QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH, CÁ NHÂN KINH DOANH TRONG LĨNH VỰC THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TẠI CHI CỤC THUẾ HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

• Tác giả: Hồ Phước Tuyền
• Người hướng dẫn: Ts. Cồ Huy Lệ
• Trường học: Học viện Hành chính Quốc gia
• Chuyên ngành: Quản lý công
• Đề tài: Quản Lý Thuế Đối Với Hộ Kinh Doanh, Cá Nhân Kinh Doanh Trong Lĩnh Vực Thương Mại Điện Tử Tại Chi Cục Thuế Huyện Bình Chánh, Thành Phố Hồ Chí Minh
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sỹ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH, CÁ NHÂN KINH DOANH TRONG LĨNH VỰC THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ CẤP HUYỆN
• 1.1. Một số khái niệm có liên quan
• 1.1.1. Thương mại điện tử
• 1.1.2. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh
• 1.1.3. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử
• 1.1.4. Thuế và quản lý thuế
• 1.1.5. Quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử
• 1.1.6. Khái niệm quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử
• 1.1.7. Sự cần thiết của quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử
• 1.1.8. Nội dung quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử
• 1.1.9. Các nhân tố tác động đến quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử
• 1.1.9.1. Hệ thống pháp luật và chính sách
• 1.1.9.2. Năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức. Sự phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong công tác quản lý thuế
• 1.1.9.3. Các điều kiện nguồn lực
• 1.1.9.4. Ý thức chấp hành pháp luật thuế của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử
• 1.2. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH, CÁ NHÂN KINH DOANH TRONG LĨNH VỰC THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TẠI CHI CỤC THUẾ HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
• 2.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh
• 2.2. Khái quát về hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử trên địa bàn huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh
• 2.3. Phân tích thực trạng quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử tại Chi cục Thuế huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh
• 2.4. Tuyên truyền pháp luật thuế và hỗ trợ các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử
• 2.5. Quản lý kê khai thuế và tổ chức thu thuế đối với các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử
• 2.6. Quản lý hóa đơn, chứng từ thuế đối với các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử
• 2.7. Quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế
• 2.8. Kiểm tra, giám sát thuế và giải quyết khiếu nại, tố cáo về thuế
• 2.9. Phân tích các nhân tố tác động đến công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử tại Chi cục Thuế huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh
• 2.10. Đánh giá chung về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử tại Chi cục Thuế huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh
• 2.10.1. Những kết quả đạt được
• 2.10.2. Nguyên nhân của hạn chế
• 2.11. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH, CÁ NHÂN KINH DOANH TRONG LĨNH VỰC THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TẠI CHI CỤC THUẾ HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
• 3.1. Định hướng hoàn thiện quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử tại Chi cục Thuế huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh
• 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử tại Chi cục Thuế huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh
• 3.2.1. Tuân thủ các quy định pháp luật về thuế đối với các công chức quản lý thuế, nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền trong quản lý thuế đối với Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử tại Chi cục Thuế huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh
• 3.2.2. Nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ công chức tại Chi cục Thuế huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh
• 3.2.3. Tăng cường sự phối hợp giữa Chi cục Thuế huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh với các cơ quan nhà nước có liên quan
• 3.2.4. Đảm bảo các điều kiện nguồn lực trong quản lý thuế đối với Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử
• 3.2.5. Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử
• 3.3. Tiểu kết chương 3
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

I. Tổng Quan Về Quản Lý Thuế TMĐT Bình Chánh Khái Niệm Vai Trò

Thuế đóng vai trò then chốt trong sự phát triển của quốc gia. Nó vừa là nguồn thu chính cho ngân sách nhà nước, vừa là công cụ để Nhà nước can thiệp vào các lĩnh vực kinh tế - xã hội. Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, thương mại điện tử Bình Chánh đang phát triển mạnh mẽ, tạo ra cơ hội tăng trưởng kinh tế và nguồn thu cho ngân sách. Tuy nhiên, sự phát triển này cũng đặt ra nhiều thách thức trong công tác quản lý thuế TMĐT. Nhiều hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực này chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ kê khai và nộp thuế, gây thất thu cho ngân sách. Theo nghiên cứu của Học viện Hành chính Quốc gia năm 2024, việc xây dựng và thực thi các quy định về quản lý thuế TMĐT là vô cùng cần thiết để đảm bảo nguồn thu và sự công bằng. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước và ý thức tuân thủ pháp luật của người nộp thuế.

1.1. Khái niệm và đặc điểm của thương mại điện tử Bình Chánh

Thương mại điện tử là hoạt động mua bán hàng hóa và dịch vụ thông qua các phương tiện điện tử như internet, website, ứng dụng di động. Tại Bình Chánh, TMĐT đang phát triển mạnh mẽ với sự tham gia của nhiều hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh và doanh nghiệp. Đặc điểm của TMĐT là tính tiện lợi, nhanh chóng, và khả năng tiếp cận thị trường rộng lớn, nhưng cũng tạo ra những thách thức trong việc quản lý thuế do khó kiểm soát giao dịch và doanh thu. Nghiên cứu của tác giả Hoàng Cao Cường (2023) cũng nhấn mạnh sự cần thiết của QLNN đối với TMĐT để đảm bảo sự phát triển bền vững.

1.2. Vai trò của quản lý thuế TMĐT đối với ngân sách và phát triển kinh tế

Quản lý thuế TMĐT có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của Bình Chánh. Việc quản lý thuế hiệu quả giúp tạo ra môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch, khuyến khích các doanh nghiệp và hộ kinh doanh tuân thủ pháp luật. Theo số liệu thống kê, số thu từ TMĐT có xu hướng tăng trưởng qua các năm, đóng góp đáng kể vào ngân sách. Tuy nhiên, nếu công tác quản lý thuế không được thực hiện tốt, sẽ dẫn đến thất thu và ảnh hưởng đến nguồn lực để phát triển kinh tế.

II. Thách Thức Trong Quản Lý Thuế TMĐT Tại Bình Chánh Thực Trạng Giải Pháp

Mặc dù có tiềm năng phát triển lớn, thương mại điện tử tại Bình Chánh đang đối mặt với nhiều thách thức trong công tác quản lý thuế. Một số hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh chưa kê khai đầy đủ doanh thu từ hoạt động TMĐT, thậm chí có trường hợp không đăng ký thuế. Điều này dẫn đến tình trạng thất thu ngân sách và tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh. Các quy định pháp luật về thuế TMĐT vẫn còn chưa hoàn thiện và đồng bộ, gây khó khăn cho cơ quan thuế trong việc kiểm soát và thu thuế. Theo tác giả Đào Thị Hạnh (2021), cần tăng cường đào tạo chuyên sâu về quản lý thuế đối với TMĐT và tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan liên quan để giải quyết những thách thức này.

2.1. Tình trạng trốn thuế và thất thu ngân sách từ hoạt động TMĐT Bình Chánh

Tình trạng trốn thuế và thất thu ngân sách là một trong những thách thức lớn nhất trong quản lý thuế TMĐT. Nhiều hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh không kê khai đầy đủ doanh thu hoặc tìm cách lách luật để giảm số thuế phải nộp. Điều này gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước và tạo ra sự bất bình đẳng trong môi trường kinh doanh. Để giải quyết vấn đề này, cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Đồng thời, cần có các biện pháp khuyến khích người nộp thuế tự giác tuân thủ pháp luật.

2.2. Sự phức tạp của quy trình kê khai và nộp thuế TMĐT

Quy trình kê khai và nộp thuế TMĐT có thể gây khó khăn cho người nộp thuế, đặc biệt là các hộ kinh doanh nhỏ lẻ và cá nhân kinh doanh. Các quy định về thuế có thể phức tạp và khó hiểu, dẫn đến việc kê khai sai hoặc bỏ sót thông tin. Để đơn giản hóa quy trình này, cơ quan thuế cần cung cấp hướng dẫn chi tiết, rõ ràng và dễ hiểu. Đồng thời, cần áp dụng công nghệ thông tin để tạo ra các công cụ hỗ trợ kê khai và nộp thuế trực tuyến, giúp người nộp thuế tiết kiệm thời gian và công sức.

2.3. Khó khăn trong việc xác định doanh thu và thu nhập chịu thuế

Một trong những khó khăn lớn trong quản lý thuế TMĐT là việc xác định chính xác doanh thu và thu nhập chịu thuế của người nộp thuế. Các giao dịch TMĐT thường diễn ra trực tuyến, thông qua nhiều kênh khác nhau, gây khó khăn cho việc kiểm soát và theo dõi. Để giải quyết vấn đề này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan thuế và các tổ chức tài chính, ngân hàng để thu thập thông tin về các giao dịch TMĐT. Đồng thời, cần xây dựng các công cụ phân tích dữ liệu để phát hiện các dấu hiệu trốn thuế và gian lận thuế.

III. Giải Pháp Thuế TMĐT Tại Bình Chánh Tăng Cường Tuyên Truyền Hỗ Trợ

Một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý thuế TMĐT tại Bình Chánh là tăng cường công tác tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế. Việc cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời và dễ hiểu về các quy định thuế sẽ giúp người nộp thuế hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình. Đồng thời, cần có các hoạt động hỗ trợ tư vấn, giải đáp thắc mắc và hướng dẫn kê khai, nộp thuế để giúp người nộp thuế thực hiện đúng quy định. Theo bà Nguyễn Thị Lan Anh (2022), cần tăng cường công tác tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế là cá nhân kinh doanh TMĐT kê khai, nộp thuế theo quy định.

3.1. Nâng cao nhận thức về pháp luật thuế TMĐT

Việc nâng cao nhận thức về pháp luật thuế TMĐT là yếu tố then chốt để đảm bảo sự tuân thủ của người nộp thuế. Cần tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo, và phát tờ rơi, tài liệu hướng dẫn về các quy định thuế. Ngoài ra, cần sử dụng các kênh truyền thông đa dạng như website, mạng xã hội, báo chí để lan tỏa thông tin về thuế TMĐT. Các thông tin cần được trình bày một cách đơn giản, dễ hiểu và gắn liền với thực tế kinh doanh của người nộp thuế.

3.2. Hỗ trợ tư vấn và giải đáp thắc mắc về thuế TMĐT

Cần có các kênh hỗ trợ tư vấn và giải đáp thắc mắc về thuế TMĐT để giúp người nộp thuế giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình kê khai và nộp thuế. Có thể thành lập các trung tâm tư vấn thuế, hoặc sử dụng các kênh trực tuyến như email, điện thoại, chat để hỗ trợ người nộp thuế. Các tư vấn viên cần có kiến thức chuyên môn sâu rộng về thuế TMĐT và kỹ năng giao tiếp tốt để giải thích rõ ràng, dễ hiểu cho người nộp thuế.

IV. Phương Pháp Quản Lý Thuế TMĐT Bình Chánh Áp Dụng Công Nghệ Phối Hợp

Để nâng cao hiệu quả quản lý thuế TMĐT tại Bình Chánh, cần áp dụng các giải pháp công nghệ thông tin và tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan liên quan. Việc sử dụng công nghệ sẽ giúp cơ quan thuế thu thập và phân tích dữ liệu một cách nhanh chóng và chính xác. Sự phối hợp giữa các cơ quan như thuế, ngân hàng, hải quan, và quản lý thị trường sẽ giúp kiểm soát chặt chẽ các giao dịch TMĐT và ngăn chặn các hành vi trốn thuế. Theo tác giả Đỗ Thị Nga (2023), cần thành lập bộ phận chuyên trách để quản lý thuế đối với hoạt động thương mại điện tử tại cơ quan thuế các cấp.

4.1. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuế TMĐT

Ứng dụng công nghệ thông tin là một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý thuế TMĐT. Cần xây dựng các hệ thống phần mềm quản lý thuế tích hợp, cho phép cơ quan thuế thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu về các giao dịch TMĐT. Đồng thời, cần sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu lớn (big data) để phát hiện các dấu hiệu trốn thuế và gian lận thuế. Ngoài ra, cần xây dựng các cổng thông tin điện tử để cung cấp thông tin và hỗ trợ người nộp thuế kê khai và nộp thuế trực tuyến.

4.2. Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý

Sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý là yếu tố then chốt để quản lý thuế TMĐT hiệu quả. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan thuế, ngân hàng, hải quan, và quản lý thị trường để kiểm soát chặt chẽ các giao dịch TMĐT và ngăn chặn các hành vi trốn thuế. Cơ quan thuế cần chia sẻ thông tin với các cơ quan liên quan và phối hợp trong công tác thanh tra, kiểm tra. Đồng thời, cần có các quy chế phối hợp cụ thể để đảm bảo sự thống nhất và hiệu quả trong công tác quản lý thuế.

V. Nghiên Cứu Thực Tiễn Quản Lý Thuế TMĐT Tại Chi Cục Thuế Bình Chánh

Luận văn thạc sỹ của Hồ Phước Tuyền đã tập trung nghiên cứu thực tiễn quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử tại Chi cục Thuế huyện Bình Chánh. Nghiên cứu đã chỉ ra những kết quả đạt được, những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân của những hạn chế đó. Dựa trên kết quả nghiên cứu, luận văn đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý thuế đối với TMĐT tại địa phương, góp phần tăng thu ngân sách và tạo môi trường kinh doanh lành mạnh.

5.1. Đánh giá kết quả đạt được trong công tác quản lý thuế TMĐT

Công tác quản lý thuế TMĐT tại Chi cục Thuế Bình Chánh đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận, như số lượng người nộp thuế tăng lên, số thu thuế từ TMĐT tăng trưởng, và nhận thức của người nộp thuế về nghĩa vụ thuế được nâng cao. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tiềm năng chưa được khai thác và cần có những giải pháp đột phá để nâng cao hiệu quả quản lý thuế.

5.2. Phân tích những hạn chế và nguyên nhân trong quản lý thuế TMĐT

Công tác quản lý thuế TMĐT tại Chi cục Thuế Bình Chánh vẫn còn tồn tại một số hạn chế, như tình trạng trốn thuế vẫn còn diễn ra, quy trình kê khai và nộp thuế còn phức tạp, và sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý chưa chặt chẽ. Nguyên nhân của những hạn chế này là do quy định pháp luật chưa hoàn thiện, nguồn lực còn hạn chế, và ý thức tuân thủ pháp luật của một số người nộp thuế chưa cao.

5.3. Đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý thuế TMĐT tại Bình Chánh

Để hoàn thiện công tác quản lý thuế TMĐT tại Bình Chánh, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp như hoàn thiện quy định pháp luật, tăng cường tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế, áp dụng công nghệ thông tin, và tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý. Đồng thời, cần có sự đổi mới trong tư duy và cách tiếp cận quản lý thuế, hướng tới mục tiêu xây dựng một hệ thống thuế TMĐT công bằng, minh bạch và hiệu quả.

VI. Tương Lai Quản Lý Thuế TMĐT Bình Chánh Xu Hướng Đề Xuất

Trong tương lai, thương mại điện tử sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ tại Bình Chánh, đặt ra những yêu cầu ngày càng cao đối với công tác quản lý thuế. Để đáp ứng những yêu cầu này, cần có những giải pháp sáng tạo và phù hợp với xu hướng phát triển của TMĐT. Đồng thời, cần có sự đầu tư vào nguồn lực và công nghệ để nâng cao năng lực quản lý thuế.

6.1. Dự báo xu hướng phát triển của TMĐT và tác động đến thuế

Dự báo xu hướng phát triển của TMĐT và tác động đến thuế.

6.2. Các đề xuất chính sách để thúc đẩy quản lý thuế TMĐT hiệu quả

Các đề xuất chính sách để thúc đẩy quản lý thuế TMĐT hiệu quả

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử (TMĐT), hoạt động kinh doanh trên nền tảng số ngày càng trở nên phổ biến và đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam. Tại huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh, tính đến tháng 11 năm 2023, có khoảng 5.740 hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực TMĐT, với sự gia tăng rõ rệt sau đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, công tác quản lý thuế đối với nhóm đối tượng này còn nhiều thách thức, như tình trạng không kê khai doanh thu, không đăng ký thuế, dẫn đến thất thu ngân sách nhà nước.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực TMĐT tại Chi cục Thuế huyện Bình Chánh giai đoạn 2019-2023, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế trong thời gian tới. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động quản lý thuế tại Chi cục Thuế huyện Bình Chánh, một địa phương có tốc độ đô thị hóa và phát triển kinh tế nhanh, đóng góp quan trọng vào ngân sách thành phố.

Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực TMĐT, góp phần tăng cường nguồn thu ngân sách, đồng thời hỗ trợ phát triển kinh tế số tại địa phương. Các chỉ số như tổng số thuế thu được, tỷ lệ nợ thuế, số đợt kiểm tra và xử phạt vi phạm hành chính được sử dụng làm thước đo hiệu quả quản lý thuế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản lý công và lý thuyết quản lý thuế. Lý thuyết quản lý công giúp hiểu rõ vai trò của các cơ quan nhà nước trong việc tổ chức, điều hành và giám sát hoạt động thu thuế, đảm bảo tuân thủ pháp luật. Lý thuyết quản lý thuế tập trung vào các nội dung như đăng ký thuế, kê khai, thu thuế, quản lý hóa đơn, kiểm tra, cưỡng chế nợ thuế và xử lý vi phạm.

Các khái niệm chuyên ngành được làm rõ gồm: thương mại điện tử (TMĐT) là hình thức kinh doanh trực tuyến sử dụng nền tảng công nghệ thông tin; hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực TMĐT là chủ thể kinh doanh do cá nhân hoặc hộ gia đình đăng ký và chịu trách nhiệm tài chính; quản lý thuế là hoạt động quyền lực nhà nước nhằm đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ thuế đúng quy định.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp định lượng. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo, số liệu thống kê của Chi cục Thuế huyện Bình Chánh, Tổng cục Thống kê Việt Nam, các văn bản pháp luật và tài liệu nghiên cứu liên quan. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua phỏng vấn sâu 4 đối tượng gồm 2 công chức thuế và 2 hộ kinh doanh trong lĩnh vực TMĐT.

Cỡ mẫu khảo sát phỏng vấn được lựa chọn nhằm đảm bảo tính đại diện và sâu sắc trong phân tích. Phương pháp phân tích so sánh được áp dụng để đối chiếu thực trạng quản lý thuế với các quy định pháp luật hiện hành, từ đó đánh giá hiệu quả và chỉ ra những hạn chế. Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2019-2023, phù hợp với việc áp dụng Luật Quản lý thuế năm 2019 và các nghị định liên quan.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tăng trưởng số lượng hộ kinh doanh TMĐT: Đến tháng 11/2023, huyện Bình Chánh có khoảng 5.740 hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực TMĐT, tăng đáng kể so với giai đoạn trước đại dịch Covid-19. Điều này phản ánh xu hướng chuyển đổi số và phát triển kinh tế số tại địa phương.

2. Tổng số thuế thu được và tỷ lệ nợ thuế: Tổng số thuế thu được từ nhóm đối tượng này đạt khoảng 2.220 tỷ đồng năm 2022, vượt 132,59% so với dự toán và tăng 45,65% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ thuế vẫn còn tồn tại, với một phần nợ đã được cưỡng chế nhưng chưa được xử lý triệt để.

3. Hiệu quả công tác kiểm tra, xử phạt: Chi cục Thuế huyện Bình Chánh đã thực hiện nhiều đợt kiểm tra, giám sát thuế và xử phạt vi phạm hành chính, góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật thuế của hộ kinh doanh TMĐT. Tỷ lệ hồ sơ giải quyết đúng hạn đạt trên 99%, thể hiện sự nỗ lực trong quản lý hành chính.

4. Hạn chế trong công tác tuyên truyền và phối hợp: Mặc dù công tác tuyên truyền pháp luật thuế đã được triển khai, hiệu quả chưa cao do sự phối hợp giữa các cơ quan nhà nước còn chưa chặt chẽ, dẫn đến một số hộ kinh doanh chưa nhận thức đầy đủ về nghĩa vụ thuế.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên chủ yếu do hệ thống pháp luật về quản lý thuế TMĐT còn chưa hoàn thiện, đặc biệt là các quy định về kê khai và kiểm soát doanh thu trên nền tảng số. Năng lực chuyên môn của đội ngũ công chức thuế tại cấp huyện còn hạn chế trong việc áp dụng công nghệ thông tin và xử lý các giao dịch phức tạp trên môi trường số.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế cho thấy, nhiều địa phương và quốc gia đã áp dụng các công cụ quản lý thuế điện tử tiên tiến, tăng cường phối hợp liên ngành và nâng cao nhận thức người nộp thuế, từ đó cải thiện hiệu quả quản lý thuế TMĐT. Việc xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong kiểm tra thuế là xu hướng cần được nghiên cứu áp dụng tại Bình Chánh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng hộ kinh doanh TMĐT theo năm, bảng thống kê tổng số thuế thu được và tỷ lệ nợ thuế, cũng như biểu đồ phân bổ các hình thức xử phạt vi phạm hành chính để minh họa hiệu quả công tác quản lý.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật và quy định quản lý thuế TMĐT: Cần rà soát, bổ sung các quy định về kê khai, đăng ký thuế và xử lý vi phạm trong lĩnh vực TMĐT, đảm bảo phù hợp với đặc thù kinh doanh trên nền tảng số. Thời gian thực hiện: 2024-2025. Chủ thể thực hiện: Bộ Tài chính phối hợp với các cơ quan liên quan.

2. Nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ công chức thuế: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về công nghệ thông tin, kỹ năng phân tích dữ liệu và quản lý thuế điện tử cho cán bộ Chi cục Thuế huyện Bình Chánh. Thời gian: 2024-2026. Chủ thể: Chi cục Thuế phối hợp với Học viện Hành chính Quốc gia.

3. Tăng cường phối hợp liên ngành trong quản lý thuế: Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa Chi cục Thuế, UBND huyện, Phòng Kinh tế, Phòng Tài chính - Kế hoạch và các cơ quan liên quan để trao đổi thông tin, kiểm tra và xử lý vi phạm kịp thời. Thời gian: 2024. Chủ thể: UBND huyện Bình Chánh.

4. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế: Sử dụng đa dạng hình thức tuyên truyền như tập huấn, phát tờ rơi, truyền thông trên mạng xã hội để nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật thuế của hộ kinh doanh TMĐT. Thời gian: liên tục từ 2024. Chủ thể: Chi cục Thuế và các tổ chức chính trị - xã hội địa phương.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ, công chức ngành thuế: Luận văn cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn giúp nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế TMĐT, hỗ trợ xây dựng kế hoạch và chính sách quản lý phù hợp.

2. Nhà quản lý địa phương (UBND huyện, phòng ban chuyên môn): Tham khảo để phối hợp hiệu quả trong công tác quản lý thuế, góp phần phát triển kinh tế số tại địa phương.

3. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh TMĐT: Hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ và các quy định pháp luật về thuế, từ đó nâng cao ý thức chấp hành và giảm thiểu rủi ro vi phạm.

4. Các nhà nghiên cứu, sinh viên chuyên ngành quản lý công, tài chính, thuế: Cung cấp tài liệu tham khảo có giá trị về quản lý thuế trong lĩnh vực TMĐT, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và phát triển kinh tế số.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý thuế đối với hộ kinh doanh TMĐT có điểm gì khác so với kinh doanh truyền thống?
   Quản lý thuế TMĐT phức tạp hơn do đặc thù giao dịch trên nền tảng số, phạm vi thị trường rộng, địa chỉ kinh doanh không cố định và khó kiểm soát doanh thu. Do đó, cần áp dụng công nghệ thông tin và phương pháp quản lý hiện đại để đảm bảo thu đúng, thu đủ.

2. Tại sao việc phối hợp giữa các cơ quan nhà nước lại quan trọng trong quản lý thuế TMĐT?
   Sự phối hợp giúp trao đổi thông tin, kiểm tra, xử lý vi phạm kịp thời, tránh chồng chéo và đùn đẩy trách nhiệm, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý thuế và giảm thất thu ngân sách.

3. Các hộ kinh doanh TMĐT cần làm gì để tuân thủ pháp luật thuế?
   Hộ kinh doanh cần đăng ký thuế đầy đủ, kê khai doanh thu trung thực, sử dụng hóa đơn theo quy định và nộp thuế đúng hạn. Đồng thời, cần chủ động cập nhật các quy định mới và tham gia các chương trình tuyên truyền của cơ quan thuế.

4. Năng lực của đội ngũ công chức thuế ảnh hưởng thế nào đến công tác quản lý?
   Đội ngũ công chức có kiến thức chuyên môn, kỹ năng công nghệ và thái độ tích cực sẽ thực hiện tốt các nhiệm vụ quản lý, xử lý các tình huống phức tạp, từ đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý thuế TMĐT.

5. Luật Quản lý thuế năm 2019 có điểm mới nào liên quan đến TMĐT?
   Luật bổ sung quy định về kê khai thuế đối với hoạt động kinh doanh TMĐT, đặc biệt với nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam, yêu cầu đăng ký, khai thuế và nộp thuế tại Việt Nam, nhằm tăng cường quản lý và chống thất thu thuế.

Kết luận

• Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và phân tích thực trạng quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực TMĐT tại Chi cục Thuế huyện Bình Chánh giai đoạn 2019-2023.
• Phát hiện số lượng hộ kinh doanh TMĐT tăng nhanh, tổng số thuế thu được vượt dự toán nhưng vẫn còn tồn tại nợ thuế và hạn chế trong công tác quản lý.
• Đã chỉ ra các nhân tố ảnh hưởng như hệ thống pháp luật, năng lực công chức, sự phối hợp liên ngành và ý thức chấp hành pháp luật của người nộp thuế.
• Đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường phối hợp và đẩy mạnh tuyên truyền nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thuế TMĐT.
• Khuyến nghị các bước tiếp theo gồm triển khai đào tạo, xây dựng cơ chế phối hợp, hoàn thiện quy định pháp luật và áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuế.

Luận văn mong muốn đóng góp thiết thực cho công tác quản lý thuế tại huyện Bình Chánh, đồng thời là tài liệu tham khảo hữu ích cho các địa phương và nhà nghiên cứu quan tâm đến lĩnh vực quản lý thuế trong kỷ nguyên số. Đề nghị các cơ quan chức năng và nhà quản lý xem xét áp dụng các giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả quản lý thuế TMĐT trong thời gian tới.