Luận Văn Thạc Sĩ: Nghiên Cứu Đặc Điểm Hình Thái, Sinh Thái Và Ứng Dụng Cây Làm Phẩm Màu Thực Phẩm Tại Huyện Mường Khương, Tỉnh Lào Cai

• Tác giả: Trần Văn Trung
• Người hướng dẫn: ThS. La Thu Phương
• Trường học: Đại học Nông Lâm - Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Lâm Nghiệp
• Đề tài: Nghiên cứu đặc điểm hình thái, sinh thái và sử dụng cây làm phẩm màu thực phẩm tại huyện Mường Khương tỉnh Lào Cai
• Loại tài liệu: Khóa luận tốt nghiệp đại học
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• DANH MỤC CÁC CỤM, TỪ VIẾT TẮT
• 1. PHẦN 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.2. Ý nghĩa của đề tài
• 1.2.1. Trong học tập và nghiên cứu khoa học
• 1.2.2. Trong thực tiễn sản xuất
• 2. PHẦN 2: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 2.1. Cơ sở khoa học
• 2.2. Khái niệm về chất nhuộm màu
• 2.3. Ý nghĩa chất màu nhuộm
• 2.4. Những nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam
• 2.4.1. Trên thế giới
• 2.4.2. Nghiên cứu ở Việt Nam
• 2.5. Tổng quan điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội của khu vực nghiên cứu
• 2.5.1. Khái quát điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội ở thị trấn Mường Khương, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai
• 2.5.2. Khái quát điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội ở xã Thanh Bình, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai
• 2.5.3. Khái quát điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội ở xã Lùng Vai, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai
• 3. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 3.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 3.1.2. Phạm vi nghiên cứu
• 3.2. Địa điểm và thời gian
• 3.2.1. Địa điểm tiến hành nghiên cứu
• 3.2.2. Thời gian tiến hành nghiên cứu
• 3.3. Nội dung nghiên cứu
• 3.4. Phương pháp nghiên cứu
• 3.4.1. Phương pháp luận, phương pháp thu thập thông tin
• 3.4.2. Phương pháp xử lý thông tin
• 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Danh lục các loài cây nhuộm màu thực phẩm tại khu vực nghiên cứu
• 4.2. Đặc điểm hình thái, sinh thái và công dụng của các loài cây nhuộm màu thực phẩm
• 4.2.1. Muối - Rhus chinensis Muell.
• 4.2.2. Lá nến - Macaranga denticulate
• 4.2.3. Gai - Boehmeria nivea (L.)
• 4.2.4. Cây Nhót - Elaeagnus latifolia L.
• 4.2.5. Nghệ đen – Curcuma zedoaria Rosecoe
• 4.2.6. Trám đen - Canarium
• 4.2.7. Sau sau - Liquidambar formosana Hance
• 4.2.8. Lúc lác - Oroxylum indicum (L.) Vent.
• 4.2.9. Cẩm - Peristrophe bivalvis (L.)
• 4.2.10. Gấc - Momordica cochinchinensis (Lour.)
• 4.2.11. Mồng tơi - Basella rubra Lin.
• 4.2.12. Nghệ vàng - Curcuma longa L.
• 4.2.13. Mật mông hoa - Buddleia officinalis Maxim.
• 4.2.14. Gừng - Zingiber officinale (Willd.)
• 4.2.15. Dứa thơm - Pandanus amaryllifolius Roxb.
• 4.2.16. Ngải cứu - Artemisia vulgris L.
• 4.2.17. Giềng - Alpinia officinarum Hance
• 4.3. Đặc điểm về sử dụng các loài cây nhuộm màu thực phẩm
• 4.4. Các loài cây được sử dụng làm cây nhuộm màu thực phẩm ở huyện Mường Khương
• 4.5. Đặc điểm dạng sống, kinh nghiệm sử dụng các loài cây nhuộm màu thực phẩm ở 3 xã của huyện Mường Khương
• 4.6. So sánh tình hình sử dụng các loài cây nhuộm màu thực phẩm tại khu vực nghiên cứu với các tỉnh Yên Bái, Thái Nguyên
• 4.7. Đề xuất biện pháp phát triển cây nhuộm màu thực phẩm
• 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Nghiên cứu đặc điểm hình thái và sinh thái

Nghiên cứu tập trung vào việc xác định đặc điểm hình thái và đặc điểm sinh thái của các loài cây làm phẩm màu thực phẩm tại Mường Khương, Lào Cai. Các loài cây được khảo sát bao gồm Rhus chinensis, Macaranga denticulate, và Curcuma zedoaria. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các loài này có khả năng thích nghi cao với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng địa phương. Đa dạng sinh học của khu vực cũng được ghi nhận, với nhiều loài cây bản địa có giá trị kinh tế và văn hóa.

1.1. Đặc điểm hình thái

Các loài cây được nghiên cứu có đặc điểm hình thái đa dạng, từ cây thân gỗ đến cây thân thảo. Ví dụ, Rhus chinensis là cây thân gỗ nhỏ, trong khi Curcuma zedoaria thuộc nhóm cây thân thảo. Các bộ phận được sử dụng làm phẩm màu bao gồm lá, thân, rễ và quả. Nghiên cứu cũng ghi nhận sự khác biệt về màu sắc và cấu trúc của các bộ phận này giữa các loài.

1.2. Đặc điểm sinh thái

Các loài cây làm phẩm màu thực phẩm thường phân bố ở các khu vực có độ cao từ 500-1000m, với điều kiện khí hậu mát mẻ và đất giàu dinh dưỡng. Sinh thái học của các loài này cho thấy chúng có khả năng chịu hạn và chống chịu sâu bệnh tốt. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo tồn tài nguyên thực vật để duy trì đa dạng sinh học.

II. Ứng dụng cây làm phẩm màu thực phẩm

Nghiên cứu đã khám phá các ứng dụng thực tiễn của các loài cây làm phẩm màu thực phẩm trong nông nghiệp bền vững và thực phẩm sạch. Các loài cây như Gấc (Momordica cochinchinensis) và Nghệ vàng (Curcuma longa) được sử dụng rộng rãi trong chế biến thực phẩm truyền thống. Nghiên cứu cũng đề xuất các biện pháp phát triển và bảo tồn các loài cây này để đáp ứng nhu cầu thị trường.

2.1. Ứng dụng trong thực phẩm

Các loài cây làm phẩm màu thực phẩm được sử dụng để tạo màu tự nhiên cho các món ăn truyền thống. Ví dụ, Gấc được dùng để tạo màu đỏ cam, trong khi Nghệ vàng tạo màu vàng. Nghiên cứu chỉ ra rằng các phẩm màu tự nhiên này không chỉ an toàn mà còn có giá trị dinh dưỡng cao, chứa các vitamin và chất chống oxy hóa.

2.2. Phát triển địa phương

Nghiên cứu đề xuất các biện pháp phát triển địa phương thông qua việc trồng và khai thác bền vững các loài cây làm phẩm màu. Điều này không chỉ góp phần xóa đói giảm nghèo mà còn thúc đẩy nông nghiệp bền vững. Các chính sách hỗ trợ từ chính quyền địa phương cũng được đề cập để bảo tồn và phát triển nguồn tài nguyên này.

III. Giá trị và thực tiễn của nghiên cứu

Nghiên cứu mang lại giá trị khoa học và thực tiễn cao, đặc biệt trong việc bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển thực phẩm sạch. Kết quả nghiên cứu có thể ứng dụng trong việc sản xuất phẩm màu tự nhiên ở quy mô công nghiệp, góp phần giảm thiểu sự phụ thuộc vào phẩm màu tổng hợp. Nghiên cứu cũng là cơ sở cho các dự án bảo tồn và phát triển tài nguyên thực vật tại Mường Khương, Lào Cai.

3.1. Giá trị khoa học

Nghiên cứu cung cấp dữ liệu chi tiết về đặc điểm hình thái và sinh thái học của các loài cây làm phẩm màu. Đây là nguồn tài liệu quý giá cho các nghiên cứu tiếp theo về thực vật học và sinh thái học. Nghiên cứu cũng góp phần vào việc lưu giữ và bảo tồn nguồn gen các loài cây bản địa.

3.2. Ứng dụng thực tiễn

Kết quả nghiên cứu có thể ứng dụng trong việc phát triển thực phẩm sạch và phẩm màu tự nhiên. Các loài cây được nghiên cứu có tiềm năng lớn trong việc tạo ra các sản phẩm thực phẩm an toàn và có giá trị dinh dưỡng cao. Nghiên cứu cũng đề xuất các biện pháp phát triển địa phương thông qua việc khai thác bền vững nguồn tài nguyên này.