I. Tính cấp thiết của đề tài
Nghiên cứu về di truyền và sinh trưởng của keo tai tượng (Acacia mangium) là rất quan trọng trong bối cảnh hiện nay. Diện tích rừng trồng keo tai tượng tại Việt Nam đã tăng đáng kể, từ 496.000 ha năm 2010 lên 732.972 ha năm 2015. Điều này cho thấy Acacia mangium đã trở thành một trong những loài cây trồng rừng chủ lực. Tuy nhiên, việc trồng thuần loài với quy mô lớn đã tạo điều kiện cho dịch bệnh phát triển, đặc biệt là bệnh mục ruột. Bệnh này do nấm gây ra, làm giảm năng suất và chất lượng gỗ. Do đó, việc nghiên cứu khảo nghiệm và cải thiện giống cây là cần thiết để nâng cao năng suất và chất lượng rừng trồng. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho việc chọn giống và quản lý rừng hiệu quả.
II. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án
Luận án này không chỉ bổ sung kiến thức về biến dị và khả năng di truyền của keo tai tượng mà còn có ý nghĩa thực tiễn quan trọng. Kết quả nghiên cứu đã xác định được phương pháp đánh giá bệnh mục ruột bằng thiết bị ArborSonic 3D, giúp nâng cao độ chính xác trong việc đánh giá tình trạng cây. Ngoài ra, một số gia đình keo tai tượng có sinh trưởng nhanh và chất lượng thân cây tốt đã được chọn lọc, góp phần vào việc cải thiện giống cây. Những phát hiện này sẽ hỗ trợ cho các chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững tại Việt Nam.
III. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định các đặc điểm biến dị, khả năng di truyền của một số tính trạng quan trọng của keo tai tượng. Cụ thể, nghiên cứu sẽ tập trung vào việc xác định đặc điểm biến dị của các tính trạng sinh trưởng, chất lượng thân cây và bệnh mục ruột. Đồng thời, nghiên cứu cũng sẽ xác định phương pháp đánh giá bệnh mục ruột và khả năng di truyền trong chọn giống. Những mục tiêu này sẽ tạo cơ sở khoa học cho việc cải thiện giống cây, nhằm nâng cao năng suất và khả năng chống chịu bệnh.
IV. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là các gia đình từ các lô hạt cây trội keo tai tượng trong các khảo nghiệm hậu thế thế hệ 2. Nghiên cứu được thực hiện tại ba địa điểm đại diện cho ba vùng địa lý sinh thái của Việt Nam: Ba Vì (Hà Nội), Quỳ Hợp (Nghệ An) và Bàu Bàng (Bình Dương). Phạm vi nghiên cứu bao gồm việc đánh giá mức độ biến dị và khả năng di truyền về các tính trạng sinh trưởng, chất lượng thân cây và bệnh mục ruột ở các tuổi khác nhau. Nghiên cứu cũng sẽ so sánh các phương pháp đánh giá bệnh mục ruột để xác định phương pháp hiệu quả nhất.
V. Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Kết quả nghiên cứu cho thấy có sự biến dị rõ rệt về sinh trưởng và chất lượng thân cây keo tai tượng trong các khảo nghiệm hậu thế thế hệ 2. Hệ số di truyền cho các tính trạng sinh trưởng biến động từ thấp đến trung bình, cho thấy khả năng cải thiện giống cây thông qua chọn lọc. Đặc biệt, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng bệnh mục ruột có thể được đánh giá chính xác hơn bằng thiết bị ArborSonic 3D, mở ra hướng đi mới trong việc quản lý và cải thiện giống cây. Những phát hiện này không chỉ có giá trị khoa học mà còn có ứng dụng thực tiễn cao trong ngành lâm nghiệp.
