Luận án tiến sĩ: Nghiên cứu sự tồn tại nghiệm của các bài toán biến đổi với phương trình elliptic

• Tác giả: Trịnh Thị Minh Hằng
• Người hướng dẫn: PGS. Hoàng Quốc Toàn
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Phương trình vi phân và tích phân
• Đề tài: Nghiên Cứu Sự Tồn Tại Nghiệm Của Bài Toán Elliptic Qua Phương Pháp Biến Phân
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. BÀI TOÁN NEUMANN CHO LỚP PHƯƠNG TRÌNH VÀ HỆ PHƯƠNG TRÌNH ELLIPTIC KHÔNG TUYẾN TÍNH
• 1.1. Bài toán Neumann cho phương trình elliptic tựa tuyến tính với toán tử p-laplacian trong miền không bị chặn
• 1.2. Bài toán Neumann cho hệ phương trình elliptic nửa tuyến tính trong miền không bị chặn
• 1.3. Sự không tồn tại và tồn tại đa nghiệm dương của hệ (p, q)- Laplacian với điều kiện biên không tuyến tính phụ thuộc tham số
• 2. BÀI TOÁN BIÊN DIRICHLET CHO PHƯƠNG TRÌNH ELLIPTIC KHÔNG TUYẾN TÍNH KHÔNG ĐỀU, KHÔNG THOẢ MÃN ĐIỀU KIỆN AMBROSSETTI-RABINOWITZ
• 2.1. Giới thiệu bài toán
• 2.2. Sự tồn tại nghiệm yếu không âm của bài toán Dirichlet cho phương trình elliptic nửa tuyến tính không đều
• 2.3. Sự tồn tại nghiệm yếu của bài toán biên Dirichlet đối với phương trình elliptic nửa tuyến tính không đều có tham số
• Danh mục công trình khoa học của tác giả liên quan đến luận án
• Tài liệu tham khảo

I. Giới thiệu về bài toán elliptic

Bài toán elliptic là một trong những loại phương trình đạo hàm riêng quan trọng trong toán học ứng dụng. Nó xuất hiện trong nhiều lĩnh vực như cơ học, vật lý và kỹ thuật. Việc nghiên cứu sự tồn tại nghiệm của bài toán này là một vấn đề cốt lõi trong lý thuyết phương trình đạo hàm riêng. Đặc biệt, bài toán Neumann và Dirichlet là hai dạng phổ biến của bài toán elliptic. Trong luận án này, tác giả tập trung vào việc áp dụng phương pháp biến phân để nghiên cứu sự tồn tại nghiệm của các bài toán biên đối với phương trình và hệ phương trình elliptic không tuyến tính. Sự tồn tại nghiệm yếu là một khái niệm quan trọng, cho phép mở rộng các loại nghiệm mà không chỉ giới hạn ở nghiệm cổ điển. Điều này giúp phản ánh chính xác hơn các hiện tượng vật lý phức tạp.

1.1. Khái niệm nghiệm yếu

Nghiệm yếu của một phương trình elliptic được định nghĩa là nghiệm không nhất thiết phải khả vi, nhưng vẫn thỏa mãn phương trình trong một nghĩa nào đó. Khái niệm này ra đời nhằm mở rộng khả năng tìm kiếm nghiệm cho các bài toán mà nghiệm cổ điển không tồn tại. Việc nghiên cứu nghiệm yếu không chỉ có ý nghĩa lý thuyết mà còn có ứng dụng thực tiễn trong các mô hình vật lý. Tác giả đã chỉ ra rằng, để tìm kiếm nghiệm yếu, cần phải sử dụng các phiếm hàm và áp dụng các nguyên lý biến phân. Đặc biệt, Định lý qua núi là một công cụ mạnh mẽ trong việc chứng minh sự tồn tại của nghiệm yếu cho các bài toán elliptic không tuyến tính.

II. Phương pháp biến phân trong nghiên cứu bài toán elliptic

Phương pháp biến phân là một trong những công cụ mạnh mẽ trong việc nghiên cứu sự tồn tại nghiệm của các bài toán elliptic. Phương pháp này dựa trên việc tối ưu hóa một phiếm hàm liên quan đến bài toán đang xét. Tác giả đã áp dụng phương pháp này để nghiên cứu bài toán Neumann và Dirichlet cho các phương trình elliptic không tuyến tính. Việc sử dụng phiếm hàm Euler-Lagrange cho phép chuyển đổi bài toán biên thành một bài toán tối ưu hóa, từ đó tìm kiếm các điểm tới hạn của phiếm hàm. Điều này không chỉ giúp xác định sự tồn tại của nghiệm mà còn cho phép phân tích tính chất của nghiệm. Các kết quả đạt được từ nghiên cứu này có thể áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ cơ học đến lý thuyết trường.

2.1. Định lý qua núi và ứng dụng

Định lý qua núi là một trong những định lý quan trọng trong lý thuyết biến phân. Định lý này khẳng định rằng nếu một phiếm hàm thỏa mãn một số điều kiện nhất định, thì tồn tại ít nhất một điểm tới hạn. Tác giả đã áp dụng định lý này để chứng minh sự tồn tại nghiệm yếu cho các bài toán elliptic không tuyến tính. Các điều kiện Palais-Smale là một phần không thể thiếu trong việc áp dụng định lý này. Nghiên cứu cho thấy rằng, việc áp dụng Định lý qua núi không chỉ giúp tìm kiếm nghiệm mà còn mở ra hướng nghiên cứu mới cho các bài toán phức tạp hơn trong tương lai.

III. Kết luận và hướng nghiên cứu tiếp theo

Luận án đã trình bày một cách hệ thống về việc áp dụng phương pháp biến phân để nghiên cứu sự tồn tại nghiệm của các bài toán elliptic không tuyến tính. Các kết quả đạt được không chỉ có giá trị lý thuyết mà còn có ứng dụng thực tiễn trong nhiều lĩnh vực. Tác giả cũng đã chỉ ra rằng, còn nhiều vấn đề mở trong nghiên cứu này, đặc biệt là việc áp dụng các phương pháp mới để giải quyết các bài toán phức tạp hơn. Hướng nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc mở rộng các điều kiện cho sự tồn tại nghiệm yếu, cũng như nghiên cứu tính chất của nghiệm trong các không gian khác nhau.

3.1. Đề xuất nghiên cứu tương lai

Nghiên cứu tương lai có thể tập trung vào việc áp dụng các phương pháp mới trong lý thuyết biến phân để giải quyết các bài toán elliptic phức tạp hơn. Việc mở rộng các điều kiện cho sự tồn tại nghiệm yếu sẽ giúp làm phong phú thêm lý thuyết và ứng dụng của các bài toán này. Ngoài ra, việc nghiên cứu tính chất của nghiệm trong các không gian khác nhau cũng là một hướng đi tiềm năng, có thể mang lại nhiều kết quả mới và thú vị.