Đề án: Quản Trị Rủi Ro Lãi Suất Tại Ngân Hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam

• Tác giả: Mạc Thủy Hằng Nga
• Người hướng dẫn: Ts. Nguyễn Thị Hà Thanh
• Trường học: Trường Đại học Ngoại thương
• Chuyên ngành: Tài chính - ngân hàng
• Đề tài: Quản trị rủi ro lãi suất tại Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam
• Loại tài liệu: Đề án tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO LÃI SUẤT TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
• 1.1. Tổng quan về rủi ro lãi suất tại Ngân hàng thương mại
• 1.2. Quản trị rủi ro lãi suất tại Ngân hàng thương mại
• 1.2.1. Khái quát về quản trị rủi ro lãi suất
• 1.2.2. Các nội dung quản trị rủi ro lãi suất
• 1.2.2.1. Tổ chức bộ máy quản trị rủi ro lãi suất
• 1.2.2.2. Nhận biết và dự báo rủi ro lãi suất
• 1.2.2.3. Các phương pháp quản trị rủi ro lãi suất
• 1.2.2.4. Các phương pháp đo lường rủi ro lãi suất
• 1.2.2.5. Sử dụng các biện pháp phòng ngừa rủi ro lãi suất
• 1.2.2.6. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động quản trị rủi ro lãi suất
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO LÃI SUẤT TẠI NGÂN HÀNG MSB
• 2.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam
• 2.2. Khái quát kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng
• 2.3. Thực trạng quản trị rủi ro lãi suất tại Ngân hàng MSB

I. Quản trị rủi ro lãi suất tại MSB Tổng quan và khái niệm

Rủi ro lãi suất là một trong những thách thức lớn nhất đối với các ngân hàng thương mại, đặc biệt là trong bối cảnh thị trường tài chính biến động. Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (MSB) cũng không nằm ngoài vòng xoáy này. Quản trị rủi ro lãi suất là quá trình nhận diện, đo lường, kiểm soát và giảm thiểu các tác động tiêu cực của biến động lãi suất đến thu nhập và vốn của ngân hàng. Theo Mạc Thủy Hằng Nga trong đề án tốt nghiệp, mục tiêu của việc quản trị rủi ro lãi suất là tập trung phân tích những tài sản và nợ nhạy cảm nhất với lãi suất, bởi vì theo sự biến động liên tục của thị trường thì những loại tài sản và nợ này cũng thay đổi liên tục. Đề án này đi sâu vào phân tích thực trạng và đề xuất các giải pháp quản trị rủi ro lãi suất hiệu quả tại MSB, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động và đảm bảo an toàn tài chính cho ngân hàng.

1.1. Đặc trưng kinh doanh ngân hàng và rủi ro lãi suất

Ngân hàng thương mại hoạt động kinh doanh dựa trên việc huy động vốn và cho vay, vì vậy rủi ro lãi suất tác động trực tiếp đến lợi nhuận. Hoạt động kinh doanh của NHTM có các đặc trưng riêng của ngành như sau: Ngân hàng thương mại là chủ thể thường xuyên nhận và kinh doanh tiền gửi; hoạt động của NHTM gắn bó mật thiết với hệ thống lưu thông tiền tệ và hệ thống thanh toán trong nước, đồng thời có mối liên hệ quốc tế rộng rãi; Hoạt động của ngân hàng thương mại là hoạt động cung cấp các dịch vụ và sản phẩm của hoạt động ngân hàng là các dịch vụ; hoạt động ngân hàng thương mại phong phú đa dạng và có phạm vi rộng lớn.

1.2. Khái niệm và nguyên nhân gây ra rủi ro lãi suất

Rủi ro lãi suất là khả năng xảy ra tổn thất về thu nhập hoặc vốn của tổ chức tín dụng do biến động lãi suất. Nguyên nhân chính bao gồm sự không cân xứng giữa tài sản nợ và tài sản có, áp dụng các loại lãi suất khác nhau trong huy động và cho vay, và sự biến động của lãi suất thị trường. Theo tài liệu, nguyên nhân gây ra rủi ro lãi suất bao gồm: + Sự không cân xứng về tài sản nợ và tài sản có; + Ngân hàng áp dụng các loại lãi suất khác nhau trong quá trình huy động vốn, cho vay; + Sự không phù hợp về khói lượng và thời hạn giữa nguồn vốn huy động với việc sử dụng nguồn vốn đó dé vay; + Sự biến động của lãi suất thị trường.

II. Phân tích thực trạng quản trị rủi ro lãi suất tại Ngân hàng MSB

Để hiểu rõ hơn về quản trị rủi ro lãi suất tại MSB, cần phân tích thực trạng hoạt động này trong giai đoạn 2019-2023. Điều này bao gồm đánh giá các chính sách, quy trình, công cụ và mô hình đo lường rủi ro lãi suất mà MSB đang áp dụng. Ngoài ra, cũng cần xem xét kết quả hoạt động kinh doanh và các chỉ số tài chính liên quan để đánh giá hiệu quả của công tác quản trị rủi ro. Theo báo cáo tài chính của Ngân hàng MSB, tỉ lệ nhạy cảm lãi suất có sự biến động trong giai đoạn 2019-2023, cho thấy sự thay đổi trong cấu trúc tài sản và nợ của ngân hàng.

2.1. Tổng quan hoạt động kinh doanh và sử dụng vốn của MSB

MSB là một trong những ngân hàng tiên phong trên thị trường áp dụng QTRR theo tiêu chuẩn Quốc Tế. Ngân hàng đã hoàn thành các hạng mục dự án Quản lý rủi ro theo tiêu chuẩn quốc tế Basel II năm 2017 và hiện đang thực hién Basel III và Basel IV hoàn toàn bằng nguồn lực nội bộ mà không phải dựa trên hỗ trợ từ đối tác thứ ba. Ngân hàng MSB cũng được đánh giá thuộc Top các Ngân hàng có năng lực quản trị rủi ro và mô hình tín dụng tốt nhất thị trường. Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng MSB (2019 - 2023) (Dv: Tỷ đông) chỉ ra sự tăng trưởng trong thu nhập lãi và lợi nhuận trước thuế.

2.2. Đánh giá rủi ro lãi suất bằng mô hình khe hở nhạy cảm lãi suất

Đề tài nghiên cứu sử dụng mô hình khe hở nhạy cảm với lãi suất (GAP) để đánh giá thực trạng rủi ro lãi suất tại MSB. Công thức là: Khe hở nhạy cảm lãi suất (GAP) = Gia trị TSC nhạy cảm với lãi suất (ISA) - Giá trị TSN nhạy cảm với lãi suất (ISL). Dữ liệu cho thấy có sự thay đổi qua các năm. Tuy nhiên, thực tế mức thay đồi lãi suất của TSC va TSN nhạy cảm lãi suất không cùng tốc độ.

III. Cách MSB đo lường rủi ro lãi suất Phương pháp và công cụ

Đo lường rủi ro lãi suất là bước quan trọng trong quản trị rủi ro. MSB sử dụng các phương pháp như phân tích khe hở nhạy cảm lãi suất, khe hở kỳ hạn, và stress testing để đánh giá mức độ ảnh hưởng của biến động lãi suất đến thu nhập và vốn chủ sở hữu. Các công cụ phái sinh cũng được sử dụng để hedging rủi ro lãi suất. Theo nghiên cứu, việc nhận biết và dự báo rủi ro lãi suất hiện nay tại các Ngân hàng thương mại thường thông qua công cụ cảnh báo sớm biến động lãi suất và các hệ thống thông tin dự báo được phát triển nội bộ riêng của các ngân hàng.

3.1. Đo lường rủi ro lãi suất bằng khe hở nhạy cảm lãi suất GAP

Khi giá trị tài sản nhạy cảm lãi suất và giá trị nguồn vốn nhạy cảm lãi suất không cân bằng, khe hở nhạy cảm lãi suất được hình thành. Trường hợp GAP = 0: giá trị tài sản nhạy cảm lãi suất bằng giá trị nguồn vốn nhạy cảm lãi suất. Khi lãi suất tăng hay giảm cũng không làm ảnh hưởng đến lợi nhuận của ngân hàng. + Trường hợp GAP > 0: giá trị tài sản nhạy cảm lãi suất lớn hơn giá trị nguồn vốn nhạy cảm lãi suất. Khi lãi suất thị trường tăng, lợi nhuận của ngân hàng sẽ tăng.

3.2. Phương pháp đo lường rủi ro lãi suất bằng khe hở kỳ hạn

Kỳ hạn trung bình của một tài sản được định nghĩa là thước đo tồn tại luồng tiền của tài sản này, được tính trên cơ sở các giá trị hiện tại của nó. Như vậy khi coi ngân hàng như một danh mục các TSC và TSN ta có thể tính toán được kỳ hạn trung bình của TSC (DA) và kỳ hạn trung bình của TSN (Du). Khi đó khe hở kỳ hạn trung bình của ngân hàng có thẻ được tính toán theo công thức: Khe hở kỳ hạn của ngân hàng = Kỳ hạn Tài sản có – Kỳ hạn tài sản nợ Dụ+E. Công thức giúp ngân hàng có thể đánh giá biến động vốn chủ sở hữu.

IV. Giải pháp phòng ngừa rủi ro lãi suất Chiến lược của MSB

Để giảm thiểu tác động tiêu cực của rủi ro lãi suất, MSB áp dụng nhiều giải pháp phòng ngừa, bao gồm quản lý tài sản nợ (ALM), sử dụng các sản phẩm phái sinh, và xây dựng chính sách quản trị rủi ro chặt chẽ. Hedging rủi ro lãi suất thông qua các công cụ như hoán đổi lãi suất (interest rate swaps) cũng là một chiến lược quan trọng. Việc sử dụng biện pháp nội bảng phòng ngừa rủi ro lãi suất là cố gắng duy trì sự cân xứng về kỳ hạn TSC và TSN. Tuy nhiên ngoài việc duy trì sự cân xứng về kỳ hạn để bảo toàn vốn, đối với những ngân hàng có kinh nghiệm và khả năng quản lý tốt, họ sẽ lợi dụng chính sự biến động của lãi suất dé tìm kiếm lợi nhuận.

4.1. Biện pháp nội bảng Quản lý kỳ hạn tài sản và nợ

Một trong những biện pháp quan trọng đề phòng ngừa RRLS là cố gắng duy trì sự cân xứng về kỳ hạn TSC và TSN. Tuy nhiên ngoài việc duy trì sự cân xứng về kỳ hạn để bảo toàn vốn, đối với những ngân hàng có kinh nghiệm và khả năng quản lý tốt, họ sẽ lợi dụng chính sự biến động của lãi suất dé tìm kiếm lợi nhuận. Ngân hàng sẽ thường xuyên điều chỉnh chênh lệch kỳ hạn giữa TSC và TSN nhạy cảm dựa trên các dự báo tin cậy về lãi suất của ngân hàng.

4.2. Biện pháp ngoại bảng Sử dụng công cụ phái sinh

Biện pháp ngoại bảng đang được NHNN khuyến khích các TCTD, các NHTM đưa vào sử dụng hiện nay gồm có việc ứng dụng các công cụ phái sinh vào quản trị rủi ro lãi suất. Nghiệp vụ phòng ngừa RRLS bao gồm nhiều loại: hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai... Các công cụ này giúp hedging rủi ro lãi suất.

V. Tác động của yếu tố bên ngoài đến quản trị rủi ro lãi suất tại MSB

Hoạt động quản trị rủi ro lãi suất tại MSB chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khách quan, bao gồm sự phát triển của thị trường tài chính, mức độ ổn định của kinh tế vĩ mô, và cơ chế điều hành lãi suất của NHNN. Các quy định của NHNN về quản trị rủi ro lãi suất, chẳng hạn như Thông tư 13/2018/TT-NHNN và Thông tư 41/2016/TT-NHNN, cũng đóng vai trò quan trọng. Theo tài liệu, các nhân tố khách quan tác động đến hoạt động quản trị rủi ro lãi suất như: Sự phát triển của thị trường tài chính, Mức độ phát triển và sự ôn định của nền kinh tế vĩ mô, Cơ chế điều hành lãi suất của Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam.

5.1. Ảnh hưởng của chính sách tiền tệ và quy định của NHNN

Cơ chế điều hành lãi suất của NHNN có tác động trực tiếp đến rủi ro lãi suất mà MSB phải đối mặt. Các quy định về tỷ lệ dự trữ bắt buộc, lãi suất tái cấp vốn, và các công cụ điều hành khác ảnh hưởng đến chi phí vốn và lợi nhuận của ngân hàng. Việc tuân thủ Thông tư 13/2018/TT-NHNN và Thông tư 41/2016/TT-NHNN là bắt buộc để đảm bảo an toàn hoạt động.

5.2. Tác động của thị trường tài chính và kinh tế vĩ mô

Sự phát triển của thị trường tài chính, đặc biệt là thị trường phái sinh, tạo ra nhiều công cụ hơn cho MSB để hedging rủi ro lãi suất. Tuy nhiên, sự biến động của kinh tế vĩ mô, chẳng hạn như lạm phát và tăng trưởng kinh tế, cũng có thể làm gia tăng rủi ro lãi suất. Do đó, MSB cần theo dõi sát sao các diễn biến kinh tế để đưa ra các quyết định phù hợp.

VI. Quản trị rủi ro lãi suất tại MSB Hướng đi và tương lai

Trong bối cảnh thị trường tài chính ngày càng phức tạp, MSB cần tiếp tục hoàn thiện công tác quản trị rủi ro lãi suất. Điều này bao gồm nâng cao năng lực đo lường rủi ro, phát triển các giải pháp phòng ngừa hiệu quả, và tăng cường sự phối hợp giữa các bộ phận liên quan. Ứng dụng công nghệ và các mô hình VAR (Value at Risk), Stress testing cũng là những hướng đi quan trọng. Theo nghiên cứu, các NHTM cần xây dựng bộ máy quản trị rủi ro lãi suất hiệu quả, bao gồm Hội đồng quản trị, Ban điều hành và các bộ phận chuyên trách.

6.1. Hoàn thiện chính sách và quy trình quản trị rủi ro lãi suất

Để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro lãi suất, MSB cần rà soát và hoàn thiện các chính sách và quy trình hiện hành. Điều này bao gồm xây dựng các quy định cụ thể về đo lường, kiểm soát, và báo cáo rủi ro lãi suất. Đồng thời, cần tăng cường đào tạo cho cán bộ nhân viên để nâng cao nhận thức và kỹ năng về quản trị rủi ro.

6.2. Ứng dụng công nghệ và mô hình tiên tiến

Việc ứng dụng công nghệ, chẳng hạn như các phần mềm phân tích và mô hình rủi ro lãi suất, giúp MSB nâng cao khả năng đo lường rủi ro và đưa ra các quyết định chính xác hơn. Các mô hình VAR và Stress testing cũng giúp ngân hàng đánh giá mức độ ảnh hưởng của các kịch bản lãi suất khác nhau đến hoạt động kinh doanh.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh thị trường tài chính Việt Nam ngày càng phát triển và biến động, rủi ro lãi suất trở thành một trong những thách thức lớn đối với các ngân hàng thương mại. Theo báo cáo tài chính của Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (MSB), trong giai đoạn 2019-2023, tổng tài sản của ngân hàng đã tăng từ khoảng 128.988 tỷ đồng lên đến 190.813 tỷ đồng, đồng thời nguồn vốn huy động cũng tăng trưởng mạnh mẽ, đạt trên 136.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, sự biến động của lãi suất thị trường đã ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập lãi ròng và hiệu quả kinh doanh của ngân hàng.

Đề tài nghiên cứu “Quản trị rủi ro lãi suất tại Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam” nhằm phân tích thực trạng quản trị rủi ro lãi suất tại MSB trong giai đoạn 2019-2023, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro lãi suất. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào toàn bộ hệ thống ngân hàng MSB với dữ liệu thu thập từ báo cáo tài chính, các văn bản quản trị nội bộ và các số liệu thị trường liên quan.

Mục tiêu nghiên cứu không chỉ giúp MSB nâng cao khả năng nhận diện, đo lường và kiểm soát rủi ro lãi suất mà còn góp phần ổn định thu nhập lãi ròng (NIM) và bảo vệ giá trị vốn chủ sở hữu trong bối cảnh biến động lãi suất ngày càng phức tạp. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng đối với việc xây dựng chính sách quản trị rủi ro lãi suất phù hợp, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngân hàng trong tương lai.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị rủi ro lãi suất trong ngân hàng thương mại, bao gồm:

• Khái niệm rủi ro lãi suất: Được định nghĩa là khả năng xảy ra tổn thất về thu nhập hoặc vốn do biến động lãi suất, ảnh hưởng đến thu nhập lãi ròng và giá trị thị trường của tài sản, nợ phải trả (Ủy ban Basel, 2004).

• Mô hình quản trị rủi ro lãi suất: Quá trình nhận dạng, đo lường, kiểm soát và giảm thiểu rủi ro lãi suất nhằm bảo vệ lợi nhuận và vốn chủ sở hữu của ngân hàng.

• Phương pháp đo lường rủi ro lãi suất:

  • Phương pháp khe hở nhạy cảm lãi suất (GAP): Đo lường sự chênh lệch giữa tài sản nhạy cảm lãi suất và nợ nhạy cảm lãi suất.
  • Phương pháp khe hở kỳ hạn (Duration Gap): Đánh giá sự không cân bằng kỳ hạn giữa tài sản và nợ, ảnh hưởng đến giá trị vốn chủ sở hữu khi lãi suất biến động.

• Các công cụ phòng ngừa rủi ro lãi suất: Bao gồm biện pháp nội bảng như điều chỉnh kỳ hạn tài sản và nợ, và biện pháp ngoại bảng như sử dụng các công cụ phái sinh (hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai, quyền chọn, hoán đổi lãi suất).

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Sử dụng dữ liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính MSB giai đoạn 2019-2023, các văn bản quản trị nội bộ, báo cáo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các tài liệu chuyên ngành liên quan. Ngoài ra, dữ liệu được thu thập trực tiếp từ nội bộ MSB nhằm đảm bảo tính chính xác và cập nhật.

• Phương pháp phân tích: Kết hợp nghiên cứu định tính và định lượng. Phân tích số liệu tài chính qua các bảng biểu, biểu đồ để đánh giá thực trạng rủi ro lãi suất và hiệu quả quản trị. Sử dụng phần mềm Excel và SQL để xử lý dữ liệu, đồng thời áp dụng các mô hình đo lường rủi ro như GAP và Duration Gap.

• Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2019-2023, đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp cho giai đoạn tiếp theo đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tăng trưởng tài sản và nguồn vốn: Tổng tài sản của MSB tăng từ 128.988 tỷ đồng năm 2019 lên 190.813 tỷ đồng năm 2023, trong khi nguồn vốn huy động đạt khoảng 136.742 tỷ đồng năm 2023, cho thấy sự mở rộng quy mô hoạt động mạnh mẽ.

2. Khe hở nhạy cảm lãi suất (GAP): Khe hở GAP của MSB duy trì ở mức âm trong nhiều năm, ví dụ năm 2023 GAP là -7,27%, cho thấy tài sản nhạy cảm lãi suất nhỏ hơn nợ nhạy cảm lãi suất. Khi lãi suất giảm 1,5%, thu nhập lãi ròng giảm khoảng 251 tỷ đồng, còn khi lãi suất tăng 1%, thu nhập lãi ròng tăng 167 tỷ đồng.

3. Quy trình quản trị rủi ro lãi suất: MSB đã xây dựng bộ máy quản trị rủi ro lãi suất với ba vòng kiểm soát: vòng 1 là các phòng ban trực tiếp quản lý vốn và rủi ro, vòng 2 là phòng Quản trị rủi ro thị trường giám sát và báo cáo, vòng 3 là kiểm toán nội bộ đảm bảo hiệu quả thực thi.

4. Hạn chế trong quản trị rủi ro: Chất lượng nguồn nhân lực còn hạn chế, mô hình tổ chức chưa chặt chẽ, hệ thống công nghệ thông tin chưa đáp ứng đầy đủ, và các biện pháp phòng ngừa rủi ro chưa hoàn thiện, đặc biệt là việc ứng dụng công cụ phái sinh còn hạn chế.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy MSB đã có những bước tiến quan trọng trong việc nhận diện và quản trị rủi ro lãi suất, thể hiện qua việc áp dụng mô hình GAP và xây dựng quy trình quản trị rủi ro bài bản. Tuy nhiên, sự biến động lãi suất thị trường với tốc độ và biên độ khác nhau giữa tài sản và nợ nhạy cảm lãi suất tạo ra những thách thức lớn trong việc duy trì sự cân bằng và ổn định thu nhập.

So với các nghiên cứu trong ngành, MSB đã áp dụng các chuẩn mực quốc tế như Basel II, Basel III, và Basel IV, thể hiện năng lực quản trị rủi ro tương đối tốt. Tuy nhiên, hạn chế về công nghệ và nguồn nhân lực là điểm nghẽn chung của nhiều ngân hàng thương mại Việt Nam, ảnh hưởng đến khả năng dự báo và ứng phó kịp thời với biến động lãi suất.

Việc sử dụng các công cụ phái sinh như hợp đồng hoán đổi lãi suất, quyền chọn lãi suất vẫn còn hạn chế do thị trường tài chính phái sinh tại Việt Nam chưa phát triển hoàn chỉnh. Điều này làm giảm hiệu quả phòng ngừa rủi ro lãi suất của MSB so với các ngân hàng quốc tế.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ biến động GAP theo năm, bảng so sánh thu nhập lãi ròng dưới các kịch bản biến động lãi suất, và sơ đồ mô hình tổ chức quản trị rủi ro lãi suất tại MSB để minh họa rõ nét hơn các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Nâng cao trình độ và nhận thức nguồn nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản trị rủi ro lãi suất cho cán bộ quản lý và nhân viên chuyên trách, nhằm nâng cao kỹ năng phân tích và dự báo rủi ro. Mục tiêu đạt được trong vòng 12 tháng, do Ban nhân sự phối hợp với phòng Quản trị rủi ro thực hiện.

2. Hoàn thiện mô hình tổ chức quản trị rủi ro lãi suất: Xây dựng và ban hành các quy trình, chính sách quản trị rủi ro lãi suất đồng bộ, rõ ràng, phù hợp với quy mô và chiến lược phát triển của MSB. Thực hiện trong 18 tháng, do Hội đồng quản trị và Ban điều hành chủ trì.

3. Hiện đại hóa hệ thống công nghệ thông tin: Đầu tư nâng cấp hệ thống quản lý thông tin (MIS) và các công cụ phân tích dữ liệu để tăng cường khả năng dự báo biến động lãi suất và giám sát rủi ro theo thời gian thực. Kế hoạch thực hiện trong 24 tháng, phối hợp giữa Khối Công nghệ và phòng Quản trị rủi ro.

4. Tăng cường sử dụng công cụ phái sinh: Phát triển và áp dụng các công cụ phái sinh như hợp đồng hoán đổi lãi suất, quyền chọn lãi suất để phòng ngừa rủi ro lãi suất hiệu quả hơn. Đồng thời, xây dựng các chính sách quản lý rủi ro liên quan đến công cụ phái sinh. Thời gian triển khai 12-18 tháng, do phòng Quản trị rủi ro và Khối Tư vấn pháp lý phối hợp thực hiện.

5. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam: Đề xuất NHNN điều hành linh hoạt chính sách tiền tệ, thúc đẩy phát triển thị trường tài chính phái sinh và tăng cường thanh tra, giám sát các tổ chức tín dụng nhằm nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro lãi suất toàn hệ thống.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban lãnh đạo và quản lý ngân hàng thương mại: Giúp hiểu rõ về các phương pháp quản trị rủi ro lãi suất, từ đó xây dựng chiến lược và chính sách phù hợp nhằm bảo vệ lợi nhuận và vốn chủ sở hữu.

2. Phòng Quản trị rủi ro và tài chính ngân hàng: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về các công cụ đo lường và phòng ngừa rủi ro lãi suất, hỗ trợ nâng cao hiệu quả công tác quản lý rủi ro.

3. Chuyên gia tư vấn tài chính và kiểm toán: Là tài liệu tham khảo quan trọng để đánh giá, tư vấn và kiểm tra hoạt động quản trị rủi ro lãi suất tại các tổ chức tín dụng.

4. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Tài chính - Ngân hàng: Giúp nắm bắt kiến thức thực tiễn về quản trị rủi ro lãi suất, áp dụng vào nghiên cứu và học tập chuyên sâu.

Câu hỏi thường gặp

1. Rủi ro lãi suất là gì và tại sao nó quan trọng với ngân hàng?
   Rủi ro lãi suất là khả năng tổn thất về thu nhập hoặc vốn do biến động lãi suất thị trường. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập lãi ròng và giá trị vốn chủ sở hữu, do đó quản trị rủi ro lãi suất giúp ngân hàng duy trì ổn định tài chính và lợi nhuận.

2. Phương pháp GAP đo lường rủi ro lãi suất như thế nào?
   Phương pháp GAP tính sự chênh lệch giữa tài sản nhạy cảm lãi suất và nợ nhạy cảm lãi suất. GAP dương cho thấy tài sản nhạy cảm hơn, GAP âm cho thấy nợ nhạy cảm hơn. Mức GAP ảnh hưởng đến biến động thu nhập lãi ròng khi lãi suất thay đổi.

3. Tại sao MSB cần sử dụng công cụ phái sinh trong quản trị rủi ro lãi suất?
   Công cụ phái sinh như hợp đồng hoán đổi, quyền chọn giúp ngân hàng phòng ngừa rủi ro lãi suất mà không làm thay đổi cấu trúc tài sản và nợ, tăng tính linh hoạt và hiệu quả trong quản trị rủi ro.

4. Những hạn chế chính trong quản trị rủi ro lãi suất tại MSB hiện nay là gì?
   Hạn chế gồm chất lượng nguồn nhân lực chưa đồng đều, mô hình tổ chức chưa hoàn chỉnh, hệ thống công nghệ chưa hiện đại và việc áp dụng công cụ phái sinh còn hạn chế do thị trường chưa phát triển đầy đủ.

5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro lãi suất tại ngân hàng?
   Cần nâng cao trình độ nhân sự, hoàn thiện mô hình tổ chức, đầu tư công nghệ hiện đại, tăng cường sử dụng công cụ phái sinh và phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý nhà nước để đảm bảo chính sách tiền tệ linh hoạt và minh bạch.

Kết luận

• Đề tài đã làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng quản trị rủi ro lãi suất tại Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam trong giai đoạn 2019-2023, với số liệu cụ thể về tài sản, nguồn vốn và biến động thu nhập lãi ròng.
• MSB đã xây dựng được bộ máy quản trị rủi ro lãi suất bài bản, áp dụng các phương pháp đo lường như GAP và Duration Gap, đồng thời vận hành quy trình quản trị rủi ro hiệu quả.
• Hạn chế về nguồn nhân lực, công nghệ và công cụ phòng ngừa rủi ro phái sinh là những điểm cần khắc phục để nâng cao năng lực quản trị rủi ro lãi suất.
• Đề xuất các giải pháp nâng cao trình độ nhân sự, hoàn thiện mô hình tổ chức, hiện đại hóa công nghệ và tăng cường sử dụng công cụ phái sinh nhằm bảo vệ lợi nhuận và vốn chủ sở hữu.
• Khuyến nghị Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tăng cường điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, phát triển thị trường tài chính phái sinh và giám sát chặt chẽ các tổ chức tín dụng để hỗ trợ công tác quản trị rủi ro lãi suất.

Hành động tiếp theo: MSB cần triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-2 năm tới, đồng thời phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro lãi suất, góp phần phát triển bền vững ngân hàng và thị trường tài chính Việt Nam.