I. Tổng quan hiện trạng chất lượng nước sông Nhuệ Đáy
Lưu vực sông Nhuệ - Đáy có diện tích tự nhiên 6.965,42 km2, với dân số trên 10 triệu người. Sông Đáy, một phân lưu lớn của sông Hồng, đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi các hoạt động của con người và thiên nhiên. Sau khi xây dựng đập Đáy, lượng nước từ sông Hồng vào sông Đáy giảm đáng kể, dẫn đến tình trạng bồi lắng và ô nhiễm. Sông Nhuệ, chảy qua tỉnh Hà Nam, có vai trò quan trọng trong việc cung cấp nước cho nông nghiệp và sinh hoạt. Tuy nhiên, chất lượng nước tại đây đang bị suy giảm nhanh chóng do ô nhiễm từ nước thải sinh hoạt và công nghiệp. Theo thống kê, trong năm 2013, đã có 7 đợt ô nhiễm nặng xảy ra, với lượng nước thải sinh hoạt thải ra khoảng 22.000 m3/năm. Chất lượng nước sông Nhuệ - Đáy chỉ đáp ứng được một số mục đích tưới tiêu, trong khi một số điểm có thể phục vụ cho mục đích cấp nước sinh hoạt nhưng cần xử lý phù hợp.
1.1 Đặc điểm tự nhiên và kinh tế xã hội
Lưu vực sông Nhuệ - Đáy bao gồm một phần Thủ đô Hà Nội và nhiều tỉnh lân cận. Sông Đáy có chiều dài khoảng 247 km, trong khi sông Nhuệ dài 74 km. Sông Nhuệ cung cấp nước cho hệ thống thủy nông Đan Hoài và tiêu nước cho thành phố Hà Nội. Môi trường nước tại đây không chỉ ảnh hưởng đến đời sống của người dân mà còn quyết định đến chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Hà Nam. Ô nhiễm nước sông Nhuệ - Đáy đã ảnh hưởng đến sức lao động và khả năng tái tạo tài nguyên, đồng thời làm giảm lợi thế về điều kiện tự nhiên của tỉnh.
II. Đánh giá tình hình ô nhiễm nước
Chất lượng nước sông Nhuệ - Đáy đang bị ô nhiễm nghiêm trọng do nhiều nguồn thải khác nhau. Nước thải sinh hoạt từ các đô thị, đặc biệt là từ Hà Nội, là nguồn ô nhiễm chính. Lượng nước thải sinh hoạt tăng từ 200.000 m3/ngày đêm (năm 1989) lên khoảng 721.000 m3/ngày đêm hiện nay. Ngoài ra, các cơ sở sản xuất công nghiệp cũng đóng góp một phần lớn vào ô nhiễm nước. Theo số liệu thống kê, có khoảng 2500 cơ sở công nghiệp hoạt động trong lưu vực, với nhiều cơ sở không có hệ thống xử lý nước thải. Điều này dẫn đến tình trạng ô nhiễm hữu cơ và dinh dưỡng nghiêm trọng trong hệ thống sông Nhuệ - Đáy.
2.1 Nguồn ô nhiễm từ nước thải sinh hoạt
Nước thải sinh hoạt từ các đô thị chứa nhiều chất hữu cơ, là nguyên nhân chính gây ô nhiễm nước sông Nhuệ - Đáy. Lượng nước thải sinh hoạt từ Hà Nội chiếm tỷ lệ lớn trong tổng lượng thải của lưu vực. Chỉ một số ít trạm xử lý nước thải được xây dựng, trong khi phần lớn nước thải vẫn được xả thẳng vào sông mà không qua xử lý. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng nước mà còn đến sức khỏe cộng đồng và môi trường sống của người dân.
2.2 Nguồn ô nhiễm từ hoạt động công nghiệp
Hoạt động của các cơ sở công nghiệp trong lưu vực sông Nhuệ - Đáy cũng là một nguồn ô nhiễm lớn. Nhiều cơ sở không có hệ thống xử lý nước thải, dẫn đến việc xả thải trực tiếp vào sông. Điều này làm gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm trong nước, ảnh hưởng đến chất lượng nước và sinh thái của lưu vực. Cần có các biện pháp quản lý chặt chẽ hơn đối với các cơ sở sản xuất để giảm thiểu ô nhiễm.
III. Giải pháp quản lý chất lượng nước
Để cải thiện chất lượng nước sông Nhuệ - Đáy, cần có các giải pháp quản lý hiệu quả. Trước hết, cần tăng cường hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt và công nghiệp. Các trạm xử lý nước thải cần được đầu tư nâng cấp và mở rộng công suất. Thứ hai, cần có các biện pháp tuyên truyền, giáo dục cộng đồng về bảo vệ môi trường nước. Cuối cùng, cần thiết lập các quy định nghiêm ngặt về xả thải và kiểm soát ô nhiễm từ các nguồn thải khác nhau.
3.1 Giải pháp kỹ thuật
Các giải pháp kỹ thuật bao gồm việc xây dựng và nâng cấp các trạm xử lý nước thải, áp dụng công nghệ tiên tiến trong xử lý nước. Cần thiết lập các tiêu chuẩn chất lượng nước nghiêm ngặt hơn để đảm bảo nước sông Nhuệ - Đáy đạt yêu cầu cho các mục đích sử dụng khác nhau. Việc áp dụng công nghệ xử lý nước thải hiện đại sẽ giúp giảm thiểu ô nhiễm và cải thiện chất lượng nước.
3.2 Giải pháp quản lý
Giải pháp quản lý cần bao gồm việc tăng cường kiểm tra, giám sát các nguồn thải, đồng thời thiết lập các quy định pháp lý chặt chẽ hơn về bảo vệ môi trường nước. Cần có sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng và cộng đồng trong việc bảo vệ chất lượng nước. Việc xây dựng các chương trình bảo vệ môi trường nước cần được thực hiện một cách đồng bộ và hiệu quả.
