Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh các ngân hàng thương mại Việt Nam đang từng bước chuyển dịch mô hình kinh doanh nhằm giảm sự phụ thuộc vào hoạt động tín dụng, dịch vụ phi tín dụng (DVPTD) trở thành nguồn thu ổn định và an toàn hơn. Tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank) – Chi nhánh huyện Tân Phú, tỉnh Đồng Nai, dịch vụ phi tín dụng đã góp phần đa dạng hóa nguồn thu, đồng thời hỗ trợ phát triển kinh tế địa phương. Giai đoạn 2021-2023, số lượng khách hàng sử dụng DVPTD tại chi nhánh tăng từ 87.047 lên 98.611 khách hàng, tương ứng mức tăng 10,10% năm 2023 so với năm 2022. Tuy nhiên, tỷ trọng khách hàng cá nhân chiếm tới gần 99,86%, trong khi khách hàng doanh nghiệp chỉ chiếm khoảng 0,14%, cho thấy sự mất cân đối trong khai thác thị trường. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng phát triển DVPTD tại Agribank – Chi nhánh huyện Tân Phú, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp phát triển dịch vụ này trong giai đoạn tiếp theo. Phạm vi nghiên cứu tập trung trên dữ liệu từ năm 2021 đến 2023, kết hợp khảo sát khách hàng trong quý I và II năm 2024. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả kinh doanh, đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ và tăng cường sự hài lòng của khách hàng tại chi nhánh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết về phát triển dịch vụ ngân hàng và mô hình đo lường sự phát triển tổ chức. Theo Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12, ngân hàng thương mại là tổ chức tín dụng thực hiện hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng nhằm mục tiêu lợi nhuận. Dịch vụ ngân hàng được phân thành dịch vụ tín dụng và dịch vụ phi tín dụng, trong đó DVPTD bao gồm các dịch vụ như thanh toán, bảo lãnh, ngân hàng điện tử, bảo hiểm, tư vấn, không sử dụng nguồn vốn tín dụng trực tiếp. Lý thuyết phát triển dịch vụ ngân hàng nhấn mạnh sự gia tăng về quy mô (số lượng khách hàng, sản phẩm) và chất lượng (tiện ích, sự hài lòng khách hàng). Các chỉ tiêu định lượng gồm tốc độ tăng trưởng doanh số, số lượng khách hàng, số món dịch vụ, kênh phân phối hiện đại; chỉ tiêu định tính tập trung vào sự hài lòng, tiện ích, uy tín thương hiệu. Ngoài ra, luận văn áp dụng mô hình phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển DVPTD, bao gồm yếu tố nội bộ (chiến lược, nguồn lực, công nghệ, nhân lực) và yếu tố bên ngoài (môi trường kinh tế - xã hội, pháp lý, công nghệ, nhu cầu khách hàng, cạnh tranh).

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính gồm số liệu thứ cấp từ báo cáo hoạt động kinh doanh của Agribank – Chi nhánh huyện Tân Phú giai đoạn 2021-2023 và dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát 191 khách hàng sử dụng DVPTD tại chi nhánh trong khoảng thời gian từ tháng 2 đến tháng 5 năm 2024. Mẫu khảo sát được chọn theo phương pháp thuận tiện tại các điểm giao dịch, đảm bảo đại diện về giới tính, độ tuổi, trình độ học vấn và thu nhập. Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm MS Excel với các phương pháp thống kê mô tả (tính trung bình, độ lệch chuẩn), so sánh biến động qua các năm và phân tích các yếu tố ảnh hưởng dựa trên đánh giá của khách hàng. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu bao gồm nhóm chỉ tiêu định lượng về tốc độ phát triển dịch vụ, số lượng khách hàng, sản phẩm, kênh phân phối và nhóm chỉ tiêu định tính về không gian giao dịch, cơ sở vật chất, sự thuận tiện, phong cách phục vụ, tính tin cậy và chi phí sử dụng dịch vụ.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng số lượng khách hàng sử dụng DVPTD: Số lượng khách hàng tăng từ 87.047 năm 2021 lên 98.611 năm 2023, tương ứng mức tăng 10,10% năm 2023 so với năm 2022. Khách hàng cá nhân chiếm tỷ trọng áp đảo gần 99,86%, trong khi khách hàng doanh nghiệp chỉ chiếm khoảng 0,14%. Tốc độ tăng trưởng khách hàng doanh nghiệp cao hơn khách hàng cá nhân (15,38% so với 10,09% năm 2023).

  2. Doanh số và thu nhập từ DVPTD: Doanh số dịch vụ phi tín dụng tăng từ 5.340 triệu đồng năm 2021 lên 5.642 triệu đồng năm 2023, tăng trưởng 4,64% năm 2023 so với 2022. Thu nhập từ DVPTD đạt 4.694 triệu đồng năm 2021, tăng 20,03% năm 2022 nhưng giảm nhẹ 0,90% năm 2023. Tỷ suất thu nhập từ DVPTD trên doanh số đạt trên 94% trong các năm gần đây.

  3. Số món và sản phẩm DVPTD: Số món dịch vụ phi tín dụng tăng từ 641.046 món năm 2021 lên 750.845 món năm 2023, tăng 15,36% năm 2023 so với 2022. Số lượng sản phẩm DVPTD tăng từ 7 sản phẩm năm 2021 lên 10 sản phẩm năm 2023, bao gồm các dịch vụ thanh toán, ngân quỹ, thẻ, ngân hàng điện tử, bảo lãnh, tư vấn, bảo hiểm và ngân hàng số.

  4. Đánh giá chất lượng dịch vụ: Khách hàng đánh giá cao các yếu tố không gian giao dịch (điểm trung bình 3,46/5), sự thuận tiện (3,58/5), phong cách phục vụ nhân viên (3,54/5) và tính tin cậy (3,64/5). Tuy nhiên, cơ sở vật chất như trà nước, hòm thư góp ý nhận điểm thấp hơn (khoảng 3,06-3,09/5), cho thấy cần cải thiện.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng ổn định về số lượng khách hàng và doanh số DVPTD phản ánh hiệu quả trong việc đa dạng hóa sản phẩm và mở rộng thị trường của Agribank – Chi nhánh huyện Tân Phú. Tỷ lệ khách hàng cá nhân chiếm ưu thế cho thấy chi nhánh đang khai thác tốt phân khúc này, nhưng chưa tận dụng hết tiềm năng khách hàng doanh nghiệp. Việc tăng số lượng sản phẩm và món dịch vụ cho thấy nỗ lực đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng. Mức độ hài lòng cao về phong cách phục vụ và sự thuận tiện cho thấy chất lượng dịch vụ được cải thiện, góp phần giữ chân khách hàng. Tuy nhiên, cơ sở vật chất còn hạn chế có thể ảnh hưởng đến trải nghiệm khách hàng, cần được đầu tư nâng cấp. So với các ngân hàng thương mại khác trên địa bàn, Agribank – Chi nhánh huyện Tân Phú có lợi thế về mạng lưới và uy tín nhưng cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ hiện đại và phát triển kênh phân phối để tăng tính cạnh tranh. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng khách hàng, biểu đồ doanh số và bảng đánh giá chất lượng dịch vụ để minh họa rõ nét các xu hướng và điểm mạnh, điểm yếu.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ phi tín dụng: Tăng cường phát triển các sản phẩm mới phù hợp với nhu cầu khách hàng doanh nghiệp và cá nhân, đặc biệt là dịch vụ ngân hàng số và bảo hiểm. Mục tiêu tăng số lượng sản phẩm thêm ít nhất 3 loại trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý sản phẩm và phòng marketing.

  2. Nâng cao chất lượng cơ sở vật chất và trải nghiệm khách hàng: Đầu tư cải thiện không gian giao dịch, trang thiết bị hiện đại, bổ sung tiện ích như khu vực chờ, hòm thư góp ý, dịch vụ nước uống. Mục tiêu đạt điểm hài lòng trên 4/5 về cơ sở vật chất trong khảo sát khách hàng năm 2025. Chủ thể thực hiện: Ban quản lý chi nhánh và phòng hành chính.

  3. Ứng dụng công nghệ hiện đại: Đẩy mạnh phát triển và quảng bá các kênh ngân hàng điện tử, mobile banking, internet banking để tăng tiện ích và giảm tải giao dịch trực tiếp. Mục tiêu tăng doanh thu từ dịch vụ ngân hàng điện tử ít nhất 30% trong 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Phòng công nghệ thông tin và phòng kinh doanh.

  4. Đào tạo và nâng cao năng lực nhân viên: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ năng phục vụ khách hàng, quản trị rủi ro và kiến thức sản phẩm mới. Mục tiêu nâng cao điểm đánh giá phong cách phục vụ lên trên 4/5 trong khảo sát khách hàng. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự và đào tạo.

  5. Tăng cường marketing và chăm sóc khách hàng doanh nghiệp: Xây dựng chính sách ưu đãi, chương trình khuyến mãi và dịch vụ tư vấn chuyên biệt nhằm thu hút và giữ chân khách hàng doanh nghiệp. Mục tiêu tăng tỷ trọng khách hàng doanh nghiệp sử dụng DVPTD lên ít nhất 1% trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Phòng marketing và phòng khách hàng doanh nghiệp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Agribank – Chi nhánh huyện Tân Phú: Nhận diện thực trạng, điểm mạnh, điểm yếu và các giải pháp phát triển dịch vụ phi tín dụng nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh và vị thế chi nhánh.

  2. Các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Đồng Nai: Tham khảo kinh nghiệm phát triển dịch vụ phi tín dụng, đặc biệt trong việc đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý kinh tế, Tài chính – Ngân hàng: Cung cấp cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và dữ liệu thực tiễn về phát triển dịch vụ phi tín dụng trong ngân hàng thương mại tại Việt Nam.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và chính quyền địa phương: Hiểu rõ vai trò của dịch vụ phi tín dụng trong phát triển kinh tế địa phương, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp cho các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Dịch vụ phi tín dụng là gì và tại sao nó quan trọng với ngân hàng?
    Dịch vụ phi tín dụng là các dịch vụ ngân hàng không liên quan đến hoạt động cho vay, như thanh toán, bảo lãnh, ngân hàng điện tử. Nó giúp ngân hàng đa dạng hóa nguồn thu, giảm rủi ro tín dụng và tăng sự ổn định tài chính.

  2. Tại sao tỷ trọng khách hàng cá nhân sử dụng DVPTD lại cao hơn khách hàng doanh nghiệp?
    Khách hàng cá nhân thường có nhu cầu sử dụng các dịch vụ thanh toán, ngân hàng điện tử phổ biến hơn. Trong khi đó, khách hàng doanh nghiệp có thể yêu cầu dịch vụ phức tạp hơn và chi nhánh chưa khai thác hết tiềm năng này.

  3. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ phi tín dụng tại Agribank – Chi nhánh huyện Tân Phú?
    Bao gồm yếu tố nội bộ như chiến lược kinh doanh, công nghệ, nhân lực và yếu tố bên ngoài như môi trường kinh tế, pháp lý, nhu cầu khách hàng và cạnh tranh trên thị trường.

  4. Làm thế nào để nâng cao chất lượng dịch vụ phi tín dụng?
    Cần đầu tư cơ sở vật chất, ứng dụng công nghệ hiện đại, đào tạo nhân viên chuyên nghiệp và tăng cường chăm sóc khách hàng để nâng cao trải nghiệm và sự hài lòng.

  5. Tác động của dịch vụ ngân hàng điện tử đến phát triển DVPTD như thế nào?
    Dịch vụ ngân hàng điện tử giúp khách hàng giao dịch nhanh chóng, tiện lợi mọi lúc mọi nơi, giảm chi phí vận hành cho ngân hàng và tăng doanh thu từ các dịch vụ phi tín dụng.

Kết luận

  • Dịch vụ phi tín dụng tại Agribank – Chi nhánh huyện Tân Phú đã có sự tăng trưởng ổn định về số lượng khách hàng, doanh số và sản phẩm trong giai đoạn 2021-2023.
  • Tỷ trọng khách hàng cá nhân chiếm ưu thế, trong khi khách hàng doanh nghiệp còn tiềm năng phát triển chưa được khai thác triệt để.
  • Khách hàng đánh giá cao phong cách phục vụ, sự thuận tiện và tính tin cậy của dịch vụ, nhưng cơ sở vật chất cần được cải thiện.
  • Đề xuất các giải pháp đa dạng hóa sản phẩm, nâng cấp cơ sở vật chất, ứng dụng công nghệ, đào tạo nhân lực và tăng cường marketing nhằm phát triển bền vững dịch vụ phi tín dụng.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chiến lược phù hợp để nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu khách hàng.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao hiệu quả dịch vụ phi tín dụng tại Agribank – Chi nhánh huyện Tân Phú, góp phần phát triển kinh tế địa phương và bền vững ngân hàng!