Luận án tiến sĩ: Yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn của doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam

Doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo (DNKNST) đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế hiện đại, đặc biệt trong bối cảnh của thị trường Việt Nam. DNKNST được định nghĩa là những doanh nghiệp mới thành lập với mô hình kinh doanh đổi mới, sản phẩm hoặc dịch vụ sáng tạo, có khả năng mở rộng và tạo ra giá trị gia tăng cho xã hội. Huy động vốn là một yếu tố thiết yếu giúp DNKNST phát triển, vì nó cung cấp nguồn lực tài chính cần thiết để thực hiện ý tưởng kinh doanh và mở rộng quy mô. Tuy nhiên, DNKNST thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận các nguồn vốn, do tính mơ hồ và rủi ro cao liên quan đến hoạt động khởi nghiệp. Theo nghiên cứu của Cassar (2004), các doanh nghiệp khởi nghiệp thường thiếu thông tin và kinh nghiệm, làm giảm khả năng thu hút đầu tư từ bên ngoài. Do đó, việc nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn của DNKNST là rất cần thiết để đưa ra các giải pháp hỗ trợ phù hợp.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn của DNKNST, bao gồm vốn nhân lực, vốn xã hội và đặc điểm doanh nghiệp. Vốn nhân lực, được hiểu là kỹ năng, kiến thức và kinh nghiệm của đội ngũ sáng lập, có ảnh hưởng lớn đến khả năng huy động vốn. Theo Ebbers & Wijnberg (2012), nhà đầu tư thường đánh giá cao năng lực của người sáng lập khi quyết định đầu tư. Bên cạnh đó, vốn xã hội, tức là các mối quan hệ và mạng lưới kết nối của doanh nghiệp, cũng đóng vai trò quan trọng. Shane & Cable (2002) cho rằng các mối quan hệ này có thể giúp DNKNST tiếp cận với các nhà đầu tư tiềm năng. Cuối cùng, đặc điểm của doanh nghiệp, như quy mô, lĩnh vực hoạt động và chiến lược kinh doanh, cũng ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn. Việc hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp DNKNST xây dựng chiến lược huy động vốn hiệu quả hơn.

Thực trạng huy động vốn của DNKNST tại Việt Nam cho thấy nhiều tiềm năng, nhưng cũng không ít thách thức. Các nghiên cứu gần đây cho thấy, mặc dù số lượng DNKNST tăng nhanh, nhưng tỷ lệ thành công trong việc huy động vốn từ các quỹ đầu tư vẫn còn thấp. Theo báo cáo của VPĐA844 (2021), trong năm 2021, DNKNST Việt Nam đã thu hút được hơn 1,2 tỷ USD, tuy nhiên, không phải tất cả các doanh nghiệp đều có thể tiếp cận nguồn vốn này. Một phần nguyên nhân là do thiếu thông tin minh bạch và sự chưa đồng bộ trong hệ thống chính sách hỗ trợ cho DNKNST. Ngoài ra, khó khăn trong huy động vốn cũng xuất phát từ việc các nhà đầu tư thường e ngại trước những rủi ro tài chính liên quan đến các mô hình kinh doanh mới. Do đó, cần có những giải pháp đồng bộ từ phía chính phủ, nhà đầu tư và các tổ chức hỗ trợ để thúc đẩy hoạt động huy động vốn của DNKNST.

Để nâng cao khả năng huy động vốn cho DNKNST, một số khuyến nghị có thể được đưa ra. Đầu tiên, cần có chính sách hỗ trợ từ chính phủ nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho DNKNST tiếp cận các nguồn vốn từ quỹ đầu tư và ngân hàng. Thứ hai, DNKNST nên tập trung phát triển chiến lược huy động vốn hiệu quả, bao gồm việc xây dựng kế hoạch kinh doanh rõ ràng và minh bạch để thu hút nhà đầu tư. Cuối cùng, việc tăng cường mối quan hệ với các nhà đầu tư thông qua các sự kiện kết nối đầu tư và hội thảo cũng là một cách hiệu quả để DNKNST có thể mở rộng mạng lưới và tăng cường khả năng huy động vốn. Những khuyến nghị này không chỉ giúp DNKNST phát triển bền vững mà còn đóng góp vào sự phát triển chung của nền kinh tế Việt Nam.