Phân tích Tài Chính tại Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Hà Giang

Phân tích báo cáo tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá sức khỏe tài chính và hiệu quả hoạt động của một ngân hàng. Nó cung cấp thông tin chi tiết về tình hình tài sản, nợ phải trả, vốn chủ sở hữu, doanh thu, chi phí và lợi nhuận. Theo một nghiên cứu, phân tích tài chính giúp ngân hàng nhận diện sớm các rủi ro tiềm ẩn và đưa ra các biện pháp phòng ngừa kịp thời. Công tác phân tích báo cáo là sự phối hợp thực hiện giữa kế toán tài chính và cán bộ phòng tổng hợp. Các báo cáo phân tích được sử dụng trong các cuộc họp giao ban hằng tháng, hằng quý và hội nghị sơ kết, tổng kết và triển khai nhiệm vụ kinh doanh định kì.

Các phương pháp phân tích tài chính bao gồm phân tích tỷ số, phân tích dòng tiền và phân tích độ nhạy. Phân tích tỷ số tập trung vào việc so sánh các tỷ lệ tài chính khác nhau để đánh giá khả năng thanh toán, khả năng sinh lời và hiệu quả hoạt động. Phân tích dòng tiền đánh giá khả năng tạo ra tiền mặt của ngân hàng. Phân tích độ nhạy giúp xác định tác động của các yếu tố khác nhau đến kết quả tài chính. Luận văn này sử dụng các phương pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp so sánh, phân tích ngang, phân tích dọc và phân tích tỷ suất trong quá trình phân tích báo cáo tài chính Ngân hàng TMCP Công Thương CN Hà Giang.

Một trong những hạn chế lớn nhất là thiếu đội ngũ chuyên gia phân tích tài chính có trình độ chuyên môn cao. Điều này dẫn đến việc áp dụng các phương pháp phân tích còn hạn chế và thiếu chiều sâu. Theo tác giả, cần có sự đầu tư bài bản vào đào tạo và phát triển nguồn nhân lực để nâng cao chất lượng công tác phân tích. Các báo cáo chưa được thực hiện chuyên sâu và thường được sử dụng để phục vụ các cuộc họp giao ban hàng tháng, hàng quý, hoặc hội nghị sơ kết tổng kết và triển khai nhiệm vụ kinh doanh định kì.

Việc thiếu dữ liệu đầy đủ và chính xác cũng là một rào cản lớn đối với công tác phân tích tài chính. Ngân hàng cần xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu toàn diện và sử dụng các công cụ phân tích hiện đại để cải thiện hiệu quả. Sự phối hợp giữa các phòng ban cũng cần được tăng cường để đảm bảo tính đồng bộ và nhất quán của thông tin. Để đưa ra định hướng đúng thì ban lãnh đạo cần có cái nhìn toàn cảnh về tình hình hoạt động của đơn vị. Tuy nhiên, công tác phân tích mới dừng lại ở lợi nhuận, chi phí và tình hình thực hiện kế hoạch lợi nhuận chi phí, chưa phân tích nguyên nhân biến động của các khoản mục, chi tiết hiệu quả tới từng đối tượng khách hàng và loại sản phẩm dịch vụ.

Khả năng thanh toán là thước đo khả năng đáp ứng các nghĩa vụ tài chính ngắn hạn của ngân hàng. Các chỉ số như tỷ lệ thanh khoản hiện hành và tỷ lệ thanh khoản nhanh cần được theo dõi chặt chẽ. Việc duy trì khả năng thanh toán tốt giúp ngân hàng đảm bảo uy tín và hoạt động ổn định. Các chỉ tiêu trên cũng phần nào phản ánh tình hình tài chính của NHTM, tuy nhiên theo tác giả các chỉ tiêu này mới phản ánh khái quát, chưa chi tiết và đặc biệt các tác giả chưa đề cập đến phân tích các rủi ro tài chính của NHTM.

Khả năng sinh lời phản ánh khả năng tạo ra lợi nhuận từ các hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Các chỉ số như ROA (tỷ suất sinh lời trên tài sản) và ROE (tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu) cần được phân tích để đánh giá hiệu quả sử dụng vốn. Theo dõi các chỉ số này giúp ngân hàng đưa ra các quyết định đầu tư và quản lý vốn hiệu quả hơn. Nghiên cứu đã chọn lọc các chỉ tiêu tài chính cần thiết đo lường hiệu quả hoạt động và khả năng tài chính của các NHTM Việt Nam gồm: (1) Hiệu suất sinh lời (lợi nhuận sau thuế, lợi nhuận trên vốn cổ phần, lợi nhuận/tổng tài sản, lợi nhuận/vốn chủ, tỷ lệ thu nhập lãi thuần, tỷ lệ thu nhập hoạt động, tỷ lệ lãi cận biên và tỷ lệ thu nhập ngoài lãi cận biên); (2) Hiệu quả quản lý (tỷ trọng chi phí/tài sản, tỷ trọng lợi nhuận từ dịch vụ).

Chất lượng tài sản là yếu tố then chốt đánh giá sức khỏe tài chính của ngân hàng. Tỷ lệ nợ xấu và dự phòng rủi ro tín dụng cần được theo dõi chặt chẽ. Quản lý rủi ro tín dụng hiệu quả giúp ngân hàng giảm thiểu tổn thất và duy trì hoạt động ổn định. Quản lý rủi ro tài chính VietinBank cần đặc biệt chú trọng đến rủi ro tín dụng.

Độ an toàn vốn là khả năng ngân hàng hấp thụ các khoản lỗ tiềm ẩn. Các chỉ số như tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) cần tuân thủ theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Bên cạnh đó, ngân hàng cần đánh giá độ nhạy cảm với rủi ro thị trường để quản lý hiệu quả các rủi ro liên quan đến lãi suất, tỷ giá và giá cả hàng hóa. Ngân hàng còn có một bộ phận tài sản được theo dõi ngoại bảng, đó là những tài sản không thuộc quyền sở hữu của ngân hàng thương mại như: Các tài sản giữ hộ, quản lý hộ khách hàng, các giao dịch chưa được thừa nhận là tài sản hoặc nguồn vốn dưới dạng các cam kết bảo lãnh, cam kết mua bán hối đoái có kì hạn…

Ngân hàng cần tuyển dụng và đào tạo đội ngũ chuyên gia phân tích tài chính có trình độ chuyên môn cao. Các khóa đào tạo chuyên sâu về phân tích báo cáo tài chính, quản lý rủi ro và ứng dụng các mô hình phân tích hiện đại cần được tổ chức thường xuyên. Để đưa ra định hướng đúng thì ban lãnh đạo cũng cần có cái nhìn toàn cảnh về tình hình hoạt động của đơn vị. Tuy nhiên, công tác phân tích mới dừng lại ở lợi nhuận, chi phí và tình hình thực hiện kế hoạch lợi nhuận chi phí, chưa phân tích nguyên nhân biến động của các khoản mục, chi tiết hiệu quả tới từng đối tượng khách hàng và loại sản phẩm dịch vụ.

Việc xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu toàn diện và sử dụng các công cụ phân tích hiện đại là yếu tố then chốt để cải thiện hiệu quả công tác phân tích tài chính. Ngân hàng cần đầu tư vào phần mềm phân tích chuyên dụng và tích hợp dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau để có cái nhìn toàn diện về tình hình tài chính. Báo cáo kết quả kinh doanh BCKQKD được chi tiết theo hoạt động kinh doanh chính và các hoạt động tài chính, hoạt động bất thường. Báo cáo này trình bày doanh thu tạo ra trong kì hoạt động, chi phí phát sinh trong chu kì và thu nhập ròng hay lợi nhuận của ngân hàng, bằng chênh lệch giữa doanh thu và chi phí. Theo quy định ở Việt nam, báo cáo kết quả kinh doanh còn có thêm phần kê khai tình hình thực hiện nghĩa vụ của doanh nghiệp đối với Ngân sách nhà nước (NSNN) và tình hình thực hiện thuế giá trị gia tăng.

Phân tích tài chính không chỉ là công cụ đánh giá hiệu quả hoạt động mà còn là cơ sở để đưa ra các quyết định chiến lược trong quản trị ngân hàng. Nó giúp ngân hàng xác định các cơ hội đầu tư, quản lý rủi ro và tối ưu hóa hiệu quả sử dụng vốn. Các báo cáo phân tích được sử dụng trong các cuộc họp giao ban hằng tháng, hằng quý và hội nghị sơ kết, tổng kết và triển khai nhiệm vụ kinh doanh định kì.

Trong tương lai, VietinBank Hà Giang cần hướng tới phân tích tài chính chuyên sâu và toàn diện hơn. Việc áp dụng các mô hình phân tích tiên tiến và tích hợp dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau sẽ giúp ngân hàng có cái nhìn sâu sắc hơn về tình hình tài chính và đưa ra các quyết định chính xác hơn. Các công trình nghiên cứu trên là nguồn tài liệu quý báu để tác giả kế thừa có chọn lọc những cơ sở lý luận về phân tích báo cáo tài chính của các ngân hàng thương mại.