Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động tín dụng là nghiệp vụ trọng yếu của các ngân hàng thương mại, đóng góp phần lớn vào nguồn thu và sự phát triển bền vững của ngân hàng. Tại tỉnh Bình Thuận, trong giai đoạn 2018-2020, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Bình Thuận (BIDV Bình Thuận) đã ghi nhận sự tăng trưởng tín dụng nhưng với tốc độ thấp hơn nhiều so với mặt bằng chung của các ngân hàng khác trên địa bàn. Cụ thể, dư nợ tín dụng của BIDV Bình Thuận tăng lần lượt 19,7% năm 2018, 19,5% năm 2019 và chỉ 3% năm 2020, trong khi tốc độ tăng trưởng dư nợ tín dụng chung của tỉnh là 16,8% năm 2019 và 4,2% năm 2020. Thị phần tín dụng của BIDV Bình Thuận cũng giảm từ 11,4% năm 2017 xuống còn 8% năm 2020.

Vấn đề nghiên cứu tập trung vào thực trạng phát triển hoạt động tín dụng tại BIDV Bình Thuận, nhằm phân tích các điểm mạnh, điểm yếu và đề xuất giải pháp phát triển hoạt động tín dụng hiệu quả, bền vững trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt. Phạm vi nghiên cứu bao gồm dữ liệu kinh doanh và tín dụng của BIDV Bình Thuận trong giai đoạn 2018-2020, kết hợp khảo sát cán bộ nhân viên và khách hàng tại chi nhánh. Mục tiêu nghiên cứu nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng, gia tăng thị phần và đảm bảo an toàn tín dụng trong thời gian tới.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ BIDV Bình Thuận điều chỉnh chiến lược phát triển tín dụng, đồng thời cung cấp cơ sở tham khảo cho các ngân hàng thương mại khác trong việc phát triển hoạt động tín dụng tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về hoạt động tín dụng ngân hàng thương mại, bao gồm:

  • Khái niệm tín dụng ngân hàng: Tín dụng là giao dịch tài sản giữa bên cho vay (ngân hàng) và bên đi vay (cá nhân, doanh nghiệp), trong đó bên đi vay có trách nhiệm hoàn trả vốn gốc và lãi theo thỏa thuận. Tín dụng ngân hàng có đặc điểm linh hoạt về hình thức, thời hạn và phạm vi đối tượng vay.

  • Phát triển hoạt động tín dụng: Theo triết học duy vật biện chứng, phát triển là sự tăng lên về lượng và chất. Trong ngân hàng, phát triển tín dụng không chỉ là tăng dư nợ mà còn nâng cao chất lượng tín dụng, đa dạng sản phẩm và cải tiến quy trình.

  • Các chỉ tiêu đánh giá phát triển tín dụng: Bao gồm mức tăng trưởng doanh số cho vay, tỷ lệ tăng trưởng dư nợ tín dụng, mức tăng trưởng số lượng khách hàng, thị phần tín dụng, tỷ lệ nợ quá hạn và tỷ lệ nợ xấu. Các chỉ tiêu này phản ánh hiệu quả, quy mô và chất lượng tín dụng.

  • Nhân tố ảnh hưởng đến phát triển tín dụng: Gồm các yếu tố bên ngoài như môi trường kinh tế vĩ mô, chính trị xã hội, hành lang pháp lý, chính sách tín dụng của Ngân hàng Nhà nước, mức độ cạnh tranh trên thị trường; và các yếu tố bên trong như quy mô vốn, mạng lưới hoạt động, nguồn nhân lực, công nghệ thông tin, thương hiệu và chiến lược kinh doanh của ngân hàng.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Nghiên cứu sử dụng dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo tài chính, báo cáo hoạt động kinh doanh và báo cáo tín dụng của BIDV Bình Thuận giai đoạn 2018-2020, cùng các văn bản pháp luật liên quan và tài liệu nghiên cứu trong và ngoài nước. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát 51 cán bộ nhân viên tín dụng và 200 khách hàng có quan hệ tín dụng với BIDV Bình Thuận trong tháng 01-02/2021.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả để tổng hợp số liệu, phân tích định tính để đánh giá thực trạng và các nhân tố ảnh hưởng, đồng thời so sánh với các ngân hàng thương mại khác trên địa bàn. Phương pháp tổng hợp được áp dụng để kế thừa lý luận và bài học kinh nghiệm từ các nghiên cứu trước.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Cỡ mẫu khảo sát gồm 51 cán bộ nhân viên tín dụng trên tổng số 97 người và 200 khách hàng trên tổng số hơn 5.100 khách hàng tín dụng, được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu thứ cấp trong giai đoạn 2018-2020, khảo sát sơ cấp trong 2 tháng đầu năm 2021, phân tích và tổng hợp kết quả trong quý I/2021.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng tín dụng chưa đồng đều và thấp hơn mặt bằng chung: Dư nợ tín dụng của BIDV Bình Thuận tăng 19,7% năm 2018, 19,5% năm 2019 và giảm tốc còn 3% năm 2020, thấp hơn so với tốc độ tăng trưởng tín dụng chung của tỉnh (16,8% năm 2019 và 4,2% năm 2020). Thị phần tín dụng giảm từ 11,4% năm 2017 xuống còn 8% năm 2020.

  2. Chất lượng tín dụng được kiểm soát nhưng còn tồn tại hạn chế: Tỷ lệ nợ quá hạn và nợ xấu của chi nhánh duy trì ở mức an toàn, tuy nhiên vẫn có những khoản nợ tiềm ẩn rủi ro do quy trình thẩm định và quản lý rủi ro chưa đồng bộ hoàn toàn.

  3. Sản phẩm tín dụng đa dạng nhưng chưa tối ưu theo nhu cầu khách hàng: BIDV Bình Thuận triển khai nhiều sản phẩm tín dụng cá nhân và doanh nghiệp, tuy nhiên khảo sát cho thấy khách hàng mong muốn có thêm các sản phẩm tín dụng linh hoạt, phù hợp với đặc thù ngành nghề và quy mô doanh nghiệp.

  4. Nguồn nhân lực và công nghệ chưa phát huy tối đa hiệu quả: Đội ngũ cán bộ tín dụng có trình độ chuyên môn tốt nhưng còn hạn chế về kỹ năng tiếp thị và quản trị rủi ro. Công nghệ thông tin được ứng dụng nhưng chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến tốc độ xử lý hồ sơ và trải nghiệm khách hàng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của tốc độ tăng trưởng tín dụng thấp và thị phần thu hẹp là do sự cạnh tranh gay gắt từ các ngân hàng thương mại khác trên địa bàn như Vietcombank, Vietinbank, MBBank với các chiến lược phát triển tín dụng mạnh mẽ và đa dạng sản phẩm. Ngoài ra, tác động của dịch bệnh Covid-19 năm 2020 làm giảm nhu cầu vay vốn và ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của khách hàng.

So sánh với các ngân hàng lớn như Vietcombank, với tỷ lệ nợ xấu chỉ 0,7% và tăng trưởng tín dụng trên 13% trong năm 2020, BIDV Bình Thuận cần cải thiện quy trình quản lý rủi ro và nâng cao chất lượng dịch vụ để giữ vững và mở rộng thị phần. Việc ứng dụng công nghệ số và phát triển sản phẩm tín dụng phù hợp với từng phân khúc khách hàng là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng dư nợ tín dụng so sánh giữa BIDV Bình Thuận và các ngân hàng khác, bảng phân tích tỷ lệ nợ xấu và khảo sát mức độ hài lòng của khách hàng về sản phẩm tín dụng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng chiến lược phát triển tín dụng dài hạn (2021-2025): Định hướng phát triển tín dụng bền vững, tập trung vào các phân khúc khách hàng tiềm năng như doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), khách hàng cá nhân có thu nhập ổn định. Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc BIDV Bình Thuận; Thời gian: ngay trong năm 2021.

  2. Cải tiến quy trình thẩm định và quản lý rủi ro tín dụng: Áp dụng các công cụ đánh giá rủi ro hiện đại, tăng cường kiểm soát chất lượng hồ sơ vay, giảm thiểu nợ xấu. Chủ thể: Phòng quản lý rủi ro và phòng quản trị tín dụng; Thời gian: 2021-2022.

  3. Phát triển và đa dạng hóa sản phẩm tín dụng: Nghiên cứu và triển khai các sản phẩm tín dụng linh hoạt, phù hợp với nhu cầu thực tế của khách hàng, đặc biệt là các sản phẩm cho vay tiêu dùng và doanh nghiệp nhỏ. Chủ thể: Phòng khách hàng cá nhân, phòng khách hàng doanh nghiệp; Thời gian: 2021-2023.

  4. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong hoạt động tín dụng: Triển khai ngân hàng số, eKYC, tự động hóa quy trình xét duyệt hồ sơ, nâng cao trải nghiệm khách hàng. Chủ thể: Phòng công nghệ thông tin phối hợp với các phòng nghiệp vụ; Thời gian: 2021-2024.

  5. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực cán bộ tín dụng: Tổ chức các khóa đào tạo về kỹ năng tiếp thị, quản trị rủi ro và kiến thức pháp luật tín dụng. Chủ thể: Phòng nhân sự phối hợp phòng quản lý rủi ro; Thời gian: liên tục từ 2021.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý BIDV Bình Thuận: Sử dụng kết quả nghiên cứu để điều chỉnh chiến lược phát triển tín dụng, nâng cao hiệu quả hoạt động và giữ vững thị phần.

  2. Cán bộ nhân viên tín dụng tại BIDV Bình Thuận: Nắm bắt các điểm mạnh, hạn chế và áp dụng các giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng, cải tiến quy trình làm việc.

  3. Các ngân hàng thương mại khác tại Bình Thuận và khu vực lân cận: Tham khảo mô hình phát triển tín dụng, bài học kinh nghiệm và giải pháp đề xuất để cải thiện hoạt động tín dụng phù hợp với đặc thù địa phương.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Tài chính - Ngân hàng: Tài liệu tham khảo hữu ích về thực trạng và giải pháp phát triển tín dụng tại ngân hàng thương mại trong bối cảnh cạnh tranh và hội nhập kinh tế.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao tốc độ tăng trưởng tín dụng của BIDV Bình Thuận thấp hơn các ngân hàng khác?
    Nguyên nhân chính là do sự cạnh tranh gay gắt trên địa bàn, tác động của dịch bệnh Covid-19 làm giảm nhu cầu vay vốn, cùng với hạn chế trong quy trình quản lý rủi ro và phát triển sản phẩm tín dụng chưa đa dạng.

  2. Chất lượng tín dụng của BIDV Bình Thuận hiện ra sao?
    Tỷ lệ nợ xấu và nợ quá hạn được kiểm soát ở mức an toàn, tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số khoản nợ tiềm ẩn rủi ro do quy trình thẩm định và giám sát chưa hoàn thiện.

  3. Các sản phẩm tín dụng của BIDV Bình Thuận có đa dạng không?
    Chi nhánh triển khai nhiều sản phẩm tín dụng cho cá nhân và doanh nghiệp, nhưng khảo sát cho thấy khách hàng mong muốn có thêm các sản phẩm linh hoạt, phù hợp hơn với nhu cầu thực tế.

  4. Công nghệ thông tin ảnh hưởng thế nào đến hoạt động tín dụng?
    Ứng dụng công nghệ giúp tự động hóa quy trình, nâng cao hiệu quả xử lý hồ sơ và cải thiện trải nghiệm khách hàng, tuy nhiên BIDV Bình Thuận cần đẩy mạnh hơn nữa việc số hóa để bắt kịp xu thế.

  5. Giải pháp nào giúp BIDV Bình Thuận nâng cao thị phần tín dụng?
    Xây dựng chiến lược phát triển tín dụng dài hạn, cải tiến quy trình quản lý rủi ro, đa dạng hóa sản phẩm, ứng dụng công nghệ số và nâng cao năng lực cán bộ tín dụng là các giải pháp then chốt.

Kết luận

  • Hoạt động tín dụng tại BIDV Bình Thuận giai đoạn 2018-2020 tăng trưởng nhưng còn thấp và không đồng đều, thị phần tín dụng có xu hướng thu hẹp.
  • Chất lượng tín dụng được kiểm soát tương đối tốt nhưng vẫn tồn tại hạn chế trong quản lý rủi ro và phát triển sản phẩm.
  • Các nhân tố ảnh hưởng bao gồm cạnh tranh thị trường, chính sách tín dụng, năng lực nội bộ và ứng dụng công nghệ.
  • Luận văn đề xuất các giải pháp chiến lược, cải tiến quy trình, phát triển sản phẩm và nâng cao năng lực cán bộ nhằm phát triển hoạt động tín dụng bền vững.
  • Các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh phù hợp để giữ vững vị thế trên thị trường tín dụng địa phương.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng, BIDV Bình Thuận cần hành động quyết liệt và đồng bộ, đồng thời các ngân hàng thương mại khác cũng có thể tham khảo nghiên cứu này để phát triển hoạt động tín dụng phù hợp với điều kiện thực tế.