Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu và tại Việt Nam, ngành ngân hàng giữ vai trò trọng yếu trong sự phát triển kinh tế. Theo báo cáo của ngành, đại dịch Covid-19 đã thúc đẩy sự tăng trưởng đột biến của các giao dịch ngân hàng trực tuyến, đặc biệt là dịch vụ khách hàng cá nhân (KHCN). Tại Việt Nam, tốc độ tăng trưởng kinh tế liên tục và sự hoàn thiện môi trường pháp lý tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển dịch vụ ngân hàng cá nhân. Ngân hàng TMCP Bắc Á (BAC A BANK) là một ngân hàng quy mô vừa và nhỏ, đang nỗ lực chuyển đổi số nhằm phát triển dịch vụ KHCN, đặc biệt qua sản phẩm Mobile Banking tương thích với IOS và Android.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng số hóa dịch vụ KHCN tại BAC A BANK giai đoạn 2018-2021, xác định những thành công, hạn chế và đề xuất giải pháp phát triển số hóa đến năm 2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại BAC A BANK trong giai đoạn 2018-2021, với trọng tâm là các dịch vụ KHCN đã và đang được số hóa. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn giúp BAC A BANK nâng cao hiệu quả số hóa, gia tăng trải nghiệm khách hàng và năng lực cạnh tranh trong thị trường ngân hàng số ngày càng phát triển.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về số hóa dịch vụ khách hàng cá nhân trong ngân hàng thương mại, bao gồm:

  • Khái niệm dịch vụ khách hàng cá nhân: Là các sản phẩm và dịch vụ tài chính, phi tài chính cung cấp cho cá nhân và hộ gia đình, dựa trên nền tảng công nghệ hiện đại nhằm tối ưu trải nghiệm khách hàng.
  • Khái niệm số hóa (Digitization): Quá trình chuyển đổi thông tin và quy trình thủ công sang định dạng kỹ thuật số, giúp nâng cao hiệu quả, độ chính xác và bảo mật trong cung cấp dịch vụ.
  • Mô hình số hóa dịch vụ khách hàng cá nhân: Bao gồm các đặc trưng như đa kênh kết nối (Omni-channel), tự động hóa quy trình, hỗ trợ ra quyết định dựa trên dữ liệu lớn (Big Data) và đổi mới sáng tạo công nghệ.
  • Các nhân tố ảnh hưởng đến số hóa: Bao gồm nhân tố khách quan (chính sách, xu hướng công nghệ, kinh tế xã hội) và nhân tố chủ quan (năng lực quản trị, nguồn nhân lực, công nghệ, chính sách khách hàng, chất lượng dịch vụ).

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng:

  • Nghiên cứu định tính: Thu thập và phân tích tài liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính, báo cáo kinh doanh, giáo trình, bài báo khoa học và phỏng vấn chuyên gia, cán bộ ngân hàng để xây dựng cơ sở lý thuyết và bảng câu hỏi khảo sát.
  • Nghiên cứu định lượng: Khảo sát 200 khách hàng cá nhân và cán bộ ngân hàng tại BAC A BANK, thu thập 75 phiếu khảo sát hợp lệ. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS, sử dụng các phương pháp kiểm tra độ tin cậy, phân tích tương quan và hồi quy để đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến số hóa dịch vụ KHCN.
  • Timeline nghiên cứu: Tập trung phân tích giai đoạn 2018-2021, đề xuất giải pháp phát triển số hóa đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng số hóa dịch vụ KHCN tại BAC A BANK:

    • Tỷ lệ giao dịch số hóa trong hoạt động huy động vốn và cho vay cá nhân đạt khoảng 60-70%.
    • Sản phẩm Mobile Banking được phát triển tương thích với IOS và Android, liên tục cập nhật tính năng mới, thu hút hơn 50% khách hàng cá nhân sử dụng thường xuyên.
    • Mạng lưới chi nhánh và kênh phân phối đa dạng nhưng chưa đồng bộ hoàn toàn với nền tảng số hóa.
  2. Khó khăn và hạn chế:

    • Hệ thống công nghệ lõi (core banking) còn lạc hậu, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu tự động hóa và liên thông đa kênh.
    • Nguồn nhân lực chưa đủ năng lực công nghệ cao, thiếu đội ngũ chuyên môn sâu về số hóa.
    • Chưa tích hợp sâu với các công ty Fintech, hạn chế khả năng đa dạng hóa sản phẩm số.
    • Khách hàng còn e ngại về bảo mật và trải nghiệm người dùng chưa tối ưu.
  3. So sánh với các ngân hàng khác:

    • TPBank có hơn 92% giao dịch thực hiện trên nền tảng số, tiết kiệm chi phí quản lý chỉ bằng 1/30-1/50 so với kênh truyền thống.
    • Ngân hàng Bản Việt tăng trưởng khách hàng sử dụng ngân hàng điện tử trung bình 20% mỗi tháng nhờ ứng dụng eKYC và các tính năng vay online.
    • VietinBank đầu tư bài bản vào CNTT, xây dựng liên minh eKYC và chú trọng nhân sự công nghệ, tạo lợi thế cạnh tranh rõ rệt.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy BAC A BANK đã có bước tiến quan trọng trong số hóa dịch vụ KHCN, đặc biệt qua sản phẩm Mobile Banking và mở rộng mạng lưới chi nhánh. Tuy nhiên, hạn chế về công nghệ lõi và nguồn nhân lực là rào cản lớn. So với các ngân hàng tiên phong như TPBank và VietinBank, BAC A BANK cần đẩy mạnh đầu tư công nghệ, nâng cao năng lực nhân sự và hợp tác với Fintech để đa dạng hóa sản phẩm số.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng tỷ lệ giao dịch số hóa, bảng so sánh mức độ tự động hóa quy trình và biểu đồ phân bổ khách hàng sử dụng dịch vụ số. Việc cải thiện trải nghiệm khách hàng và bảo mật sẽ góp phần tăng tỷ lệ sử dụng dịch vụ số, giảm chi phí vận hành và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng chiến lược số hóa toàn diện đến năm 2025:

    • Định hướng phát triển dịch vụ KHCN dựa trên nền tảng công nghệ hiện đại, tập trung vào tự động hóa và liên thông đa kênh.
    • Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo BAC A BANK.
    • Timeline: Hoàn thành trong năm 2023, triển khai giai đoạn 2023-2025.
  2. Đầu tư nâng cấp hệ thống công nghệ lõi (core banking):

    • Áp dụng các giải pháp Omni-channel, tích hợp API mở để kết nối với Fintech và các đối tác.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng CNTT phối hợp với đối tác công nghệ.
    • Timeline: Triển khai từ 2023, hoàn thành trước 2025.
  3. Tuyển dụng và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao:

    • Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về công nghệ số, quản trị dữ liệu lớn và bảo mật thông tin.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Nhân sự và Đào tạo.
    • Timeline: Liên tục từ 2022 đến 2025.
  4. Mở rộng hợp tác với các công ty Fintech:

    • Phát triển các sản phẩm số sáng tạo, nâng cao trải nghiệm khách hàng cá nhân.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Phát triển sản phẩm và Đối tác chiến lược.
    • Timeline: Bắt đầu từ 2023, đánh giá hiệu quả hàng năm.
  5. Tăng cường công tác marketing và chăm sóc khách hàng số:

    • Xây dựng các chương trình ưu đãi, truyền thông đa kênh nhằm thu hút và giữ chân khách hàng sử dụng dịch vụ số.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Marketing và CSKH.
    • Timeline: Triển khai liên tục từ 2022.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý ngân hàng:

    • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng và giải pháp phát triển số hóa dịch vụ KHCN, từ đó xây dựng chiến lược phù hợp.
    • Use case: Lập kế hoạch chuyển đổi số ngân hàng.
  2. Phòng CNTT và phát triển sản phẩm ngân hàng:

    • Lợi ích: Nắm bắt các xu hướng công nghệ, mô hình số hóa và các yếu tố ảnh hưởng để thiết kế hệ thống và sản phẩm số hiệu quả.
    • Use case: Triển khai nâng cấp hệ thống core banking và tích hợp Fintech.
  3. Chuyên viên marketing và chăm sóc khách hàng:

    • Lợi ích: Hiểu nhu cầu, hành vi khách hàng cá nhân trong kỷ nguyên số, từ đó xây dựng các chương trình marketing và chăm sóc phù hợp.
    • Use case: Phát triển chiến dịch thu hút khách hàng số.
  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành tài chính - ngân hàng:

    • Lợi ích: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về số hóa dịch vụ ngân hàng cá nhân tại Việt Nam, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo.
    • Use case: Tham khảo để phát triển đề tài nghiên cứu hoặc luận văn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Số hóa dịch vụ khách hàng cá nhân là gì?
    Số hóa dịch vụ khách hàng cá nhân là quá trình chuyển đổi các dịch vụ ngân hàng truyền thống sang nền tảng kỹ thuật số, bao gồm tự động hóa quy trình, đa kênh kết nối và ứng dụng công nghệ mới như AI, Big Data để nâng cao trải nghiệm khách hàng.

  2. Tại sao số hóa dịch vụ khách hàng cá nhân lại quan trọng với ngân hàng?
    Số hóa giúp ngân hàng tăng năng suất, giảm chi phí vận hành, nâng cao độ chính xác và bảo mật giao dịch, đồng thời đáp ứng nhanh chóng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng trong kỷ nguyên số.

  3. BAC A BANK đã đạt được những kết quả gì trong số hóa dịch vụ KHCN?
    BAC A BANK đã phát triển Mobile Banking tương thích IOS và Android, đạt tỷ lệ giao dịch số hóa khoảng 60-70% trong các hoạt động huy động vốn và cho vay cá nhân, đồng thời mở rộng mạng lưới chi nhánh và kênh phân phối.

  4. Những khó khăn chính trong số hóa dịch vụ KHCN tại BAC A BANK là gì?
    Hệ thống công nghệ lõi chưa đồng bộ, nguồn nhân lực thiếu chuyên môn công nghệ cao, chưa tích hợp sâu với Fintech và trải nghiệm khách hàng chưa tối ưu là những thách thức lớn.

  5. Ngân hàng có thể làm gì để phát triển số hóa dịch vụ KHCN hiệu quả?
    Ngân hàng cần xây dựng chiến lược số hóa toàn diện, đầu tư nâng cấp công nghệ, đào tạo nhân lực, hợp tác với Fintech, đồng thời tăng cường marketing và chăm sóc khách hàng số để nâng cao trải nghiệm và giữ chân khách hàng.

Kết luận

  • BAC A BANK đã có bước tiến quan trọng trong số hóa dịch vụ khách hàng cá nhân giai đoạn 2018-2021, đặc biệt qua sản phẩm Mobile Banking và mở rộng mạng lưới chi nhánh.
  • Hạn chế về công nghệ lõi, nguồn nhân lực và tích hợp Fintech là những rào cản cần khắc phục để nâng cao hiệu quả số hóa.
  • So với các ngân hàng tiên phong, BAC A BANK cần đẩy mạnh đầu tư công nghệ, nâng cao năng lực nhân sự và đa dạng hóa sản phẩm số.
  • Đề xuất chiến lược số hóa toàn diện, nâng cấp hệ thống công nghệ, đào tạo nhân lực và mở rộng hợp tác Fintech đến năm 2025 nhằm phát triển bền vững dịch vụ KHCN.
  • Kêu gọi BAC A BANK và các bên liên quan hành động quyết liệt để tận dụng cơ hội chuyển đổi số, nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu khách hàng trong kỷ nguyên số.