Phân Tích Kiến Thức, Thái Độ và Hành Vi Sử Dụng Kháng Sinh của Người Dân Tại Tỉnh Phú Yên Giai Đoạn 2021-2022

• Tác giả: Lê Thị Mỹ Ngọc
• Người hướng dẫn: PGS.TS Hoàng Thy Nhạc Vũ
• Trường học: Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tổ chức Quản lý Dược
• Đề tài: Phân Tích Kiến Thức, Thái Độ và Hành Vi Sử Dụng Kháng Sinh của Người Dân Tại Tỉnh Phú Yên
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Tổng quan về khái niệm kháng sinh
• 1.2. Các quy định về quản lý sử dụng kháng sinh tại Việt Nam
• 1.3. Tổng quan các nghiên cứu về kiến thức, thái độ, hành vi trong sử dụng kháng sinh của người dân
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2. Đối tượng nghiên cứu
• 2.3. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.4. Cỡ mẫu nghiên cứu
• 2.5. Xác định các biến số độc lập và phụ thuộc
• 2.6. Phương pháp và công cụ đo lường, thu thập số liệu
• 2.7. Phương pháp phân tích dữ liệu
• 2.8. Đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ
• 3.1. Mô tả đặc điểm mẫu nghiên cứu
• 3.2. Khảo sát kiến thức, thái độ, hành vi trong sử dụng kháng sinh của người dân tham gia nghiên cứu
• 3.3. Xác định yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ, hành vi trong sử dụng kháng sinh của người dân
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Bàn luận về đặc điểm mẫu nghiên cứu
• 4.2. Bàn luận về kiến thức, thái độ, hành vi trong sử dụng kháng sinh của người dân tham gia nghiên cứu
• 4.3. Bàn luận về các yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ, hành vi trong sử dụng kháng sinh
• KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Nghiên Cứu Sử Dụng Kháng Sinh Phú Yên

Nghiên cứu về kiến thức, thái độ và hành vi (KAP) trong sử dụng kháng sinh tại tỉnh Phú Yên giai đoạn 2021-2022 là vô cùng quan trọng. Tình trạng kháng kháng sinh đang là vấn đề toàn cầu, và Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ cung cấp kháng sinh không đơn cao. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu tìm hiểu thực trạng sử dụng kháng sinh của người dân Phú Yên, từ đó đưa ra các giải pháp can thiệp phù hợp. Việc hiểu rõ nhận thức về kháng sinh, quan điểm về kháng sinh và thói quen sử dụng kháng sinh của người dân là chìa khóa để giảm thiểu tình trạng lạm dụng kháng sinh và ngăn chặn sự lan rộng của vi khuẩn kháng thuốc.

1.1. Tầm quan trọng của việc nghiên cứu KAP về kháng sinh

Nghiên cứu KAP cung cấp cái nhìn toàn diện về sự hiểu biết về kháng sinh của người dân, thái độ của họ đối với việc điều trị bệnh bằng kháng sinh, và thực hành sử dụng kháng sinh hàng ngày. Điều này giúp xác định các lỗ hổng trong kiến thức, các quan điểm sai lầm và các hành vi không an toàn, từ đó thiết kế các chương trình giáo dục và can thiệp hiệu quả. Theo luận văn, tình trạng đề kháng kháng sinh đang diễn ra nghiêm trọng, đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về nguyên nhân gốc rễ từ cộng đồng.

1.2. Bối cảnh sử dụng kháng sinh tại tỉnh Phú Yên 2021 2022

Phú Yên là một tỉnh đang phát triển, nơi việc tiếp cận thông tin về kháng sinh và dịch vụ y tế có thể còn hạn chế. Việc tự ý sử dụng kháng sinh có thể phổ biến do nhiều yếu tố, bao gồm chi phí khám chữa bệnh, sự thuận tiện trong việc mua thuốc không cần đơn, và nguồn thông tin về kháng sinh không chính thống. Nghiên cứu này sẽ làm sáng tỏ bức tranh sử dụng kháng sinh thực tế tại địa phương, góp phần vào nỗ lực chung của cả nước trong việc kiểm soát nhiễm khuẩn và giảm kháng kháng sinh.

II. Thực Trạng Đáng Báo Động Về Sử Dụng Kháng Sinh Tự Do

Tình trạng sử dụng kháng sinh không hợp lý, đặc biệt là việc tự ý sử dụng kháng sinh mà không có chỉ định của bác sĩ, đang diễn ra phổ biến tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Việc này góp phần làm gia tăng tình trạng vi khuẩn kháng thuốc, gây khó khăn trong việc điều trị bệnh và làm tăng chi phí y tế. Nghiên cứu này tập trung vào người dân ở tỉnh Phú Yên để đánh giá mức độ hiểu biết của họ về kháng sinh, tác dụng phụ của kháng sinh, và hậu quả của việc lạm dụng kháng sinh. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin quan trọng để xây dựng các chương trình giáo dục sức khỏe phù hợp.

2.1. Các yếu tố thúc đẩy việc tự ý sử dụng kháng sinh

Nhiều yếu tố góp phần vào việc tự ý sử dụng kháng sinh, bao gồm: Thiếu kiến thức về bệnh tật và kháng sinh, thói quen mua kháng sinh không cần đơn, áp lực từ bạn bè và gia đình, và sự tin tưởng vào các phương pháp điều trị bệnh bằng kháng sinh truyền miệng. Thêm vào đó, một số người có thể tự điều trị bằng kháng sinh vì họ cho rằng nó nhanh chóng và hiệu quả hơn so với việc đi khám bác sĩ. Theo nghiên cứu, tỷ lệ cung cấp kháng sinh không đơn cao là một yếu tố quan trọng.

2.2. Hậu quả của việc lạm dụng kháng sinh đối với sức khỏe cộng đồng

Lạm dụng kháng sinh không chỉ gây nguy hiểm cho cá nhân mà còn đe dọa sức khỏe cộng đồng. Khi vi khuẩn kháng thuốc lan rộng, các bệnh nhiễm trùng thông thường trở nên khó điều trị hơn, dẫn đến thời gian nằm viện kéo dài, chi phí y tế tăng cao, và thậm chí là tử vong. Ngoài ra, kháng kháng sinh còn gây ảnh hưởng đến y tế Phú Yên và khả năng kiểm soát các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Cần có những biện pháp quyết liệt để ngăn chặn tình trạng này.

III. Phân Tích Kiến Thức Về Kháng Sinh Của Người Dân Phú Yên

Nghiên cứu đánh giá kiến thức về kháng sinh của người dân thông qua khảo sát. Các câu hỏi tập trung vào hiểu biết về tác dụng của kháng sinh, tác dụng phụ của kháng sinh, sự nguy hiểm của kháng kháng sinh, và cách sử dụng kháng sinh đúng cách. Kết quả cho thấy kiến thức của người dân còn hạn chế, đặc biệt là về đề kháng kháng sinh và hậu quả của nó. Nhiều người vẫn nhầm lẫn về điều trị bệnh bằng kháng sinh và nghĩ rằng nó có thể chữa được mọi bệnh nhiễm trùng, kể cả do virus.

3.1. Mức độ hiểu biết về tác dụng và tác dụng phụ của kháng sinh

Khảo sát cho thấy một tỷ lệ đáng kể người dân không biết rõ về tác dụng của kháng sinh chỉ là tiêu diệt vi khuẩn, không có tác dụng với virus. Nhiều người tin rằng kháng sinh có thể chữa cảm cúm hoặc các bệnh do virus khác gây ra. Tương tự, hiểu biết về tác dụng phụ của kháng sinh cũng còn hạn chế, với nhiều người không biết về các nguy cơ như dị ứng, tiêu chảy, hoặc sự phát triển của vi khuẩn kháng thuốc. Điều này cho thấy cần tăng cường giáo dục về thông tin về kháng sinh cho người dân.

3.2. Nhận thức về đề kháng kháng sinh và hậu quả

Nhiều người dân chưa nhận thức đầy đủ về sự nguy hiểm của đề kháng kháng sinh và hậu quả của nó đối với sức khỏe cá nhân và cộng đồng. Họ có thể không biết rằng việc sử dụng kháng sinh không đúng cách có thể làm cho vi khuẩn trở nên kháng thuốc, khiến cho việc điều trị trở nên khó khăn hơn trong tương lai. Việc thiếu nhận thức về kháng sinh này góp phần làm gia tăng tình trạng lạm dụng kháng sinh và lan rộng vi khuẩn kháng thuốc.

IV. Thái Độ Và Hành Vi Sử Dụng Kháng Sinh Của Người Phú Yên

Nghiên cứu không chỉ đánh giá kiến thức mà còn khảo sát thái độ và hành vi sử dụng kháng sinh của người dân. Kết quả cho thấy nhiều người có thái độ chưa đúng, chẳng hạn như tin rằng kháng sinh là "thuốc tiên" có thể chữa được mọi bệnh. Về hành vi, một tỷ lệ đáng kể người dân mua kháng sinh không cần đơn, tự ý điều trị bệnh bằng kháng sinh, và không tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng. Những hành vi này cho thấy cần có những biện pháp can thiệp mạnh mẽ để thay đổi thói quen sử dụng kháng sinh của người dân.

4.1. Quan điểm về vai trò của kháng sinh trong điều trị bệnh

Khảo sát cho thấy một số người dân có quan điểm về kháng sinh không chính xác, chẳng hạn như cho rằng kháng sinh là "thuốc tiên" có thể chữa được mọi bệnh, hoặc tin rằng kháng sinh có thể giúp giảm nhanh các triệu chứng bệnh mà không cần đi khám bác sĩ. Những quan điểm này có thể dẫn đến việc tự ý sử dụng kháng sinh và lạm dụng kháng sinh, góp phần làm gia tăng tình trạng kháng kháng sinh. Thay đổi quan điểm về kháng sinh là rất quan trọng.

4.2. Thực hành mua và sử dụng kháng sinh của người dân

Nghiên cứu ghi nhận một tỷ lệ đáng lo ngại người dân mua kháng sinh không cần đơn, tự ý điều trị bệnh bằng kháng sinh, và không tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng. Nhiều người có thói quen giữ lại kháng sinh từ lần điều trị trước để sử dụng cho lần sau, hoặc chia sẻ kháng sinh với người khác. Những hành vi này không chỉ gây nguy hiểm cho sức khỏe cá nhân mà còn góp phần làm lan rộng vi khuẩn kháng thuốc trong cộng đồng. Cần có những quy định chặt chẽ hơn về việc bán kháng sinh.

V. Giải Pháp Giảm Tự Ý Dùng Kháng Sinh Tại Phú Yên

Dựa trên kết quả nghiên cứu, cần có một chiến lược toàn diện để cải thiện kiến thức, thay đổi thái độ, và điều chỉnh hành vi sử dụng kháng sinh của người dân. Các giải pháp bao gồm tăng cường giáo dục sức khỏe, nâng cao vai trò của nhân viên y tế trong việc tư vấn và kê đơn kháng sinh hợp lý, và thực thi nghiêm ngặt các quy định về bán kháng sinh. Đồng thời, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban ngành liên quan để đảm bảo hiệu quả của các biện pháp can thiệp.

5.1. Tăng cường giáo dục sức khỏe về sử dụng kháng sinh hợp lý

Giáo dục sức khỏe là một yếu tố then chốt trong việc cải thiện kiến thức và thay đổi thái độ của người dân về kháng sinh. Các chương trình giáo dục cần tập trung vào việc cung cấp thông tin chính xác về tác dụng của kháng sinh, tác dụng phụ của kháng sinh, nguy cơ của kháng kháng sinh, và cách sử dụng kháng sinh đúng cách. Các kênh truyền thông đa dạng cần được sử dụng, bao gồm truyền hình, đài phát thanh, báo chí, và mạng xã hội, để tiếp cận được đông đảo người dân.

5.2. Nâng cao vai trò của nhân viên y tế trong tư vấn và kê đơn

Nhân viên y tế đóng vai trò quan trọng trong việc tư vấn và kê đơn kháng sinh hợp lý. Họ cần được đào tạo đầy đủ về sử dụng kháng sinh hợp lý và kiểm soát nhiễm khuẩn, và được khuyến khích tuân thủ các hướng dẫn và phác đồ điều trị. Đồng thời, cần tạo điều kiện để nhân viên y tế có đủ thời gian để tư vấn cho bệnh nhân về cách sử dụng kháng sinh đúng cách và các biện pháp phòng ngừa nhiễm khuẩn.

VI. Kết Luận Triển Vọng Về Sử Dụng Kháng Sinh Phú Yên

Nghiên cứu này đã cung cấp những bằng chứng quan trọng về kiến thức, thái độ, và hành vi sử dụng kháng sinh của người dân tỉnh Phú Yên. Kết quả cho thấy còn nhiều hạn chế trong nhận thức về kháng sinh và thực hành sử dụng kháng sinh, đòi hỏi cần có những biện pháp can thiệp kịp thời và hiệu quả. Trong tương lai, cần tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi sử dụng kháng sinh và đánh giá hiệu quả của các chương trình can thiệp.

6.1. Tóm tắt những phát hiện chính của nghiên cứu

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng kiến thức về kháng sinh của người dân còn hạn chế, đặc biệt là về đề kháng kháng sinh và hậu quả của nó. Nhiều người dân có thái độ chưa đúng về kháng sinh và có những hành vi sử dụng kháng sinh không an toàn, chẳng hạn như mua kháng sinh không cần đơn và tự ý điều trị bệnh bằng kháng sinh. Những phát hiện này cho thấy cần có những nỗ lực lớn hơn để cải thiện kiến thức, thay đổi thái độ, và điều chỉnh hành vi của người dân.

6.2. Đề xuất cho các nghiên cứu tiếp theo và hành động trong tương lai

Nghiên cứu này là một bước quan trọng trong việc hiểu rõ hơn về sử dụng kháng sinh tại tỉnh Phú Yên. Trong tương lai, cần có những nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi sử dụng kháng sinh, chẳng hạn như yếu tố kinh tế, xã hội, và văn hóa. Đồng thời, cần đánh giá hiệu quả của các chương trình can thiệp để đảm bảo rằng chúng thực sự mang lại những thay đổi tích cực trong hành vi của người dân. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban ngành liên quan để giải quyết vấn đề kháng kháng sinh.

Tổng quan nghiên cứu

Tình trạng đề kháng kháng sinh đang là một thách thức toàn cầu, trong đó Việt Nam nằm trong nhóm 5 quốc gia có tỷ lệ cung cấp kháng sinh không theo đơn cao nhất thế giới, với tỷ lệ lên đến khoảng 89,6%. Việc sử dụng kháng sinh không hợp lý là nguyên nhân chính dẫn đến sự gia tăng đề kháng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả điều trị và sức khỏe cộng đồng. Tỉnh Phú Yên, một địa phương đang phát triển, chưa có nhiều nghiên cứu cụ thể về kiến thức, thái độ và hành vi (KAP) của người dân trong sử dụng kháng sinh. Nghiên cứu này được thực hiện trong giai đoạn 2021-2022 nhằm phân tích thực trạng KAP của người dân tại Phú Yên, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm giảm thiểu tình trạng sử dụng kháng sinh không hợp lý và góp phần kiểm soát đề kháng kháng sinh tại địa phương.

Mục tiêu nghiên cứu bao gồm khảo sát kiến thức, thái độ và hành vi sử dụng kháng sinh của người dân tỉnh Phú Yên, đồng thời xác định các yếu tố nhân khẩu học liên quan đến các biến số này. Nghiên cứu được tiến hành trên phạm vi toàn tỉnh, bao gồm các huyện, thị xã và thành phố, với cỡ mẫu 500 người dân từ 18 tuổi trở lên. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp dữ liệu khoa học quan trọng, hỗ trợ xây dựng các chính sách quản lý và can thiệp hiệu quả trong lĩnh vực sử dụng kháng sinh tại Phú Yên và các tỉnh tương tự.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình Kiến thức - Thái độ - Hành vi (Knowledge, Attitude, Practice - KAP), một công cụ phổ biến trong điều tra các vấn đề sức khỏe cộng đồng. Mô hình này cho phép đánh giá mức độ hiểu biết (kiến thức), cảm nhận và quan điểm (thái độ) cũng như hành động thực tế (hành vi) của người dân liên quan đến việc sử dụng kháng sinh. Theo lý thuyết của Swartch (1976), kiến thức và thái độ ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến hành vi của con người, do đó việc cải thiện kiến thức và thái độ sẽ góp phần thay đổi hành vi sử dụng kháng sinh một cách hợp lý.

Ngoài ra, nghiên cứu còn áp dụng các khái niệm chuyên ngành như đề kháng kháng sinh (antibiotic resistance), phân loại kháng sinh theo cơ chế tác dụng và tính nhạy cảm của vi khuẩn, cũng như các quy định pháp luật về quản lý sử dụng kháng sinh tại Việt Nam. Các khái niệm này giúp làm rõ bối cảnh và tầm quan trọng của việc sử dụng kháng sinh đúng cách trong cộng đồng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang, thu thập dữ liệu thông qua phiếu khảo sát giấy được phát tại các khu vực khác nhau của tỉnh Phú Yên, bao gồm thành phố Tuy Hòa, thị xã Sông Cầu, thị xã Đông Hòa và các huyện Tuy An, Đồng Xuân, Phú Hòa, Sơn Hòa, Sông Hinh, Tây Hòa. Cỡ mẫu được tính toán dựa trên công thức thống kê với mức sai số 5%, thu được 384 người, sau đó tăng thêm 30% dự phòng, tổng cộng 500 người tham gia khảo sát.

Phương pháp chọn mẫu là ngẫu nhiên đơn tại các phường/xã nhằm đảm bảo tính đại diện. Bộ câu hỏi khảo sát gồm 49 câu, chia thành 4 phần: thông tin nhân khẩu học, kiến thức về kháng sinh (22 câu), thái độ (9 câu) và hành vi sử dụng kháng sinh (11 câu). Các câu hỏi được thiết kế dưới dạng câu hỏi đóng, đa lựa chọn và câu hỏi mở, đã được tham khảo ý kiến chuyên gia và thử nghiệm trên nhóm nhỏ trước khi triển khai chính thức.

Dữ liệu thu thập được mã hóa, làm sạch và nhập vào phần mềm Excel 2010, sau đó phân tích bằng phần mềm SPSS phiên bản 22. Phân tích hồi quy Logistic đa biến được sử dụng để xác định các yếu tố nhân khẩu học liên quan đến kiến thức, thái độ và hành vi sử dụng kháng sinh. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 10/2021 đến tháng 10/2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Kiến thức về kháng sinh: Người dân tỉnh Phú Yên có kiến thức dao động từ kém (14,0%) đến tốt (44,3%), với điểm trung bình 6,73 ± 1,55 trên thang 10 điểm. Tỷ lệ nhầm lẫn về tác dụng của kháng sinh còn cao, ví dụ nhiều người cho rằng kháng sinh có thể điều trị cảm lạnh, ho hoặc virus, trong khi thực tế kháng sinh chỉ có tác dụng với vi khuẩn.

2. Thái độ sử dụng kháng sinh: Thái độ của người dân cũng phân bố từ kém (25,5%) đến tốt (46,8%), điểm trung bình là 6,67 ± 2,69. Một tỷ lệ đáng kể người dân đồng ý với các nhận định sai về việc sử dụng kháng sinh như việc mua kháng sinh không cần đơn hoặc ngừng thuốc khi thấy khỏe hơn.

3. Hành vi sử dụng kháng sinh: Hành vi sử dụng kháng sinh của người dân dao động từ kém (34,7%) đến tốt (43,3%), với điểm trung bình 5,82 ± 2,45. Hành vi sai phổ biến là mua kháng sinh không theo đơn (tỷ lệ cao), tự ý tăng hoặc giảm liều, ngừng thuốc sớm và chia sẻ kháng sinh cho người khác.

4. Mối tương quan giữa KAP: Phân tích hồi quy Logistic cho thấy có sự tương quan thuận giữa kiến thức, thái độ và hành vi trong sử dụng kháng sinh. Người có kiến thức tốt thường có thái độ và hành vi sử dụng kháng sinh hợp lý hơn.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phản ánh thực trạng kiến thức, thái độ và hành vi sử dụng kháng sinh còn nhiều hạn chế tại Phú Yên, tương tự với các nghiên cứu trong nước và quốc tế. Việc người dân nhầm lẫn về tác dụng của kháng sinh và có thái độ chưa đúng dẫn đến hành vi sử dụng không hợp lý, góp phần làm gia tăng đề kháng kháng sinh. So sánh với các nghiên cứu ở các tỉnh khác của Việt Nam, tỷ lệ kiến thức tốt và hành vi đúng ở Phú Yên tương đối thấp, cho thấy cần có các can thiệp giáo dục và quản lý chặt chẽ hơn.

Nguyên nhân có thể do thiếu thông tin chính xác, thói quen mua thuốc không theo đơn, cũng như sự dễ dàng tiếp cận kháng sinh tại các cơ sở bán lẻ thuốc. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố điểm KAP và bảng phân tích hồi quy Logistic để minh họa mối liên hệ giữa các biến số nhân khẩu học và KAP.

Việc cải thiện kiến thức và thái độ sẽ là bước quan trọng để thay đổi hành vi sử dụng kháng sinh, từ đó góp phần giảm thiểu tình trạng đề kháng kháng sinh tại địa phương.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường truyền thông giáo dục: Triển khai các chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức về tác dụng, tác hại và cách sử dụng kháng sinh đúng cách, tập trung vào nhóm dân cư có trình độ học vấn thấp và khu vực nông thôn. Mục tiêu tăng tỷ lệ kiến thức tốt lên ít nhất 60% trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: Sở Y tế phối hợp với các tổ chức cộng đồng.

2. Siết chặt quản lý bán thuốc: Thực hiện kiểm tra, giám sát nghiêm ngặt các cơ sở bán lẻ thuốc, xử phạt nghiêm hành vi bán kháng sinh không theo đơn. Mục tiêu giảm tỷ lệ mua kháng sinh không đơn xuống dưới 30% trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Thanh tra Sở Y tế, công an kinh tế.

3. Đào tạo nâng cao năng lực cho dược sĩ: Tổ chức các khóa đào tạo về tư vấn sử dụng kháng sinh hợp lý cho dược sĩ và nhân viên nhà thuốc, nhằm nâng cao chất lượng tư vấn và giảm việc bán thuốc sai quy định. Mục tiêu 100% nhà thuốc có nhân viên được đào tạo trong 18 tháng.

4. Xây dựng hệ thống giám sát KAP: Thiết lập hệ thống thu thập dữ liệu định kỳ về kiến thức, thái độ và hành vi sử dụng kháng sinh của người dân để đánh giá hiệu quả các can thiệp và điều chỉnh chính sách kịp thời. Chủ thể thực hiện: Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Phú Yên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cơ quan quản lý y tế và dược: Sở Y tế, các phòng quản lý dược và kiểm soát nhiễm khuẩn có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, kế hoạch quản lý và giám sát việc sử dụng kháng sinh tại địa phương.

2. Nhà nghiên cứu và học giả: Các chuyên gia trong lĩnh vực dược học, y tế công cộng và quản lý dược có thể tham khảo để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về đề kháng kháng sinh và hành vi sử dụng thuốc.

3. Nhân viên y tế và dược sĩ: Để nâng cao nhận thức và kỹ năng tư vấn cho người dân về sử dụng kháng sinh hợp lý, từ đó góp phần giảm thiểu tình trạng lạm dụng thuốc.

4. Các tổ chức phi chính phủ và cộng đồng: Các tổ chức hoạt động trong lĩnh vực sức khỏe cộng đồng có thể dựa vào dữ liệu để triển khai các chương trình giáo dục, truyền thông và can thiệp hành vi phù hợp với đặc điểm địa phương.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao việc sử dụng kháng sinh không đúng cách lại gây ra đề kháng kháng sinh?
   Việc sử dụng kháng sinh không đúng liều, không đủ thời gian hoặc tự ý dùng kháng sinh khi không cần thiết tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển khả năng kháng thuốc, làm giảm hiệu quả điều trị và tăng nguy cơ lây lan vi khuẩn đề kháng.

2. Người dân có thể mua kháng sinh ở đâu và có cần đơn thuốc không?
   Theo quy định pháp luật Việt Nam, kháng sinh phải được bán theo đơn của bác sĩ. Tuy nhiên, thực tế nhiều người dân vẫn mua kháng sinh không cần đơn tại các nhà thuốc, điều này góp phần làm gia tăng đề kháng kháng sinh.

3. Kiến thức, thái độ và hành vi có liên quan như thế nào trong việc sử dụng kháng sinh?
   Kiến thức tốt giúp người dân hiểu đúng về kháng sinh, thái độ tích cực thúc đẩy việc tuân thủ sử dụng thuốc đúng cách, từ đó hình thành hành vi sử dụng kháng sinh hợp lý, giảm thiểu lạm dụng và đề kháng.

4. Các yếu tố nhân khẩu học nào ảnh hưởng đến việc sử dụng kháng sinh của người dân?
   Các yếu tố như trình độ học vấn, độ tuổi, khu vực sinh sống và thu nhập có ảnh hưởng đáng kể đến kiến thức, thái độ và hành vi sử dụng kháng sinh, trong đó người có trình độ học vấn cao và sống ở thành thị thường có KAP tốt hơn.

5. Làm thế nào để giảm thiểu tình trạng mua kháng sinh không đơn tại cộng đồng?
   Cần tăng cường quản lý, giám sát các cơ sở bán thuốc, nâng cao nhận thức người dân về nguy cơ của việc sử dụng kháng sinh không đúng cách, đồng thời đào tạo dược sĩ tư vấn đúng quy định và xử phạt nghiêm các vi phạm.

Kết luận

• Người dân tỉnh Phú Yên có kiến thức, thái độ và hành vi sử dụng kháng sinh còn nhiều hạn chế, với tỷ lệ kiến thức tốt chỉ đạt 44,3%, thái độ tốt 46,8% và hành vi tốt 43,3%.
• Tỷ lệ mua kháng sinh không theo đơn còn cao, là nguyên nhân chính làm gia tăng đề kháng kháng sinh tại địa phương.
• Có mối tương quan thuận giữa kiến thức, thái độ và hành vi, cho thấy việc nâng cao kiến thức và thái độ sẽ góp phần cải thiện hành vi sử dụng kháng sinh.
• Cần triển khai các giải pháp đồng bộ về truyền thông, quản lý bán thuốc và đào tạo nhân viên y tế để kiểm soát tình trạng sử dụng kháng sinh không hợp lý.
• Nghiên cứu đề xuất xây dựng hệ thống giám sát KAP định kỳ nhằm đánh giá hiệu quả các can thiệp và điều chỉnh chính sách phù hợp trong tương lai.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan chức năng và cộng đồng cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng để nâng cao hiệu quả quản lý sử dụng kháng sinh, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.