I. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu "Đăng ký nhận cha, mẹ, con theo pháp luật Việt Nam và thực tiễn áp dụng tại Ủy ban nhân dân trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn" có tính cấp thiết cao, xuất phát từ nhu cầu bảo vệ quyền lợi của trẻ em và gia đình. Trong bối cảnh xã hội hiện đại, nhiều trẻ em sinh ra ngoài hôn nhân hoặc trong các hoàn cảnh phức tạp, dẫn đến việc xác định cha mẹ không rõ ràng. Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 đã đặt ra quy định về việc đăng ký nhận cha, mẹ, con nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của trẻ em, tạo điều kiện cho trẻ phát triển toàn diện trong môi trường gia đình. "Cơn người có tổ có Tông như cây có cội, như sông có nguồn" là câu ca dao thể hiện tầm quan trọng của nguồn gốc gia đình. Đề tài không chỉ mang tính lý thuyết mà còn hướng đến thực tiễn, nhằm tìm ra những khó khăn và vướng mắc trong quy trình đăng ký, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện hơn. Việc nghiên cứu này không chỉ giúp nâng cao nhận thức của cộng đồng về quyền lợi của trẻ em mà còn góp phần vào việc xây dựng một hệ thống pháp luật hoàn thiện, đáp ứng nhu cầu thực tiễn.
II. Khái niệm và thực trạng pháp luật Việt Nam về đăng ký nhận cha mẹ con
Khái niệm đăng ký nhận cha, mẹ, con được hiểu là một thủ tục pháp lý nhằm xác định mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái. Việc đăng ký này không chỉ đơn thuần là một hình thức hành chính mà còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện sự tôn trọng quyền lợi của trẻ em. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, việc xác định cha mẹ và con cái phải được thực hiện tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền, nhằm đảm bảo tính chính xác và hợp pháp. Tuy nhiên, thực trạng cho thấy nhiều người dân vẫn chưa hiểu rõ về quy trình này, dẫn đến việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng cách. Theo PGS.TS Nguyễn Thị Lan, "Việc xác định cha, mẹ, con là một quy trình cần thiết để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của trẻ em". Các quy định hiện hành cần được xem xét và điều chỉnh để phù hợp hơn với thực tiễn xã hội, nhằm nâng cao hiệu quả của công tác đăng ký nhận cha, mẹ, con.
III. Thực trạng đăng ký nhận cha mẹ con tại Ủy ban nhân dân tỉnh Lạng Sơn
Tại tỉnh Lạng Sơn, thực trạng đăng ký nhận cha, mẹ, con gặp nhiều khó khăn do nhận thức của người dân còn hạn chế. Nhiều trường hợp trẻ em sinh ra ngoài hôn nhân không được đăng ký, dẫn đến việc không xác định được quyền lợi hợp pháp của trẻ. Theo báo cáo từ Sở Tư pháp tỉnh, tỷ lệ đăng ký nhận cha, mẹ, con vẫn còn thấp so với số lượng trẻ em cần được xác định. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của trẻ mà còn gây khó khăn cho các cơ quan chức năng trong việc quản lý và bảo vệ quyền lợi của trẻ em. Một số giải pháp đã được đề xuất, như tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về quyền lợi của trẻ em và quy trình đăng ký nhận cha, mẹ, con. Việc thực hiện các giải pháp này sẽ góp phần cải thiện tình hình và đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho trẻ em tại Lạng Sơn.
IV. Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật về đăng ký nhận cha mẹ con
Để nâng cao hiệu quả của việc đăng ký nhận cha, mẹ, con, cần có những giải pháp đồng bộ và cụ thể. Trước hết, cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật đến người dân, đặc biệt là tại các vùng nông thôn, nơi mà nhận thức về pháp luật còn hạn chế. Đồng thời, cần cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy trình đăng ký nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân. Bên cạnh đó, việc đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng cho cán bộ làm công tác đăng ký cũng là một yếu tố quan trọng, giúp họ có thể giải quyết các trường hợp phức tạp một cách hiệu quả. "Đăng ký nhận cha, mẹ, con không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là trách nhiệm xã hội", như vậy, việc thực hiện các giải pháp này sẽ không chỉ giúp nâng cao hiệu quả của công tác đăng ký mà còn bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho trẻ em trong xã hội.
