Phức Điệu Trong Tác Phẩm Thính Phòng Giao Hưởng Việt Nam

LỜI CAM ĐOAN

1. MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài

2. CƠ SỞ LÝ LUẬN - TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU

2.1. Một số khái niệm về thuật ngữ chuyên ngành dùng trong luận án

2.2. Sơ lược lịch sử phát triển của âm nhạc phức điệu phương Tây

2.3. Tổng quan tình hình nghiên cứu phức điệu trong các tác phẩm thính phòng - giao hưởng Việt Nam. Hệ thống tài liệu nghiên cứu. Đánh giá tình hình nghiên cứu

2.4. Tiểu kết chương 1

3. HÌNH THỨC VÀ THỦ PHÁP PHỨC ĐIỆU PHƯƠNG TÂY TRONG CÁC TÁC PHẨM THÍNH PHÒNG - GIAO HƯỞNG VIỆT NAM

3.1. Các hình thức fugue là một chương, một phần của tác phẩm

3.2. Hình thức fugue một chủ đề

3.3. Hình thức fugue nhiều chủ đề

3.4. Hình thức hỗn hợp

3.5. Sử dụng fugato

3.6. Fugato là phần mở đầu chương nhạc hay mở đầu tác phẩm

3.7. Fugato sử dụng trong cấu trúc tác phẩm

3.8. Thủ pháp phức điệu

3.9. Phức điệu tương phản

3.10. Phức điệu mô phỏng

3.11. Phức điệu tương phản kết hợp phức điệu mô phỏng

3.12. Phức điệu với bè trầm cố định - Ostinato

3.13. Tiểu kết chương 2

4. KHAI THÁC CÁC YẾU TỐ MANG BẢN SẮC DÂN TỘC KHI SỬ DỤNG HÌNH THỨC VÀ CÁC THỦ PHÁP PHỨC ĐIỆU

4.1. Nguồn chất liệu âm nhạc. Âm nhạc dân tộc cổ truyền

4.2. Giai điệu ca khúc đương đại

4.3. Ngữ điệu tiếng nói

4.4. Biến hoá lòng bản và bè tòng trong âm nhạc cổ truyền dân tộc

4.5. Phương pháp biến hoá lòng bản và bè tòng trong âm nhạc cổ truyền dân tộc

4.6. Một số phương thức tiếp thu bè tòng của âm nhạc cổ truyền dân tộc

4.7. Tiểu kết chương 3

TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

DANH MỤC TÁC PHẨM NGHIÊN CỨU TRONG LUẬN ÁN

I. Giới thiệu về phức điệu trong âm nhạc Việt Nam

Phức điệu là một trong những yếu tố quan trọng trong âm nhạc, đặc biệt là trong các tác phẩm thính phòng và giao hưởng. Phức điệu không chỉ thể hiện sự đa dạng trong cấu trúc âm nhạc mà còn phản ánh sự phong phú trong tư duy sáng tác của các nhạc sĩ. Tác phẩm thính phòng và giao hưởng Việt Nam đã phát triển mạnh mẽ từ giữa thế kỷ XX, với sự kết hợp giữa âm nhạc cổ điển phương Tây và âm nhạc dân tộc. Điều này tạo ra một không gian sáng tạo mới, nơi mà âm nhạc Việt Nam không chỉ đơn thuần là sự sao chép mà còn là sự phát triển và làm phong phú thêm các hình thức âm nhạc. Như tác giả Nguyễn Thị Thiều Hương đã chỉ ra, "Âm nhạc thính phòng - giao hưởng Việt Nam đã tạo nên những dấu ấn rõ nét cả về số lượng lẫn chất lượng nghệ thuật."

1.1. Lịch sử phát triển âm nhạc thính phòng giao hưởng

Âm nhạc thính phòng - giao hưởng Việt Nam đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển. Từ những năm đầu thế kỷ XX, âm nhạc Việt Nam đã bắt đầu tiếp thu các yếu tố từ âm nhạc phương Tây, đặc biệt là trong lĩnh vực giao hưởng. Sự ra đời của các dàn nhạc và nhà hát đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của thể loại này. Các nhạc sĩ như Nguyễn Văn Thương, Đỗ Nhuận đã đóng góp không nhỏ vào việc hình thành và phát triển âm nhạc thính phòng - giao hưởng. Họ đã kết hợp các yếu tố dân tộc vào trong tác phẩm của mình, tạo nên một phong cách âm nhạc độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam.

II. Các hình thức và thủ pháp phức điệu trong âm nhạc

Hình thức phức điệu trong âm nhạc Việt Nam rất đa dạng, bao gồm các hình thức như fugue, canon và các thủ pháp như hòa tấu, biểu diễn. Các nhạc sĩ đã sử dụng những hình thức này để tạo ra những tác phẩm có chiều sâu và phong phú. Ví dụ, hình thức fugue được sử dụng để phát triển chủ đề một cách tinh tế, cho phép các bè âm thanh tương tác với nhau một cách độc lập nhưng vẫn hòa quyện. Như tác giả đã nhấn mạnh, "Phức điệu không chỉ là sự kết hợp của các giai điệu mà còn là sự thể hiện của những cảm xúc và tư duy sáng tạo của nhạc sĩ." Điều này cho thấy rằng phức điệu không chỉ là một kỹ thuật mà còn là một nghệ thuật trong việc thể hiện ý tưởng âm nhạc.

2.1. Thủ pháp phức điệu trong tác phẩm thính phòng

Trong các tác phẩm thính phòng, thủ pháp phức điệu thường được sử dụng để tạo ra sự phong phú và đa dạng trong âm thanh. Các nhạc sĩ đã áp dụng các kỹ thuật như mô phỏng, tương phản để làm nổi bật các chủ đề âm nhạc. Việc sử dụng các hình thức như fugato trong các tác phẩm thính phòng giúp tạo ra một không gian âm nhạc phong phú, nơi mà các giai điệu có thể tương tác và phát triển một cách tự nhiên. Điều này không chỉ làm tăng tính hấp dẫn của tác phẩm mà còn thể hiện sự sáng tạo và tài năng của nhạc sĩ.

III. Giá trị và ứng dụng thực tiễn của phức điệu trong âm nhạc

Phức điệu không chỉ có giá trị nghệ thuật mà còn có ứng dụng thực tiễn trong việc giảng dạy và biểu diễn âm nhạc. Việc nghiên cứu và phân tích các tác phẩm phức điệu giúp sinh viên và nhạc sĩ hiểu rõ hơn về cấu trúc âm nhạc, từ đó phát triển kỹ năng sáng tác và biểu diễn. Như tác giả đã chỉ ra, "Việc hiểu biết về phức điệu sẽ giúp các nhạc sĩ trẻ có thể tiếp cận và phát triển âm nhạc một cách hiệu quả hơn." Điều này cho thấy rằng phức điệu không chỉ là một phần của lịch sử âm nhạc mà còn là một công cụ quan trọng trong việc phát triển âm nhạc hiện đại.

3.1. Ứng dụng trong giảng dạy âm nhạc

Trong giảng dạy âm nhạc, việc sử dụng các tác phẩm phức điệu giúp học sinh phát triển khả năng phân tích và sáng tác. Các giáo viên có thể sử dụng các tác phẩm như fugue, canon để minh họa cho các khái niệm âm nhạc phức tạp. Điều này không chỉ giúp học sinh hiểu rõ hơn về âm nhạc mà còn khuyến khích sự sáng tạo trong việc sáng tác. Như một giáo viên đã nói, "Phức điệu là chìa khóa để mở ra cánh cửa của sự sáng tạo trong âm nhạc."

Nghiên Cứu Phức Điệu Trong Các Tác Phẩm Thính Phòng Giao Hưởng Việt Nam