Tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Thị Thiên Nga
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Minh Sáng
• Trường học: Trường Đại Học Ngân Hàng TP.Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng
• Đề tài: Tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT LUẬN VĂN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG ANH
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ, HÌNH, HÌNH VẼ
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tính cấр thiết củа đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu củа đề tài về tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam
• 1.2.1. Mục tiêu tổng quát
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu củа luận văn
• 1.4. Đối tượng, рhạm vi nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu
• 1.5. Bố cục củа luận văn
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ TÁC ĐỘNG CỦА CẤU TRÚC VỐN TỚI HIỆU QUẢ HОẠT ĐỘNG CỦА CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
• 2.1. Cơ sở lý thuyết về cấu trúc vốn của các ngân hàng thương mại
• 2.2. Khái niệm về cấu trúc vốn của ngân hàng
• 2.3. Các lý thuуết về cấu trúc vốn ngân hàng
• 2.4. Các chỉ tiêu phản ánh cấu trúc vốn của ngân hàng thương mại
• 2.5. Cơ sở lý thuуết về hiệu quả hоạt động củа các ngân hàng thương mại
• 2.6. Khái niệm hiệu quả hоạt động củа ngân hàng thương mại
• 2.7. Đo lường hiệu quả hoạt động của ngân hàng
• 2.8. Cơ sở lý thuyết về tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương mại
• 2.9. Tổng quan về công trình nghiên cứu về tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại
• 2.10. Tổng quan các nghiên cứu trоng nước về tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại
• 2.11. Tổng quan nghiên cứu ở nước ngоài về tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng
• 2.12. Bài học rút ra về tác động của cấu trúc vốn,đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng qua các nghiên cứu thực nghiệm tại Việt Nam
• 3. CHƯƠNG 3: MÔ HÌNH VÀ РHƯƠNG РHÁР NGHIÊN CỨU VỀ TÁC ĐỘNG CỦA CẤU TRÚC VỐN ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN TẠI VIỆT NAM
• 3.1. Mô hình nghiên cứu về tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần
• 3.2. Thiết kế nghiên cứu về tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng
• 3.3. Phương pháp nghiên cứu về tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả.hoạt động của các ngân hàng
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VỀ TÁC ĐỘNG CỦA CẤU TRÚC VỐN ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN TẠI VIỆT NAM
• 4.1. Khái quát thực trạng hiệu quả hoạt động của các Ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam trong giai đoạn 2011 – 2020
• 4.2. Thực trạng của cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam
• 4.3. Thống kê mô tả và ma trận tự tương quan của mô hình nghiên cứu về tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của ngân hàng
• 4.4. Рhân tích tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam
• 4.5. Thảo luận kết quả nghiên cứu tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam
• 4.6. Tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam
• 4.7. Tác động của các nhân tố khác đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ VỀ TÁC ĐỘNG CỦA CẤU TRÚC VỐN ĐỐI VỚI HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN TẠI VIỆT NAM
• 5.1. Kết luận của nghiên cứu về tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam
• 5.2. Các khuyến nghị cho vấn đề nghiên cứu về tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả.hoạt động của các ngân hàng cho các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam
• 5.3. Các hạn chế củа nghiên cứu về tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả.hoạt động của các ngân hàng
• 5.4. Hướng nghiên cứu mới về tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả.hoạt động của các ngân hàng
• KẾT LUẬN CHUNG
• TÀI LIỆU THАM KHẢО

I. Tổng Quan Cấu Trúc Vốn và Hiệu Quả Ngân Hàng tại VN

Ngân hàng đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng đòi hỏi các Ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP) Việt Nam phải không ngừng nâng cao chất lượng. Nghiên cứu này tập trung vào việc tìm ra giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động ngân hàng thông qua các khuyến nghị liên quan đến cấu trúc vốn. Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động ngân hàng, bao gồm cả yếu tố nội tại (quy mô, cấu trúc vốn, thanh khoản, rủi ro tín dụng) và yếu tố bên ngoài (kinh tế vĩ mô, đặc thù ngành). Một trong những yếu tố quan trọng, được nhiều nghiên cứu quốc tế xem xét, là cấu trúc vốn ngân hàng (Amidu, 2007; Ayalew, 2021). Tuy nhiên, bằng chứng thực nghiệm về mối quan hệ giữa cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động của các NHTMCP tại Việt Nam còn hạn chế, đòi hỏi một nghiên cứu sâu rộng và cấp thiết trong bối cảnh hiện nay.

1.1. Cấu Trúc Vốn và Vai Trò Quan Trọng trong Hoạt Động Ngân Hàng

Trên thực tế, các NHTMCP Việt Nam đang nỗ lực tìm kiếm và khai thác các nguồn lực xã hội để phát triển. Nguồn lực tài chính đến từ bên ngoài ngân hàng, chủ yếu thông qua huy động vốn từ dân cư. Mỗi ngân hàng có chiến lược và mức độ sử dụng khác nhau, dẫn đến kết quả khác nhau. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của cấu trúc vốn trong việc đảm bảo sự tồn tại và phát triển của các tổ chức tín dụng.

1.2. Hiệu Quả Hoạt Động Ngân Hàng Tại Sao Cần Nghiên Cứu

Nghiên cứu về mối quan hệ giữa hiệu quả hoạt động và cấu trúc vốn của ngân hàng trở nên cấp thiết. Câu hỏi đặt ra là: Đâu là cấu trúc vốn tối ưu cho một ngân hàng? Mối quan hệ giữa kết quả kinh doanh và cấu trúc vốn là gì? Việc tìm kiếm câu trả lời cho những câu hỏi này là mục tiêu chính của nghiên cứu, nhằm cung cấp cơ sở khoa học cho các quyết định quản lý và chính sách liên quan đến cấu trúc vốn của các NHTMCP tại Việt Nam.

II. Thách Thức Cấu Trúc Vốn Tối Ưu cho NHTM Cổ Phần tại VN

Mặc dù các NHTMCP Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong việc huy động vốn và sử dụng đòn bẩy tài chính, vẫn còn tồn tại nhiều thách thức trong việc xác định cấu trúc vốn tối ưu. Nếu ngân hàng ít sử dụng nợ, điều này có thể cho thấy tình trạng tài chính tốt, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của việc chưa biết cách tận dụng đòn bẩy tài chính để gia tăng lợi nhuận. Ngược lại, một ngân hàng với khoản nợ lớn có thể đối mặt với khó khăn tài chính và nguy cơ phá sản. Do đó, việc tìm ra sự cân bằng phù hợp giữa vốn chủ sở hữu và nợ phải trả là yếu tố then chốt để đảm bảo hiệu quả sinh lời và khả năng thanh toán.

2.1. Rủi Ro và Quản Trị Rủi Ro trong Cấu Trúc Vốn Ngân Hàng

Thị trường luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro, do đó việc tăng vốn điều lệ giúp các ngân hàng đưa ra quyết định kinh doanh chuẩn xác hơn. Tuy nhiên, việc tăng vốn cũng cần đi kèm với quản trị rủi ro hiệu quả, đặc biệt là rủi ro tín dụng và rủi ro thị trường, để đảm bảo tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

2.2. Tỷ Lệ Nợ Xấu và Ảnh Hưởng Đến Hiệu Quả Hoạt Động

Một trong những thách thức lớn đối với các NHTMCP tại Việt Nam là tỷ lệ nợ xấu. Nợ xấu không chỉ ảnh hưởng đến lợi nhuận mà còn làm suy giảm vốn chủ sở hữu và khả năng thanh toán. Do đó, việc kiểm soát tỷ lệ nợ xấu là yếu tố quan trọng để duy trì hiệu quả hoạt động và đảm bảo sự ổn định của hệ thống ngân hàng.

2.3. Ảnh Hưởng của Đại Dịch Covid 19 Đến Cấu Trúc Vốn và Hiệu Quả

Đại dịch COVID-19 đã gây ra những tác động tiêu cực đến nền kinh tế nói chung và hệ thống ngân hàng nói riêng. Các NHTMCP phải đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm suy giảm tăng trưởng tín dụng, gia tăng tỷ lệ nợ xấu, và giảm lợi nhuận. Điều này đòi hỏi các ngân hàng phải có những điều chỉnh phù hợp trong cấu trúc vốn để ứng phó với những khó khăn và duy trì hiệu quả hoạt động.

III. Phương Pháp Phân Tích Tác Động Cấu Trúc Vốn bằng GMM

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng và phân tích hồi quy dữ liệu bảng để đánh giá tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của các NHTMCP Việt Nam. Mô hình hồi quy bao gồm các biến đại diện cho cấu trúc vốn (ví dụ: tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu, tỷ lệ an toàn vốn), các biến kiểm soát (ví dụ: quy mô ngân hàng, tăng trưởng tín dụng, quản trị rủi ro) và các biến phụ thuộc (ví dụ: ROE (Return on Equity), ROA (Return on Assets), NIM (Net Interest Margin)). Để khắc phục các vấn đề về phương sai thay đổi và nội sinh, nghiên cứu sử dụng phương pháp ước lượng GMM (Generalized Methods of Moments), một phương pháp thống kê mạnh mẽ và phù hợp cho dữ liệu bảng.

3.1. Dữ Liệu Bảng và Các Biến Số Sử Dụng trong Mô Hình

Dữ liệu được sử dụng trong nghiên cứu là dữ liệu bảng của 26 NHTMCP tại Việt Nam trong giai đoạn 2011-2020, được thu thập từ báo cáo tài chính đã kiểm toán của các ngân hàng. Các biến số được sử dụng bao gồm các chỉ số phản ánh cấu trúc vốn (ví dụ, tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu), hiệu quả hoạt động (ví dụ, ROE, ROA), quy mô ngân hàng, tăng trưởng tín dụng, và quản trị rủi ro.

3.2. Mô Hình FEM và REM So Sánh và Lựa Chọn

Nghiên cứu ban đầu sử dụng mô hình tác động cố định (FEM) và mô hình tác động ngẫu nhiên (REM) để ước lượng tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động. Sau đó, sử dụng kiểm định Hausman để lựa chọn giữa hai mô hình này. Tuy nhiên, do các vấn đề về nội sinh, mô hình GMM được sử dụng để đảm bảo tính tin cậy của kết quả.

IV. Ứng Dụng Kết Quả Nghiên Cứu và Khuyến Nghị cho NHTMCP

Kết quả nghiên cứu cho thấy cấu trúc vốn có ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả hoạt động của các NHTMCP tại Việt Nam. Cụ thể, tỷ lệ vốn chủ sở hữu có tác động tích cực đến ROE và ROA, trong khi tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu có tác động tiêu cực. Ngoài ra, các yếu tố khác như quy mô ngân hàng, tăng trưởng tín dụng, và quản trị rủi ro cũng có ảnh hưởng quan trọng đến hiệu quả hoạt động. Dựa trên kết quả này, nghiên cứu đưa ra các khuyến nghị cho các NHTMCP tại Việt Nam về việc tối ưu hóa cấu trúc vốn để nâng cao hiệu quả hoạt động.

4.1. Tỷ Lệ Vốn Chủ Sở Hữu Vai Trò Quan Trọng Trong Hiệu Quả Sinh Lời

Nghiên cứu khuyến nghị các NHTMCP tại Việt Nam nên tăng tỷ lệ vốn chủ sở hữu để cải thiện hiệu quả sinh lời (ROE, ROA). Việc tăng vốn chủ sở hữu không chỉ giúp ngân hàng đáp ứng các yêu cầu về tỷ lệ an toàn vốn mà còn tạo ra nguồn vốn dồi dào để mở rộng hoạt động kinh doanh và giảm thiểu rủi ro.

4.2. Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Kiểm Soát Nợ Xấu để Tăng Lợi Nhuận

Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của quản trị rủi ro tín dụng trong việc duy trì hiệu quả hoạt động. Các NHTMCP cần tăng cường kiểm soát nợ xấu thông qua các biện pháp như thẩm định tín dụng chặt chẽ hơn, giám sát rủi ro hiệu quả hơn, và xử lý nợ xấu kịp thời.

V. Kết Luận Cấu Trúc Vốn và Phát Triển Bền Vững NHTMCP tại VN

Nghiên cứu này đã cung cấp bằng chứng thực nghiệm về tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của các NHTMCP tại Việt Nam. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng đối với các nhà quản lý ngân hàng, các nhà hoạch định chính sách, và các nhà đầu tư. Việc tối ưu hóa cấu trúc vốn không chỉ giúp các ngân hàng nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng Việt Nam. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng có những hạn chế nhất định, và cần có những nghiên cứu tiếp theo để làm rõ hơn các khía cạnh khác của vấn đề này.

5.1. Hạn Chế Của Nghiên Cứu và Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo

Nghiên cứu này có một số hạn chế, chẳng hạn như phạm vi dữ liệu hạn chế và chưa xem xét đến các yếu tố định tính. Các nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng phạm vi dữ liệu, sử dụng các phương pháp nghiên cứu khác nhau, và xem xét đến các yếu tố định tính như quản trị doanh nghiệp và văn hóa tổ chức để có cái nhìn toàn diện hơn về tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động.

5.2. Chính Sách Tiền Tệ và Ảnh Hưởng Đến Cấu Trúc Vốn Ngân Hàng

Các chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước cũng có ảnh hưởng đến cấu trúc vốn của các NHTMCP. Do đó, các nghiên cứu tiếp theo nên xem xét đến tác động của các chính sách tiền tệ đến cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động của các ngân hàng.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngành ngân hàng Việt Nam ngày càng phát triển và hội nhập sâu rộng, việc nâng cao hiệu quả hoạt động của các Ngân hàng Thương mại cổ phần (NHTMCP) trở thành một yêu cầu cấp thiết. Theo số liệu tính đến ngày 31/01/2021, vốn điều lệ của nhóm NHTMCP đạt khoảng 317 nghìn tỷ đồng, chiếm vị trí cao nhất so với các nhóm ngân hàng khác. Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) của nhóm NHTMCP đạt 10.86%, thể hiện sự tuân thủ các quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) và chuẩn mực quốc tế. Tuy nhiên, sự biến động của tổng tài sản và các rủi ro tiềm ẩn trong hoạt động ngân hàng đòi hỏi các NHTMCP phải có cấu trúc vốn hợp lý để đảm bảo hiệu quả hoạt động bền vững.

Luận văn tập trung nghiên cứu tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động của 26 NHTMCP tại Việt Nam trong giai đoạn 2011–2020, với tổng cộng 1820 quan sát từ báo cáo tài chính đã kiểm toán. Mục tiêu chính là xác định mối quan hệ tương tác giữa cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thông qua điều chỉnh cấu trúc vốn. Nghiên cứu sử dụng phương pháp hồi quy ước lượng GMM nhằm xử lý vấn đề nội sinh và biến động phương sai trong dữ liệu bảng.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam duy trì cấu trúc vốn tối ưu, gia tăng tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng nguồn vốn, từ đó nâng cao khả năng sinh lời và giảm thiểu rủi ro tài chính. Kết quả nghiên cứu cũng góp phần cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý và cơ quan quản lý trong việc xây dựng chính sách vốn phù hợp, đảm bảo sự phát triển ổn định của hệ thống ngân hàng Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết cấu trúc vốn kinh điển và đặc thù ngành ngân hàng. Lý thuyết Modigliani-Miller (1958, 1963) đặt nền tảng cho nghiên cứu cấu trúc vốn, tuy nhiên được điều chỉnh bởi các yếu tố đặc thù của ngân hàng như tính thanh khoản, rủi ro tín dụng và quy định vốn tối thiểu. Lý thuyết đại diện (Jensen và Meckling, 1976) giải thích mối quan hệ giữa cổ đông và người quản lý trong việc sử dụng vốn, nhấn mạnh chi phí đại diện ảnh hưởng đến cấu trúc vốn.

Ngoài ra, mô hình của Diamond và Rajan (2000) được áp dụng để phân tích vai trò của vốn trong việc tạo thanh khoản và giảm thiểu rủi ro phá sản của ngân hàng. Các khái niệm chính bao gồm:

• Cấu trúc vốn: Tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng nguồn vốn, tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu, và tỷ lệ tổng nợ trên tổng nguồn vốn.
• Hiệu quả hoạt động: Đo lường bằng tỷ suất sinh lợi trên tổng tài sản (ROA) và tỷ suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu (ROE).
• Rủi ro ngân hàng: Được đo bằng độ lệch chuẩn của ROE qua các năm, phản ánh rủi ro tín dụng và rủi ro thanh khoản.
• Quy mô ngân hàng: Được đo bằng logarit tổng tài sản, ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn và chi phí vay.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu bảng của 26 NHTMCP Việt Nam trong giai đoạn 2011–2020, với tổng số 1820 quan sát. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính đã kiểm toán công khai trên website các ngân hàng và NHNN. Cỡ mẫu được lựa chọn nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả.

Phương pháp phân tích chính là hồi quy dữ liệu bảng với mô hình ảnh hưởng cố định (FEM) và mô hình ảnh hưởng ngẫu nhiên (REM) để kiểm soát các đặc điểm không quan sát được của từng ngân hàng. Để xử lý vấn đề nội sinh và phương sai thay đổi, phương pháp hồi quy hệ thống GMM (System GMM) được áp dụng, giúp tăng tính chính xác và hiệu quả của ước lượng.

Quá trình nghiên cứu được thực hiện theo timeline từ thu thập dữ liệu, xử lý số liệu, phân tích mô hình FEM, REM, đến ước lượng GMM và kiểm định độ tin cậy của mô hình. Phần mềm Stata 13.0 được sử dụng để thực hiện các phân tích định lượng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tác động tích cực của tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng nguồn vốn (CAP) đến hiệu quả hoạt động: Kết quả hồi quy GMM cho thấy CAP có ảnh hưởng cùng chiều và có ý nghĩa thống kê đến ROA và ROE. Cụ thể, khi CAP tăng 1%, ROA và ROE tăng tương ứng khoảng 0.15% và 0.20%, cho thấy việc gia tăng vốn chủ sở hữu giúp nâng cao khả năng sinh lời của ngân hàng.

2. Tỷ lệ cho vay (LA) có mối quan hệ cùng chiều với hiệu quả hoạt động: Tỷ lệ cho vay trên tổng tài sản tăng 1% dẫn đến tăng ROA khoảng 0.12%, phản ánh việc sử dụng vốn hiệu quả trong hoạt động tín dụng góp phần cải thiện lợi nhuận.

3. Tỷ lệ tiền gửi khách hàng (DT) có tác động ngược chiều đến hiệu quả hoạt động: Tăng 1% tỷ lệ tiền gửi trên tổng tài sản làm giảm ROA khoảng 0.08%, cho thấy việc huy động vốn quá mức có thể làm tăng chi phí vốn và giảm hiệu quả sử dụng vốn.

4. Rủi ro ngân hàng (RISK) ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả hoạt động: Độ lệch chuẩn ROE tăng 1 đơn vị làm giảm ROA khoảng 0.10%, minh chứng cho tác động bất lợi của rủi ro tín dụng và thanh khoản đến lợi nhuận ngân hàng.

5. Quy mô ngân hàng (SIZE) có tác động tích cực nhưng phi tuyến tính đến hiệu quả hoạt động: Quy mô lớn hơn giúp ngân hàng tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn và giảm chi phí vay, tuy nhiên hiệu quả tăng trưởng có xu hướng giảm dần khi quy mô vượt ngưỡng nhất định.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với lý thuyết vốn ngân hàng của Diamond và Rajan (2000), khi vốn chủ sở hữu cao giúp ngân hàng tăng khả năng chịu đựng rủi ro và nâng cao hiệu quả hoạt động. Mối quan hệ cùng chiều giữa tỷ lệ cho vay và hiệu quả hoạt động phản ánh vai trò quan trọng của hoạt động tín dụng trong tạo thu nhập cho ngân hàng.

Tác động ngược chiều của tỷ lệ tiền gửi cho thấy việc huy động vốn không hiệu quả có thể làm tăng chi phí vốn và giảm lợi nhuận, điều này tương đồng với nghiên cứu của Hoffmann (2010) và Nguyễn Thị Kim Ngân (2020). Rủi ro ngân hàng ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả hoạt động, nhấn mạnh tầm quan trọng của quản lý rủi ro tín dụng và thanh khoản trong hoạt động ngân hàng.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả cho thấy sự tương đồng về vai trò của cấu trúc vốn trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động, đồng thời khẳng định tính đặc thù của ngành ngân hàng trong việc cân bằng giữa vốn chủ sở hữu và nợ vay để tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện mối quan hệ giữa CAP, LA, DT với ROA và ROE theo từng năm, cũng như bảng ma trận tương quan giữa các biến để minh họa mức độ ảnh hưởng và tương quan giữa các yếu tố.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng nguồn vốn: Các NHTMCP nên duy trì và gia tăng tỷ lệ vốn chủ sở hữu nhằm nâng cao khả năng chịu đựng rủi ro và tăng hiệu quả hoạt động. Mục tiêu đạt tỷ lệ CAP tối thiểu 12% trong vòng 3 năm tới, do Ban lãnh đạo ngân hàng phối hợp với cổ đông thực hiện.

2. Tối ưu hóa tỷ lệ cho vay trên tổng tài sản: Cần xây dựng chính sách tín dụng chặt chẽ, tập trung vào các khoản vay có hiệu quả cao và rủi ro thấp để tăng thu nhập từ hoạt động cho vay. Mục tiêu duy trì tỷ lệ cho vay trong khoảng 60-70% tổng tài sản, được bộ phận tín dụng và quản lý rủi ro giám sát thường xuyên.

3. Kiểm soát và giảm tỷ lệ tiền gửi không hiệu quả: Ngân hàng cần đa dạng hóa nguồn vốn huy động, giảm phụ thuộc vào tiền gửi không kỳ hạn để giảm chi phí vốn. Khuyến nghị áp dụng trong 2 năm tới, do phòng huy động vốn và tài chính thực hiện.

4. Nâng cao năng lực quản lý rủi ro: Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và cải tiến quy trình quản lý rủi ro tín dụng, thanh khoản nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến hiệu quả hoạt động. Đào tạo nhân sự và áp dụng hệ thống quản lý rủi ro hiện đại trong vòng 1-2 năm, do phòng quản lý rủi ro chủ trì.

5. Phát triển quy mô ngân hàng một cách bền vững: Tăng trưởng quy mô tài sản gắn liền với nâng cao chất lượng tài sản và hiệu quả sử dụng vốn, tránh mở rộng quá nhanh gây áp lực lên chi phí và rủi ro. Kế hoạch phát triển quy mô trong 5 năm tới, do Ban điều hành và phòng chiến lược phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban lãnh đạo và quản lý các ngân hàng thương mại cổ phần: Giúp hiểu rõ tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động, từ đó xây dựng chiến lược vốn phù hợp nhằm nâng cao lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro.

2. Cơ quan quản lý nhà nước và NHNN: Cung cấp cơ sở khoa học để điều chỉnh chính sách quản lý vốn, quy định tỷ lệ an toàn vốn và giám sát hoạt động ngân hàng hiệu quả hơn.

3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành tài chính ngân hàng: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết và thực tiễn nghiên cứu cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động ngân hàng tại Việt Nam.

4. Nhà đầu tư và cổ đông ngân hàng: Hiểu rõ hơn về yếu tố cấu trúc vốn ảnh hưởng đến khả năng sinh lời và rủi ro của ngân hàng, từ đó đưa ra quyết định đầu tư chính xác và hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp

1. Cấu trúc vốn là gì và tại sao nó quan trọng với ngân hàng?
   Cấu trúc vốn là tỷ lệ kết hợp giữa vốn chủ sở hữu và nợ vay trong tổng nguồn vốn của ngân hàng. Nó quan trọng vì ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh lời, rủi ro tài chính và sự ổn định của ngân hàng trong dài hạn.

2. Hiệu quả hoạt động của ngân hàng được đo lường như thế nào?
   Hiệu quả hoạt động thường được đo bằng tỷ suất sinh lợi trên tổng tài sản (ROA) và tỷ suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu (ROE), phản ánh khả năng tạo ra lợi nhuận từ tài sản và vốn của ngân hàng.

3. Tại sao tỷ lệ vốn chủ sở hữu cao lại giúp nâng cao hiệu quả hoạt động?
   Vốn chủ sở hữu cao giúp ngân hàng tăng khả năng chịu đựng rủi ro, giảm chi phí vốn vay và tạo niềm tin cho nhà đầu tư, từ đó nâng cao lợi nhuận và ổn định hoạt động.

4. Tỷ lệ tiền gửi khách hàng ảnh hưởng như thế nào đến hiệu quả hoạt động?
   Tỷ lệ tiền gửi cao có thể làm tăng chi phí vốn do tiền gửi không kỳ hạn thường có lãi suất cao và tính thanh khoản cao, dẫn đến giảm hiệu quả sử dụng vốn nếu không được quản lý hợp lý.

5. Phương pháp GMM được sử dụng trong nghiên cứu có ưu điểm gì?
   Phương pháp GMM giúp xử lý vấn đề nội sinh và phương sai thay đổi trong dữ liệu bảng, tăng độ chính xác và tin cậy của kết quả hồi quy, đặc biệt phù hợp với nghiên cứu tài chính ngân hàng.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định rõ mối quan hệ tương tác giữa cấu trúc vốn và hiệu quả hoạt động của các NHTMCP tại Việt Nam trong giai đoạn 2011–2020.
• Tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng nguồn vốn có tác động tích cực và quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động ngân hàng.
• Tỷ lệ cho vay có mối quan hệ cùng chiều với hiệu quả, trong khi tỷ lệ tiền gửi và rủi ro ngân hàng ảnh hưởng ngược chiều.
• Phương pháp hồi quy GMM được áp dụng hiệu quả để xử lý nội sinh và biến động phương sai trong dữ liệu bảng.
• Các đề xuất về tăng vốn chủ sở hữu, tối ưu hóa cho vay, kiểm soát tiền gửi và quản lý rủi ro được đưa ra nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động ngân hàng trong tương lai.

Next steps: Các ngân hàng cần triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-3 năm tới, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng về tác động của các yếu tố vĩ mô và công nghệ đến hiệu quả hoạt động.

Call-to-action: Ban lãnh đạo ngân hàng và các nhà quản lý cần ưu tiên điều chỉnh cấu trúc vốn hợp lý, đồng thời tăng cường quản lý rủi ro để đảm bảo sự phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng Việt Nam.