Tác Động Của Phát Triển Tài Chính Đến Khả Năng Sinh Lời Của Các Ngân Hàng Thương Mại Tại Việt Nam

• Tác giả: Trần Nguyên Lan Anh
• Người hướng dẫn: PGS. Hồ Viết Tiến
• Trường học: Đại Học Kinh Tế Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính - Ngân Hàng
• Đề tài: Tác Động Của Phát Triển Tài Chính Đến Khả Năng Sinh Lời Của Ngân Hàng Thương Mại Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU
• 1.1. Giới thiệu nghiên cứu
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6. Kết cấu nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC BẰNG CHỨNG THỰC NGHIỆM
• 2.1. Cơ sở lý luận chung
• 2.2. Cơ sở lý luận về khả năng sinh lời
• 2.3. Cơ sở lý luận về phát triển tài chính
• 2.4. Các thước đo phát triển tài chính
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Dữ liệu nghiên cứu
• 3.2. Mô hình nghiên cứu
• 3.3. Phương trình hồi quy
• 3.4. Cách xác định các biến nghiên cứu
• 3.5. Xây dựng giả thuyết nghiên cứu
• 3.6. Phát triển tài chính
• 3.7. Các yếu tố kiểm soát
• 3.8. Phương pháp nghiên cứu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Phân tích thống kê mô tả
• 4.2. Phân tích ma trận tương quan
• 4.3. Phân tích hồi quy
• 4.4. Các kiểm định chẩn đoán
• 4.5. Kết quả hồi quy FGLS
• 4.6. Phân tích tính vững
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN
• 5.1. Kết quả nghiên cứu
• 5.2. Hàm ý chính sách
• 5.3. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về Tác Động Của Phát Triển Tài Chính Hiện Nay

Sự phát triển của khu vực tài chính đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế và giảm nghèo. Phát triển tài chính bao gồm số lượng dịch vụ hệ thống tài chính cung cấp và khả năng luân chuyển tiền từ người gửi đến nhà đầu tư thông qua khu vực ngân hàng. Nhiều nghiên cứu chứng minh phát triển tài chính không chỉ thúc đẩy tăng trưởng mà còn tạo điều kiện phân bổ nguồn lực hiệu quả, góp phần vào hiệu quả đầu tư R&D và giảm tham nhũng. Tuy nhiên, ảnh hưởng của phát triển tài chính đến khả năng sinh lời của ngân hàng thương mại chưa được quan tâm đúng mức. Vẫn chưa có nghiên cứu lý thuyết tiên phong nào liên kết mối quan hệ này một cách rõ ràng. Theo Ozili (2019), phát triển tài chính liên quan đến số lượng dịch vụ do hệ thống tài chính cung cấp, và khả năng của hệ thống tài chính trong việc luân chuyển tiền từ người gửi tiền đến nhà đầu tư, thông qua khu vực ngân hàng.

1.1. Vai trò của hệ thống tài chính đối với kinh tế Việt Nam

Hệ thống tài chính đóng vai trò then chốt trong việc huy động vốn, phân bổ nguồn lực và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Ngân hàng thương mại là một phần quan trọng của hệ thống tài chính, cung cấp các dịch vụ tài chính cho doanh nghiệp và cá nhân. Sự phát triển của hệ thống tài chính có thể tạo ra nhiều cơ hội cho ngân hàng thương mại, bao gồm tăng trưởng tín dụng, mở rộng thị phần và nâng cao hiệu quả hoạt động. Theo Batten và Vo (2019), khu vực ngân hàng là trụ cột quan trọng của hệ thống tài chính tại Việt Nam.

1.2. Khả năng sinh lời thước đo quan trọng của ngân hàng thương mại

Khả năng sinh lời là một trong những thước đo quan trọng nhất đánh giá hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương mại. Lợi nhuận cao giúp ngân hàng có thêm nguồn lực để đầu tư vào phát triển, mở rộng quy mô và tăng cường khả năng cạnh tranh. Do đó, việc nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng sinh lời của ngân hàng thương mại là rất cần thiết. Theo McNicucci và Paolucci (2016), khả năng sinh lời đề cập đến khả năng tổ chức kinh doanh duy trì lợi nhuận hàng năm.

II. Các Thách Thức Ảnh Hưởng Đến Khả Năng Sinh Lời Hiện Nay

Mặc dù tiềm năng phát triển lớn, các ngân hàng thương mại tại Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Áp lực cạnh tranh gia tăng, quy định pháp luật thay đổi, và rủi ro tín dụng là những yếu tố ảnh hưởng đến khả năng sinh lời. Ngoài ra, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ tài chính (Fintech) cũng tạo ra cả cơ hội và thách thức. Các ngân hàng thương mại phải đối mặt với áp lực cạnh tranh cao hơn, như được đề cập trong các nghiên cứu của Demirguẹ-Kunt và Huizingha (2001); Bashiru và cộng sự (2023); Ozili và Ndah (2024).

2.1. Cạnh tranh gay gắt từ các tổ chức tài chính và Fintech

Sự gia nhập của các tổ chức tài chính mới và sự phát triển của các công ty Fintech tạo ra áp lực cạnh tranh lớn đối với các ngân hàng thương mại truyền thống. Fintech cung cấp các dịch vụ tài chính sáng tạo, tiện lợi và chi phí thấp, thu hút một lượng lớn khách hàng, đặc biệt là giới trẻ. Các ngân hàng thương mại cần đổi mới để duy trì thị phần và khả năng sinh lời. Theo định nghĩa của Ngân hàng Thế giới (2020), khu vực tài chính là tập hợp các tổ chức, công cụ, thị trường cùng khuôn khổ pháp lý và quy định cho phép thực hiện các giao dịch tài chính.

2.2. Quản lý rủi ro tín dụng và nợ xấu hiệu quả

Rủi ro tín dụng và nợ xấu là những vấn đề lớn đối với các ngân hàng thương mại. Nợ xấu làm giảm lợi nhuận, tăng chi phí hoạt động và ảnh hưởng đến khả năng cho vay. Các ngân hàng cần có hệ thống quản lý rủi ro tín dụng hiệu quả để giảm thiểu nợ xấu và đảm bảo an toàn vốn. Khách hàng đi vay có thể tận dụng khoản vay từ ngân hàng để đầu tư vào các dự án sinh lời và thu nhập lãi mà các ngân hàng kiếm được từ việc cấp tín dụng có thể cải thiện lợi nhuận của ngân hàng (Ayadi và cộng sự, 2015; Ozili, 2019).

2.3. Ảnh hưởng của biến động kinh tế vĩ mô và lạm phát

Biến động kinh tế vĩ mô, như lạm phát, tỷ giá hối đoái và tăng trưởng GDP, có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng sinh lời của ngân hàng. Lạm phát cao có thể làm giảm giá trị của các khoản vay, trong khi tỷ giá hối đoái biến động có thể gây ra rủi ro cho các hoạt động ngoại tệ. Các ngân hàng cần có khả năng dự báo và ứng phó với các biến động kinh tế để bảo vệ lợi nhuận.

III. Cách Phát Triển Tài Chính Tác Động Khả Năng Sinh Lời NTM

Nghiên cứu này nhằm mục đích phân tích tác động của phát triển tài chính đến khả năng sinh lời của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam. Các thước đo phát triển tài chính như tăng trưởng tín dụng, quy mô thị trường vốn, và mức độ sử dụng các dịch vụ tài chính sẽ được xem xét. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin hữu ích cho các nhà hoạch định chính sách và quản lý ngân hàng để đưa ra các quyết định phù hợp. Hệ thống tài chính phát triển thường có khả năng hấp thụ tốt các cú sốc bất thường, và có sự tham gia của nhiều tổ chức tài chính và công cụ đa dạng tạo điều kiện chia sẻ tổn thất và rủi ro, từ đó giảm tác động của các khoản lỗ hệ thống đối với từng tổ chức tài chính (Beck và cộng sự, 2010).

3.1. Phát triển thị trường tín dụng và tăng trưởng lợi nhuận

Thị trường tín dụng phát triển tạo điều kiện cho các doanh nghiệp và cá nhân tiếp cận vốn dễ dàng hơn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tạo ra nhiều cơ hội cho ngân hàng thương mại. Tăng trưởng tín dụng giúp ngân hàng tăng doanh thu từ lãi vay và cải thiện khả năng sinh lời. Ngoài ra, thị trường tài chính phát triển hiệu quả giúp giảm thiểu vấn đề thông tin bất cân xứng (Levine, 2005), giúp các tổ chức ngân hàng cải thiện quá trình sàng lọc và thẩm định tín dụng, lựa chọn các đối tượng khách hàng chất lượng.

3.2. Tác động của công nghệ tài chính Fintech đến lợi nhuận

Công nghệ tài chính (Fintech) đang thay đổi cách thức hoạt động của ngành ngân hàng. Fintech cung cấp các giải pháp tài chính sáng tạo, tiện lợi và chi phí thấp, giúp ngân hàng tăng hiệu quả hoạt động và mở rộng thị trường. Tuy nhiên, Fintech cũng tạo ra áp lực cạnh tranh lớn và đòi hỏi ngân hàng phải đổi mới liên tục để duy trì lợi thế cạnh tranh.

IV. Ứng Dụng Phương Pháp Hồi Quy Đánh Giá Tác Động Tài Chính

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hồi quy để đánh giá tác động của phát triển tài chính đến khả năng sinh lời của ngân hàng thương mại tại Việt Nam. Mô hình hồi quy bao gồm các biến độc lập đại diện cho phát triển tài chính và các biến kiểm soát khác như quy mô ngân hàng, rủi ro tín dụng và môi trường kinh tế vĩ mô. Phân tích hồi quy sẽ giúp xác định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến lợi nhuận ngân hàng. Bước đầu tiên, nghiên cứu sử dụng các cách tiếp cận cơ sở cho hồi quy dữ liệu bảng, gồm có OLS gộp, hiệu ứng cố định (FE) và ngẫu nhiên (RE).

4.1. Mô hình hồi quy và các biến nghiên cứu chủ chốt

Mô hình hồi quy sử dụng dữ liệu bảng từ các ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2010-2023. Các biến nghiên cứu bao gồm: ROA và ROE (đại diện cho khả năng sinh lời), tín dụng tư nhân trên GDP và chỉ số phát triển tài chính tổng hợp của IMF (đại diện cho phát triển tài chính), quy mô ngân hàng, rủi ro tín dụng, tăng trưởng GDP và lạm phát (biến kiểm soát).

4.2. Giải thích kết quả hồi quy và ý nghĩa thống kê

Kết quả hồi quy cho thấy phát triển tài chính có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến khả năng sinh lời của ngân hàng thương mại tại Việt Nam. Điều này cho thấy, các ngân hàng hoạt động trong môi trường tài chính phát triển hơn có xu hướng đạt được lợi nhuận cao hơn. Các biến kiểm soát cũng có tác động đáng kể đến lợi nhuận ngân hàng.

V. Hàm Ý Chính Sách và Hướng Nghiên Cứu Để Phát Triển

Kết quả nghiên cứu đưa ra một số hàm ý chính sách quan trọng. Các nhà hoạch định chính sách cần tiếp tục thúc đẩy phát triển tài chính thông qua việc cải thiện cơ sở hạ tầng tài chính, tạo điều kiện cho các tổ chức tài chính phát triển và tăng cường khả năng tiếp cận các dịch vụ tài chính. Ngoài ra, cần có các chính sách hỗ trợ các ngân hàng thương mại trong việc quản lý rủi ro và nâng cao hiệu quả hoạt động. Hạn chế của các phương pháp hồi quy kể trên là khả năng hiện diện các vấn đề phương sai thay đổi và tự tương quan, làm giảm tính hiệu quả của các ước lượng hồi quy. Do đó, nghiên cứu cũng thực hiện các kiểm định Wooldridge (kiểm định hiện tượng tự tương quan) và các kiểm định phương sai thay đổi của phần dư trong các mô hình hồi quy.

5.1. Giải pháp thúc đẩy phát triển tài chính bền vững

Để thúc đẩy phát triển tài chính bền vững, cần có một hệ thống pháp luật minh bạch, hiệu quả và ổn định. Ngoài ra, cần tăng cường giám sát hoạt động của các tổ chức tài chính để đảm bảo an toàn và ổn định của hệ thống tài chính. Sự tồn tại của chi phí trong giao dịch tài chính tạo động lực cho sự xuất hiện của các hợp đồng, thị trường và trung gian tài chính. Từ đó, các sản phẩm tài chính được tạo ra để giảm thiểu ảnh hưởng của các bất hoàn hảo thị trường và giảm chi phí giao dịch.

5.2. Đề xuất các hướng nghiên cứu tiếp theo và mở rộng

Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc đánh giá tác động của phát triển tài chính đến khả năng sinh lời của các loại hình ngân hàng khác nhau (ví dụ: ngân hàng nhà nước, ngân hàng cổ phần). Ngoài ra, cần nghiên cứu sâu hơn về tác động của Fintech đến ngành ngân hàng và tìm kiếm các giải pháp để ngân hàng có thể tận dụng tối đa lợi ích của Fintech.

Tổng quan nghiên cứu

Phát triển tài chính được xem là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ chức tài chính, đặc biệt là các ngân hàng thương mại. Tại Việt Nam, khu vực ngân hàng đóng vai trò trụ cột trong hệ thống tài chính, do đó, việc nghiên cứu tác động của phát triển tài chính đến khả năng sinh lời của các ngân hàng thương mại có ý nghĩa thiết thực và cấp bách. Nghiên cứu sử dụng dữ liệu bảng không cân bằng của 31 ngân hàng thương mại trong giai đoạn 2010-2023, với các chỉ số như ROAA (tỷ số lợi nhuận trên tài sản trung bình) và ROAE (tỷ số lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu trung bình) để đo lường khả năng sinh lời, cùng các chỉ số phát triển tài chính như tín dụng tư nhân trên GDP và chỉ số phát triển tài chính tổng hợp của IMF.

Mục tiêu chính của nghiên cứu là phân tích tác động của phát triển tài chính đến khả năng sinh lời của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam, đồng thời đề xuất các hàm ý chính sách nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của khu vực ngân hàng. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2010-2023, với dữ liệu thu thập từ các báo cáo tài chính, báo cáo thường niên và các nguồn dữ liệu quốc tế uy tín như IMF và Ngân hàng Thế giới. Kết quả nghiên cứu không chỉ góp phần làm sáng tỏ mối quan hệ giữa phát triển tài chính và khả năng sinh lời của ngân hàng mà còn hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách trong việc xây dựng các chiến lược phát triển tài chính bền vững.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết về khả năng sinh lời của ngân hàng và lý thuyết về phát triển tài chính. Khả năng sinh lời được định nghĩa là khả năng tổ chức kinh doanh duy trì lợi nhuận hàng năm, thể hiện qua các chỉ số ROAA và ROAE, phản ánh hiệu quả sử dụng tài sản và vốn chủ sở hữu của ngân hàng. Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng sinh lời được phân loại thành ba nhóm: đặc điểm ngân hàng (quy mô, đa dạng hóa thu nhập, rủi ro tín dụng, tỷ lệ vốn), đặc điểm thị trường (mức độ tập trung) và yếu tố kinh tế vĩ mô (tăng trưởng GDP, lạm phát).

Về phát triển tài chính, nghiên cứu áp dụng định nghĩa của IMF (2016) dựa trên ba khía cạnh chính: chiều sâu, khả năng tiếp cận và hiệu quả của các tổ chức và thị trường tài chính. Chỉ số phát triển tài chính tổng hợp (FD) được xây dựng từ các chỉ số con như tỷ lệ tín dụng tư nhân trên GDP, vốn hóa thị trường chứng khoán, số lượng máy ATM, biên lãi suất và tỷ lệ luân chuyển thị trường chứng khoán. Lý thuyết chi phí giao dịch và thông tin bất cân xứng cũng được sử dụng để giải thích vai trò của phát triển tài chính trong việc cải thiện khả năng sinh lời của ngân hàng thông qua giảm chi phí giao dịch và nâng cao hiệu quả thẩm định tín dụng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu bảng không cân bằng của 31 ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn 2010-2023, với tổng số quan sát dao động tùy biến do một số ngân hàng không công bố đầy đủ báo cáo tài chính. Dữ liệu về phát triển tài chính được lấy từ IMF, chỉ số kinh tế vĩ mô từ Ngân hàng Thế giới. Các biến nghiên cứu bao gồm: ROAA, ROAE (khả năng sinh lời); DCPS (tín dụng tư nhân trên GDP), FD (chỉ số phát triển tài chính tổng hợp); SIZE (quy mô ngân hàng); NII, HHI (đa dạng hóa thu nhập); NPL, LLP (rủi ro tín dụng); ETA (tỷ lệ vốn chủ sở hữu); MCL, MCA (mức độ tập trung thị trường); GDP (tăng trưởng kinh tế); CPI (lạm phát).

Phương pháp phân tích chính là hồi quy dữ liệu bảng với các mô hình OLS gộp, hiệu ứng cố định (FE) và hiệu ứng ngẫu nhiên (RE). Các kiểm định F-test và Hausman được sử dụng để lựa chọn mô hình phù hợp. Do phát hiện hiện tượng phương sai thay đổi và tự tương quan trong dữ liệu, phương pháp hồi quy FGLS được áp dụng để khắc phục các vi phạm giả định thống kê, đảm bảo tính hiệu quả và chính xác của các ước lượng. Ngoài ra, phân tích ma trận tương quan và kiểm định đa cộng tuyến (VIF) được thực hiện để đảm bảo tính độc lập của các biến giải thích.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Phát triển tài chính tác động tích cực đến khả năng sinh lời của ngân hàng: Hệ số hồi quy của biến tín dụng tư nhân (DCPS) lần lượt là 0,0167 (p-value = 0,000) với ROAA và 0,1164 (p-value = 0,000) với ROAE, cho thấy sự phát triển tài chính làm tăng khả năng sinh lời của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam. Kết quả này được củng cố khi sử dụng chỉ số phát triển tài chính tổng hợp (FD) với hệ số 0,0331 (p-value = 0,000) và 0,3247 (p-value = 0,000).

2. Quy mô ngân hàng có ảnh hưởng cùng chiều đến khả năng sinh lời: Hệ số của biến SIZE dương và có ý nghĩa thống kê ở mức 1% trong cả hai mô hình, cho thấy các ngân hàng lớn hơn có khả năng sinh lời cao hơn nhờ tận dụng được kinh tế theo quy mô và phạm vi.

3. Rủi ro tín dụng làm giảm khả năng sinh lời: Biến NPL có hệ số âm và có ý nghĩa tại mức 5%, phản ánh rằng nợ xấu và chi phí dự phòng rủi ro tín dụng làm giảm lợi nhuận của ngân hàng.

4. Mức độ tập trung thị trường tác động ngược chiều đến khả năng sinh lời: Hệ số của biến MCL âm và có ý nghĩa ở mức 1%, ủng hộ giả thuyết “cuộc sống tĩnh lặng” khi các ngân hàng trong thị trường tập trung cao có xu hướng giảm động lực tối đa hóa lợi nhuận.

5. Yếu tố kinh tế vĩ mô ảnh hưởng tích cực: Tăng trưởng GDP và lạm phát đều có hệ số dương và có ý nghĩa thống kê, cho thấy khả năng sinh lời của ngân hàng tăng trong điều kiện kinh tế thuận lợi và lạm phát dự kiến.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây như Ting (2016) và Le và Ngo (2020), khẳng định vai trò tích cực của phát triển tài chính trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động ngân hàng. Sự phát triển của hệ thống tài chính giúp giảm chi phí giao dịch, cải thiện quá trình thẩm định tín dụng và đa dạng hóa công cụ tài chính, từ đó tăng khả năng sinh lời. Ngược lại, kết quả trái chiều với một số nghiên cứu như Demirgüç-Kunt và Huizingha (2001) có thể do sự khác biệt về bối cảnh kinh tế và mức độ phát triển tài chính giữa các quốc gia.

Việc quy mô ngân hàng tác động tích cực phản ánh lợi thế kinh tế theo quy mô và phạm vi, giúp ngân hàng giảm chi phí và mở rộng dịch vụ. Rủi ro tín dụng làm giảm lợi nhuận do chi phí dự phòng và các chi phí liên quan đến xử lý nợ xấu tăng lên. Mức độ tập trung thị trường cao làm giảm cạnh tranh, dẫn đến hành vi “cuộc sống tĩnh lặng” của nhà quản lý, làm giảm động lực tối đa hóa lợi nhuận.

Các yếu tố kinh tế vĩ mô như tăng trưởng GDP và lạm phát dự kiến tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động tín dụng và nâng cao chất lượng tài sản, từ đó cải thiện khả năng sinh lời. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ hồi quy FGLS thể hiện mối quan hệ tích cực giữa phát triển tài chính và ROAA/ROAE, cùng bảng hệ số hồi quy chi tiết các biến kiểm soát.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường phát triển hệ thống tài chính toàn diện: Nhà hoạch định chính sách cần thúc đẩy sự phát triển đồng bộ của cả tổ chức tài chính và thị trường tài chính nhằm tạo môi trường thuận lợi cho các ngân hàng thương mại nâng cao khả năng sinh lời. Mục tiêu đạt được sự phát triển tài chính bền vững trong vòng 5 năm tới.

2. Khuyến khích các ngân hàng mở rộng quy mô và đa dạng hóa sản phẩm: Các ngân hàng nên tận dụng lợi thế kinh tế theo quy mô và phạm vi để giảm chi phí hoạt động và tăng hiệu quả kinh doanh. Các chính sách hỗ trợ mở rộng quy mô ngân hàng cần được xây dựng và thực hiện trong 3 năm tới.

3. Nâng cao chất lượng quản trị rủi ro tín dụng: Cần tăng cường các biện pháp kiểm soát và quản lý rủi ro tín dụng nhằm giảm tỷ lệ nợ xấu, từ đó cải thiện khả năng sinh lời. Các ngân hàng cần áp dụng công nghệ và quy trình thẩm định tín dụng hiện đại trong vòng 2 năm.

4. Thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh trên thị trường ngân hàng: Giảm mức độ tập trung thị trường bằng cách hỗ trợ các ngân hàng nhỏ và vừa phát triển, tạo môi trường cạnh tranh công bằng, giúp tăng động lực tối đa hóa lợi nhuận. Chính phủ và cơ quan quản lý nên xây dựng khung pháp lý phù hợp trong 4 năm tới.

5. Ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát: Chính sách kinh tế vĩ mô cần duy trì tăng trưởng ổn định và kiểm soát lạm phát hợp lý để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động ngân hàng. Ngân hàng Nhà nước phối hợp với Bộ Tài chính thực hiện các chính sách này liên tục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà hoạch định chính sách tài chính và ngân hàng: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách phát triển tài chính và quản lý khu vực ngân hàng, giúp nâng cao hiệu quả hoạt động và ổn định hệ thống tài chính.

2. Ban lãnh đạo và quản lý ngân hàng thương mại: Các nhà quản lý có thể áp dụng kết quả nghiên cứu để điều chỉnh chiến lược phát triển, quản trị rủi ro và tối ưu hóa lợi nhuận trong bối cảnh thị trường tài chính phát triển.

3. Các nhà nghiên cứu và học giả trong lĩnh vực tài chính-ngân hàng: Luận văn cung cấp dữ liệu thực nghiệm và phân tích sâu sắc về mối quan hệ giữa phát triển tài chính và khả năng sinh lời, góp phần mở rộng kiến thức học thuật.

4. Sinh viên và học viên cao học chuyên ngành Tài chính - Ngân hàng: Tài liệu tham khảo hữu ích cho việc nghiên cứu, học tập và phát triển đề tài liên quan đến tài chính ngân hàng và kinh tế vĩ mô.

Câu hỏi thường gặp

1. Phát triển tài chính được đo lường như thế nào trong nghiên cứu này?
   Nghiên cứu sử dụng hai chỉ số chính: tỷ lệ tín dụng tư nhân trên GDP và chỉ số phát triển tài chính tổng hợp của IMF, bao gồm các khía cạnh chiều sâu, tiếp cận và hiệu quả của tổ chức và thị trường tài chính.

2. Tại sao lại chọn ROAA và ROAE làm chỉ số đo khả năng sinh lời?
   ROAA phản ánh hiệu quả sử dụng tài sản của ngân hàng, trong khi ROAE thể hiện hiệu quả sử dụng vốn chủ sở hữu. Cả hai chỉ số đều được tính trên cơ sở trung bình tài sản và vốn trong hai năm liên tiếp, giúp phản ánh chính xác hơn khả năng sinh lời thực tế.

3. Phương pháp hồi quy FGLS có ưu điểm gì so với các phương pháp khác?
   FGLS khắc phục được vấn đề phương sai thay đổi và tự tương quan trong dữ liệu bảng, giúp ước lượng các hệ số hồi quy chính xác và hiệu quả hơn so với OLS, FE hay RE trong trường hợp dữ liệu có vi phạm giả định.

4. Tại sao mức độ tập trung thị trường lại ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh lời?
   Theo giả thuyết “cuộc sống tĩnh lặng”, các ngân hàng trong thị trường tập trung cao có thể giảm động lực tối đa hóa lợi nhuận do thiếu cạnh tranh, dẫn đến hiệu quả hoạt động thấp hơn.

5. Lạm phát ảnh hưởng như thế nào đến khả năng sinh lời của ngân hàng?
   Nghiên cứu cho thấy lạm phát dự kiến có tác động tích cực đến khả năng sinh lời, do ngân hàng có thể điều chỉnh lãi suất và biên lãi suất để bù đắp chi phí tăng, đồng thời cải thiện chất lượng tài sản.

Kết luận

• Phát triển tài chính có tác động tích cực và đáng kể đến khả năng sinh lời của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam trong giai đoạn 2010-2023.
• Quy mô ngân hàng, tăng trưởng kinh tế và lạm phát cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động ngân hàng.
• Rủi ro tín dụng và mức độ tập trung thị trường có ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh lời, cần được kiểm soát chặt chẽ.
• Kết quả nghiên cứu hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách và quản lý ngân hàng trong việc xây dựng chiến lược phát triển tài chính bền vững.
• Các bước tiếp theo bao gồm mở rộng nghiên cứu với dữ liệu cập nhật hơn và phân tích sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng khác, đồng thời triển khai các giải pháp đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động ngân hàng.

Hành động ngay: Các nhà quản lý và hoạch định chính sách nên xem xét áp dụng các khuyến nghị từ nghiên cứu để thúc đẩy sự phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng và tài chính Việt Nam.