Phương Pháp Giáo Dục Điều Chỉnh Hành Vi Lệch Chuẩn Cho Trẻ 5-6 Tuổi Tại Các Trường Mầm Non Quận Gò Vấp, Thành Phố Hồ Chí Minh

• Tác giả: Tăng Thị Thùy Dương
• Người hướng dẫn: PGS. Trần Thị Hương
• Trường học: Trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Giáo Dục Học
• Đề tài: Phương Pháp Giáo Dục Điều Chỉnh Hành Vi Lệch Chuẩn Cho Trẻ 5-6 Tuổi Tại Gò Vấp
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hồ Chí Minh

• LÝ LỊCH KHOA HỌC
• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT
• SUMMARY
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC ĐIỀU CHỈNH HÀNH VI LỆCH CHUẨN CHO TRẺ 5-6 TUỔI
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu về các phương pháp điều chỉnh hành vi lệch chuẩn cho trẻ 5-6 tuổi
• 1.2. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ở nước ngoài
• 1.3. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ở Việt Nam
• 1.4. Các khái niệm cơ bản
• 1.4.1. Khái niệm về hành vi
• 1.4.2. Khái niệm hành vi lệch chuẩn
• 1.4.3. Hành vi lệch chuẩn của trẻ 5-6 tuổi
• 1.4.4. Khái niệm phương pháp giáo dục điều chỉnh hành vi lệch chuẩn cho trẻ mầm non
• 1.5. Những vấn đề về phương pháp giáo dục điều chỉnh hành vi lệch chuẩn của trẻ 5-6 tuổi
• 1.5.1. Một số đặc điểm về hành vi của trẻ 5-6 tuổi
• 1.5.2. Những biểu hiện hành vi lệch chuẩn của trẻ 5-6 tuổi
• 1.5.3. Nguyên nhân trẻ 5-6 tuổi có hành vi lệch chuẩn
• 1.5.4. Ảnh hưởng các hành vi lệch chuẩn đến sự phát triển của trẻ 5-6 tuổi
• 1.5.5. Các yếu tố tác động đến hành vi lệch chuẩn ở trẻ 5-6 tuổi
• 1.6. Phương pháp giáo dục điều chỉnh hành vi cho trẻ 5-6 tuổi
• 1.6.1. Ý nghĩa của phương pháp giáo dục điều chỉnh hành vi trẻ 5-6 tuổi
• 1.6.2. Các nguyên tắc vận dụng phương pháp giáo dục điều chỉnh hành vi cho trẻ 5-6 tuổi
• 1.6.3. Các phương pháp giáo dục điều chỉnh hành vi cho trẻ 5-6 tuổi
• 1.7. TIỂU KẾT CHƯƠNG I
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC ĐIỀU CHỈNH HÀNH VI LỆCH CHUẨN CHO TRẺ 5-6 TUỔI TẠI CÁC TRƯỜNG MẦM NON QUẬN GÒ VẤP, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
• 2.1. Tổ chức nghiên cứu thực trạng
• 2.1.1. Đôi nét về địa bàn nghiên cứu
• 2.1.2. Khái quát về quá trình tổ chức nghiên cứu thực trạng
• 2.2. Thực trạng phương pháp giáo dục điều chỉnh hành vi lệch chuẩn cho trẻ 5-6 tuổi ở các trường mầm non quận Gò Vấp, TP
• 2.2.1. Thực trạng nhận thức của BGH, giáo viên mầm non, phụ huynh về hành vi lệch chuẩn trẻ 5-6 tuổi ở các trường mầm non quận Gò Vấp, TP
• 2.2.2. Thực trạng phương pháp giáo dục điều chỉnh hành vi cho trẻ 5-6 tuổi
• 2.2.3. Thực trạng sử dụng các phương pháp giáo dục điều chỉnh hành vi lệch chuẩn cho trẻ qua phân tích sản phẩm hoạt động của giáo viên lớp 5-6 tuổi ở một số trường mầm non trên địa bàn nghiên cứu
• 2.2.4. Thực trạng sử dụng các phương pháp giáo dục điều chỉnh hành vi lệch chuẩn cho trẻ qua quan sát hoạt động trong ngày
• 2.3. TIỂU KẾT CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: CÁC PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC ĐIỀU CHỈNH HÀNH VI LỆCH CHUẨN CHO TRẺ 5-6 TUỔI TẠI CÁC TRƯỜNG MẦM NON QUẬN GÒ VẤP, TP
• 3.1. Nguyên tắc đề xuất phương pháp
• 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo mục tiêu chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi hiện hành và Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi
• 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo sự cá biệt
• 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa
• 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo phù hợp với thực tiễn và khả thi
• 3.1.5. Nguyên tắc phối hợp giữa gia đình - nhà trường - xã hội
• 3.2. Sử dụng một số phương pháp giáo dục điều chỉnh hành vi lệch chuẩn lứa tuổi trẻ 5-6 tuổi ở các trường mầm non quận Gò Vấp, TP
• 3.2.1. Phương pháp giáo dục “Đồng cảm”
• 3.2.2. Phương pháp “Ánh mắt biết nói”
• 3.2.3. Phương pháp “Soi gương”
• 3.2.4. Phương pháp “Cam kết hành vi”
• 3.2.5. Phương pháp “Chiếc ghế yên tĩnh”
• 3.2.6. Phương pháp phối hợp các lực lượng giáo dục
• 3.3. Khảo sát tính hiệu quả của những phương pháp điều chỉnh hành vi lệch chuẩn đã đề xuất
• 3.4. Thực nghiệm một số phương pháp điều chỉnh hành vi lệch chuẩn của trẻ 5-6 tuổi tại các trường mầm non quận Gò Vấp
• 3.4.1. Khái quát về tổ chức thực nghiệm
• 3.4.2. Nội dung thực nghiệm
• 3.4.3. Tổ chức thực nghiệm
• 3.4.4. Tiến hành thực nghiệm
• 3.4.5. Nhận xét kết quả sau thực nghiệm
• 3.5. TIỂU KẾT CHƯƠNG 3
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• 1. PHỤ LỤC 1: BẢNG KHẢO SÁT Ý KIẾN
• 2. PHỤ LỤC 2: PHIẾU PHỎNG VẤN VỀ THỰC TRẠNG (P2)
• 3. PHỤ LỤC 3: THAM KHẢO KẾ HOẠCH GIÁO DỤC CỦA CÁC TRƯỜNG
• 4. PHỤ LỤC 4: BỘ CÔNG CỤ ĐÁNH GIÁ HÀNH VI LỆCH CHUẨN CỦA
• 6. PHỤ LỤC 6: GIÁO ÁN MINH HỌA
• 7. PHỤ LỤC 7: HÌNH ẢNH MINH HỌA

I. Tổng Quan Về Điều Chỉnh Hành Vi Lệch Chuẩn Ở Gò Vấp

Việc điều chỉnh hành vi lệch chuẩn ở trẻ 5-6 tuổi tại Gò Vấp là một vấn đề cấp thiết, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ. Giáo dục mầm non đóng vai trò then chốt trong việc hình thành nhân cách và định hình hành vi cho trẻ. Nếu những hành vi tiêu cực không được can thiệp kịp thời, chúng có thể trở thành thói quen khó sửa đổi, gây ảnh hưởng đến quá trình học tập và hòa nhập xã hội của trẻ sau này. Theo nghiên cứu của Tăng Thị Thùy Dương, giáo dục mầm non là nền tảng hình thành nhân cách, hành vi lệch chuẩn ở trẻ mầm non nếu không được điều chỉnh kịp thời sẽ là mầm mống cho những thói hư tật xấu khó thay đổi của học sinh phổ thông.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Giáo Dục Đặc Biệt Cho Trẻ Mầm Non

Đối với trẻ 5 tuổi và trẻ 6 tuổi, giai đoạn chuẩn bị vào lớp một, việc trang bị kỹ năng xã hội và khả năng tự điều chỉnh hành vi là vô cùng quan trọng. Giáo dục đặc biệt và các phương pháp giáo dục phù hợp giúp trẻ nhận thức được những hành vi không phù hợp và tự điều chỉnh. Đây là yếu tố then chốt giúp trẻ tự tin hòa nhập vào môi trường tiểu học, nơi trẻ phải tự lập hơn và ít có sự bao bọc sát sao của giáo viên.

1.2. Trường Mầm Non Gò Vấp Thực Trạng Và Nhu Cầu Can Thiệp Hành Vi

Tại các trường mầm non Gò Vấp, nhu cầu can thiệp hành vi cho trẻ có dấu hiệu hành vi lệch chuẩn ngày càng tăng. Tuy nhiên, nhiều giáo viên còn thiếu kiến thức và kỹ năng cần thiết để ứng phó hiệu quả với các tình huống này. Việc đánh giá hành vi và xây dựng kế hoạch can thiệp phù hợp là một thách thức lớn, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình. Sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường rất quan trọng trong quá trình hình thành tính cách trẻ.

II. Thách Thức Điều Chỉnh Hành Vi Lệch Chuẩn Cho Trẻ Ở Gò Vấp

Việc điều chỉnh hành vi lệch chuẩn cho trẻ 5-6 tuổi tại Gò Vấp đối mặt với nhiều thách thức. Các yếu tố như môi trường sống, điều kiện kinh tế gia đình, và phương pháp giáo dục chưa phù hợp có thể góp phần làm gia tăng các hành vi tiêu cực ở trẻ. Bên cạnh đó, sự thiếu hụt các chuyên gia tâm lý Gò Vấp và nguồn lực hỗ trợ cũng là một rào cản lớn trong việc triển khai các chương trình trị liệu hành vi hiệu quả.

2.1. Ảnh Hưởng Của Môi Trường Đến Phát Triển Hành Vi Của Trẻ

Môi trường sống có tác động rất lớn đến sự phát triển hành vi của trẻ. Trẻ em sống trong môi trường thiếu sự quan tâm, kỷ luật không rõ ràng, hoặc thường xuyên chứng kiến bạo lực có nguy cơ cao hình thành các hành vi lệch chuẩn. Việc tạo ra một môi trường an toàn, yêu thương và khuyến khích hành vi tích cực là yếu tố then chốt trong quá trình điều chỉnh hành vi cho trẻ.

2.2. Thiếu Hụt Kỹ Năng Xã Hội Và Khả Năng Giao Tiếp Ở Trẻ

Nhiều trẻ 5-6 tuổi tại Gò Vấp gặp khó khăn trong việc thể hiện cảm xúc, giải quyết mâu thuẫn, và tương tác với bạn bè. Sự thiếu hụt kỹ năng xã hội và kỹ năng giao tiếp có thể dẫn đến các hành vi tiêu cực như đánh nhau, ăn vạ, hoặc cô lập bản thân. Việc trang bị cho trẻ những kỹ năng này thông qua các hoạt động vui chơi, trò chơi đóng vai, và các bài tập thực hành là vô cùng cần thiết.

2.3. Áp Lực Học Tập Và Thiếu Vui Chơi Ảnh Hưởng Đến Tâm Lý Trẻ Em

Áp lực học tập sớm và việc thiếu không gian vui chơi, hoạt động thể chất cũng có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý trẻ em. Trẻ em cần có thời gian để vui chơi, khám phá thế giới xung quanh, và phát triển các kỹ năng một cách tự nhiên. Khi trẻ bị quá tải, căng thẳng, hoặc thiếu sự quan tâm, chúng có thể biểu hiện các hành vi lệch chuẩn như một cách để thu hút sự chú ý hoặc giải tỏa cảm xúc.

III. Phương Pháp Giáo Dục Điều Chỉnh Hành Vi Hiệu Quả Tại Gò Vấp

Để điều chỉnh hành vi lệch chuẩn cho trẻ 5-6 tuổi tại Gò Vấp, cần áp dụng các phương pháp giáo dục phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Các phương pháp này cần tập trung vào việc xây dựng hành vi tích cực, khuyến khích kỷ luật tích cực, và tạo môi trường học tập vui vẻ, an toàn. Việc áp dụng ABA (Applied Behavior Analysis) dưới sự hướng dẫn của BCBA (Board Certified Behavior Analyst) cũng mang lại hiệu quả cao trong nhiều trường hợp.

3.1. Xây Dựng Kế Hoạch Can Thiệp Cá Nhân Hóa Cho Từng Trẻ

Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt với những nhu cầu và đặc điểm khác nhau. Do đó, việc xây dựng kế hoạch can thiệp cá nhân hóa là vô cùng quan trọng. Kế hoạch này cần dựa trên đánh giá hành vi kỹ lưỡng, xác định rõ mục tiêu hành vi, và lựa chọn các phương pháp giáo dục phù hợp. Sự tham gia của gia đình và các chuyên gia tâm lý là yếu tố then chốt để đảm bảo tính hiệu quả của kế hoạch.

3.2. Sử Dụng Khen Thưởng Và Phần Thưởng Để Khuyến Khích Hành Vi Tích Cực

Việc sử dụng khen thưởng và phần thưởng là một trong những phương pháp hiệu quả để khuyến khích hành vi tích cực ở trẻ. Thay vì tập trung vào việc trừng phạt hành vi tiêu cực, hãy chú trọng khen ngợi và ghi nhận những nỗ lực của trẻ khi chúng thể hiện hành vi mong muốn. Phần thưởng có thể là những lời động viên, những món quà nhỏ, hoặc những hoạt động vui chơi mà trẻ yêu thích. Giáo viên có thể sử dụng các hình thức khen thưởng khác nhau để tạo động lực cho trẻ phát triển.

3.3. Áp Dụng Kỷ Luật Tích Cực Để Dạy Trẻ Về Trách Nhiệm

Kỷ luật tích cực là một phương pháp giáo dục không sử dụng bạo lực hay hình phạt thể xác. Thay vào đó, kỷ luật tích cực tập trung vào việc dạy trẻ về trách nhiệm, hậu quả của hành vi, và cách giải quyết vấn đề một cách hòa bình. Kỷ luật tích cực bao gồm các kỹ thuật như thiết lập giới hạn rõ ràng, giải thích lý do, và khuyến khích trẻ tự suy ngẫm về hành vi của mình.

IV. Ứng Dụng Thực Tế Tại Trường Mầm Non Gò Vấp Và Nghiên Cứu

Nghiên cứu và ứng dụng thực tế các phương pháp giáo dục điều chỉnh hành vi tại các trường mầm non Gò Vấp cho thấy nhiều kết quả khả quan. Việc triển khai các chương trình can thiệp sớm, tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình, và đào tạo nâng cao năng lực cho giáo viên đã góp phần cải thiện đáng kể hành vi của trẻ. Tuy nhiên, vẫn cần tiếp tục nghiên cứu và đánh giá hiệu quả của các phương pháp này để tìm ra những giải pháp tối ưu nhất.

4.1. Tăng Cường Sự Phối Hợp Giữa Gia Đình Và Nhà Trường Trong Giáo Dục

Sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường đóng vai trò then chốt trong việc điều chỉnh hành vi cho trẻ. Gia đình cần tạo ra một môi trường ổn định, yêu thương, và nhất quán với những gì trẻ được học ở trường. Nhà trường cần thường xuyên trao đổi thông tin với gia đình về tình hình của trẻ, chia sẻ kinh nghiệm, và cùng nhau xây dựng kế hoạch can thiệp phù hợp. Sự phối hợp sẽ giúp trẻ nhận được sự hỗ trợ toàn diện và phát triển một cách tốt nhất. Các bậc phụ huynh có thể tham gia vào các buổi hội thảo, workshop để có kiến thức hơn về phương pháp này.

4.2. Đào Tạo Nâng Cao Năng Lực Cho Giáo Viên Về Can Thiệp Hành Vi

Giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện và can thiệp hành vi cho trẻ. Vì vậy, việc đào tạo nâng cao năng lực cho giáo viên về các phương pháp giáo dục điều chỉnh hành vi, kỹ năng đánh giá hành vi, và cách xây dựng kế hoạch can thiệp là vô cùng cần thiết. Giáo viên cần được trang bị kiến thức và kỹ năng để có thể ứng phó hiệu quả với các tình huống khác nhau, tạo môi trường học tập an toàn, hỗ trợ, và khuyến khích sự phát triển toàn diện của trẻ.

V. Kỹ Năng Tự Phục Vụ Quan Trọng Cho Trẻ 5 6 Tuổi Ở Gò Vấp

Việc rèn luyện kỹ năng tự phục vụ cho trẻ 5-6 tuổi tại Gò Vấp không chỉ giúp trẻ tự lập hơn mà còn góp phần quan trọng vào quá trình phát triển hành vi tích cực. Khi trẻ có thể tự chăm sóc bản thân, chúng sẽ cảm thấy tự tin hơn, có trách nhiệm hơn, và ít có khả năng thể hiện các hành vi tiêu cực. Kỹ năng tự phục vụ bao gồm các hoạt động như tự ăn uống, tự mặc quần áo, tự vệ sinh cá nhân, và tự thu dọn đồ đạc.

5.1. Các Bước Hướng Dẫn Trẻ Tự Thực Hiện Các Hoạt Động Hàng Ngày

Để rèn luyện kỹ năng tự phục vụ cho trẻ, cần hướng dẫn trẻ từng bước một cách kiên nhẫn và rõ ràng. Hãy chia nhỏ các hoạt động thành những bước nhỏ hơn, dễ thực hiện hơn, và cho trẻ thực hành thường xuyên. Khen ngợi và động viên trẻ khi chúng hoàn thành tốt công việc, và hỗ trợ trẻ khi chúng gặp khó khăn. Ví dụ, khi dạy trẻ tự mặc áo, hãy bắt đầu bằng việc giúp trẻ tìm đúng mặt trước sau, sau đó hướng dẫn trẻ luồn tay vào ống áo, và cuối cùng là kéo áo qua đầu.

5.2. Tạo Thời Gian Biểu Hợp Lý Giúp Trẻ Hình Thành Thói Quen Tốt

Việc tạo thời gian biểu hợp lý giúp trẻ hình thành thói quen tốt và tự giác thực hiện các hoạt động hàng ngày. Thời gian biểu nên bao gồm thời gian cho các hoạt động như ăn uống, ngủ nghỉ, vui chơi, học tập, và làm việc nhà. Hãy cho trẻ tham gia vào việc lập thời gian biểu để trẻ cảm thấy có trách nhiệm hơn và tuân thủ tốt hơn. Điều này rất tốt cho phát triển hành vi của trẻ. Trẻ có thể tự chọn giờ cho các hoạt động yêu thích trong khuôn khổ giờ giấc mà phụ huynh quy định.

VI. Triển Vọng Và Giải Pháp Cho Giáo Dục Điều Chỉnh Hành Vi Ở Gò Vấp

Việc nâng cao chất lượng giáo dục điều chỉnh hành vi cho trẻ 5-6 tuổi tại Gò Vấp đòi hỏi sự chung tay của toàn xã hội. Cần tăng cường đầu tư vào cơ sở vật chất, nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên, và xây dựng các chương trình can thiệp hiệu quả. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc điều chỉnh hành vi cho trẻ ngay từ giai đoạn mầm non.

6.1. Xây Dựng Mạng Lưới Hỗ Trợ Tâm Lý Trẻ Em Tại Gò Vấp

Việc xây dựng mạng lưới hỗ trợ tâm lý trẻ em tại Gò Vấp là vô cùng cần thiết. Mạng lưới này nên bao gồm các chuyên gia tâm lý, nhà tâm lý học đường, các tổ chức xã hội, và các trung tâm tư vấn. Mạng lưới này sẽ cung cấp các dịch vụ tư vấn, trị liệu hành vi, và hỗ trợ tâm lý cho trẻ em và gia đình, giúp trẻ vượt qua những khó khăn và phát triển một cách khỏe mạnh.

6.2. Đầu Tư Vào Nghiên Cứu Và Phát Triển Các Phương Pháp Giáo Dục Mới

Cần đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các phương pháp giáo dục mới, sáng tạo, và phù hợp với đặc điểm văn hóa và xã hội của Việt Nam. Các phương pháp giáo dục này cần dựa trên những bằng chứng khoa học, được đánh giá hiệu quả, và có thể áp dụng rộng rãi trong các trường mầm non trên địa bàn Gò Vấp.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh xã hội hiện đại, hành vi lệch chuẩn ở trẻ em, đặc biệt là trẻ 5-6 tuổi, đang trở thành vấn đề đáng báo động. Theo số liệu khảo sát tại các trường mầm non quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh, nhiều trẻ có biểu hiện hành vi như đánh bạn, la hét, ăn vạ, nói dối, thậm chí sử dụng lời lẽ thô tục, ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển nhân cách. Mục tiêu nghiên cứu nhằm hệ thống hóa các phương pháp giáo dục điều chỉnh hành vi lệch chuẩn cho trẻ 5-6 tuổi, khảo sát thực trạng áp dụng các phương pháp này tại các trường mầm non quận Gò Vấp, đồng thời đề xuất giải pháp phù hợp nhằm cải thiện hành vi của trẻ. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào ba trường mầm non tiêu biểu tại quận Gò Vấp trong giai đoạn từ năm 2019 đến 2021. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non, giảm thiểu hành vi lệch chuẩn, từ đó xây dựng nền tảng nhân cách vững chắc cho trẻ trước khi bước vào bậc tiểu học. Các chỉ số khảo sát cho thấy khoảng 61,9% trẻ có hành vi công kích bạn bè, 37% không chào hỏi, 33% có biểu hiện nhút nhát, phản ánh mức độ phổ biến của các hành vi lệch chuẩn cần được điều chỉnh kịp thời.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên thuyết hành vi tạo tác của B.F. Skinner, nhấn mạnh vai trò của củng cố tích cực trong việc hình thành và điều chỉnh hành vi. Theo đó, hành vi được củng cố sẽ có xu hướng lặp lại, trong khi hành vi không được củng cố sẽ giảm dần. Ngoài ra, quan điểm quản lý hành vi của Orelove và cộng sự cũng được vận dụng, trong đó môi trường giáo dục và các mối quan hệ tương tác đóng vai trò quyết định trong việc hình thành hành vi mong muốn. Khái niệm hành vi lệch chuẩn được định nghĩa là những hành vi không phù hợp với chuẩn mực đạo đức, văn hóa và pháp luật, bao gồm các nhóm hành vi như hành vi lệch chuẩn xã hội, bản năng, tự động và vận động. Các khái niệm chính bao gồm: hành vi, hành vi lệch chuẩn, phương pháp giáo dục điều chỉnh hành vi, chuẩn mực xã hội và chuẩn mực đạo đức.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu được thu thập từ ba trường mầm non tại quận Gò Vấp, gồm Trường mầm non Anh Đào, Vàng Anh và Hoa Phượng Đỏ. Cỡ mẫu nghiên cứu gồm 120 trẻ 5-6 tuổi, 30 giáo viên và 15 cán bộ quản lý giáo dục. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho nhóm trẻ có hành vi lệch chuẩn. Phương pháp phân tích bao gồm phân tích thống kê mô tả, so sánh tỉ lệ phần trăm và phân tích định tính qua phỏng vấn sâu. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 10/2019 đến tháng 2/2021, bao gồm các giai đoạn khảo sát thực trạng, thực nghiệm áp dụng phương pháp điều chỉnh hành vi và đánh giá kết quả. Các công cụ nghiên cứu gồm bảng hỏi, phiếu phỏng vấn, quan sát trực tiếp và thực nghiệm sư phạm.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ hành vi lệch chuẩn phổ biến: Khoảng 61,9% trẻ có hành vi công kích bạn bè, 37% không chào hỏi, 33% biểu hiện nhút nhát, 32% la hét và ăn vạ. Điều này cho thấy hành vi lệch chuẩn ở trẻ 5-6 tuổi khá phổ biến và đa dạng.

2. Nhận thức của giáo viên và phụ huynh: 80% giáo viên và 75% phụ huynh nhận thức được mức độ nghiêm trọng của hành vi lệch chuẩn ở trẻ, tuy nhiên chỉ 45% giáo viên áp dụng các phương pháp điều chỉnh hành vi một cách hiệu quả.

3. Hiệu quả các phương pháp điều chỉnh: Thực nghiệm sư phạm cho thấy nhóm trẻ được áp dụng phương pháp “Đồng cảm”, “Ánh mắt biết nói” và “Cam kết hành vi” có tỷ lệ giảm hành vi lệch chuẩn trung bình 35% so với nhóm đối chứng.

4. Khó khăn trong áp dụng phương pháp: 33,1% giáo viên cho biết thiếu phương pháp phù hợp, 30,2% thiếu sự hợp tác của phụ huynh, 27,8% thiếu thời gian do khối lượng công việc, ảnh hưởng đến hiệu quả điều chỉnh hành vi.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân phổ biến của hành vi lệch chuẩn là do trẻ chưa nhận thức đầy đủ về chuẩn mực xã hội và thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa nhà trường và gia đình. Kết quả thực nghiệm phù hợp với lý thuyết củng cố tích cực của Skinner, khi các phương pháp giáo dục dựa trên sự đồng cảm và cam kết giúp trẻ nhận thức và tự điều chỉnh hành vi. So sánh với nghiên cứu tại Hàn Quốc, các khó khăn trong việc điều chỉnh hành vi cũng tương tự, đặc biệt là sự thiếu hợp tác của phụ huynh và thiếu phương pháp phù hợp. Việc áp dụng các phương pháp điều chỉnh hành vi không chỉ giúp giảm hành vi lệch chuẩn mà còn góp phần phát triển nhân cách và kỹ năng xã hội cho trẻ, tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn tiểu học. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ hành vi lệch chuẩn trước và sau khi áp dụng phương pháp, cũng như bảng so sánh mức độ nhận thức và áp dụng phương pháp của giáo viên và phụ huynh.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo chuyên môn cho giáo viên: Tổ chức các khóa tập huấn về phương pháp giáo dục điều chỉnh hành vi lệch chuẩn, đặc biệt là các phương pháp “Đồng cảm”, “Ánh mắt biết nói” và “Cam kết hành vi” nhằm nâng cao kỹ năng và hiệu quả giảng dạy. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, do Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trường mầm non tổ chức.

2. Phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và gia đình: Xây dựng chương trình giao tiếp thường xuyên giữa giáo viên và phụ huynh để trao đổi thông tin về hành vi của trẻ, đồng thời tổ chức các buổi hội thảo nâng cao nhận thức cho phụ huynh về vai trò trong việc điều chỉnh hành vi trẻ. Thực hiện liên tục trong năm học.

3. Áp dụng phương pháp giáo dục cá biệt: Giáo viên cần khảo sát, thu thập thông tin và xây dựng kế hoạch điều chỉnh hành vi phù hợp với từng cá nhân trẻ, nhằm xóa bỏ thói quen xấu và phát triển nhân cách tích cực. Thời gian áp dụng theo từng học kỳ.

4. Tăng cường giám sát và đánh giá: Thiết lập hệ thống quan sát, ghi chép và đánh giá định kỳ hành vi của trẻ để kịp thời điều chỉnh phương pháp giáo dục, đảm bảo hiệu quả lâu dài. Chủ thể thực hiện là giáo viên chủ nhiệm và cán bộ quản lý giáo dục, đánh giá hàng quý.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên mầm non: Nắm bắt các phương pháp điều chỉnh hành vi lệch chuẩn, áp dụng hiệu quả trong giảng dạy và chăm sóc trẻ, nâng cao chất lượng giáo dục.

2. Cán bộ quản lý giáo dục: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, chương trình đào tạo và giám sát công tác giáo dục hành vi tại các trường mầm non.

3. Phụ huynh học sinh: Hiểu rõ về hành vi lệch chuẩn và vai trò phối hợp với nhà trường trong việc giáo dục, điều chỉnh hành vi của trẻ tại gia đình.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành giáo dục học: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực nghiệm để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo về giáo dục hành vi trẻ em.

Câu hỏi thường gặp

1. Hành vi lệch chuẩn ở trẻ 5-6 tuổi là gì?
   Hành vi lệch chuẩn là những hành vi không phù hợp với chuẩn mực đạo đức, văn hóa và pháp luật, như đánh bạn, la hét, nói dối, ăn cắp, gây ảnh hưởng xấu đến bản thân và môi trường xung quanh.

2. Tại sao cần điều chỉnh hành vi lệch chuẩn ở trẻ mầm non?
   Trẻ 5-6 tuổi là giai đoạn hình thành nhân cách cơ bản; nếu không điều chỉnh kịp thời, hành vi lệch chuẩn có thể trở thành thói quen xấu, ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện và hòa nhập xã hội sau này.

3. Phương pháp nào hiệu quả nhất để điều chỉnh hành vi lệch chuẩn?
   Các phương pháp như “Đồng cảm”, “Ánh mắt biết nói” và “Cam kết hành vi” đã được thực nghiệm cho thấy hiệu quả giảm hành vi lệch chuẩn khoảng 35%, giúp trẻ nhận thức và tự điều chỉnh hành vi.

4. Vai trò của phụ huynh trong việc điều chỉnh hành vi của trẻ?
   Phụ huynh cần phối hợp chặt chẽ với nhà trường, nhận biết và hỗ trợ giáo viên trong việc giáo dục, đồng thời tạo môi trường gia đình lành mạnh để trẻ phát triển hành vi tích cực.

5. Làm thế nào để giáo viên áp dụng phương pháp điều chỉnh hành vi phù hợp?
   Giáo viên cần khảo sát, thu thập thông tin về từng trẻ, xây dựng kế hoạch cá biệt, áp dụng linh hoạt các phương pháp phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý và hoàn cảnh của trẻ, đồng thời liên tục đánh giá hiệu quả.

Kết luận

• Hành vi lệch chuẩn ở trẻ 5-6 tuổi tại các trường mầm non quận Gò Vấp có tỷ lệ cao và đa dạng, ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển nhân cách.
• Các phương pháp giáo dục điều chỉnh hành vi dựa trên thuyết hành vi tạo tác và quản lý hành vi môi trường được áp dụng hiệu quả, giảm trung bình 35% hành vi lệch chuẩn sau thực nghiệm.
• Khó khăn chính là thiếu phương pháp phù hợp, thiếu sự phối hợp của phụ huynh và thời gian hạn chế của giáo viên.
• Đề xuất tăng cường đào tạo, phối hợp nhà trường - gia đình, áp dụng phương pháp cá biệt và giám sát định kỳ nhằm nâng cao hiệu quả điều chỉnh hành vi.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho công tác quản lý, đào tạo giáo viên và phát triển chương trình giáo dục mầm non tại TP. Hồ Chí Minh.

Tiếp theo, cần triển khai các khóa đào tạo chuyên sâu và mở rộng thực nghiệm tại các quận khác để hoàn thiện phương pháp và nâng cao chất lượng giáo dục hành vi trẻ em. Các nhà quản lý và giáo viên mầm non được khuyến khích áp dụng và phát triển các phương pháp này nhằm xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, phát triển toàn diện cho trẻ.