Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ và sự gia tăng đa dạng của trang thiết bị y tế (TTBYT), việc quản lý sử dụng các thiết bị này tại các cơ sở y tế trở thành một thách thức lớn. Tại Việt Nam, đặc biệt là các bệnh viện đa khoa tư nhân như Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, công tác quản lý sử dụng trang thiết bị xét nghiệm hóa sinh – miễn dịch đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng khám chữa bệnh. Nghiên cứu được thực hiện trong năm 2022 nhằm đánh giá thực trạng quản lý sử dụng hệ thống trang thiết bị xét nghiệm hóa sinh – miễn dịch tại BVĐK MEDLATEC, đồng thời phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý. Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô tả kết hợp định lượng và định tính, thu thập dữ liệu từ 8 thiết bị xét nghiệm và 13 cán bộ y tế trực tiếp tham gia quản lý, sử dụng thiết bị. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 01 đến tháng 11 năm 2022 tại BVĐK MEDLATEC, Hà Nội. Kết quả nghiên cứu không chỉ cung cấp số liệu cụ thể về hiệu suất hoạt động của thiết bị (công suất thực tế đạt 74,8% so với 52,4% lý thuyết) mà còn làm rõ vai trò của bệnh viện trong việc phối hợp với nhà cung cấp để bảo dưỡng, sửa chữa, kiểm định thiết bị. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ Ban lãnh đạo BV xây dựng kế hoạch nâng cao hiệu quả quản lý trang thiết bị, góp phần cải thiện chất lượng dịch vụ y tế và có thể nhân rộng mô hình quản lý này cho các hệ thống thiết bị khác.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên khái niệm quản lý sử dụng trang thiết bị y tế theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và tiêu chuẩn ISO 15189 về yêu cầu chất lượng và năng lực phòng xét nghiệm y tế. Quản lý sử dụng TTBYT bao gồm các hoạt động từ xác định nhu cầu, mua sắm, kiểm kê, theo dõi hiệu quả hoạt động, bảo dưỡng, sửa chữa, kiểm định, hiệu chuẩn đến xử lý khi hết hạn sử dụng. Khung lý thuyết tập trung vào các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý sử dụng TTBYT như nguồn nhân lực, tài chính, quy trình quản lý, ứng dụng công nghệ thông tin và các chính sách pháp luật liên quan. Các khái niệm chính bao gồm: vòng đời trang thiết bị y tế, quản lý vận hành thiết bị, bảo dưỡng và sửa chữa, kiểm định và hiệu chuẩn, cũng như các yếu tố ảnh hưởng từ môi trường làm việc và cơ chế quản lý.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang kết hợp phương pháp định lượng và định tính. Phần định lượng thu thập dữ liệu từ toàn bộ 8 thiết bị xét nghiệm hóa sinh – miễn dịch của hãng Roche tại BVĐK MEDLATEC và 13 cán bộ y tế trực tiếp tham gia quản lý, sử dụng thiết bị. Phương pháp chọn mẫu toàn bộ nhằm đảm bảo tính đại diện. Dữ liệu định lượng được thu thập qua biểu mẫu, bảng kiểm và phiếu khảo sát, sau đó phân tích bằng phần mềm SPSS 20 với các thống kê mô tả như tỷ lệ phần trăm, trung bình và độ lệch chuẩn. Phần định tính gồm 6 cuộc phỏng vấn sâu với lãnh đạo BV và các phòng ban liên quan, cùng 2 cuộc thảo luận nhóm với kỹ thuật viên và kỹ sư quản lý thiết bị, nhằm làm rõ các yếu tố ảnh hưởng và giải thích các kết quả định lượng. Thời gian thu thập số liệu từ tháng 07 đến tháng 08 năm 2022, toàn bộ nghiên cứu kéo dài đến tháng 11 năm 2022. Nghiên cứu tuân thủ các quy định đạo đức, được Hội đồng đạo đức Trường Đại học Y tế công cộng phê duyệt.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Thực trạng quản lý thiết bị: 100% thiết bị xét nghiệm hóa sinh – miễn dịch tại BV là máy đặt, nhập khẩu từ Nhật Bản, được quản lý theo quy trình chuẩn ISO 15189. Tất cả thiết bị đều được kiểm kê hàng tháng, bảo dưỡng định kỳ và theo dõi thường xuyên nhằm hạn chế hỏng hóc. Công suất thực tế sử dụng đạt trung bình 74,8%, vượt mức công suất lý thuyết 52,4%.
Nguồn nhân lực: Đội ngũ 13 cán bộ y tế tham gia quản lý và vận hành thiết bị có trình độ chuyên môn phù hợp, tuy nhiên chỉ khoảng 71% đã được đào tạo bài bản về bảo dưỡng thiết bị. Việc đào tạo nhắc lại hàng năm chưa được thực hiện đầy đủ, đặc biệt với nhân lực mới.
Ứng dụng công nghệ thông tin: BV đã áp dụng phần mềm quản lý trang thiết bị, giúp chuẩn hóa thông tin, theo dõi lịch bảo dưỡng, sửa chữa và kiểm định thiết bị. Tuy nhiên, hệ thống còn hạn chế trong việc tích hợp dữ liệu và báo cáo tự động.
Yếu tố ảnh hưởng: Các yếu tố nội bộ như quy trình quản lý chặt chẽ, sự phối hợp giữa các phòng ban, và sự cam kết của lãnh đạo BV đóng vai trò quan trọng. Ngoài ra, sự hỗ trợ từ nhà cung cấp trong bảo dưỡng, sửa chữa và cung cấp vật tư tiêu hao cũng ảnh hưởng tích cực đến hiệu quả quản lý.
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy việc áp dụng quy trình quản lý theo tiêu chuẩn ISO 15189 đã giúp BVĐK MEDLATEC duy trì hoạt động ổn định của hệ thống trang thiết bị xét nghiệm hóa sinh – miễn dịch, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ. Công suất thực tế vượt mức lý thuyết phản ánh hiệu quả khai thác thiết bị, tương tự các nghiên cứu tại các BV tư nhân có quy trình quản lý tốt. Tuy nhiên, việc chưa đồng bộ hoàn toàn trong đào tạo nhân lực và ứng dụng CNTT cho thấy cần tiếp tục cải tiến. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, yếu tố nhân lực và sự phối hợp quản lý là điểm mấu chốt quyết định hiệu quả sử dụng thiết bị. Việc duy trì kiểm kê, bảo dưỡng định kỳ và kiểm định thiết bị là cần thiết để đảm bảo an toàn và độ chính xác trong xét nghiệm, tránh sai sót ảnh hưởng đến chẩn đoán và điều trị. Các biểu đồ thể hiện tỷ lệ bảo dưỡng định kỳ, công suất sử dụng và tỷ lệ nhân lực được đào tạo sẽ minh họa rõ nét hơn các phát hiện này.
Đề xuất và khuyến nghị
Cập nhật và hoàn thiện quy trình quản lý: Đề nghị BV thường xuyên rà soát, cập nhật quy trình quản lý trang thiết bị xét nghiệm hóa sinh – miễn dịch theo tiêu chuẩn ISO 15189, bổ sung các nội dung mới phù hợp với thực tế vận hành. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Ban Quản lý chất lượng BV.
Tăng cường đào tạo nhân lực: Xây dựng chương trình đào tạo định kỳ hàng năm cho toàn bộ nhân viên quản lý và vận hành thiết bị, đặc biệt chú trọng đào tạo cho nhân lực mới và đào tạo nhắc lại cho nhân lực cũ nhằm nâng cao kỹ năng bảo dưỡng, vận hành đúng quy trình. Thời gian thực hiện: liên tục; Chủ thể: Phòng Đào tạo và Phòng Xét nghiệm.
Phát triển hệ thống quản lý thông tin: Đầu tư nâng cấp phần mềm quản lý trang thiết bị, tích hợp dữ liệu bảo dưỡng, sửa chữa, kiểm định và hiệu suất sử dụng, hỗ trợ báo cáo tự động và cảnh báo kịp thời các sự cố. Thời gian thực hiện: 12 tháng; Chủ thể: Ban Công nghệ thông tin phối hợp Phòng Vật tư.
Xây dựng mô hình phòng vật tư trang thiết bị độc lập: Hướng tới mô hình quản lý tập trung, chuyên nghiệp cho hệ thống trang thiết bị xét nghiệm hóa sinh – miễn dịch và các hệ thống thiết bị khác, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng. Thời gian thực hiện: 18 tháng; Chủ thể: Ban Giám đốc BV.
Tăng cường phối hợp với nhà cung cấp: Thiết lập các hợp đồng dịch vụ bảo dưỡng, sửa chữa và cung cấp vật tư tiêu hao rõ ràng, đảm bảo chất lượng và thời gian phục vụ, đồng thời xây dựng cơ chế giám sát thực hiện. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Phòng Vật tư và Ban Hậu cần.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ban lãnh đạo các bệnh viện tư nhân: Giúp hiểu rõ thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý trang thiết bị xét nghiệm, từ đó xây dựng kế hoạch quản lý hiệu quả, nâng cao chất lượng dịch vụ.
Phòng quản lý chất lượng và phòng vật tư trang thiết bị: Cung cấp cơ sở khoa học để hoàn thiện quy trình quản lý, bảo dưỡng, sửa chữa và kiểm định thiết bị, đồng thời phát triển hệ thống quản lý thông tin.
Nhân viên kỹ thuật và kỹ thuật viên xét nghiệm: Nâng cao nhận thức về vai trò của đào tạo, vận hành đúng quy trình và bảo dưỡng thiết bị nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả sử dụng.
Cơ quan quản lý nhà nước về y tế và trang thiết bị y tế: Tham khảo để xây dựng chính sách, quy định phù hợp, hỗ trợ các cơ sở y tế trong việc quản lý và sử dụng trang thiết bị y tế hiệu quả, an toàn.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao việc quản lý sử dụng trang thiết bị xét nghiệm hóa sinh – miễn dịch lại quan trọng?
Quản lý tốt giúp đảm bảo thiết bị hoạt động ổn định, chính xác, giảm thiểu sai sót trong xét nghiệm, từ đó nâng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị, đồng thời kéo dài tuổi thọ thiết bị, tiết kiệm chi phí.Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu quả quản lý trang thiết bị tại BVĐK MEDLATEC?
Nguồn nhân lực được đào tạo bài bản, quy trình quản lý chuẩn hóa theo ISO 15189, sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban và nhà cung cấp thiết bị là những yếu tố then chốt.BVĐK MEDLATEC đã áp dụng những biện pháp gì để nâng cao hiệu quả quản lý thiết bị?
BV áp dụng quy trình quản lý theo tiêu chuẩn ISO 15189, thực hiện kiểm kê, bảo dưỡng định kỳ, sử dụng phần mềm quản lý thiết bị và tổ chức đào tạo nhân lực thường xuyên.Làm thế nào để cải thiện ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý trang thiết bị?
Nâng cấp phần mềm quản lý, tích hợp dữ liệu đa chiều, tự động hóa báo cáo và cảnh báo sự cố sẽ giúp quản lý hiệu quả hơn, giảm sai sót và tăng tính minh bạch.Có thể nhân rộng mô hình quản lý này cho các hệ thống thiết bị khác không?
Hoàn toàn có thể, mô hình quản lý theo tiêu chuẩn ISO 15189 và các giải pháp quản lý tổng thể đã được chứng minh hiệu quả, có thể áp dụng cho các hệ thống thiết bị y tế khác nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ.
Kết luận
- Nghiên cứu đã mô tả chi tiết thực trạng quản lý sử dụng trang thiết bị xét nghiệm hóa sinh – miễn dịch tại BVĐK MEDLATEC, với công suất thực tế đạt 74,8%, vượt mức lý thuyết 52,4%.
- Quy trình quản lý theo tiêu chuẩn ISO 15189 được áp dụng đầy đủ, góp phần đảm bảo hoạt động ổn định và an toàn của thiết bị.
- Các yếu tố ảnh hưởng chính bao gồm nguồn nhân lực, quy trình quản lý, ứng dụng công nghệ thông tin và sự phối hợp với nhà cung cấp.
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, bao gồm cập nhật quy trình, đào tạo nhân lực, phát triển hệ thống quản lý thông tin và xây dựng mô hình phòng vật tư độc lập.
- Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các bệnh viện tư nhân khác trong việc quản lý trang thiết bị y tế, góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh và sử dụng hiệu quả nguồn lực.
Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo BV và các phòng ban liên quan cần triển khai các đề xuất cải tiến trong vòng 6-18 tháng tới để nâng cao hiệu quả quản lý thiết bị. Các cơ sở y tế khác có thể tham khảo và áp dụng mô hình này nhằm phát triển bền vững.