Tổng quan nghiên cứu

Ngành sản xuất bánh kẹo tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng doanh thu khoảng 15% mỗi năm, tổng doanh số thị trường ước tính đạt 51 nghìn tỷ đồng. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng, các doanh nghiệp trong ngành đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt, đòi hỏi phải có chiến lược tài chính và quản trị hiệu quả để duy trì và phát triển. Luận văn tập trung phân tích tình hình tài chính của Công ty Cổ phần Thực phẩm Hữu Nghị (Huu Nghi Food JSC) trong giai đoạn 2017-2021 nhằm đánh giá khả năng sinh lời, thanh khoản, khả năng thanh toán và quản lý tài sản của doanh nghiệp. Nghiên cứu sử dụng dữ liệu tài chính đã được kiểm toán cùng với các phương pháp phân tích tài chính hiện đại, kết hợp phỏng vấn bán cấu trúc với nhân sự chủ chốt để làm rõ các vấn đề tài chính và đề xuất giải pháp cải thiện. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ nhà quản lý và các đối tác kinh tế đưa ra quyết định chính xác, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động và sức cạnh tranh của Huu Nghi Food trên thị trường trong nước và khu vực.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình phân tích tài chính doanh nghiệp, bao gồm:

  • Phân tích báo cáo tài chính: Tập trung vào các báo cáo cơ bản như bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả kinh doanh và báo cáo lưu chuyển tiền tệ để đánh giá tình hình tài chính tổng thể.
  • Phân tích tỷ số tài chính: Bao gồm các nhóm tỷ số thanh khoản, quản lý tài sản, khả năng thanh toán và sinh lời nhằm đo lường hiệu quả hoạt động và rủi ro tài chính.
  • Mô hình DuPont: Phân tích chi tiết các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) thông qua ba thành phần chính: biên lợi nhuận, vòng quay tài sản và hệ số đòn bẩy tài chính.
  • Khái niệm chính: Thanh khoản, khả năng sinh lời, rủi ro tài chính, quản lý tài sản, chu kỳ chuyển đổi tiền mặt, vốn chủ sở hữu.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp (mixed-methods) kết hợp:

  • Dữ liệu thứ cấp định lượng: Thu thập từ báo cáo tài chính đã kiểm toán của Huu Nghi Food giai đoạn 2017-2021, phân tích bằng các công cụ như phân tích tỷ số tài chính, phân tích theo chiều dọc (common-size), phân tích theo chiều ngang (horizontal analysis) và phân tích DuPont.
  • Dữ liệu sơ cấp định tính: Thực hiện 8 cuộc phỏng vấn bán cấu trúc với nhân sự cấp quản lý và chuyên môn cao trong công ty nhằm thu thập quan điểm, nhận định về hiệu quả tài chính và các vấn đề nội tại.
  • Quy trình phân tích: Xác định mục tiêu phân tích, lựa chọn nội dung và dữ liệu phù hợp, xử lý và phân tích dữ liệu, diễn giải kết quả, trình bày kết luận và đề xuất, theo dõi và đánh giá định kỳ.
  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: 8 nhân sự được chọn theo tiêu chí có liên quan trực tiếp đến hoạt động tài chính và quản lý công ty, đảm bảo tính đại diện và chuyên môn.
  • Thời gian nghiên cứu: Dữ liệu tài chính từ năm 2017 đến 2021, phỏng vấn thực hiện trong tháng 5 và 6 năm 2021.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ cấu tài sản và nguồn vốn: Tỷ trọng tài sản dài hạn tăng từ 37% lên 54% trong giai đoạn 2017-2021, phản ánh đầu tư mở rộng tài sản cố định. Nợ dài hạn tăng mạnh, chiếm khoảng 29-34% tổng nguồn vốn, trong khi vốn chủ sở hữu duy trì ổn định ở mức 23-27%.
  2. Hiệu quả hoạt động và sinh lời: Biên lợi nhuận gộp duy trì khoảng 23-27%, tuy nhiên lợi nhuận ròng trên doanh thu giảm từ 3,54% xuống còn 2,1-3,3%. ROE giảm từ 16,9% năm 2017 xuống còn 10,22% năm 2021, chủ yếu do vòng quay tài sản giảm từ 1,75 xuống 0,92, cho thấy hiệu quả sử dụng tài sản kém đi.
  3. Khả năng thanh khoản: Tỷ số thanh khoản hiện hành dao động quanh mức 1,05, tỷ số thanh khoản nhanh dưới 1, cho thấy công ty phụ thuộc nhiều vào hàng tồn kho và các khoản phải thu để thanh toán nợ ngắn hạn. Tỷ số tiền mặt rất thấp (0,01-0,06), tiềm ẩn rủi ro thanh khoản.
  4. Quản lý tài sản hoạt động: Vòng quay hàng tồn kho giảm từ 12,8 xuống 7,7 lần/năm, số ngày tồn kho tăng lên 47,3 ngày, số ngày thu tiền tăng lên 129 ngày, trong khi số ngày trả nợ tăng lên 419 ngày, dẫn đến chu kỳ chuyển đổi tiền mặt âm sâu (-243,5 ngày), cho thấy công ty sử dụng vốn nhà cung cấp để tài trợ cho hoạt động kinh doanh.
  5. Phân tích theo chiều ngang: Tài sản dài hạn tăng 223%, nợ dài hạn tăng 1154% so với năm 2017, dòng tiền từ hoạt động kinh doanh tăng 192%, nhưng dòng tiền tài chính giảm 23%, phản ánh sự gia tăng vay nợ để đầu tư mở rộng.

Thảo luận kết quả

Các kết quả cho thấy Huu Nghi Food đang trong giai đoạn mở rộng đầu tư tài sản cố định, dẫn đến tăng nợ dài hạn và giảm hiệu quả sử dụng tài sản. Việc giảm vòng quay tài sản và tăng số ngày thu tiền phản ánh quản lý vốn lưu động chưa hiệu quả, làm giảm khả năng sinh lời và tiềm ẩn rủi ro thanh khoản. Chu kỳ chuyển đổi tiền mặt âm sâu cho thấy công ty tận dụng nguồn vốn từ nhà cung cấp để duy trì hoạt động, tuy nhiên điều này có thể gây áp lực trả nợ trong tương lai. So sánh với các nghiên cứu trong ngành và tỷ số trung bình ngành, Huu Nghi Food có tỷ số thanh khoản và vòng quay hàng tồn kho tốt hơn mức trung bình, nhưng số ngày thu tiền cao hơn nhiều, cần cải thiện quản lý công nợ. Phỏng vấn nhân sự cũng xác nhận các vấn đề về quản lý tiền mặt và hiệu quả hoạt động, đồng thời đề xuất cần có chiến lược tài chính chặt chẽ hơn để duy trì tăng trưởng bền vững. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ số tài chính theo năm và bảng so sánh tỷ số với trung bình ngành để minh họa xu hướng và vị thế công ty.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường quản lý vốn lưu động: Rà soát và tối ưu hóa quy trình thu hồi công nợ, giảm số ngày thu tiền xuống dưới 90 ngày trong vòng 12 tháng tới, do phòng tài chính phối hợp với bộ phận bán hàng thực hiện.
  2. Cải thiện thanh khoản tiền mặt: Xây dựng kế hoạch dự phòng tiền mặt hợp lý, nâng tỷ lệ tiền mặt trên nợ ngắn hạn lên ít nhất 0,1 trong 2 năm tới, nhằm giảm rủi ro thanh khoản, do ban giám đốc và phòng kế toán kiểm soát.
  3. Kiểm soát và tối ưu hóa hàng tồn kho: Áp dụng hệ thống quản lý tồn kho hiện đại, giảm số ngày tồn kho xuống dưới 40 ngày trong 18 tháng, do bộ phận kho vận và sản xuất phối hợp thực hiện.
  4. Quản lý nợ vay hiệu quả: Đánh giá lại cơ cấu nợ, hạn chế tăng nợ dài hạn vượt quá 30% tổng nguồn vốn, đồng thời tìm kiếm các nguồn vốn ưu đãi để giảm chi phí tài chính trong 3 năm tới, do ban tài chính và ban giám đốc chịu trách nhiệm.
  5. Đào tạo và nâng cao nhận thức nhân sự: Tổ chức các khóa đào tạo về quản lý tài chính và phân tích báo cáo tài chính cho các cấp quản lý trong 6 tháng tới nhằm nâng cao năng lực quản trị tài chính nội bộ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý tài chính doanh nghiệp: Nhận diện điểm mạnh, điểm yếu tài chính, từ đó xây dựng chiến lược tài chính phù hợp để nâng cao hiệu quả hoạt động.
  2. Nhà đầu tư và cổ đông: Đánh giá khả năng sinh lời và rủi ro tài chính của Huu Nghi Food để đưa ra quyết định đầu tư chính xác.
  3. Ngân hàng và tổ chức tín dụng: Tham khảo để đánh giá khả năng trả nợ và mức độ an toàn khi cấp tín dụng cho doanh nghiệp.
  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành tài chính – kế toán: Học hỏi phương pháp phân tích tài chính thực tiễn kết hợp dữ liệu định lượng và định tính, áp dụng cho các nghiên cứu tương tự trong ngành sản xuất thực phẩm.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao tỷ số thanh khoản nhanh của Huu Nghi Food thấp hơn 1 nhưng tỷ số thanh khoản hiện hành lại trên 1?
    Do công ty phụ thuộc nhiều vào hàng tồn kho và các khoản phải thu để thanh toán nợ ngắn hạn, trong khi tiền mặt và các khoản tương đương tiền thấp, dẫn đến tỷ số thanh khoản nhanh thấp hơn 1. Ví dụ, năm 2021, tỷ số thanh khoản nhanh là 0,86 trong khi tỷ số hiện hành là 1,05.

  2. Nguyên nhân khiến ROE giảm trong khi lợi nhuận và vốn chủ sở hữu đều tăng?
    ROE giảm chủ yếu do vòng quay tài sản giảm, tức là công ty sử dụng tài sản kém hiệu quả hơn để tạo ra lợi nhuận, mặc dù lợi nhuận tuyệt đối và vốn chủ sở hữu tăng. Điều này phản ánh sự mở rộng tài sản nhưng chưa tương xứng với hiệu quả sinh lời.

  3. Việc tăng số ngày thu tiền có ảnh hưởng như thế nào đến hoạt động tài chính?
    Số ngày thu tiền tăng làm chậm dòng tiền vào doanh nghiệp, gây áp lực lên thanh khoản và có thể dẫn đến tăng nợ xấu. Ví dụ, số ngày thu tiền tăng từ 63 ngày năm 2017 lên 129 ngày năm 2021, cao hơn nhiều so với trung bình ngành là 18,9 ngày.

  4. Chu kỳ chuyển đổi tiền mặt âm có ý nghĩa gì?
    Chu kỳ chuyển đổi tiền mặt âm nghĩa là công ty sử dụng vốn nhà cung cấp để tài trợ cho hoạt động kinh doanh, kéo dài thời gian trả nợ hơn thời gian thu tiền từ khách hàng. Điều này giúp cải thiện dòng tiền ngắn hạn nhưng tiềm ẩn rủi ro nếu không kiểm soát tốt.

  5. Làm thế nào để cải thiện hiệu quả quản lý hàng tồn kho?
    Áp dụng hệ thống quản lý tồn kho hiện đại, theo dõi sát sao số lượng và chất lượng hàng tồn kho, đồng thời tối ưu hóa quy trình sản xuất và bán hàng để giảm tồn kho dư thừa. Ví dụ, giảm số ngày tồn kho từ 47 ngày xuống dưới 40 ngày sẽ giúp giảm chi phí lưu kho và tăng hiệu quả sử dụng vốn.

Kết luận

  • Huu Nghi Food đã có sự tăng trưởng doanh thu ổn định trong giai đoạn 2017-2021, tuy nhiên hiệu quả sử dụng tài sản và sinh lời có xu hướng giảm.
  • Tỷ lệ nợ dài hạn tăng mạnh, cùng với chu kỳ chuyển đổi tiền mặt âm sâu, cho thấy công ty đang mở rộng đầu tư nhưng tiềm ẩn rủi ro tài chính.
  • Quản lý vốn lưu động, đặc biệt là công nợ và hàng tồn kho, cần được cải thiện để nâng cao thanh khoản và hiệu quả hoạt động.
  • Phương pháp nghiên cứu kết hợp phân tích tài chính định lượng và phỏng vấn định tính giúp làm rõ các vấn đề nội tại và đề xuất giải pháp thực tiễn.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp quản lý tài chính, theo dõi định kỳ các chỉ số tài chính và mở rộng nghiên cứu để đánh giá xu hướng dài hạn.

Kêu gọi hành động: Ban lãnh đạo Huu Nghi Food và các bên liên quan nên áp dụng các khuyến nghị trong luận văn để nâng cao hiệu quả tài chính, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững của doanh nghiệp trong tương lai.