I. Cơ sở khoa học về quản lý ngân sách
Quản lý ngân sách nhà nước cấp xã là một phần quan trọng trong hệ thống tài chính quốc gia. Ngân sách nhà nước không chỉ là công cụ tài chính mà còn là phương tiện để chính quyền thực hiện các chức năng quản lý kinh tế - xã hội. Quản lý ngân sách cấp xã tại huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh, đóng vai trò thiết yếu trong việc phát triển kinh tế địa phương. Hệ thống ngân sách cấp xã cần được tổ chức và quản lý một cách hiệu quả để đảm bảo nguồn lực được phân bổ hợp lý. Theo Luật Ngân sách nhà nước năm 2015, ngân sách cấp xã là một bộ phận cấu thành của ngân sách nhà nước, có nhiệm vụ thực hiện các chức năng của chính quyền địa phương. Việc quản lý ngân sách cấp xã không chỉ liên quan đến việc lập dự toán mà còn bao gồm việc thực hiện, giám sát và quyết toán ngân sách. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và sự tham gia của cộng đồng.
1.1. Khái niệm và vai trò của ngân sách nhà nước
Ngân sách nhà nước được định nghĩa là quỹ tiền tệ tập trung lớn nhất của nhà nước, phản ánh các quan hệ kinh tế trong lĩnh vực phân phối sản phẩm xã hội. Ngân sách nhà nước có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế, định hướng sản xuất và điều tiết thị trường. Hệ thống ngân sách nhà nước cần được xây dựng trên cơ sở các nguyên tắc tài chính công, đảm bảo tính minh bạch và công khai. Việc quản lý ngân sách nhà nước cấp xã không chỉ giúp chính quyền địa phương thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội mà còn góp phần nâng cao đời sống nhân dân. Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, việc quản lý ngân sách hiệu quả sẽ tạo ra những cơ hội mới cho sự phát triển bền vững của địa phương.
II. Thực trạng quản lý ngân sách nhà nước cấp xã tại huyện Trảng Bàng
Huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh, đã có những bước tiến đáng kể trong công tác quản lý ngân sách cấp xã. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần phải giải quyết. Tình hình thu chi ngân sách cấp xã trong giai đoạn 2014-2018 cho thấy sự tăng trưởng ổn định, nhưng vẫn tồn tại những hạn chế trong việc lập và thực hiện dự toán ngân sách. Việc quản lý chi tiêu công còn gặp khó khăn do thiếu sự đồng bộ trong các quy trình và quy định. Đặc biệt, nhận thức của các đối tượng nộp thuế và phí còn hạn chế, ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách. Để cải thiện tình hình, cần có những giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao năng lực quản lý ngân sách cấp xã, từ đó đảm bảo tính hiệu quả và minh bạch trong việc sử dụng nguồn lực tài chính.
2.1. Đánh giá thực trạng quản lý ngân sách
Đánh giá thực trạng quản lý ngân sách nhà nước cấp xã tại huyện Trảng Bàng cho thấy nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những hạn chế như việc lập dự toán chưa thực sự sát với thực tế, dẫn đến tình trạng thừa hoặc thiếu ngân sách. Hệ thống văn bản quản lý ngân sách cần được hoàn thiện hơn nữa để phù hợp với các quy định hiện hành. Đội ngũ cán bộ quản lý ngân sách cần được đào tạo nâng cao năng lực chuyên môn, nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong công tác quản lý tài chính công. Việc tăng cường giám sát và thanh tra ngân sách cũng là một yếu tố quan trọng để đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong quản lý ngân sách cấp xã.
III. Định hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý ngân sách nhà nước cấp xã
Để hoàn thiện công tác quản lý ngân sách nhà nước cấp xã tại huyện Trảng Bàng, cần xác định rõ các định hướng và giải pháp cụ thể. Trước hết, cần nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền và người dân về vai trò của ngân sách nhà nước. Việc tăng cường công khai, minh bạch trong quản lý ngân sách sẽ giúp người dân hiểu rõ hơn về cách thức sử dụng nguồn lực tài chính. Đồng thời, cần hoàn thiện quy trình lập và thực hiện dự toán ngân sách, đảm bảo tính khả thi và hiệu quả. Tăng cường phân cấp ngân sách và phân định trách nhiệm rõ ràng cho các cơ quan liên quan cũng là một giải pháp quan trọng. Cuối cùng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng trong việc giám sát và thanh tra ngân sách, nhằm phát hiện kịp thời các sai sót và hạn chế trong quản lý ngân sách.
3.1. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách
Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước cấp xã cần tập trung vào việc cải cách quy trình lập ngân sách, đảm bảo tính minh bạch và công khai. Cần xây dựng một hệ thống thông tin quản lý ngân sách hiện đại, giúp các cơ quan chức năng dễ dàng theo dõi và giám sát tình hình thu chi ngân sách. Đào tạo nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý ngân sách cũng là một yếu tố quan trọng, giúp họ có đủ kiến thức và kỹ năng để thực hiện nhiệm vụ. Cuối cùng, việc khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong quá trình quản lý ngân sách sẽ tạo ra sự đồng thuận và trách nhiệm chung trong việc sử dụng nguồn lực tài chính.
