Nghiên cứu tác động của chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng đến năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại tại Việt Nam

• Tác giả: Phạm Thị Hà An
• Người hướng dẫn: TS Bùi Diệu Anh
• Trường học: Trường Đại Học Ngân Hàng TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân Hàng
• Đề tài: Tác Động Truyền Dẫn Chính Sách Tiền Tệ Qua Kênh Tín Dụng Dưới Ảnh Hưởng Năng Lực Cạnh Tranh Của Các Ngân Hàng Thương Mại Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu
• 1.2. Nghiên cứu tác động truyền dẫn chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng
• 1.3. Nghiên cứu tác động truyền dẫn chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng dưới ảnh hưởng của năng lực cạnh tranh tại các NHTM
• 1.4. Khe hở nghiên cứu
• 1.5. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.6. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.7. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.8. Dữ liệu nghiên cứu
• 1.9. Phương pháp nghiên cứu
• 1.10. Ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu
• 1.11. Quy trình nghiên cứu
• 1.11.1. Quy trình nghiên cứu
• 1.12. Kết cấu của luận án
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN VỀ TÁC ĐỘNG TRUYỀN DẪN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ QUA KÊNH TÍN DỤNG DƯỚI ẢNH HƯỞNG CỦA NĂNG LỰC CẠNH TRANH TẠI NHTM
• 2.1. Kênh truyền dẫn của chính sách tiền tệ
• 2.2. Khái niệm chính sách tiền tệ
• 2.3. Mục tiêu của chính sách tiền tệ
• 2.4. Các kênh truyền dẫn của chính sách tiền tệ
• 2.5. Kênh giá cả tài sản
• 2.6. Kênh tỷ giá
• 2.7. Các công cụ điều tiết thông qua kênh tín dụng
• 2.8. Lý thuyết năng lực cạnh tranh của các NHTM
• 2.9. Khái niệm năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại
• 2.10. Đo lường năng lực cạnh tranh
• 2.11. Đo lường năng lực cạnh tranh theo phương pháp Lerner
• 2.12. Đo lường năng lực cạnh tranh theo phương pháp Boone
• 2.13. Tác động của chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng dưới ảnh hưởng của năng lực cạnh tranh tại các NHTM
• 2.14. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: MÔ HÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô hình nghiên cứu
• 3.2. Dữ liệu nghiên cứu
• 3.3. Phương pháp ước lượng
• 3.4. Giới thiệu về mô hình VECM (Vector Error Correction Model)
• 3.5. Các kiểm định và ước lượng
• 3.6. Giới thiệu về phương pháp ước lượng DGMM (Difference Generalized Method of Moments)
• 3.7. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM TÁC ĐỘNG TRUYỀN DẪN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ QUA KÊNH TÍN DỤNG DƯỚI ẢNH HƯỞNG CỦA NĂNG LỰC CẠNH TRANH TẠI NHTM VIỆT NAM
• 4.1. Tác động truyền dẫn chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng tại Việt Nam
• 4.2. Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu mô hình
• 4.3. Kiểm định nghiệm đơn vị
• 4.4. Lựa chọn độ trễ tối ưu trong mô hình
• 4.5. Kiểm định đồng tích hợp
• 4.6. Kết quả ước lượng mô hình VECM
• 4.7. Kiểm định nhân quả Granger
• 4.8. Thực trạng năng lực cạnh tranh của NHTM Việt Nam giai đoạn 2008-2017 theo phương pháp Lerner và phương pháp Boone
• 4.9. Tác động truyền dẫn chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng của các NHTM Việt Nam giai đoạn 2008-2017 dưới ảnh hưởng của năng lực cạnh tranh theo phương pháp Lerner và phương pháp Boone
• 4.9.1. Tác động truyền dẫn chính sách tiền tệ bằng công cụ lãi suất tái chiết khấu qua kênh tín dụng dưới ảnh hưởng của năng lực cạnh tranh tại các NHTM Việt Nam
• 4.9.2. Tác động truyền dẫn tốc độ tăng trưởng cung tiền M2 qua kênh tín dụng của các NHTM Việt Nam
• 4.10. Tóm tắt các kết quả nghiên cứu chính
• 4.11. KẾT LUẬN CHƯƠNG 4
• 5. KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH
• 5.1. Hàm ý chính sách nhằm nâng cao hiệu quả truyền dẫn chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng của các NHTM Việt Nam
• 5.1.1. Nâng cao năng lực điều hành chính sách tiền tệ của ngân hàng nhà nước
• 5.1.2. Hoàn thiện công cụ chính sách tiền tệ
• 5.1.3. Giữ vững môi trường kinh tế vĩ mô ổn định
• 5.1.4. Cải thiện khả năng hấp thụ vốn
• 5.1.5. Kiểm soát hiệu quả vấn đề nguồn vốn chủ sở hữu và quy mô hoạt động của hệ thống NHTM
• 5.1.6. Tạo hành lang phát triển năng lực cạnh tranh đồng đều giữa các NHTM
• 5.2. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.3. KẾT LUẬN CHƯƠNG 5
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1: KẾT QUẢ THỐNG KÊ MÔ TẢ

I. Tác động của chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng

Chính sách tiền tệ (CSTT) đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết nền kinh tế thông qua các kênh truyền dẫn khác nhau, trong đó kênh tín dụng là một trong những kênh chủ yếu. Kênh tín dụng giúp ngân hàng thương mại (NHTM) điều chỉnh lượng cung tín dụng, từ đó ảnh hưởng đến tổng cầu và sản lượng kinh tế. Nghiên cứu cho thấy, khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thực hiện CSTT mở rộng bằng cách giảm lãi suất tái chiết khấu, tín dụng của nền kinh tế sẽ gia tăng. Tuy nhiên, tác động này chỉ tồn tại trong ngắn hạn. Theo Olivero, Li, & Jeon (2011b), kênh tín dụng không chỉ khuếch đại tác động của CSTT mà còn phản ánh sự tương tác giữa các yếu tố kinh tế vĩ mô. Điều này cho thấy sự cần thiết phải đánh giá chính xác thời gian và mức độ ảnh hưởng của CSTT đến hệ thống TCTD và nền kinh tế.

1.1. Cơ chế truyền dẫn chính sách tiền tệ

Cơ chế truyền dẫn CSTT mô tả quá trình mà CSTT ảnh hưởng đến các biến số vĩ mô như tổng cầu, giá cả và sản lượng. Nghiên cứu của Sun và cộng sự (2010) đã chỉ ra rằng CSTT có thể tác động đến hoạt động của các loại ngân hàng khác nhau thông qua kênh tín dụng. Kết quả cho thấy, khi NHNN thực hiện CSTT thắt chặt, nguồn vốn của NHTM bị suy giảm, dẫn đến việc cắt giảm cung tín dụng. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp, gây ra tình trạng hàng hóa tồn kho và dòng vốn tắc nghẽn.

II. Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại

Năng lực cạnh tranh của NHTM tại Việt Nam đã có những thay đổi đáng kể trong những năm gần đây. Các yếu tố như cổ phần hóa, cải cách tài chính và hội nhập kinh tế quốc tế đã tạo ra sức ép lớn cho các NHTM. Nghiên cứu cho thấy, năng lực cạnh tranh cao hơn sẽ làm giảm hiệu quả của việc truyền dẫn CSTT qua kênh tín dụng. Cụ thể, khi NHTM gia tăng năng lực cạnh tranh thông qua sáp nhập hoặc tăng vốn chủ sở hữu, việc truyền dẫn CSTT sẽ trở nên kém hiệu quả hơn. Điều này cho thấy sự cần thiết phải cải thiện năng lực cạnh tranh của NHTM để tối ưu hóa hiệu quả của CSTT.

2.1. Đo lường năng lực cạnh tranh

Năng lực cạnh tranh của NHTM có thể được đo lường qua nhiều phương pháp khác nhau, trong đó phương pháp Lerner và Boone là hai phương pháp phổ biến. Nghiên cứu cho thấy, chỉ số Lerner phù hợp hơn trong việc đánh giá tác động của CSTT qua kênh tín dụng. Sự khác biệt trong mức độ ảnh hưởng giữa hai phương pháp này cho thấy sự cần thiết phải lựa chọn chỉ số thích hợp để đo lường năng lực cạnh tranh, từ đó có thể đưa ra các chính sách phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả truyền dẫn CSTT.

III. Tác động của chính sách tiền tệ đến kênh tín dụng

Tác động của CSTT đến kênh tín dụng tại Việt Nam đã được nghiên cứu qua nhiều giai đoạn khác nhau. Kết quả cho thấy, trong giai đoạn từ 2008 đến 2017, lãi suất tái chiết khấu có tác động ngược chiều đến tăng trưởng tín dụng. Khi NHNN thực hiện CSTT mở rộng, tín dụng của nền kinh tế sẽ gia tăng, tuy nhiên, tác động này chỉ tồn tại trong ngắn hạn. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, năng lực cạnh tranh của NHTM có ảnh hưởng đến hiệu quả của việc truyền dẫn CSTT qua kênh tín dụng.

3.1. Kết quả nghiên cứu thực nghiệm

Kết quả nghiên cứu thực nghiệm cho thấy, năng lực cạnh tranh cao hơn sẽ làm giảm hiệu quả của việc truyền dẫn CSTT qua kênh tín dụng. Các NHTM cần cải thiện năng lực cạnh tranh của mình để tối ưu hóa hiệu quả của CSTT. Việc này không chỉ giúp nâng cao khả năng hấp thụ vốn mà còn tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh trong ngành ngân hàng, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.