Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Cấu Trúc Vốn Các Doanh Nghiệp Ngành Công Nghiệp Niêm Yết

• Tác giả: Trần Thanh Hoàn
• Người hướng dẫn: TS. Trần Khánh Lâm
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Kế toán
• Đề tài: Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Cấu Trúc Vốn Doanh Nghiệp Ngành Công Nghiệp Niêm Yết
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. PHẦN MỞ ĐẦU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.3. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6. Ý nghĩa nghiên cứu
• 1.7. Cấu trúc của luận văn
• 2. CHƯƠNG 1: CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ CẤU TRÚC VỐN
• 1.1. Khái niệm cơ bản về cấu trúc vốn
• 1.2. Cấu trúc vốn tối ưu
• 3. CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ĐÂY TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC
• 2.1. Các nghiên cứu quốc tế
• 2.2. Các nghiên cứu trong nước
• 2.3. Cấu trúc vốn trong doanh nghiệp công nghiệp
• 4. PHƯƠNG PHÁP VÀ DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU
• 3.1. Phương pháp nghiên cứu
• 3.2. Mẫu nghiên cứu
• 3.3. Phương pháp đo lường và mối quan hệ kỳ vọng
• 3.3.1. Biến phụ thuộc
• 3.3.2. Biến độc lập
• 3.3.3. Phương pháp đo lường
• 5. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Thống kê mô tả
• 4.2. Mô hình hồi quy thực tế về các nhân tố ảnh hưởng đến CTV các DN ngành công nghiệp niêm yết
• 4.2.1. Ma trận tương quan giữa các biến
• 4.2.2. Mô hình hồi quy các nhân tố ảnh hưởng
• 6. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN
• 5.1. Tổng hợp những kết quả nghiên cứu
• 5.2. Các gợi ý hoàn thiện CTV
• 5.2.1. Về phía các DN
• 5.2.2. Về phía các kế toán quản trị viên
• 5.2.3. Về phía nhà nước
• 5.3. Những kết quả đạt được của đề tài và hạn chế của nghiên cứu
• 5.3.1. Những kết quả đạt được của đề tài
• 5.3.2. Những hạn chế của nghiên cứu
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1
• PHỤ LỤC 2

I. Tổng Quan Về Cấu Trúc Vốn Doanh Nghiệp Niêm Yết Ngành

Cấu trúc vốn (CTV) là sự kết hợp giữa nợ và vốn chủ sở hữu mà một doanh nghiệp niêm yết sử dụng để tài trợ cho hoạt động kinh doanh. Quyết định về CTV là một trong những quyết định quan trọng nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí vốn và giá trị của doanh nghiệp. Mục tiêu của nhà hoạch định tài chính là giảm thiểu chi phí vốn và tối đa hóa giá trị doanh nghiệp. Các nghiên cứu tập trung vào việc liệu có một CTV tối ưu để tăng lợi ích và giá trị cho doanh nghiệp niêm yết hay không. Việc xác định CTV tối ưu góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Theo Ramachandran (2006), CTV thể hiện chiến lược đầu tư và tài chính của doanh nghiệp. Nó thường được biểu thị dưới dạng tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu hoặc tỷ lệ nợ trên vốn. Nợ và vốn chủ sở hữu được sử dụng để tài trợ cho hoạt động kinh doanh, chi tiêu vốn, mua lại và các khoản đầu tư khác.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Quyết Định Cấu Trúc Vốn

Quyết định cấu trúc vốn ảnh hưởng đến khả năng thanh toán, khả năng sinh lời, và rủi ro tài chính của doanh nghiệp. Việc lựa chọn giữa nợ vay ngắn hạn, nợ vay dài hạn, cổ phiếu thường, và cổ phiếu ưu đãi cần được xem xét kỹ lưỡng để đạt được sự cân bằng tối ưu. Theo Karadeniz (2009), cấu trúc vốn bao gồm cả vốn chủ sở hữu (vốn góp và vốn ưu đãi) và vốn nợ (phát hành trái phiếu, ghi chú dài hạn phải trả, cổ phiếu phổ thông, cổ phiếu ưu đãi hoặc thu nhập giữ lại). Các nhà quản lý cần tối đa hóa sự giàu có của cổ đông, tăng giá trị của doanh nghiệp. Các tổ chức tài chính phải xem xét rủi ro của họ khi giúp một doanh nghiệp tài trợ cho hoạt động của mình. Doanh nghiệp có đòn bẩy cao (nợ nhiều hơn vốn chủ sở hữu) có rủi ro lớn hơn.

1.2. Cấu Trúc Vốn Tối Ưu Cho Doanh Nghiệp Niêm Yết

Việc tìm kiếm cấu trúc vốn tối ưu đòi hỏi sự cân nhắc giữa lợi ích từ lá chắn thuế và chi phí kiệt quệ tài chính. Doanh nghiệp niêm yết cần phân tích kỹ lưỡng các yếu tố nội tại và ngoại cảnh để đưa ra quyết định phù hợp. Một doanh nghiệp tài trợ cho hoạt động của mình bằng cách tăng vốn cho nhà đầu tư sẽ tránh được rủi ro nợ, giảm khả năng phá sản. Tuy nhiên, chủ sở hữu có thể chọn tài trợ nợ và duy trì quyền kiểm soát doanh nghiệp, tăng lợi nhuận cho các hoạt động. Có những doanh nghiệp có nguy cơ rủi ro cao khi họ quyết định nên tăng nợ hay vốn chủ sở hữu, và các nhà quản lý sẽ cân bằng cả hai để tìm ra CTV tối ưu.

1.3. Các Loại Cấu Trúc Vốn Thường Gặp ở Doanh Nghiệp

Các doanh nghiệp có thể sử dụng các hình thức cấu trúc vốn khác nhau, bao gồm: vốn chủ sở hữu, nợ ngắn hạn, và nợ dài hạn. Mỗi hình thức đều có ưu điểm và nhược điểm riêng, ảnh hưởng đến chi phí vốn và rủi ro của doanh nghiệp. Điều này rất quan trọng đối với một doanh nghiệp là quản lý nợ và vốn chủ sở hữu vì tỷ lệ thuận lợi cho việc sẽ hấp dẫn đến các chủ nợ và các nhà đầu tư tiềm năng trong doanh nghiệp. CTV có thể thay đổi đáng kể theo ngành nghề kinh doanh. Các ngành công nghiệp thường không phù hợp với nợ, vì dòng tiền lưu động của doanh nghiệp không dự đoán trước được và có quá nhiều sự không chắc chắn về khả năng tiềm lực trả nợ của họ.

II. Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Quyết Định Cấu Trúc Vốn Ngành

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quyết định cấu trúc vốn của doanh nghiệp niêm yết trong ngành công nghiệp, bao gồm: quy mô doanh nghiệp, khả năng sinh lời, tỷ lệ nợ, tăng trưởng, và rủi ro. Các yếu tố này có thể tương tác phức tạp và thay đổi theo thời gian. Nghiên cứu chỉ ra mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố tác động đến CTV: quy mô, tài sản, vị trí, hiệu quả kinh doanh, tính thanh khoản, thuế, tuổi doanh nghiệp, tốc độ tăng trưởng, hình thức sở hữu. Nghiên cứu này hỗ trợ cho thông tin kế toán quản trị giúp các nhà hoạch định, quản trị quyết định CTV phù hợp, tối đa lợi ích doanh nghiệp.

2.1. Tác Động Của Quy Mô Doanh Nghiệp và Tăng Trưởng

Quy mô doanh nghiệp lớn thường có khả năng tiếp cận các nguồn vốn vay với chi phí thấp hơn, trong khi doanh nghiệp có tăng trưởng cao có thể cần sử dụng nhiều vốn chủ sở hữu hơn. Nghiên cứu của Modigli và Miller (1958) đã mở đầu cho các lý thuyết hiện đại. Kể từ đó, đã có rất nhiều lý thuyết đã được ra đời và phát triển, đưa ra một số nhân tố có thể tác động đến việc quyết định CTV của một doanh nghiệp, chẳng hạn như lý thuyết trật tự phân hạng, lý thuyết đánh đổi CTV, lý thuyết chi phí đại diện.

2.2. Hiệu Quả Hoạt Động và Rủi Ro Tài Chính Quan Hệ

Hiệu quả hoạt động cao giúp doanh nghiệp có thể trả nợ dễ dàng hơn, trong khi rủi ro tài chính cao có thể hạn chế khả năng vay vốn. Nghiên cứu, tìm hiểu về các nhân tố ảnh hưởng CTV ngày càng trở nên quan trọng khi nhiều doanh nghiệp phải đối mặt với cuộc khủng hoảng toàn cầu và nhiều vụ phá sản đã diễn ra, nó đã thu hút được sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu và là một chủ đề của cuộc tranh luận đáng kể trong các nghiên cứu cả lý thuyết và thực nghiệm.

III. Cách Ứng Dụng Lý Thuyết Cấu Trúc Vốn Cho Ngành Niêm Yết

Các lý thuyết cấu trúc vốn, như lý thuyết trật tự phân hạng (Pecking Order Theory) và lý thuyết đánh đổi (Trade-off Theory), cung cấp khuôn khổ để hiểu và giải thích các quyết định cấu trúc vốn của doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc ứng dụng các lý thuyết này cần linh hoạt và phù hợp với đặc điểm cụ thể của từng doanh nghiệp và ngành công nghiệp. Việt Nam là nước đang trong giai đoạn phát triển nên ngành công nghiệp là cơ sở nền tảng cho quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Vì vậy, để đẩy nhanh quá trình CNH - HĐH, việc xác định CTV tối ưu cho ngành công nghiệp là hết sức cần thiết để nâng cao hiệu quả hoạt động của ngành công nghiệp nói riêng và nền kinh tế nói chung.

3.1. Lý Thuyết Trật Tự Phân Hạng Pecking Order Trong Quyết Định

Lý thuyết trật tự phân hạng cho rằng doanh nghiệp ưu tiên sử dụng nguồn vốn nội bộ trước khi tìm đến vốn vay hoặc phát hành cổ phiếu. Điều này phản ánh sự bất cân xứng thông tin giữa nhà quản lý và nhà đầu tư.Trong thời đại công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước ngày nay, mọi ngành nghề kinh doanh trong cả nước và TP.HCM, trong đó có ngành công nghiệp, đang phải đối mặt với những nguy hiểm, thách thức, rủi ro cao ở cả bên trong lẫn bên ngoài. Đất nước trong giai đoạn hội nhập quốc tế và thương mại mua bán tự do, làm cho các doanh nghiệp thuộc ngành công nghiệp của cả nước hoặc TP. HCM cũng phải đối mặt với những tiềm ẩn thách thức mới.

3.2. Ưu Và Nhược Của Lý Thuyết Đánh Đổi Trade off Theory

Lý thuyết đánh đổi cân nhắc lợi ích từ lá chắn thuế do nợ mang lại và chi phí kiệt quệ tài chính khi nợ quá cao. Doanh nghiệp cần tìm điểm cân bằng tối ưu giữa lợi ích và chi phí. Một vấn đề khó khăn khác xuất phát là từ nguồn nội lực của các doanh nghiệp không đáp ứng đủ và mạnh, khó có khả năng đáp ứng nhanh chóng những yêu cầu thay đổi liên tục về thông tin, vốn, nguồn lực khi hội nhập kinh tế thế giới và cả trong nước, từ đó gây nên những không hiệu quả kinh tế do hoạt động kinh doanh thấp.

IV. Nghiên Cứu Thực Tiễn Về Cấu Trúc Vốn Doanh Nghiệp Niêm Yết

Các nghiên cứu thực nghiệm về cấu trúc vốn thường sử dụng dữ liệu từ các doanh nghiệp niêm yết để kiểm định các lý thuyết và xác định các yếu tố có ảnh hưởng đáng kể. Các nghiên cứu này có thể cung cấp bằng chứng về tác động của các yếu tố như quy mô, tăng trưởng, và lợi nhuận đến tỷ lệ nợ của doanh nghiệp. Như vậy doanh nghiệp thuộc ngành công nghiệp ở nước ta trong bối cảnh hiện nay nếu xét một cách tổng thể và rút ra những yếu tố xác định những nhân tố ảnh hưởng đến việc thiết lập một CTV tối ưu là hết sức cần thiết và quan trọng, điều đó có ý nghĩa thực tế và thiết thực. Vì những lý do trên, tác giả đã lựa chọn đề tài: “Các nhân tố ảnh hưởng đến CTV các doanh nghiệp ngành công nghiệp có niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán TP.

4.1. Kết Quả Các Nghiên Cứu Trong Nước và Quốc Tế

Nghiên cứu của Trần Thanh Hoàn (2019) chỉ ra rằng các yếu tố như quy mô, tăng trưởng, và hiệu quả kinh doanh có ảnh hưởng đáng kể đến cấu trúc vốn của các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp. Tác giả chọn TP. HCM làm đại diện cho cả nước là khả thi, có thể rút ra nhiều ý kiến về vấn đề chung cho cả nước.

4.2. Phương Pháp Phân Tích Dữ Liệu và Mô Hình Hồi Quy

Các nghiên cứu thường sử dụng phương pháp hồi quy để phân tích mối quan hệ giữa các yếu tố và cấu trúc vốn. Kết quả cho thấy sự khác biệt đáng kể giữa các ngành công nghiệp và các quốc gia khác nhau. Sử dụng phương pháp tổng quan lịch sử nhằm tổng hợp lý thuyết, các nghiên cứu về trước,nghiên cứu ở trong và ngoài nước nhằm làm sáng tỏ giá trị khoa học cho nghiên cứu của tác giả Phương pháp Định lượng: sử dụng dữ liệu phần mềm SPSS 25 để xác định các hệ số và mô hình hồi quy.

V. Gợi Ý Hoàn Thiện Cấu Trúc Vốn Cho Doanh Nghiệp Niêm Yết

Để hoàn thiện cấu trúc vốn, doanh nghiệp niêm yết cần xem xét các yếu tố nội tại và ngoại cảnh, đồng thời áp dụng các lý thuyết cấu trúc vốn một cách linh hoạt. Các gợi ý bao gồm: tối ưu hóa tỷ lệ nợ, cải thiện hiệu quả hoạt động, và quản lý rủi ro tài chính. Trên kết quả tính được thực hiện thiết lập mô hình hồi quy của các nhân tố tác động đến CTV Doanh nghiệp. Sau đó, kiểm định lại mức ảnh hưởng như thế nào của các nhân tố ảnh hưởng đến CTV của các Doanh nghiệp. Khi quá trình kiểm định hoàn tất, bài nghiên cứu này sẽ tiến hành phân tích kết quả, từ đó tổng hợp và đưa ra một số gợi ý và ý kiến phù hợp với ngành công nghiệp theo hiện trạng có được.

5.1. Giải Pháp Tối Ưu Hóa Tỷ Lệ Nợ và Vốn Chủ Sở Hữu

Doanh nghiệp cần tìm kiếm tỷ lệ nợ phù hợp để tận dụng lợi ích từ lá chắn thuế mà không làm tăng rủi ro tài chính quá mức. Nghiên cứu nhằm mục đích tìm kiếm và chỉ ra các nhân tố có ảnh hưởng đến quyết định CTV của Doanh nghiệp hiện nay, củng cố và bổ sung thêm một vài bằng chứng thực nghiệm tại thị trường HOSE và cả nước.

5.2. Nâng Cao Hiệu Quả Hoạt Động và Quản Lý Rủi Ro

Việc cải thiện hiệu quả hoạt động và quản lý rủi ro giúp doanh nghiệp có thể trả nợ dễ dàng hơn và thu hút các nhà đầu tư. Bài luận văn được chia thành 5 chương: Chương 1: Cơ sở lý thuyết. Chương 2: Tổng quan tình hình nghiên cứu trên thế giới và tại Việt Nam nhằm dự kiến mô hình nghiên cứu và các nhân tố ảnh hưởng đến CTV các Doanh nghiệp ngành Công nghiệp có niêm yết tại HOSE.

5.3. Đề Xuất Giải Pháp Phù Hợp Môi Trường Kinh Doanh

Doanh nghiệp cần cân nhắc sự thay đổi của môi trường kinh doanh và điều chỉnh cấu trúc vốn cho phù hợp để đảm bảo sự phát triển bền vững. Chương 3: Phương pháp nghiên cứu và cơ sở dữ liệu, việc thu thập và xử lý dữ liệu, mẫu nghiên cứu, mô hình hồi quy sử dụng. Chương 4: Kết quả nghiên cứu. Chương 5: Kết luận.

VI. Tương Lai Nghiên Cứu Về Cấu Trúc Vốn Doanh Nghiệp Niêm Yết

Nghiên cứu về cấu trúc vốn vẫn là một lĩnh vực quan trọng và đầy tiềm năng. Các hướng nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào tác động của môi trường kinh tế, chính sách thuế, và thị trường chứng khoán đến quyết định cấu trúc vốn của doanh nghiệp. Câu hỏi nghiên cứu - Nhân tố nào ảnh hưởng đến CTV các doanh nghiệp ngành công nghiệp ? - Các giải pháp để hoàn thiện CTV cho doanh nghiệp ngành công nghiệp như thế nào? 3 1.3 Mục tiêu nghiên cứu - Lựa chọn các nhân tố có ảnh hưởng tác động đến CTV của các doanh nghiệp được nghiên cứu. - Phân tích tác động của các nhân tố đến CTV của doanh nghiệp được nghiên cứu, từ đó đưa ra các gợi ý và rút ra các kết luận.

6.1. Ảnh Hưởng Của Môi Trường Kinh Tế và Chính Sách Thuế

Môi trường kinh tế ổn định và chính sách thuế ưu đãi có thể tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp vay vốn. Đối tượng nghiên cứu: CTV của các doanh nghiệp ngành công nghiệp niêm yết trên Sở GDCK TP. Phạm vi của đề tài: - Phạm vi thời gian: Giai đoạn nghiên cứu trong 3 năm 2016 – 2018. - Phạm vi không gian: 104 doanh nghiệp ngành công nghiệp niêm yết trên HOSE (doanh nghiệp có dữ liệu được nêu đầy đủ trong 3 năm 2016-2018 trong báo cáo thường niên đã được kiểm toán độc lập).

6.2. Vai Trò Của Thị Trường Chứng Khoán và Thông Tin

Thị trường chứng khoán phát triển và thông tin minh bạch giúp doanh nghiệp có thể huy động vốn dễ dàng hơn. Sử dụng phương pháp tổng quan lịch sử nhằm tổng hợp lý thuyết, các nghiên cứu về trước,nghiên cứu ở trong và ngoài nước nhằm làm sáng tỏ giá trị khoa học cho nghiên cứu của tác giả Phương pháp Định lượng: sử dụng dữ liệu phần mềm SPSS 25 để xác định các hệ số và mô hình hồi quy.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa, ngành công nghiệp giữ vai trò trọng yếu trong phát triển kinh tế - xã hội. Theo ước tính, các doanh nghiệp (DN) ngành công nghiệp niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) chiếm tỷ trọng lớn và có ảnh hưởng đáng kể đến nền kinh tế quốc dân. Cấu trúc vốn (CTV) của DN, được định nghĩa là sự kết hợp giữa nợ và vốn chủ sở hữu (VCSH) để tài trợ cho hoạt động kinh doanh, là một trong những quyết định tài chính quan trọng nhất đối với DN. Việc duy trì CTV tối ưu giúp giảm chi phí vốn, tối đa hóa giá trị DN và giảm thiểu rủi ro tài chính.

Nghiên cứu này tập trung phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến CTV của 104 DN ngành công nghiệp niêm yết trên HOSE trong giai đoạn 2016-2018. Mục tiêu chính là xác định mức độ tác động của các yếu tố như quy mô DN, cơ cấu tài sản, hiệu quả kinh doanh, tốc độ tăng trưởng, vị trí địa lý, tuổi DN và hình thức sở hữu đến CTV, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện CTV phù hợp với đặc thù ngành công nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ các nhà quản trị và kế toán quản trị cung cấp thông tin chính xác, kịp thời để ra quyết định tài chính hiệu quả, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của DN.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết kinh điển và hiện đại về cấu trúc vốn, bao gồm:

• Lý thuyết Modigliani và Miller (M&M, 1958): Giá trị DN không phụ thuộc vào cấu trúc vốn trong điều kiện thị trường hoàn hảo. Tuy nhiên, khi tính đến thuế thu nhập doanh nghiệp và chi phí khó khăn tài chính, tồn tại một CTV tối ưu nhằm cân bằng lợi ích từ lá chắn thuế và chi phí phá sản.

• Lý thuyết đánh đổi (Trade-off theory): DN tìm kiếm sự cân bằng giữa lợi ích thuế từ nợ vay và chi phí tiềm tàng như chi phí khó khăn tài chính và chi phí đại diện, từ đó xác định tỷ lệ nợ tối ưu.

• Lý thuyết trật tự phân hạng (Pecking-order theory): DN ưu tiên sử dụng nguồn vốn nội bộ, sau đó mới đến nợ vay và cuối cùng là phát hành cổ phiếu mới, do thông tin bất đối xứng giữa nhà quản lý và nhà đầu tư bên ngoài.

• Lý thuyết chi phí đại diện (Agency costs theory): Mâu thuẫn lợi ích giữa cổ đông và chủ nợ ảnh hưởng đến quyết định cấu trúc vốn, trong đó chi phí đại diện phát sinh khi DN sử dụng nợ vay.

• Lý thuyết thời điểm thị trường (Market timing theory): DN lựa chọn thời điểm phát hành nợ hoặc cổ phiếu dựa trên điều kiện thị trường và định giá vốn để tối ưu hóa chi phí vốn.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: tỷ lệ nợ trên tổng tài sản, tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu, quy mô DN, cơ cấu tài sản cố định, hiệu quả hoạt động kinh doanh (ROA), tốc độ tăng trưởng doanh thu, tuổi DN, vị trí địa lý và hình thức sở hữu.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với mô hình hồi quy tuyến tính để phân tích mối quan hệ giữa các nhân tố độc lập và biến phụ thuộc là cấu trúc vốn của DN. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính đã kiểm toán của 104 DN ngành công nghiệp niêm yết trên HOSE trong giai đoạn 2016-2018, tổng cộng 312 quan sát.

Quy trình nghiên cứu gồm các bước: lựa chọn nhân tố ảnh hưởng, thu thập dữ liệu, kiểm tra dữ liệu, phân tích hệ số tương quan để loại bỏ đa cộng tuyến, xây dựng và kiểm định mô hình hồi quy, phân tích kết quả và đề xuất giải pháp. Cỡ mẫu được xác định theo công thức n=50+8*m, đảm bảo tính đại diện và đầy đủ thông tin.

Các biến độc lập chính bao gồm: quy mô DN (logarithm tổng tài sản), cơ cấu tài sản cố định (tỷ lệ tài sản cố định trên tổng tài sản), hiệu quả kinh doanh (ROA), tốc độ tăng trưởng doanh thu, tuổi DN, vị trí địa lý và hình thức sở hữu. Biến phụ thuộc là tỷ lệ nợ trên tổng tài sản, bao gồm tổng nợ, nợ ngắn hạn và nợ dài hạn.

Phân tích được thực hiện bằng phần mềm SPSS 25, với các kiểm định về hệ số tương quan, đa cộng tuyến, ý nghĩa thống kê và độ phù hợp của mô hình.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Quy mô DN có ảnh hưởng tích cực đến CTV: Kết quả hồi quy cho thấy hệ số tương quan dương và có ý nghĩa thống kê với tỷ lệ nợ trên tổng tài sản (hệ số β khoảng 0.35, p<0.01). DN có quy mô lớn hơn có xu hướng sử dụng nợ vay nhiều hơn, do khả năng tiếp cận nguồn vốn và giảm rủi ro phá sản cao hơn.

2. Cơ cấu tài sản cố định tác động thuận chiều đến CTV: Tỷ lệ tài sản cố định trên tổng tài sản có hệ số β khoảng 0.28 (p<0.05), cho thấy DN sở hữu nhiều tài sản cố định dễ dàng thế chấp để vay nợ dài hạn, từ đó tăng tỷ lệ nợ trong cấu trúc vốn.

3. Hiệu quả hoạt động kinh doanh (ROA) có mối quan hệ nghịch với CTV: Hệ số β âm khoảng -0.22 (p<0.05) cho thấy DN có lợi nhuận cao thường sử dụng ít nợ hơn, ưu tiên tài trợ bằng nguồn vốn nội bộ để tránh rủi ro tài chính.

4. Tốc độ tăng trưởng doanh thu có ảnh hưởng tích cực đến CTV: Hệ số β dương khoảng 0.19 (p<0.1), phản ánh DN tăng trưởng nhanh cần huy động thêm vốn vay để mở rộng sản xuất kinh doanh.

5. Tuổi DN và vị trí địa lý có tác động khác biệt: DN có tuổi đời cao hơn có xu hướng sử dụng nợ nhiều hơn do uy tín và khả năng trả nợ tốt hơn. Vị trí địa lý tại TP. Hồ Chí Minh cũng tạo điều kiện thuận lợi cho DN tiếp cận nguồn vốn vay.

6. Hình thức sở hữu ảnh hưởng đến quyết định cấu trúc vốn: DN có vốn nhà nước thường có tỷ lệ nợ cao hơn DN tư nhân, do được hưởng ưu đãi tín dụng và bảo trợ từ chính phủ.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với lý thuyết đánh đổi và trật tự phân hạng khi quy mô và tài sản cố định là các yếu tố thuận lợi cho việc sử dụng nợ vay, đồng thời hiệu quả kinh doanh cao làm giảm nhu cầu vay nợ. Tốc độ tăng trưởng thúc đẩy nhu cầu vốn bên ngoài, phù hợp với thực tế DN ngành công nghiệp có chu kỳ sản xuất dài và cần vốn lớn.

So sánh với các nghiên cứu quốc tế và trong nước, kết quả tương đồng với nghiên cứu của Nnadi M (2016) và Okuda & Nhung (2010) về ảnh hưởng tích cực của quy mô và tài sản cố định, cũng như mối quan hệ nghịch giữa lợi nhuận và nợ vay. Tuy nhiên, sự khác biệt về tác động của tuổi DN và hình thức sở hữu phản ánh đặc thù thị trường Việt Nam và vai trò của nhà nước trong ngành công nghiệp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thanh thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố (hệ số β) và bảng ma trận tương quan giữa các biến để minh họa mối quan hệ tuyến tính và loại bỏ đa cộng tuyến.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường quy mô và tài sản cố định: DN nên tập trung mở rộng quy mô và đầu tư vào tài sản cố định để nâng cao khả năng huy động vốn vay dài hạn với chi phí thấp, đồng thời tăng uy tín tín dụng trên thị trường.

2. Cải thiện hiệu quả hoạt động kinh doanh: Tăng cường quản lý chi phí và nâng cao lợi nhuận giúp DN giảm phụ thuộc vào nợ vay, giảm rủi ro tài chính và tăng tính bền vững trong dài hạn.

3. Quản lý tốc độ tăng trưởng hợp lý: DN cần cân đối tốc độ tăng trưởng với khả năng huy động vốn, tránh tăng trưởng nóng dẫn đến áp lực tài chính và rủi ro phá sản.

4. Chính sách hỗ trợ từ nhà nước: Cơ quan quản lý cần xây dựng chính sách tín dụng ưu đãi, hỗ trợ DN nhà nước và tư nhân trong ngành công nghiệp tiếp cận nguồn vốn vay với lãi suất hợp lý, đồng thời tăng cường minh bạch thông tin để giảm bất đối xứng.

5. Nâng cao vai trò kế toán quản trị: Bộ phận kế toán quản trị cần cung cấp thông tin chính xác, kịp thời về tình hình tài chính và cấu trúc vốn để hỗ trợ nhà quản trị ra quyết định tối ưu hóa CTV.

Các giải pháp trên nên được thực hiện trong vòng 2-3 năm tới, với sự phối hợp giữa DN, cơ quan quản lý và các tổ chức tài chính nhằm nâng cao hiệu quả tài chính và phát triển bền vững ngành công nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản trị doanh nghiệp ngành công nghiệp: Giúp hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn, từ đó xây dựng chiến lược tài chính phù hợp nhằm tối ưu hóa chi phí vốn và giảm thiểu rủi ro tài chính.

2. Kế toán quản trị và bộ phận tài chính DN: Cung cấp cơ sở khoa học để cải thiện hệ thống thông tin tài chính, hỗ trợ việc ra quyết định về huy động vốn và quản lý nợ hiệu quả.

3. Nhà đầu tư và chủ nợ: Giúp đánh giá chính xác rủi ro tài chính và tiềm năng sinh lời của DN ngành công nghiệp dựa trên cấu trúc vốn và các yếu tố liên quan.

4. Cơ quan quản lý và hoạch định chính sách: Là tài liệu tham khảo để xây dựng chính sách hỗ trợ tài chính, phát triển thị trường vốn và nâng cao năng lực cạnh tranh của DN ngành công nghiệp trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.

Câu hỏi thường gặp

1. CTV là gì và tại sao quan trọng với DN ngành công nghiệp?
   CTV là tỷ lệ giữa nợ và vốn chủ sở hữu dùng để tài trợ hoạt động DN. Nó ảnh hưởng đến chi phí vốn, rủi ro tài chính và giá trị DN, đặc biệt quan trọng với ngành công nghiệp do nhu cầu vốn lớn và chu kỳ sản xuất dài.

2. Những nhân tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến CTV của DN ngành công nghiệp?
   Quy mô DN, cơ cấu tài sản cố định, hiệu quả kinh doanh và tốc độ tăng trưởng là các nhân tố chính có ảnh hưởng đáng kể đến CTV, theo kết quả hồi quy và phân tích thống kê.

3. Làm thế nào để DN xác định CTV tối ưu?
   DN cần cân bằng giữa lợi ích từ nợ vay (như lá chắn thuế) và chi phí rủi ro tài chính, đồng thời dựa trên đặc điểm ngành nghề, quy mô, hiệu quả kinh doanh và điều kiện thị trường để lựa chọn tỷ lệ nợ phù hợp.

4. Vai trò của kế toán quản trị trong việc duy trì CTV tối ưu là gì?
   Kế toán quản trị cung cấp thông tin tài chính chính xác, kịp thời về tình hình nợ và vốn, giúp nhà quản trị đánh giá và điều chỉnh cấu trúc vốn phù hợp với mục tiêu tài chính và chiến lược phát triển DN.

5. Ảnh hưởng của hình thức sở hữu đến CTV như thế nào?
   DN có vốn nhà nước thường có tỷ lệ nợ cao hơn do được hưởng ưu đãi tín dụng và bảo trợ từ chính phủ, trong khi DN tư nhân có xu hướng sử dụng vốn chủ sở hữu nhiều hơn để giảm rủi ro tài chính.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định quy mô DN, cơ cấu tài sản cố định, hiệu quả kinh doanh và tốc độ tăng trưởng là các nhân tố chủ chốt ảnh hưởng đến cấu trúc vốn của DN ngành công nghiệp niêm yết trên HOSE giai đoạn 2016-2018.
• DN có quy mô lớn và tài sản cố định nhiều có xu hướng sử dụng nợ vay cao hơn, trong khi DN có hiệu quả kinh doanh tốt ưu tiên sử dụng vốn nội bộ.
• Tuổi DN, vị trí địa lý và hình thức sở hữu cũng đóng vai trò quan trọng trong quyết định cấu trúc vốn.
• Kết quả nghiên cứu hỗ trợ các nhà quản trị và kế toán quản trị trong việc ra quyết định tài chính nhằm tối ưu hóa chi phí vốn và nâng cao giá trị DN.
• Đề xuất các giải pháp thực tiễn nhằm cải thiện cấu trúc vốn, tăng cường vai trò của kế toán quản trị và chính sách hỗ trợ từ nhà nước trong vòng 2-3 năm tới.

Luận văn này là tài liệu tham khảo quý giá cho các nhà quản lý DN, kế toán quản trị, nhà đầu tư và cơ quan quản lý trong việc phát triển ngành công nghiệp bền vững tại TP. Hồ Chí Minh và cả nước. Để nâng cao hiệu quả tài chính, các DN nên áp dụng các khuyến nghị và tiếp tục nghiên cứu mở rộng trong các giai đoạn tiếp theo.