy hại nếu có tính chất hoặc hợp chất có tính độc hại, gây cháy nổ. QCVN cũng quy định chất thải nguy hại là chất thải chứa các chất hoặc hợp chất gây nguy hiểm trực tiếp hoặc tương tác chất với chất khác, gây nguy hiểm tới sức khỏe con người. Cần có những tiêu chuẩn kỹ thuật xử lý chất thải rắn để giảm thiểu nguy cơ.

Chất thải nguy hại phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau, chủ yếu là do các ngành công nghiệp. Việc phát thải có thể do bản chất của công nghệ, trình độ vận hành, sử dụng nguyên liệu. Tùy theo các cách nhìn nhận mà có thể phân thành các nguồn thải như sau: Các hoạt động công nghiệp, các hoạt động sinh hoạt như: dầu thải, ắc quy cũ. Ngoài ra còn nhiều nguồn thải CTNH khác. Các nguồn thải từ công nghiệp mang tính chất thường xuyên, liên tục, trong khi các nguồn từ tiêu dùng thường phát sinh ở những địa điểm không nhất định. Việc quản lý các nguồn thải này cần có những tiêu chuẩn kỹ thuật xử lý chất thải rắn.

Việc lựa chọn công nghệ xử lý chất thải chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm: Đặc tính của chất thải, quy mô và vị trí, chi phí đầu tư và vận hành, hiệu quả xử lý. Các yếu tố này cần được xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo tính phù hợp và hiệu quả của công nghệ. Ngoài ra, cần xem xét các yếu tố về pháp lý và chính sách liên quan đến quản lý chất thải tại địa phương.

Có nhiều phương pháp xử lý chất thải khác nhau, mỗi phương pháp có những ưu nhược điểm riêng. Việc so sánh các công nghệ xử lý chất thải là cần thiết để lựa chọn phương pháp phù hợp nhất với từng điều kiện cụ thể. Các phương pháp phổ biến bao gồm chôn lấp hợp vệ sinh, ủ sinh học, đốt, và các phương pháp xử lý hóa lý. Cần cân nhắc các tác động môi trường của từng phương pháp để đảm bảo tính bền vững.

Hiệu suất lò đốt CTNH được đánh giá dựa trên nhiều tiêu chí, bao gồm nhiệt độ đốt, thời gian lưu, và tỷ lệ không khí. Các tiêu chí này cần được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo quá trình đốt diễn ra hoàn toàn, giảm thiểu phát thải các chất ô nhiễm. Hiệu suất đốt cao sẽ giúp tiết kiệm nhiên liệu và giảm chi phí vận hành.

Hiệu quả xử lý khí thải là một trong những tiêu chí quan trọng nhất để đánh giá công nghệ lò đốt CTNH. Các chất ô nhiễm cần được kiểm soát bao gồm bụi, SOx, NOx, dioxin, và furan. Cần có các hệ thống xử lý khí thải hiệu quả, như lọc bụi tĩnh điện, hấp thụ, và xúc tác để đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường. Việc đánh giá tác động môi trường của lò đốt CTNH là rất cần thiết.

Hệ thống pháp luật và chính sách quản lý chất thải cần được hoàn thiện, bao gồm các quy định về phân loại, thu gom, vận chuyển, và xử lý. Cần có các cơ chế khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ xử lý chất thải thân thiện môi trường. Đồng thời, cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc tuân thủ các quy định pháp luật để đảm bảo hiệu quả quản lý.

Việc ứng dụng các công nghệ xử lý chất thải hiện đại ở Việt Nam là cần thiết để nâng cao hiệu quả xử lý và giảm thiểu tác động môi trường. Các công nghệ tiên tiến bao gồm đốt với thu hồi năng lượng, ủ sinh học, và các phương pháp xử lý hóa lý. Cần có các chính sách hỗ trợ để khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào các công nghệ này.

Tro xỉ từ lò đốt CTNH có chứa nhiều chất ô nhiễm, bao gồm kim loại nặng, dioxin, và furan. Đặc tính của tro xỉ phụ thuộc vào loại chất thải được đốt, công nghệ đốt, và hệ thống xử lý khí thải. Việc hiểu rõ đặc tính của tro xỉ là cần thiết để lựa chọn phương pháp xử lý phù hợp.

Các phương pháp xử lý tro xỉ phổ biến bao gồm ổn định hóa, chôn lấp, và tái sử dụng. Ổn định hóa là quá trình biến đổi các chất ô nhiễm trong tro xỉ thành dạng ít độc hại hơn. Chôn lấp cần được thực hiện trong các bãi chôn lấp hợp vệ sinh, đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường. Tái sử dụng tro xỉ có thể được áp dụng trong xây dựng, làm vật liệu san lấp, hoặc sản xuất gạch.

Các tiêu chí quan trọng cần lưu ý khi đánh giá lò đốt CTNH bao gồm hiệu suất đốt, hiệu quả xử lý khí thải, khả năng kiểm soát tro xỉ, chi phí đầu tư và vận hành, và các tác động môi trường. Cần có hệ thống giám sát và kiểm tra định kỳ để đảm bảo lò đốt hoạt động ổn định và đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường.

Hướng phát triển công nghệ xử lý chất thải trong tương lai là hướng tới các công nghệ xử lý chất thải thân thiện môi trường, tiết kiệm năng lượng, và có khả năng thu hồi các nguồn tài nguyên. Các công nghệ mới như plasma, nhiệt phân, và khí hóa đang được nghiên cứu và phát triển để thay thế các công nghệ truyền thống.