Nghiên cứu hoạt tính sinh học và hóa học của hoạt chất từ nấm nội sinh trên cây khổ sâm và cây bùm bụp

LỜI CAM ĐOAN

DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH

MỞ ĐẦU

0.1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU

0.1.1. Đại cƣơng về các cơ thể nội sinh thực vật (CTNS) và nấm nội sinh thực vật (NNS)

0.1.2. Sinh học và sinh thái học của NNS

0.1.3. Quan hệ của NNS với cây chủ của chúng

0.1.4. Nấm nội sinh

1. VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1.1. Vi sinh vật kiểm định

1.2. Các dòng tế bào

1.3. Dụng cụ, hoá chất và thiết bị nghiên cứu

1.4. Môi trƣờng

1.4.1. Môi trƣờng phân lập nấm nội sinh

1.4.2. Môi trƣờng nuôi và giữ các chủng nấm nội sinh

1.4.3. Các môi trƣờng thử hoạt tính enzym

1.4.4. Môi trƣờng nuôi VSVKĐ và tế bào

1.5. Phƣơng pháp

1.5.1. Phân lập NNS từ mẫu cây

1.5.2. Phân loại nấm bằng phƣơng pháp hình thái học

1.5.3. Phân loại nấm bằng phƣơng pháp sinh học phân tử

1.5.4. Thu nhận cặn chiết từ dịch lên men của các chủng NNS

1.5.5. Tách các chất từ cặn chiết của dịch lên men chủng Trichoderma konilangbra KS14

1.5.6. Xác định cấu trúc các hợp chất tách đƣợc

1.5.7. Xác định các hoạt tính sinh học của các chủng NNS

1.5.7.1. Xác định hoạt tính kháng vi sinh vật

1.5.7.2. Xác định hoạt tính gây độc các dòng tế bào ung thƣ

1.5.7.3. Xác định hoạt tính chống oxy hoá

1.5.7.4. Xác định hoạt tính các enzym ngoại bào

1.5.8. Khảo sát tác dụng của các chế phẩm Trichoderma konilangbra KS14 đối với cây khổ sâm

2. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

2.1. Phân lập nấm nội sinh từ cây thuốc

2.2. Các chủng nấm nội sinh từ cây khổ sâm

2.3. Các chủng nấm nội sinh từ cây bùm bụp

2.4. Sàng lọc hoạt tính kháng vi sinh vật của các chủng NNS phân lập đƣợc

2.5. Phân loại các chủng nấm nội sinh bằng phƣơng pháp hình thái và bằng phƣơng pháp sinh học phân tử

2.5.1. Phân loại các chủng NNS bằng phƣơng pháp hình thái

2.5.2. Phân loại chủng nấm nội sinh KS14 bằng phƣơng pháp sinh học phân tử

2.6. Hoạt tính sinh học của cặn chiết và của dịch lên men các chủng nấm nội sinh đã đƣợc lựa chọn

2.6.1. Hoạt tính kháng VSV của các cặn chiết etylaxetat

2.6.2. Hoạt tính gây độc các dòng tế bào ung thƣ của các cặn chiết etylaxetat

2.6.3. Hoạt tính chống oxy hoá của các cặn chiết etylaxetat

2.6.4. Hoạt tính enzym ngoại bào của dịch nuôi các chủng nấm lựa chọn

2.7. Tìm hiểu các điều kiện nuôi thích hợp cho hoạt tính kháng VSV của chủng nấm T.

2.7.1. Ảnh hƣởng của môi trƣờng lên men

2.7.2. Ảnh hƣởng của pH môi trƣờng nuôi

2.7.3. Ảnh hƣởng của thời gian nuôi

2.7.4. Ảnh hƣởng của nguồn cácbon và nguồn nitơ

2.8. Bản chất hóa học của các hợp chất tách đƣợc từ dịch lên men của chủng NNS T.

2.8.1. Hợp chất KS14-1

2.8.2. Hợp chất KS14-2

2.8.3. Hợp chất KS14-3

2.8.4. Hợp chất KS14-4

2.8.5. Hợp chất KS14-5

2.9. Hoạt tính sinh học của các hợp chất tách đƣợc từ chủng T.

2.9.1. Hoạt tính kháng VSV

2.9.2. Hoạt tính gây độc các dòng tế bào ung thƣ

2.9.3. Hoạt tính chống oxy hoá

2.10. So sánh hoạt tính của sorbixilin và ergosterol peroxit với ent-7β-hydroxy-18-axetoxy-kaur-16-en-15-on

2.11. Tác dụng của chế phẩm T. konilangbra KS14 đối với cây khổ sâm

CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN TIẾN SĨ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về nấm nội sinh và cây thuốc

Nấm nội sinh (NNS) là một phần quan trọng trong hệ sinh thái thực vật, đặc biệt là trong các cây thuốc. Chúng sống bên trong mô thực vật mà không gây ra triệu chứng bệnh. Nghiên cứu cho thấy NNS có khả năng sản sinh ra nhiều hoạt chất có hoạt tính sinh học cao, như các chất kháng vi sinh vật và chất chống oxy hóa. Các cây thuốc như khổ sâm (Croton tonkinensis) và bùm bụp (Mallotus apelta) chứa nhiều NNS, tạo ra các hợp chất có lợi cho sức khỏe con người. Việc khai thác các hoạt chất từ NNS có thể giúp bảo tồn đa dạng sinh học và giảm thiểu tác động tiêu cực đến cây thuốc. Nghiên cứu này không chỉ mở ra hướng đi mới trong y học mà còn trong nông nghiệp và công nghiệp.

1.1. Đặc điểm sinh học của nấm nội sinh

NNS có mặt ở hầu hết các loại thực vật, từ cây lớn đến cây thân thảo. Chúng thuộc hai lớp chính: Nấm nang (Ascomycetes) và Nấm bất toàn (Deuteromycetes). NNS có khả năng tương tác với cây chủ, tạo ra các sản phẩm thứ cấp có giá trị. Những sản phẩm này không chỉ giúp cây chủ chống lại các tác nhân gây hại mà còn có thể được sử dụng trong y học. Nghiên cứu về NNS giúp hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa chúng và cây thuốc, từ đó khai thác các hoạt chất có lợi cho sức khỏe con người.

II. Nghiên cứu hoạt tính sinh học của nấm nội sinh

Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định hoạt tính sinh học của các hợp chất chiết xuất từ NNS. Các phương pháp như phân lập, xác định cấu trúc hóa học và thử nghiệm hoạt tính sinh học được áp dụng. Kết quả cho thấy các hợp chất từ NNS có khả năng kháng vi sinh vật và gây độc tế bào ung thư. Điều này mở ra cơ hội cho việc phát triển các sản phẩm dược phẩm mới từ NNS. Việc nghiên cứu này không chỉ có giá trị khoa học mà còn có ứng dụng thực tiễn trong y học và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

2.1. Phương pháp nghiên cứu

Các phương pháp chiết xuất và phân tích hóa học được sử dụng để thu nhận các hợp chất từ NNS. Các thử nghiệm hoạt tính sinh học được thực hiện để đánh giá khả năng kháng vi sinh vật và độc tính của các hợp chất. Kết quả cho thấy một số hợp chất có hoạt tính sinh học cao, có thể được phát triển thành các sản phẩm dược phẩm. Nghiên cứu này không chỉ cung cấp thông tin về NNS mà còn mở ra hướng đi mới trong việc khai thác các hoạt chất từ thiên nhiên.

III. Ứng dụng thực tiễn của nấm nội sinh trong y học

NNS có tiềm năng lớn trong việc phát triển các sản phẩm y học mới. Các hợp chất chiết xuất từ NNS không chỉ có khả năng kháng vi sinh vật mà còn có tác dụng chống ung thư và chống oxy hóa. Việc nghiên cứu và phát triển các chế phẩm từ NNS có thể giúp cải thiện sức khỏe cộng đồng và bảo vệ môi trường. Nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khai thác các hoạt chất từ NNS trong việc phát triển các liệu pháp điều trị mới và bền vững.

3.1. Tác động của nấm nội sinh đến cây thuốc

NNS có thể tác động tích cực đến sự phát triển của cây thuốc thông qua việc cung cấp các hoạt chất có lợi. Nghiên cứu cho thấy NNS có thể kích thích cây thuốc sinh trưởng và tăng hàm lượng các chất có hoạt tính. Điều này không chỉ có lợi cho cây mà còn cho con người, khi các cây thuốc này được sử dụng trong điều trị bệnh. Việc hiểu rõ mối quan hệ giữa NNS và cây thuốc sẽ giúp tối ưu hóa việc sử dụng các nguồn tài nguyên thiên nhiên trong y học.

Luận án tiến sĩ về hoạt tính sinh học và bản chất hóa học của hoạt chất từ nấm nội sinh trên cây khổ sâm và cây bùm bụp