I. Khái niệm thực hành quyền công tố trong giai đoạn điều tra vụ án
Thực hành quyền công tố (quyền công tố) trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự đối với người dưới 18 tuổi là một hoạt động quan trọng, nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp của trẻ em trong quá trình tư pháp. Theo quy định của pháp luật, người dưới 18 tuổi được coi là chưa trưởng thành về mặt tâm lý và pháp lý, do đó, các quy trình điều tra và xử lý phải tuân thủ những nguyên tắc đặc biệt nhằm bảo vệ họ. Việc xác định trách nhiệm hình sự và các biện pháp xử lý đối với người dưới 18 tuổi cần phải dựa trên sự cân nhắc kỹ lưỡng giữa việc bảo vệ quyền lợi của trẻ em và việc thực hiện công lý. Các cơ quan chức năng cần đảm bảo rằng mọi hoạt động điều tra đều diễn ra theo đúng quy trình pháp lý, đồng thời bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người bị điều tra, đặc biệt là trong các vụ án hình sự mà bị can là người dưới 18 tuổi.
1.1. Mối quan hệ giữa thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật
Mối quan hệ giữa thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật là rất quan trọng trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự có bị can là người dưới 18 tuổi. Thực hành quyền công tố không chỉ đơn thuần là việc khởi tố hay điều tra, mà còn bao gồm việc giám sát các hoạt động của cơ quan điều tra để đảm bảo rằng mọi hành vi đều tuân thủ quy định của pháp luật. Điều này có nghĩa là các kiểm sát viên cần phải theo dõi chặt chẽ quá trình điều tra, bảo đảm rằng quyền lợi của người dưới 18 tuổi được bảo vệ và không bị xâm phạm. Việc thực hiện tốt vai trò này sẽ giúp tăng cường sự tin tưởng của xã hội vào hệ thống tư pháp, đồng thời tạo ra một môi trường pháp lý an toàn cho trẻ em.
II. Quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về thực hành quyền công tố
Pháp luật Việt Nam hiện hành đã có những quy định cụ thể về thực hành quyền công tố trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự mà bị can là người dưới 18 tuổi. Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 đã đưa ra những quy định rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan trong quá trình điều tra. Cụ thể, các quy định này không chỉ đề cập đến quyền lợi của người dưới 18 tuổi mà còn quy định rõ về trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng trong việc đảm bảo rằng các quyền lợi này được thực thi. Các biện pháp bảo vệ quyền lợi trẻ em trong quá trình điều tra cũng đã được quy định cụ thể, nhằm đảm bảo rằng mọi hành động đều được thực hiện một cách nhân đạo và công bằng.
2.1. Thực hành quyền công tố trong việc làm rõ các vấn đề cần xác định
Trong quá trình điều tra vụ án hình sự mà bị can là người dưới 18 tuổi, việc làm rõ các vấn đề cần xác định là rất quan trọng. Các cơ quan thực hiện thực hành quyền công tố cần phải tiến hành điều tra một cách cẩn thận, đảm bảo rằng mọi thông tin đều được thu thập đầy đủ và chính xác. Đặc biệt, việc phỏng vấn và hỏi cung người dưới 18 tuổi cần phải được thực hiện với sự nhạy cảm và tôn trọng, nhằm bảo vệ tâm lý của trẻ. Các quy định về việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn cũng cần phải được xem xét một cách kỹ lưỡng, để tránh gây tổn hại đến sự phát triển tâm lý của trẻ em trong quá trình điều tra.
III. Yêu cầu và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hành quyền công tố
Để nâng cao hiệu quả của thực hành quyền công tố trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự mà bị can là người dưới 18 tuổi, cần có những yêu cầu và giải pháp cụ thể. Trước hết, các cơ quan tư pháp cần phải tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, kiểm sát viên trong việc xử lý các vụ án liên quan đến trẻ em. Việc này không chỉ giúp cải thiện chất lượng công tác điều tra mà còn đảm bảo rằng các quyền lợi của trẻ em được bảo vệ tốt nhất. Hơn nữa, cần phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng trong việc triển khai các biện pháp bảo vệ trẻ em trong quá trình tố tụng. Các kiến nghị cải cách pháp luật cũng cần được xem xét để tạo ra một khung pháp lý hoàn thiện hơn cho việc thực hiện quyền công tố trong các vụ án hình sự có liên quan đến người dưới 18 tuổi.
3.1. Kiến nghị hoàn thiện pháp luật
Một trong những kiến nghị quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả thực hành quyền công tố là hoàn thiện các quy định pháp luật hiện hành. Cần thiết phải có những điều chỉnh để phù hợp với tình hình thực tiễn, đồng thời bảo đảm tính khả thi trong việc áp dụng. Việc xây dựng các văn bản hướng dẫn cụ thể sẽ giúp các cơ quan thực hiện tố tụng dễ dàng hơn trong việc thực hiện nhiệm vụ của mình. Hơn nữa, cần có các biện pháp giám sát và đánh giá hiệu quả của các quy định pháp luật để đảm bảo rằng chúng thực sự mang lại lợi ích cho các đối tượng liên quan, đặc biệt là trẻ em.
