I. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Gia đình là một đơn vị xã hội cơ bản, có vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định và phát triển của xã hội. Trong mối quan hệ hôn nhân, vấn đề tài sản chung giữa vợ chồng không chỉ ảnh hưởng đến sự hòa hợp trong gia đình mà còn tác động đến các quyền và nghĩa vụ pháp lý của từng cá nhân. Việc định đoạt tài sản chung giữa vợ chồng là một vấn đề phức tạp, liên quan đến nhiều khía cạnh pháp lý và thực tiễn. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, tài sản chung của vợ chồng được quản lý và sử dụng theo các nguyên tắc nhất định, tuy nhiên, thực tiễn áp dụng còn nhiều bất cập. Việc nghiên cứu và làm rõ các quy định về định đoạt tài sản chung vợ chồng sẽ giúp nâng cao nhận thức của xã hội về vấn đề này, đồng thời góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật, bảo vệ quyền lợi chính đáng của các bên trong quan hệ hôn nhân. Do đó, việc tìm hiểu sâu sắc về định đoạt tài sản chung của vợ chồng theo pháp luật Việt Nam là rất cần thiết.
II. Một số vấn đề lý luận chung về định đoạt tài sản chung của vợ chồng
Khái niệm định đoạt tài sản chung của vợ chồng được hiểu là việc vợ chồng có quyền quyết định về việc sử dụng, quản lý, và phân chia tài sản chung của họ. Điều này bao gồm quyền định đoạt số phận pháp lý và thực tế của tài sản chung, với sự tham gia của cả hai bên. Đặc điểm của tài sản chung vợ chồng là sự đồng sở hữu, nghĩa là cả hai vợ chồng đều có quyền và nghĩa vụ đối với tài sản này. Tuy nhiên, trong thực tế, việc thực hiện quyền định đoạt tài sản chung thường gặp phải nhiều khó khăn, đặc biệt là trong việc xác định quyền hạn của từng bên. Các quy định pháp luật hiện hành chưa đủ chi tiết và rõ ràng, dẫn đến sự mâu thuẫn trong việc áp dụng. Do đó, việc làm rõ các khái niệm và quy định liên quan đến định đoạt tài sản chung vợ chồng là rất cần thiết để đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho các bên liên quan.
III. Quy định pháp luật Việt Nam hiện hành về định đoạt tài sản chung của vợ chồng
Pháp luật Việt Nam quy định rõ ràng về quyền định đoạt tài sản chung của vợ chồng trong Bộ luật Dân sự và Luật Hôn nhân và Gia đình. Theo đó, quyền định đoạt tài sản chung được thực hiện trên cơ sở thỏa thuận giữa hai bên, hoặc theo quy định của pháp luật. Việc thực hiện quyền này phải đảm bảo sự công bằng và hợp lý, tránh việc một bên tự ý quyết định mà không có sự đồng thuận của bên còn lại. Ngoài ra, pháp luật cũng quy định một số trường hợp hạn chế quyền định đoạt tài sản chung, nhằm bảo vệ quyền lợi của các bên trong trường hợp có tranh chấp xảy ra. Tuy nhiên, thực tiễn áp dụng các quy định này vẫn còn nhiều bất cập, dẫn đến việc giải quyết các tranh chấp về tài sản chung vợ chồng gặp khó khăn. Do đó, cần có những nghiên cứu sâu sắc và đề xuất cụ thể để hoàn thiện quy định pháp luật trong lĩnh vực này.
IV. Thực tiễn áp dụng và một số kiến nghị hoàn thiện quy định về định đoạt tài sản chung vợ chồng
Thực tiễn áp dụng quy định về định đoạt tài sản chung của vợ chồng cho thấy nhiều kết quả tích cực, nhưng cũng bộc lộ nhiều hạn chế. Một số trường hợp vướng mắc trong việc xác định quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản chung đã dẫn đến tranh chấp và xung đột giữa các bên. Đặc biệt, trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển, nhu cầu về việc thỏa thuận và định đoạt tài sản chung vợ chồng ngày càng gia tăng. Do đó, việc hoàn thiện quy định pháp luật về định đoạt tài sản chung là cần thiết. Các kiến nghị có thể bao gồm việc điều chỉnh các quy định hiện hành để đảm bảo tính khả thi và phù hợp với thực tiễn, cũng như tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho người dân về quyền và nghĩa vụ liên quan đến tài sản chung trong hôn nhân. Điều này sẽ góp phần nâng cao nhận thức và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên trong quan hệ hôn nhân.
