Nghiên cứu thái độ và hành vi phòng bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM năm 2021

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

3. TỔNG QUAN TÀI LIỆU

3.1. Tổng quan về COVID-19

3.1.1. Khái niệm về COVID-19

3.1.2. Các biến chủng của SARS-CoV-2

3.1.3. Thực trạng mắc và tử vong COVID-19

3.2. Các kiến thức cơ bản về dịch bệnh

3.2.1. Đường lây nhiễm và đối tượng lây nhiễm của SARS-CoV-2

3.2.2. Yếu tố gia tăng khả năng lây nhiễm

3.2.3. Thời gian ủ bệnh của SARS-CoV-2

3.2.4. Thời gian và điều kiện sống của SARS-CoV-2 ngoài môi trường

3.2.5. Các triệu chứng thường gặp của bệnh COVID-19

3.2.6. Yếu tố nguy cơ mắc bệnh COVID-19 và nguy cơ bệnh nặng

3.3. Các biện pháp cơ bản phòng ngừa lây nhiễm COVID-19 cho cá nhân và cộng đồng

3.3.1. Đảm bảo khoảng cách tiếp xúc

3.3.2. Vệ sinh nhà cửa

3.4. Các chiến lược phòng ngừa tỷ lệ mắc và tử vong của Bộ Y tế

3.5. Kiến thức – Thái độ - Hành vi về phòng ngừa COVID-19 của người dân

3.5.1. Nghiên cứu ở nước ngoài

3.5.2. Nghiên cứu trong nước

3.6. Địa điểm nghiên cứu

3.7. Khung lý thuyết nghiên cứu

4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

4.1. Đối tượng nghiên cứu

4.1.1. Tiêu chuẩn chọn vào

4.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ

4.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu

4.3. Thiết kế nghiên cứu

4.4. Cỡ mẫu nghiên cứu

4.5. Phương pháp chọn mẫu

4.6. Phương pháp thu thập số liệu

4.6.1. Công cụ thu thập số liệu

4.6.2. Phương pháp thu thập số liệu

4.7. Các khái niệm, thang đo, tiêu chuẩn đánh giá

4.7.1. Khái niệm và thang đo

4.7.2. Tiêu chuẩn đánh giá

4.8. Phương pháp phân tích số liệu

4.8.1. Thống kê mô tả

4.8.2. Thống kê phân tích

4.9. Khía cạnh đạo đức

4.9.1. Đặc điểm cá nhân của đối tượng nghiên cứu

4.9.2. Kiến thức, hành vi và thái độ về phòng bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 của người bệnh ngoại trú

4.9.2.1. Kiến thức chung

4.9.2.2. Kiến thức phòng ngừa

4.9.2.3. Thái độ phòng ngừa

4.9.2.4. Hành vi phòng ngừa

5. XÁC ĐỊNH MỐI LIÊN QUAN GIỮA ĐẶC ĐIỂM CÁ NHÂN VỚI KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ, HÀNH VI PHÒNG NGỪA BỆNH

5.1. Mối liên quan với kiến thức chung và kiến thức phòng ngừa bệnh

5.2. Mối liên quan với thái độ phòng ngừa

5.3. Mối liên quan với hành vi phòng ngừa

5.4. Xác định mối liên quan giữa kiến thức đạt, thái độ tích cực với hành vi phòng ngừa đạt

5.4.1. Mô tả kiến thức đúng, hành vi đạt và thái độ tích cực về phòng bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 của người bệnh ngoại trú

5.4.1.1. Kiến thức chung

5.4.1.2. Kiến thức phòng ngừa đạt

5.4.1.3. Thái độ phòng ngừa

5.4.1.4. Hành vi phòng ngừa đúng

5.4.2. Xác định yếu tố liên quan với thực hành phòng bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 của người bệnh ngoại trú

5.4.2.1. Mối liên quan giữa đặc điểm cá nhân và kiến thức chung

5.4.2.2. Mối liên quan giữa đặc điểm cá nhân và kiến thức phòng ngừa

5.4.2.3. Mối liên quan giữa đặc điểm cá nhân và biến số thái độ phòng ngừa

5.4.2.4. Mối liên quan giữa các đặc điểm cá nhân với hành vi đạt về phòng ngừa bệnh của đối tượng nghiên cứu

5.4.3. Mối liên quan giữa kiến thức, thái độ với hành vi đạt về phòng ngừa bệnh của đối tượng nghiên cứu

5.5. Điểm mạnh, điểm hạn chế, tính ứng dụng

5.5.1. Điểm hạn chế

5.5.2. Tính ứng dụng

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Phụ lục 1: Giấy đồng thuận tham gia nghiên cứu

Phụ lục 2: Biến số nghiên cứu

I. Tổng quan về COVID 19

Phần này cung cấp cái nhìn tổng quan về COVID-19, bao gồm khái niệm, các biến chủng của SARS-CoV-2, và thực trạng mắc bệnh và tử vong trên toàn cầu cũng như tại Việt Nam. COVID-19 được mô tả là một bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus SARS-CoV-2 gây ra, với các biến chủng như Alpha, Beta, Gamma, và Delta đã gây ra những đợt bùng phát nghiêm trọng. Phần này cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu biết về các biến chủng để có chiến lược phòng ngừa hiệu quả.

1.1 Khái niệm về COVID 19

COVID-19 là bệnh viêm phổi cấp do virus SARS-CoV-2 gây ra, được phát hiện lần đầu tại Vũ Hán, Trung Quốc vào tháng 12/2019. Virus này thuộc họ Coronavirus, có khả năng lây lan nhanh và gây ra các triệu chứng nghiêm trọng như khó thở, sốt, và viêm phổi. Phần này cũng đề cập đến cơ chế lây nhiễm và tác động của virus lên hệ thống hô hấp.

1.2 Các biến chủng của SARS CoV 2

Các biến chủng của SARS-CoV-2 như Alpha, Beta, Gamma, và Delta đã được WHO phân loại là các biến thể đáng quan ngại do khả năng lây lan nhanh và gây ra các đợt bùng phát nghiêm trọng. Biến thể Delta được nhấn mạnh là có khả năng lây lan cao hơn 40-60% so với biến thể Alpha, gây ra những đợt dịch lớn tại nhiều quốc gia, bao gồm Việt Nam.

1.3 Thực trạng mắc và tử vong COVID 19

Tính đến tháng 8/2021, thế giới ghi nhận hơn 217 triệu ca mắc và 4,5 triệu ca tử vong do COVID-19. Tại Việt Nam, số ca mắc là 449,489 với 11,064 ca tử vong. Phần này cũng phân tích tình hình dịch bệnh tại các khu vực khác nhau trên thế giới, đặc biệt là tại châu Á và châu Âu, nơi dịch bệnh diễn biến phức tạp.

II. Kiến thức thái độ và hành vi phòng bệnh

Phần này tập trung vào việc phân tích kiến thức, thái độ, và hành vi của người dân trong việc phòng ngừa COVID-19. Nghiên cứu chỉ ra rằng mặc dù kiến thức về phòng bệnh khá cao, nhưng tỷ lệ hành vi phòng ngừa đạt chuẩn lại thấp. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc cải thiện truyền thông và giáo dục sức khỏe để nâng cao hiệu quả phòng bệnh.

2.1 Kiến thức phòng ngừa COVID 19

Nghiên cứu cho thấy 55,9% người tham gia có kiến thức tổng quát về COVID-19, trong khi 57,8% có kiến thức phòng ngừa đạt chuẩn. Tuy nhiên, kiến thức về các biện pháp phòng ngừa cụ thể như rửa tay, đeo khẩu trang, và giữ khoảng cách xã hội vẫn cần được cải thiện.

2.2 Thái độ phòng ngừa COVID 19

Tỷ lệ người có thái độ tích cực đối với các biện pháp phòng ngừa COVID-19 là 90,6%. Điều này cho thấy người dân nhận thức được tầm quan trọng của việc tuân thủ các khuyến cáo y tế, nhưng cần có thêm động lực để chuyển đổi thái độ thành hành vi cụ thể.

2.3 Hành vi phòng ngừa COVID 19

Chỉ 30,4% người tham gia có hành vi phòng ngừa đạt chuẩn. Điều này cho thấy sự chênh lệch lớn giữa kiến thức và hành vi thực tế. Các yếu tố như tuổi tác, giới tính, và mức thu nhập có ảnh hưởng đáng kể đến hành vi phòng ngừa.

III. Yếu tố liên quan đến kiến thức thái độ và hành vi

Phần này phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến kiến thức, thái độ, và hành vi phòng ngừa COVID-19. Các yếu tố như tuổi tác, giới tính, mức thu nhập, và tình trạng sức khỏe được xem xét để hiểu rõ hơn về sự khác biệt trong nhận thức và hành vi của người dân.

3.1 Yếu tố cá nhân

Tuổi tác và giới tính là hai yếu tố chính ảnh hưởng đến kiến thức và hành vi phòng ngừa. Người trẻ tuổi và nữ giới có xu hướng có kiến thức và hành vi phòng ngừa tốt hơn. Tuy nhiên, mức thu nhập thấp và tình trạng sức khỏe kém có thể làm giảm khả năng tuân thủ các biện pháp phòng ngừa.

3.2 Yếu tố môi trường

Môi trường sống và làm việc cũng ảnh hưởng đến hành vi phòng ngừa. Những người sống trong khu vực đông dân cư hoặc có điều kiện vệ sinh kém có nguy cơ cao hơn trong việc không tuân thủ các biện pháp phòng ngừa.

3.3 Yếu tố tâm lý

Nỗi sợ hãi và lo lắng về COVID-19 có thể thúc đẩy hành vi phòng ngừa, nhưng cũng có thể gây ra sự hoảng loạn và hành vi không hợp lý. Cần có các chiến lược truyền thông hiệu quả để giảm bớt sự lo lắng và khuyến khích hành vi tích cực.

IV. Kết luận và khuyến nghị

Nghiên cứu kết luận rằng mặc dù kiến thức và thái độ của người dân về COVID-19 khá cao, nhưng hành vi phòng ngừa vẫn còn hạn chế. Cần có các chiến lược truyền thông và giáo dục sức khỏe hiệu quả hơn để cải thiện hành vi phòng ngừa, đặc biệt là trong các nhóm dân cư có nguy cơ cao.

4.1 Khuyến nghị chính sách

Các nhà hoạch định chính sách cần tập trung vào việc cải thiện hệ thống truyền thông y tế công cộng, đặc biệt là trong việc cung cấp thông tin chính xác và kịp thời về COVID-19. Các chiến dịch truyền thông nên nhắm vào các nhóm dân cư có nguy cơ cao và sử dụng các phương tiện truyền thông phù hợp.

4.2 Khuyến nghị thực tiễn

Các bệnh viện và cơ sở y tế cần tăng cường các biện pháp phòng ngừa, đặc biệt là trong việc sàng lọc và cách ly bệnh nhân. Các chương trình giáo dục sức khỏe nên được triển khai rộng rãi để nâng cao nhận thức và hành vi phòng ngừa của người dân.

Thái độ và hành vi phòng bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19 của người bệnh ngoại trú tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM năm 2021