Nghiên Cứu Đặc Điểm Lâm Sàng và Nồng Độ NT-proBNP Liên Quan Đến Chức Năng Thất Trái Ở Bệnh Nhân Hội Chứng Vành Cấp

• Tác giả: Trần Lê Công Trứ
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Trung Kiên
• Trường học: Trường Đại Học Y Dược Cần Thơ
• Chuyên ngành: Nội khoa
• Đề tài: Nghiên Cứu Mối Liên Hệ Giữa Nồng Độ NT-proBNP Và Chức Năng Thất Trái Ở Bệnh Nhân Hội Chứng Vành Cấp
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ y học
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Cần Thơ

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Đại cương về hội chứng vành cấp
• 1.2. Đại cương về NT-proBNP huyết thanh
• 1.3. Đặc điểm lâm sàng, nồng độ NT-proBNP huyết thanh và một số yếu tố liên quan của bệnh nhân hội chứng vành cấp
• 1.4. Chức năng tâm thu thất trái trên siêu âm tim và mối liên quan với nồng độ NT-proBNP huyết thanh ở bệnh nhân hội chứng vành cấp
• 1.5. Đặc điểm tổn thương động mạch vành dựa trên kết quả chụp mạch vành cản quang và mối liên quan với nồng độ NT-proBNP huyết thanh ở bệnh nhân hội chứng vành cấp
• 1.6. Các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước liên quan
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3. Đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Đặc điểm lâm sàng, nồng độ NT-proBNP huyết thanh và các yếu tố liên quan của hội chứng mạch vành cấp
• 3.3. Chức năng tâm thu thất trái trên siêu âm tim và mối liên quan với nồng độ NT-proBNP huyết thanh ở bệnh nhân hội chứng vành cấp
• 3.4. Đặc điểm tổn thương động mạch vành và mối liên quan với nồng độ NT-proBNP huyết thanh ở bệnh nhân hội chứng vành cấp
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 4.2. Đặc điểm lâm sàng, nồng độ NT-proBNP huyết thanh và một số yếu tố liên quan của bệnh nhân hội chứng vành cấp
• 4.3. Rối loạn chức năng tâm thu thất trái trên siêu âm tim và mối liên quan với nồng độ NT-proBNP huyết thanh ở bệnh nhân hội chứng vành cấp
• 4.4. Đặc điểm tổn thương động mạch vành và mối liên quan với nồng độ NT-proBNP huyết thanh ở bệnh nhân hội chứng vành cấp
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Về NT proBNP và Hội Chứng Vành Cấp HCVC

Bệnh tim mạch, đặc biệt là bệnh mạch vành, đang gia tăng và trở thành mối quan tâm hàng đầu. Hội chứng vành cấp (HCVC) là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở nhiều quốc gia. Trong thực hành lâm sàng, định lượng NT-proBNP có thể hỗ trợ chẩn đoán, dự đoán biến cố và theo dõi điều trị bệnh tim mạch. Peptide lợi niệu natri có liên quan đến chức năng thất trái ở bệnh nhân HCVC. Rối loạn chức năng tâm thu thất trái sau HCVC làm tăng tỷ lệ tử vong đáng kể. Thủ phạm gây nên HCVC là động mạch vành bị tổn thương. Các nghiên cứu đã chỉ ra mối liên quan giữa nồng độ NT-proBNP và mức độ tổn thương động mạch vành. Việc tìm hiểu sâu hơn về mối liên quan này sẽ giúp can thiệp kịp thời và giảm tỷ lệ tử vong. Do đó, nghiên cứu về đặc điểm lâm sàng, nồng độ NT-proBNP liên quan đến chức năng thất trái và tổn thương động mạch vành là vô cùng quan trọng.

1.1. Định nghĩa và phân loại Hội Chứng Vành Cấp HCVC

Hội chứng vành cấp (HCVC) là thuật ngữ chỉ các biểu hiện lâm sàng liên quan đến tổn thương động mạch vành cấp tính. Nó bao gồm nhồi máu cơ tim ST chênh lên (NMCTSTCL), nhồi máu cơ tim không ST chênh lên (NMCTKSTCL) và đau thắt ngực không ổn định (ĐTNKÔĐ). Đau thắt ngực không ổn định và nhồi máu cơ tim không ST chênh lên thường được xem xét chung do thái độ xử trí tương đồng. HCVC nhấn mạnh hai tình trạng: đau thắt ngực không ổn định và nhồi máu cơ tim (có hoặc không ST chênh lên). Việc phân loại và xác định chính xác thể HCVC là rất quan trọng để có hướng điều trị thích hợp.

1.2. Nguồn gốc và vai trò sinh lý của NT proBNP

Peptide lợi niệu natri type B (BNP) được phát hiện năm 1988 và sau đó được xác định là có nguồn gốc chính từ tim. NT-proBNP là một đoạn peptide được tạo ra khi proBNP bị phân cắt. NT-proBNP được giải phóng vào tuần hoàn và gắn vào thụ thể, phát huy tác dụng sinh lý đáp ứng với căng cơ, giãn nở tâm thất và tăng áp lực buồng thất. BNP giúp điều hòa huyết áp, tăng thải natri và nước, giảm áp lực cuối tâm trương thất trái, giảm áp lực động mạch phổi bít, và cải thiện rối loạn chức năng tâm trương và thu thất trái. NT-proBNP có thời gian bán thải dài hơn BNP, nên phản ánh thay đổi huyết động học tốt hơn.

II. Thách Thức Ảnh Hưởng của HCVC Lên Chức Năng Thất Trái

Rối loạn chức năng thất trái là một biến chứng nghiêm trọng của hội chứng vành cấp (HCVC). Tình trạng thiếu máu cục bộ cơ tim do HCVC gây ra có thể dẫn đến suy giảm khả năng co bóp và tống máu của tim. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng cung cấp oxy và dưỡng chất cho cơ thể. Việc đánh giá chức năng thất trái sau HCVC là rất quan trọng để đưa ra quyết định điều trị và tiên lượng bệnh. Các phương pháp đánh giá chức năng thất trái bao gồm siêu âm tim và đo phân suất tống máu (EF). NT-proBNP được sử dụng như một marker tim mạch để đánh giá mức độ tổn thương và suy giảm chức năng thất trái.

2.1. Cơ chế gây rối loạn chức năng thất trái trong HCVC

Trong hội chứng vành cấp, tình trạng thiếu máu cục bộ cơ tim gây ra hàng loạt các thay đổi sinh lý bệnh. Thiếu oxy kéo dài dẫn đến hoại tử tế bào cơ tim, làm giảm khối lượng cơ tim hoạt động. Quá trình tái định dạng thất (ventricular remodeling) xảy ra sau nhồi máu cơ tim, làm thay đổi hình dạng và kích thước của buồng thất trái. Điều này dẫn đến giảm phân suất tống máu (EF) và suy giảm khả năng co bóp của tim. Tình trạng viêm và tổn thương vi mạch cũng góp phần vào rối loạn chức năng thất trái.

2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ rối loạn chức năng thất trái

Mức độ rối loạn chức năng thất trái sau HCVC phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Kích thước vùng tổn thương cơ tim là một yếu tố quan trọng. Vùng tổn thương càng lớn, mức độ suy giảm chức năng thất trái càng nghiêm trọng. Vị trí tổn thương cũng có vai trò quan trọng, đặc biệt là các tổn thương ở thành trước thất trái. Thời gian thiếu máu cục bộ và mức độ tái tưới máu cũng ảnh hưởng đến chức năng thất trái. Ngoài ra, các yếu tố như tuổi, tiền sử bệnh tim mạch và các bệnh đồng mắc cũng có thể ảnh hưởng đến mức độ rối loạn chức năng thất trái.

III. NT proBNP Bí Quyết Đánh Giá Chức Năng Thất Trái ở HCVC

NT-proBNP là một biomarker quan trọng trong đánh giá chức năng thất trái ở bệnh nhân hội chứng vành cấp (HCVC). Nồng độ NT-proBNP tăng cao khi có sự căng giãn của cơ tim do suy tim hoặc tổn thương cơ tim. NT-proBNP có thể giúp phân biệt khó thở do tim mạch hay do nguyên nhân khác. Việc sử dụng NT-proBNP kết hợp với các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như siêu âm tim giúp đánh giá chính xác chức năng thất trái. NT-proBNP còn có vai trò trong tiên lượng bệnh tim mạch, giúp xác định những bệnh nhân có nguy cơ cao và cần được can thiệp sớm.

3.1. Cơ sở sinh hóa của mối liên hệ giữa NT proBNP và chức năng thất trái

Khi cơ tim bị căng giãn do tăng áp lực hoặc quá tải thể tích, các tế bào cơ tim sẽ giải phóng proBNP. ProBNP sau đó bị phân cắt thành NT-proBNP và BNP. NT-proBNP được giải phóng vào tuần hoàn và có thể được đo lường dễ dàng trong máu. Nồng độ NT-proBNP tăng cao phản ánh mức độ căng giãn và tổn thương cơ tim. Do đó, NT-proBNP là một chỉ số tin cậy để đánh giá chức năng thất trái.

3.2. Ưu điểm và hạn chế của NT proBNP so với các marker tim mạch khác

NT-proBNP có một số ưu điểm so với các marker tim mạch khác như troponin. NT-proBNP có thời gian bán thải dài hơn, giúp phản ánh tình trạng huyết động học trung bình tốt hơn. NT-proBNP cũng ít bị ảnh hưởng bởi các bệnh lý ngoài tim mạch hơn troponin. Tuy nhiên, NT-proBNP cũng có một số hạn chế. Nồng độ NT-proBNP có thể bị ảnh hưởng bởi tuổi, giới tính, chức năng thận và một số bệnh lý khác. Do đó, cần phải diễn giải kết quả NT-proBNP một cách thận trọng và kết hợp với các thông tin lâm sàng khác.

IV. Liên Hệ Nồng Độ NT proBNP với Mức Độ Tổn Thương Động Mạch Vành

Mức độ tổn thương động mạch vành có liên quan mật thiết đến nồng độ NT-proBNP ở bệnh nhân hội chứng vành cấp (HCVC). Nghiên cứu cho thấy nồng độ NT-proBNP tăng cao tương ứng với số lượng động mạch vành bị hẹp và mức độ hẹp của các động mạch. Đánh giá nguy cơ bằng cách kết hợp nồng độ NT-proBNP với các yếu tố nguy cơ khác giúp tiên lượng bệnh và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

4.1. Vai trò của chụp mạch vành trong đánh giá tổn thương động mạch vành

Chụp mạch vành là tiêu chuẩn vàng để đánh giá mức độ và vị trí tổn thương động mạch vành. Phương pháp này giúp xác định số lượng động mạch vành bị hẹp, mức độ hẹp và đặc điểm của mảng xơ vữa. Kết quả chụp mạch vành có vai trò quan trọng trong việc quyết định phương pháp điều trị, bao gồm can thiệp mạch vành qua da (PCI) hoặc phẫu thuật bắc cầu chủ vành (CABG).

4.2. Mối tương quan giữa nồng độ NT proBNP và chỉ số Gensini

Chỉ số Gensini là một hệ thống điểm số được sử dụng để định lượng mức độ tổn thương động mạch vành dựa trên kết quả chụp mạch vành. Nghiên cứu cho thấy có mối tương quan thuận giữa nồng độ NT-proBNP và chỉ số Gensini. Bệnh nhân có chỉ số Gensini cao thường có nồng độ NT-proBNP cao hơn, cho thấy mối liên hệ giữa mức độ tổn thương động mạch vành và mức độ căng giãn cơ tim.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn Tiên Lượng và Điều Trị HCVC Dựa Trên NT proBNP

NT-proBNP không chỉ là một biomarker chẩn đoán mà còn có vai trò quan trọng trong tiên lượng bệnh tim mạch và định hướng điều trị hội chứng vành cấp (HCVC). Nồng độ NT-proBNP giúp đánh giá nguy cơ biến cố tim mạch trong tương lai và quyết định mức độ can thiệp cần thiết. Các phác đồ điều trị hiện đại kết hợp NT-proBNP với các yếu tố nguy cơ khác để tối ưu hóa hiệu quả điều trị.

5.1. Sử dụng NT proBNP trong đánh giá nguy cơ và tiên lượng bệnh nhân HCVC

Nồng độ NT-proBNP có thể được sử dụng để phân tầng nguy cơ ở bệnh nhân HCVC. Bệnh nhân có nồng độ NT-proBNP cao thường có nguy cơ tử vong và tái nhập viện cao hơn. Việc sử dụng NT-proBNP trong các mô hình đánh giá nguy cơ như thang điểm GRACE giúp xác định những bệnh nhân cần được theo dõi và can thiệp tích cực hơn.

5.2. Ảnh hưởng của điều trị HCVC lên nồng độ NT proBNP

Điều trị HCVC bằng các phương pháp như tái thông mạch vành, sử dụng thuốc ức chế men chuyển, thuốc chẹn beta, và thuốc kháng aldosterone có thể làm giảm nồng độ NT-proBNP. Sự thay đổi nồng độ NT-proBNP có thể được sử dụng để theo dõi hiệu quả điều trị và điều chỉnh phác đồ khi cần thiết.

VI. Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Về NT proBNP và Bệnh Vành Cấp

Nghiên cứu về NT-proBNP trong bệnh vành cấp vẫn còn nhiều tiềm năng phát triển. Các nghiên cứu tương lai có thể tập trung vào việc tìm kiếm các biomarker mới kết hợp với NT-proBNP để tăng độ chính xác trong chẩn đoán và tiên lượng bệnh tim mạch. Việc phát triển các phương pháp điều trị mới nhằm giảm nồng độ NT-proBNP và cải thiện chức năng thất trái cũng là một hướng đi đầy hứa hẹn.

6.1. Nghiên cứu đa trung tâm về NT proBNP ở bệnh nhân HCVC

Các nghiên cứu đa trung tâm với số lượng bệnh nhân lớn sẽ cung cấp dữ liệu đáng tin cậy hơn về vai trò của NT-proBNP trong hội chứng vành cấp. Các nghiên cứu này có thể đánh giá độ nhạy và độ đặc hiệu của NT-proBNP trong các quần thể bệnh nhân khác nhau và xác định ngưỡng NT-proBNP tối ưu cho từng nhóm bệnh nhân.

6.2. Phát triển các liệu pháp mới nhắm mục tiêu NT proBNP

Việc phát triển các liệu pháp mới nhắm mục tiêu NT-proBNP có thể cải thiện kết quả lâm sàng ở bệnh nhân hội chứng vành cấp. Các liệu pháp này có thể bao gồm các thuốc ức chế sản xuất NT-proBNP hoặc các phương pháp giúp tăng cường đào thải NT-proBNP khỏi cơ thể. Nghiên cứu về các liệu pháp này có thể mở ra một hướng đi mới trong điều trị HCVC.

Tổng quan nghiên cứu

Bệnh tim mạch, đặc biệt là hội chứng mạch vành cấp (HCVC), đang trở thành một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống trên toàn cầu. Theo thống kê tại Hoa Kỳ năm 2005, cứ 26 giây lại có một người mắc biến cố mạch vành và mỗi phút có một người tử vong do HCVC. Tại Việt Nam, số lượng bệnh nhân nhập viện vì đau thắt ngực và HCVC cũng tăng nhanh, với hơn 7.400 trường hợp nhập viện cấp cứu vì đau thắt ngực trong năm 2010 tại Bệnh viện Chợ Rẫy, trong đó có 1.538 trường hợp HCVC và 267 trường hợp tử vong. Nghiên cứu này tập trung khảo sát đặc điểm lâm sàng, nồng độ NT-proBNP huyết thanh và mối liên quan của chúng với chức năng tâm thu thất trái và tổn thương động mạch vành ở bệnh nhân HCVC tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ trong giai đoạn từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2018.

Mục tiêu chính của nghiên cứu là: (1) khảo sát đặc điểm lâm sàng và nồng độ NT-proBNP huyết thanh ở bệnh nhân HCVC; (2) đánh giá chức năng tâm thu thất trái qua siêu âm tim và mối liên quan với nồng độ NT-proBNP; (3) mô tả đặc điểm tổn thương động mạch vành qua chụp mạch vành cản quang và mối liên quan với nồng độ NT-proBNP. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học để can thiệp kịp thời, giảm tỷ lệ tử vong và cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân HCVC, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và điều trị bệnh tim mạch tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Lý thuyết về peptide lợi niệu natri type B (BNP) và NT-proBNP: NT-proBNP là sản phẩm phân tách từ proBNP được tiết ra từ cơ tim thất trái khi có sự căng giãn hoặc quá tải thể tích. Nồng độ NT-proBNP trong huyết thanh phản ánh mức độ tổn thương và rối loạn chức năng tâm thất trái, có giá trị chẩn đoán và tiên lượng trong các bệnh lý tim mạch, đặc biệt là HCVC.

• Mô hình chức năng tâm thu thất trái: Phân suất tống máu thất trái (EF) được đánh giá qua siêu âm tim là chỉ số quan trọng phản ánh chức năng tâm thu. Rối loạn chức năng tâm thu thất trái làm tăng nguy cơ tử vong và biến chứng ở bệnh nhân HCVC.

• Mô hình tổn thương động mạch vành: Đánh giá tổn thương động mạch vành dựa trên số lượng nhánh bị hẹp, vị trí tổn thương, phân loại dòng chảy theo TIMI, kiểu tổn thương (A, B, C) và mức độ nặng theo chỉ số Gensini. Mức độ tổn thương động mạch vành có liên quan mật thiết đến nồng độ NT-proBNP và chức năng thất trái.

Các khái niệm chính bao gồm: hội chứng mạch vành cấp, NT-proBNP, phân suất tống máu thất trái (EF), chỉ số Gensini, phân loại dòng chảy TIMI, và các yếu tố nguy cơ tim mạch như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, hút thuốc lá.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp tiến cứu mô tả cắt ngang, thực hiện tại Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ từ tháng 2 đến tháng 8 năm 2018. Tổng số mẫu nghiên cứu là 224 bệnh nhân được chẩn đoán HCVC và có chỉ định chụp mạch vành.

• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Cỡ mẫu tối thiểu được tính toán dựa trên tỷ lệ rối loạn chức năng tâm thu thất trái 29%, với sai số 6% và độ tin cậy 95%. Mẫu thuận tiện được sử dụng, bao gồm toàn bộ bệnh nhân thỏa mãn tiêu chuẩn chọn trong thời gian nghiên cứu.

• Tiêu chuẩn chọn và loại trừ: Bệnh nhân được chẩn đoán HCVC gồm đau thắt ngực không ổn định, nhồi máu cơ tim có hoặc không ST chênh lên. Loại trừ các trường hợp có tiền sử bệnh van tim, suy tim, rung nhĩ, viêm màng ngoài tim, chấn thương tim, dùng thuốc độc tim, thuyên tắc phổi hoặc nhiễm trùng nặng.

• Thu thập dữ liệu: Bao gồm hỏi bệnh, khám lâm sàng, đo huyết áp, xét nghiệm NT-proBNP bằng phương pháp miễn dịch điện hóa phát quang (ECLIA), siêu âm tim đánh giá EF, chụp mạch vành đánh giá tổn thương động mạch vành, xét nghiệm creatinine, glucose, lipid máu.

• Phân tích số liệu: Sử dụng phần mềm SPSS 18, áp dụng các phép kiểm t-test, ANOVA, chi bình phương và kiểm định Fisher với mức ý nghĩa p<0,001. Kết quả được trình bày bằng bảng biểu và biểu đồ.

• Đạo đức nghiên cứu: Đảm bảo tuân thủ nguyên tắc y đức, bảo mật thông tin bệnh nhân, có sự đồng thuận trước khi thu thập dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đặc điểm chung của bệnh nhân HCVC: Trong 224 bệnh nhân, nhóm tuổi dưới 75 chiếm 78,6%, nhóm tuổi ≥75 chiếm 21,4%. Nam giới chiếm 62,1%, nữ 37,9%. Tỷ lệ bệnh nhân có tăng huyết áp là 92,9%, đái tháo đường 34,8%, rối loạn lipid máu 57,1%, hút thuốc lá 43,8% (chủ yếu ở nam giới), tiền sử gia đình mắc bệnh mạch vành sớm 9,8%, béo phì 20,1%.

2. Phân bố thể lâm sàng và nồng độ NT-proBNP: Thể lâm sàng nhồi máu cơ tim ST chênh lên chiếm 40,2%, không ST chênh lên 36,2%, đau thắt ngực không ổn định 23,6%. Tỷ lệ bệnh nhân có nồng độ NT-proBNP vượt ngưỡng bình thường (≥125 pg/mL) là 88,8%, với giá trị trung vị 2.248,2 pg/mL. 100% bệnh nhân nhồi máu cơ tim ST chênh lên có tăng NT-proBNP (p<0,001).

3. Mối liên quan giữa nồng độ NT-proBNP và chức năng tâm thu thất trái: Nồng độ NT-proBNP tăng cao tương ứng với mức độ giảm phân suất tống máu thất trái. Bệnh nhân có EF giảm nặng (<30%) có nồng độ NT-proBNP trung vị cao hơn đáng kể so với nhóm EF bình thường (p<0,001).

4. Mối liên quan giữa nồng độ NT-proBNP và tổn thương động mạch vành: Nồng độ NT-proBNP tăng theo số lượng nhánh động mạch vành bị hẹp (1 nhánh: 912,4 pg/mL; 2 nhánh: 1.320 pg/mL; 3 nhánh: 3.326,6 pg/mL). Nồng độ NT-proBNP cũng cao hơn ở nhóm có dòng chảy TIMI 0-2 so với TIMI 3 (1.920,3 pg/mL vs 707,3 pg/mL, p<0,001). Mức độ tổn thương theo chỉ số Gensini và kiểu tổn thương A, B, C cũng có tương quan thuận với nồng độ NT-proBNP (p<0,001).

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy nồng độ NT-proBNP huyết thanh là chỉ số sinh học quan trọng phản ánh mức độ tổn thương cơ tim và chức năng thất trái ở bệnh nhân HCVC. Tỷ lệ bệnh nhân có tăng NT-proBNP cao (88,8%) phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, khẳng định vai trò của NT-proBNP trong chẩn đoán và tiên lượng HCVC.

Mối liên quan giữa nồng độ NT-proBNP và phân suất tống máu thất trái phản ánh cơ chế sinh lý khi tổn thương cơ tim làm giảm khả năng co bóp, gây căng giãn tế bào cơ tim và kích thích phóng thích NT-proBNP. Tương tự, mức độ tổn thương động mạch vành càng nặng, số lượng nhánh bị hẹp càng nhiều thì nồng độ NT-proBNP càng tăng, cho thấy NT-proBNP có thể là chỉ số đánh giá mức độ tổn thương mạch vành.

So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả tương đồng với nghiên cứu của Cao Đoàn Thị Bích Huyền và Phan Văn Phen tại Việt Nam, cũng như các nghiên cứu quốc tế như Estrada và Ndrepepa. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố nồng độ NT-proBNP theo nhóm EF và số lượng nhánh động mạch hẹp, bảng so sánh nồng độ NT-proBNP theo phân loại dòng chảy TIMI và chỉ số Gensini.

Những phát hiện này có ý nghĩa lâm sàng quan trọng trong việc sử dụng NT-proBNP như một công cụ hỗ trợ chẩn đoán, đánh giá mức độ tổn thương và tiên lượng bệnh nhân HCVC, từ đó giúp bác sĩ đưa ra quyết định điều trị phù hợp.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Định lượng NT-proBNP huyết thanh thường quy cho bệnh nhân HCVC ngay khi nhập viện nhằm đánh giá nhanh chức năng thất trái và mức độ tổn thương động mạch vành, giúp cải thiện độ chính xác chẩn đoán và tiên lượng.

2. Tăng cường đào tạo và cập nhật kiến thức cho nhân viên y tế về vai trò của NT-proBNP trong quản lý HCVC, nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng xét nghiệm này trong thực hành lâm sàng.

3. Phát triển quy trình phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên khoa tim mạch, siêu âm tim và can thiệp mạch vành để đánh giá toàn diện bệnh nhân HCVC dựa trên NT-proBNP, siêu âm tim và chụp mạch vành, từ đó tối ưu hóa phác đồ điều trị.

4. Triển khai nghiên cứu mở rộng với quy mô lớn hơn và theo dõi dài hạn để đánh giá vai trò NT-proBNP trong dự báo biến cố tim mạch và hiệu quả điều trị, góp phần xây dựng hướng dẫn điều trị phù hợp với đặc điểm dân số Việt Nam.

Các giải pháp trên nên được thực hiện trong vòng 1-2 năm tới, do các đơn vị y tế chuyên khoa tim mạch và bệnh viện đa khoa trung ương chủ trì phối hợp với các cơ quan đào tạo và nghiên cứu y học.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Bác sĩ chuyên khoa tim mạch: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về mối liên quan giữa NT-proBNP và tổn thương tim mạch, hỗ trợ trong chẩn đoán và điều trị HCVC.

2. Nhân viên y tế tại bệnh viện đa khoa: Giúp hiểu rõ vai trò của NT-proBNP trong đánh giá chức năng thất trái và tổn thương động mạch vành, nâng cao chất lượng chăm sóc bệnh nhân.

3. Nhà nghiên cứu y học lâm sàng: Cung cấp cơ sở khoa học để phát triển các nghiên cứu sâu hơn về biomarker trong bệnh tim mạch, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam.

4. Sinh viên và học viên sau đại học ngành y học: Tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu, phân tích số liệu và ứng dụng lâm sàng của NT-proBNP trong bệnh tim mạch.

Câu hỏi thường gặp

1. NT-proBNP là gì và vai trò trong HCVC?
   NT-proBNP là peptide được tiết ra từ cơ tim khi có sự căng giãn thất trái do tổn thương hoặc quá tải. Nó giúp chẩn đoán, đánh giá mức độ tổn thương và tiên lượng bệnh nhân HCVC.

2. Nồng độ NT-proBNP bao nhiêu được coi là tăng?
   Giá trị bình thường là dưới 125 pg/mL. Nồng độ từ 125 pg/mL trở lên được xem là tăng và có thể phản ánh tổn thương tim mạch.

3. NT-proBNP có liên quan thế nào đến chức năng tâm thu thất trái?
   Nồng độ NT-proBNP tăng tỷ lệ thuận với mức độ giảm phân suất tống máu thất trái, phản ánh rối loạn chức năng tâm thu do tổn thương cơ tim.

4. Tổn thương động mạch vành ảnh hưởng ra sao đến NT-proBNP?
   Số lượng nhánh động mạch vành bị hẹp và mức độ tổn thương càng nặng thì nồng độ NT-proBNP càng cao, cho thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa tổn thương mạch vành và sự phóng thích NT-proBNP.

5. NT-proBNP có thể được sử dụng trong theo dõi điều trị HCVC không?
   Có, NT-proBNP giúp đánh giá hiệu quả điều trị và tiên lượng bệnh nhân, hỗ trợ bác sĩ điều chỉnh phác đồ phù hợp.

Kết luận

• Nghiên cứu đã xác định 88,8% bệnh nhân HCVC có nồng độ NT-proBNP huyết thanh tăng, với giá trị trung vị 2.248,2 pg/mL.
• Nồng độ NT-proBNP có mối liên quan chặt chẽ với chức năng tâm thu thất trái và mức độ tổn thương động mạch vành qua chụp mạch vành.
• Các yếu tố nguy cơ như tuổi, giới tính, tăng huyết áp, đái tháo đường và rối loạn lipid máu ảnh hưởng đến nồng độ NT-proBNP.
• NT-proBNP là chỉ số sinh học quan trọng hỗ trợ chẩn đoán, đánh giá và tiên lượng HCVC, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị.
• Đề xuất triển khai định lượng NT-proBNP thường quy và nghiên cứu mở rộng nhằm cải thiện quản lý bệnh nhân HCVC tại Việt Nam.

Tiếp theo, cần thực hiện các nghiên cứu theo dõi dài hạn và mở rộng quy mô để củng cố vai trò của NT-proBNP trong thực hành lâm sàng, đồng thời đào tạo nhân lực y tế nâng cao năng lực chẩn đoán và điều trị bệnh tim mạch. Các cơ sở y tế và nhà nghiên cứu được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu này để cải thiện chất lượng chăm sóc bệnh nhân.