Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến tính độc lập của kiểm toán viên trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Việt Nam

Tính độc lập trong kiểm toán được hiểu là khả năng của kiểm toán viên trong việc đưa ra các ý kiến và đánh giá một cách khách quan, không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài. Vai trò của tính độc lập không chỉ nằm ở việc đảm bảo chất lượng kiểm toán mà còn góp phần nâng cao uy tín của nghề kiểm toán. Theo Mautz và Sharaf (1961), tính độc lập là một trong những yếu tố quyết định đến chất lượng dịch vụ kiểm toán. Nếu kiểm toán viên không độc lập, các báo cáo tài chính có thể bị sai lệch, dẫn đến những quyết định sai lầm từ phía nhà đầu tư và các bên liên quan. Do đó, việc duy trì tính độc lập là rất quan trọng trong ngành kiểm toán, đặc biệt là trong bối cảnh hiện nay khi mà các vụ gian lận tài chính ngày càng gia tăng.

Nhân tố cá nhân đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tính độc lập của kiểm toán viên. Các yếu tố như thâm niên làm việc, trình độ chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp có thể ảnh hưởng đến khả năng đưa ra các quyết định độc lập. Kiểm toán viên có nhiều kinh nghiệm thường có khả năng đánh giá tình huống một cách khách quan hơn. Hơn nữa, việc đào tạo và phát triển kỹ năng chuyên môn cũng góp phần nâng cao tính độc lập. Theo nghiên cứu của Saha (2018), kiểm toán viên cần phải có sự hiểu biết sâu sắc về các quy định và chuẩn mực kiểm toán để có thể thực hiện công việc một cách độc lập và hiệu quả.

Môi trường làm việc của kiểm toán viên cũng có ảnh hưởng lớn đến tính độc lập. Mối quan hệ giữa kiểm toán viên và khách hàng có thể tạo ra áp lực, dẫn đến việc kiểm toán viên không thể đưa ra các ý kiến độc lập. Phí kiểm toán và sự phụ thuộc kinh tế vào khách hàng cũng là những yếu tố quan trọng. Nếu phí kiểm toán quá thấp, kiểm toán viên có thể cảm thấy áp lực phải làm hài lòng khách hàng để duy trì hợp đồng. Điều này có thể dẫn đến việc kiểm toán viên không thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình trong việc đánh giá tính chính xác của báo cáo tài chính.

Để nâng cao tính độc lập của kiểm toán viên, các cơ quan chức năng cần xem xét việc ban hành các quy định nghiêm ngặt hơn về mối quan hệ giữa kiểm toán viên và khách hàng. Cần có các biện pháp bảo vệ kiểm toán viên khỏi áp lực từ phía khách hàng, đồng thời khuyến khích các công ty kiểm toán thực hiện các chương trình đào tạo liên tục cho kiểm toán viên. Hơn nữa, việc tăng cường giám sát và kiểm tra các hoạt động của công ty kiểm toán cũng là một yếu tố quan trọng để đảm bảo tính độc lập của kiểm toán viên trong quá trình thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính.