Nghiên Cứu Sự Sinh Trưởng Một Số Loại Rau Ăn Lá Trong Nhà Lưới Tại Thành Phố Hồ Chí Minh

Diện tích trồng rau sạch nhà lưới tập trung ở các quận huyện ngoại thành như Quận 12, Củ Chi và Hóc Môn. Mô hình nhà lưới đơn giản, sử dụng lưới trắng thưa, mái bằng, độ cao từ 2-2.5m là phổ biến. Các loại rau ăn lá chủ yếu là cải các loại, xà lách, mồng tơi, rau dền, rau muống. Tuy nhiên, nhiệt độ cao trong nhà lưới là một vấn đề cần giải quyết. Cần có những nghiên cứu chuyên sâu hơn để tối ưu các yếu tố này. Theo Huỳnh Thị Kim Cúc, bước đầu nhà lưới mang lại hiệu quả đáng kể trong sản xuất rau (Sở Nông nghiệp và PTNT TP. Hồ Chí Minh, 2005).

Nghiên cứu này hướng đến việc tìm hiểu hiện trạng canh tác rau ăn lá nhà lưới ở Thành phố Hồ Chí Minh, xác định các yếu tố khí hậu ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của rau, đánh giá sự phù hợp của từng loại rau với các kiểu nhà lưới khác nhau. Cuối cùng, nghiên cứu sẽ đề xuất các thông số kỹ thuật quan trọng cho việc thiết kế nhà lưới trồng rau ăn lá. Nghiên cứu sẽ giúp bà con nông dân có được các kiến thức cơ bản nhất, từ đó xây dựng mô hình nhà lưới đạt hiệu quả kinh tế cao.

Nhiệt độ cao trong nhà lưới thúc đẩy tăng trưởng chiều cao của rau, rút ngắn thời gian thu hoạch, nhưng lại hạn chế sự phát triển lá, giảm trọng lượng trung bình và chất lượng rau, đồng thời tăng tích lũy nitrate. Độ ẩm không khí tương đối trong nhà lưới cao hơn so với ngoài đồng nhưng chưa gây ảnh hưởng đáng kể đến sự sinh trưởng và sâu bệnh hại. Giải pháp cần tập trung vào kiểm soát nhiệt độ bằng cách cải thiện thông gió và sử dụng vật liệu che phủ phù hợp.Theo kết quả nghiên cứu, nhiệt độ cao trong nhà lưới là một trong những tác nhân gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng rau ăn lá.

Tỷ lệ ánh sáng đi qua nhà lưới phụ thuộc vào mật độ lỗ lưới và màu sắc lưới. Mật độ lỗ lưới cao và màu sắc lưới tối làm giảm cường độ ánh sáng. Điều này ảnh hưởng đến quá trình quang hợp và sinh trưởng của rau. Cần lựa chọn loại lưới phù hợp để đảm bảo đủ ánh sáng cho rau phát triển, đồng thời giảm tác động của ánh nắng gắt vào mùa hè. Rau muống và mồng tơi có thể trồng tốt cả ở ngoài đồng và trong nhà lưới thưa (lưới 9 lỗ/cm²).

Điều tra diện tích, cấu trúc, vật liệu làm nhà lưới, loại rau trồng phổ biến, và các vấn đề gặp phải trong quá trình sản xuất. Mục tiêu là nắm bắt bức tranh tổng quan về tình hình canh tác rau ăn lá nhà lưới tại Thành phố Hồ Chí Minh, từ đó xác định các vấn đề cần giải quyết. Từ kết quả điều tra có thể thấy nhà lưới có kết cấu đơn giản gồm các trụ cây, sử dụng lưới trắng thưa (9 16/cm²), mái bằng, dạng nhà hở, độ cao từ 2 — 2.5m.

Đo đạc nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng bên trong các kiểu nhà lưới khác nhau. Sử dụng các thiết bị đo chuyên dụng và thực hiện đo đạc định kỳ. Phân tích dữ liệu để đánh giá sự biến động của các yếu tố khí hậu và ảnh hưởng của chúng đến sinh trưởng của rau. Kết quả nghiên cứu cho thấy các nhà lưới thấp (cao khoảng 2 m) có nhiệt độ cao hơn.

Trồng các loại rau ăn lá (xà lách, cải ngọt, rau muống, mồng tơi) trong các kiểu nhà lưới khác nhau. Theo dõi các chỉ tiêu sinh trưởng như chiều cao cây, số lá, trọng lượng, năng suất. So sánh sự khác biệt giữa các kiểu nhà lưới và đánh giá sự phù hợp của từng loại rau. Rau trồng trong nhà lưới có thời gian hồi xanh nhanh hơn, tỉ lệ cây sống cao hơn, cây phát triển nhanh hơn.

Rau trồng trong nhà lưới có thời gian hồi xanh nhanh hơn so với rau trồng ngoài đồng. Điều này cho thấy nhà lưới tạo môi trường thuận lợi hơn cho sự phát triển ban đầu của cây. Tỷ lệ cây sống cũng cao hơn, giúp giảm thiểu rủi ro trong quá trình sản xuất. Rau trồng trong nhà lưới có thời gian hồi xanh nhanh hơn, tỉ lệ cây sống cao hơn, cây phát trién nhanh hơn.

Chiều cao cây và số lá trên thân chính của rau bị ảnh hưởng bởi kiểu nhà lưới. Một số loại rau phát triển tốt hơn trong nhà lưới có độ che phủ cao hơn, trong khi những loại khác lại ưa ánh sáng nhiều hơn. Việc lựa chọn kiểu nhà lưới phù hợp với từng loại rau là rất quan trọng để tối ưu hóa sinh trưởng. Cải ngọt và xà lách thích hợp để trồng trong nhà lưới dày (35 lỗ/cm²) nhờ giảm cường độ ánh sáng di qua.

Năng suất rau chịu ảnh hưởng lớn bởi kiểu nhà lưới. Các yếu tố như trọng lượng trung bình của cây, kích thước lá, và số lượng lá đều đóng vai trò quan trọng. Nhà lưới giúp bảo vệ rau khỏi các yếu tố bất lợi của thời tiết, từ đó tăng năng suất và chất lượng sản phẩm. Rau đạt năng suất thương phẩm cao hơn khi trồng trong nhà lưới, nhất là trong vụ mùa mưa.

Cần lựa chọn các giống rau ăn lá phù hợp với điều kiện nhà lưới tại Thành phố Hồ Chí Minh. Đối với các loại rau ưa bóng, nên sử dụng nhà lưới có độ che phủ cao hơn. Đối với các loại rau ưa ánh sáng, nên sử dụng nhà lưới thưa hơn hoặc có hệ thống chiếu sáng bổ sung. Pakchoi, non heading lettuce are suitable to grow in the thick net house (35 holes/em”) owing to a decline of direct sunlight as well as temperature inside the house.

Điều chỉnh độ cao nhà lưới, mật độ lỗ lưới, và vật liệu che phủ để kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm, và ánh sáng. Sử dụng hệ thống thông gió để giảm nhiệt độ trong mùa hè. Bón phân và tưới nước hợp lý để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây. Đảm bảo nhà lưới có độ cao phù hợp và thông thoáng sẽ giúp rau phát triển tốt hơn.