I. Tính cấp thiết của đề tài
Khu vực Tây Nguyên có mạng lưới sông suối dày đặc, là nơi khởi nguồn của nhiều hệ thống sông lớn. Tuy nhiên, hiện tượng thiếu hụt nước phục vụ cho nông nghiệp và các ngành kinh tế khác vẫn diễn ra nghiêm trọng. Nhu cầu sử dụng nước cho nông nghiệp, công nghiệp và sinh hoạt ngày càng tăng, trong khi điều kiện xây dựng các hồ chứa mới gặp nhiều khó khăn. Do đó, việc nâng cấp và sửa chữa các công trình thủy lợi, đặc biệt là các đập đất, trở nên cấp thiết. Việc nghiên cứu sử dụng vật liệu bồi tích tại chỗ để nâng cấp đập không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn mang lại giá trị kinh tế cao. Các công trình đập đất hiện tại thường gặp phải tình trạng xuống cấp, không đảm bảo an toàn, do đó, việc nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện chất lượng và độ bền của các công trình thủy lợi.
II. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chính của nghiên cứu này là xác định hàm lượng đất bồi tích và các chất kết dính như xi măng và vôi để cải thiện tính chất của đất, từ đó nâng cao khả năng chịu lực và độ bền của đập đất. Cụ thể, nghiên cứu sẽ xác định hàm lượng đất bồi tích hợp lý nhằm tăng dung trọng khô của đất, giảm tốc độ tan rã và tính thấm của đất. Việc này không chỉ giúp nâng cấp các đập đất hiện có mà còn tạo ra các giải pháp kỹ thuật mới cho việc xây dựng đập trong tương lai. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho việc áp dụng các công nghệ mới trong lĩnh vực xây dựng công trình thủy lợi.
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu bao gồm các đập đất thủy lợi tại khu vực Tây Nguyên, với loại đất chủ yếu là đất bồi tích trẻ có dung trọng khô nhỏ và tính thấm lớn. Phạm vi nghiên cứu sẽ tập trung vào các tỉnh thuộc Tây Nguyên, nơi có nhiều công trình thủy lợi được xây dựng từ những năm trước. Nghiên cứu sẽ sử dụng các mẫu đất từ các hồ đập và sông suối trong khu vực để phân tích và đánh giá tính chất của vật liệu bồi tích. Các chất kết dính như xi măng và vôi sẽ được thử nghiệm để xác định tỷ lệ pha trộn hợp lý nhằm cải thiện các chỉ tiêu cơ lý của đất.
IV. Nội dung nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu
Nội dung nghiên cứu bao gồm việc phân tích các tính chất cơ lý của vật liệu bồi tích trẻ, lựa chọn các chất kết dính phù hợp và áp dụng các phương pháp cải tạo đất. Phương pháp nghiên cứu sẽ bao gồm cả lý thuyết và thực nghiệm, trong đó sẽ tiến hành thí nghiệm để xác định các chỉ tiêu cơ lý của đất sau khi trộn với xi măng và vôi. Các kết quả thu được sẽ được so sánh với các tiêu chuẩn hiện hành để đưa ra các giải pháp tối ưu cho việc nâng cấp đập đất. Nghiên cứu cũng sẽ tổ chức các hội thảo khoa học để thu thập ý kiến từ các chuyên gia trong lĩnh vực xây dựng công trình thủy lợi.
V. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Nghiên cứu này không chỉ có ý nghĩa khoa học mà còn mang lại giá trị thực tiễn cao. Kết quả nghiên cứu sẽ bổ sung thêm kiến thức về vật liệu bồi tích trẻ và các phương pháp xử lý đất trong xây dựng đập. Việc áp dụng các giải pháp cải tạo đất sẽ giúp nâng cao chất lượng và độ bền của các công trình thủy lợi, đồng thời tiết kiệm chi phí xây dựng. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nhu cầu sử dụng nước ngày càng tăng cao tại khu vực Tây Nguyên. Nghiên cứu cũng sẽ tạo ra cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực này, góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành thủy lợi.
