I. Giới thiệu về phương pháp phân tích neutron lặp vòng
Phân tích neutron lặp vòng (CNAA) là một kỹ thuật tiên tiến trong lĩnh vực phân tích hạt nhân, đặc biệt là tại lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt. Kỹ thuật này cho phép xác định các nguyên tố thông qua việc sử dụng neutron lặp vòng, giúp cải thiện đáng kể độ nhạy và độ chính xác của phép phân tích. CNAA được phát triển nhằm khắc phục những hạn chế của phương pháp phân tích kích hoạt neutron truyền thống (NAA), đặc biệt là trong việc phân tích các hạt nhân có chu kỳ bán hủy ngắn. Việc sử dụng hạt nhân sống ngắn trong CNAA không chỉ giảm thời gian phân tích mà còn tăng cường khả năng xác định đa nguyên tố. Theo nghiên cứu, phương pháp này đã được áp dụng thành công tại lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt, cho phép xác định nhiều nguyên tố vi lượng có tính chất chỉ thị trong nghiên cứu y sinh học và môi trường.
II. Tình hình nghiên cứu và ứng dụng CNAA
Chương này trình bày tổng quan về tình hình nghiên cứu và ứng dụng của phương pháp CNAA trong và ngoài nước. Nhu cầu về các kỹ thuật phân tích nhanh và độ nhạy cao đã thúc đẩy sự phát triển của CNAA. Các nghiên cứu cho thấy rằng phương pháp này có thể xác định nhiều nguyên tố vi lượng thiết yếu, như selen và flo, với độ nhạy cao hơn so với NAA truyền thống. Việc áp dụng CNAA đã giúp cải thiện giới hạn phát hiện và độ chính xác trong phân tích các mẫu sinh học và môi trường. Hệ thống k0-IAEA đã được áp dụng để xử lý phổ tích lũy trong CNAA, cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của phương pháp này trong nghiên cứu hạt nhân. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng CNAA có thể được sử dụng để phân tích các nguyên tố độc hại như chì, giúp nâng cao khả năng giám sát môi trường.
III. Ưu điểm và nhược điểm của phương pháp CNAA
Phương pháp CNAA mang lại nhiều ưu điểm nổi bật. Đầu tiên, thời gian phân tích nhanh chóng nhờ vào việc sử dụng hạt nhân sống ngắn. Thứ hai, phương pháp này cải thiện đáng kể giới hạn phát hiện và độ chính xác của phép phân tích nhờ vào việc tích lũy số đếm thống kê trong phổ gamma. Thứ ba, CNAA cho phép xác định đa nguyên tố thông qua các hạt nhân sống ngắn và trung bình. Tuy nhiên, phương pháp này cũng tồn tại một số nhược điểm, như quy trình thực nghiệm phức tạp và thời gian chết cao, dẫn đến sai số lớn trong việc xác định số đếm đỉnh của hạt nhân quan tâm. Những nhược điểm này cần được khắc phục để nâng cao hiệu quả của CNAA trong thực tiễn.
IV. Kết quả nghiên cứu và ứng dụng tại Lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt
Kết quả nghiên cứu cho thấy phương pháp k0-CNAA đã được phát triển và ứng dụng thành công tại Lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt. Phương pháp này cho phép xác định các nguyên tố vi lượng với độ nhạy cao, nhanh chóng và tin cậy. Các thí nghiệm được thực hiện trên hệ kích hoạt lặp vòng tại LPƯĐL đã chứng minh rằng k0-CNAA có thể xác định các hạt nhân sống ngắn như 77mSe, 110Ag, 179mHf, và 46mSc. Điều này mở ra nhiều cơ hội mới cho việc nghiên cứu và ứng dụng trong các lĩnh vực như y sinh học và môi trường. Hệ thống k0-IAEA đã được nâng cấp và áp dụng lần đầu tiên tại LPƯĐL, cho thấy sự tiến bộ trong công nghệ phân tích hạt nhân tại Việt Nam.
