I. Tổng Quan Nghiên Cứu Tương Quan Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam
Sự phụ thuộc giữa các thị trường tài chính, đặc biệt là tương quan thị trường chứng khoán, vàng, và ngoại tệ, đóng vai trò quan trọng trong quản lý rủi ro. Nghiên cứu này tập trung vào việc đo lường sự dịch chuyển đồng thời và tương tác giữa các thị trường này. Trong đó nhấn mạnh sự dịch chuyển cùng nhau của các thị trường, có ý nghĩa quan trọng trong đo lường và quản trị rủi ro. Theo đó, các nhà đầu tư luôn có gắng đến mức thấp nhất rủi ro và tìm cách để tối đa hóa lợi nhuận cho danh mục. Các tài sản có hệ số tương quan ngược chiều (hoặc không có tương quan) thường được lựa chọn nhằm hạn chế tổn thất. Nhiều nghiên cứu sử dụng các phương pháp đo lường tương quan tuyến tính như hệ số tương quan Pearson hay các mô hình VAR, VECM, ARDL, GARCH. Mô hình Copula được đánh giá là một phương pháp đo lường sự phụ thuộc hiệu quả. Luận văn này sử dụng mô hình Copula để nghiên cứu cấu trúc phụ thuộc của thị trường chứng khoán Việt Nam, thị trường vàng, và thị trường ngoại tệ.
1.1. Tổng Quan Các Nghiên Cứu Về Tương Quan Thị Trường Tài Chính
Các nghiên cứu trước đây thường sử dụng hệ số tương quan Pearson. Tuy nhiên, dữ liệu tài chính thường không tuân theo phân phối chuẩn, dẫn đến sai lệch trong ước lượng. Các phương pháp truyền thống nghiên cứu sự phụ thuộc dựa vào hệ số tương quan tuyến tính Pearson, trong đó giả định dữ liệu tuân theo phân phối chuẩn. Tuy nhiên, dữ liệu tài chính thường có xu hướng tự hồi quy và cấu trúc lệch so với giá trị trung bình. Baur (2013)[23] đánh giá cao mô hình hồi quy phân vị và hàm Copula trong việc đo lường sự phụ thuộc hiệu quả giữa các thị trường tài chính. Các mô hình Copula ngày càng được sử dụng nhiều vào lĩnh vực tài chính trong việc mô phỏng cấu trúc phụ thuộc giữa các biến ngẫu nhiên, quản trị rủi ro, định giá công cụ phái sinh và mô tả sự lan truyền.
1.2. Mối Quan Hệ Giữa Thị Trường Chứng Khoán Vàng và Ngoại Tệ
Mối quan hệ giữa thị trường chứng khoán, thị trường vàng, và thị trường ngoại tệ luôn thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư. Vàng thường được sử dụng trong chiến lược đa dạng hóa đầu tư do giá trị ổn định. USD là đồng tiền mạnh, được sử dụng rộng rãi trong giao dịch quốc tế. Các nhà đầu tư cố gắng lượng hóa được mối quan hệ giữa các thị trường, không chỉ ở trong nước mà còn đối với các thị trường quốc tế. Với sự phát triển ngày càng cao của công nghệ, các kỹ thuật mô hình ngày càng được áp dụng đưa ra các kết quả khác nhau.
II. Vấn Đề Nghiên Cứu Ảnh Hưởng Giá Vàng Ngoại Tệ Đến Chứng Khoán
Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định ảnh hưởng của giá vàng đến thị trường chứng khoán Việt Nam và tác động của tỷ giá hối đoái lên thị trường chứng khoán. Việc hiểu rõ các mối quan hệ này giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt hơn trong việc phân bổ tài sản và quản lý rủi ro. Đề tài nghiên cứu sự phụ thuộc giữa ba thị trường, thông qua nghiên cứu sự phụ thuộc các biến: giá vàng SJC, tỷ giá VND/USD với chỉ số đại diện thị trường chứng khoán và giá các cô phiếu trên sàn chứng khoán Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu từ khoảng thời gian năm 2008 đến 9/2015. Các thị trường đều có những biến động tăng mạnh và giảm mạnh. Đề tài “Nghiên cứu cấu trúc phụ thuộc của thị trường chứng khoán, thị trường vàng và thị trường ngoại tệ ở Việt Nam” tác giả muốn lựa chọn mô hình Copula nhằm tiếp cận theo hướng mới trong đo lường sự phụ thuộc, mối liên hệ giữa thị trường chứng khoán, thị trường vàng và thị trường ngoại tệ.
2.1. Thách Thức Trong Đo Lường Tương Quan Thị Trường Tài Chính
Việc đo lường tương quan thị trường tài chính gặp nhiều thách thức do tính phi tuyến tính và sự thay đổi theo thời gian của các mối quan hệ. Bên cạnh đó, cách tiếp cận của các nghiên cứu theo hướng thể hiện mối quan hệ một thị trường phụ thuộc vào các thị trường còn lại, chưa thể hiện sự phụ thuộc đồng thời của tất cả thị trường. Những hạn chế này được giải quyết khi tiếp cận bằng mô hình Copula.
2.2. Câu Hỏi Nghiên Cứu Về Mối Liên Hệ Thị Trường Chứng Khoán
Nghiên cứu này nhằm trả lời các câu hỏi quan trọng: Có tồn tại cấu trúc phụ thuộc giữa thị trường chứng khoán, thị trường vàng, và thị trường ngoại tệ hay không? Vàng và USD có phải là công cụ phòng ngừa rủi ro hiệu quả cho thị trường chứng khoán Việt Nam? Bằng trả lời các câu hỏi nghiên cứu, đề tài thê hiện mối quan hệ giữa các thị trường theo một cách tiếp cận mới, trong đó nhắn mạnh giả thuyết các thị trường phụ thuộc lẫn nhau.
III. Phương Pháp Nghiên Cứu Cấu Trúc Phụ Thuộc Chứng Khoán Vàng Ngoại Tệ
Nghiên cứu này sử dụng mô hình Copula để phân tích cấu trúc phụ thuộc giữa các thị trường tài chính. Các mô hình Copula được áp dụng bao gồm: Normal Copula, Student Copula, Clayton Copula, Gumbel Copula, và Frank Copula. Dữ liệu sử dụng là dữ liệu thứ cấp, bao gồm giá vàng SJC, tỷ giá VND/USD, và chỉ số chứng khoán. Đề tài nghiên cứu cấu trúc phụ thuộc giữa thị trường chứng khoán, thị trường vàng và thị trường ngoại tệ bằng các mô hình Copula cơ bản: Normal Copula- phụ thuộc đều, Student Copula-phu thuộc cân xứng, Clayton Copula - phụ thuộc lệch trái, Gumbel Copula - phụ thuộc lệch phải; Frank Copula - phụ thuộc lệch 2 bên theo phương pháp ước lượng hợp lý cực đại. Đề thực hiện nghiên cứu bằng các hàm Copula, đầu tiên đé tài sẽ thực hiện xây dựng các phân phối chung nhất thể hiện từng chuỗi dữ liệu. Các chuỗi dự liệu này sẽ được kiểm tra tính dừng nhằm giúp thé hiện kết qua chính xác nhất.
3.1. Quy Trình Nghiên Cứu và Thu Thập Dữ Liệu Thị Trường Tài Chính
Quy trình nghiên cứu bao gồm thu thập dữ liệu lịch sử, xây dựng mô hình Copula, ước lượng tham số, kiểm định độ phù hợp của mô hình, và phân tích kết quả. Phương pháp cận biên sử dụng các phân phối biên trong ước lượng mô hình Copula, đề tài còn cho thấy hiệu quả của phương pháp thực nghiệm. Đây là phương pháp thủ tục tính toán đơn giản nhưng hiệu quả trong ước lượng hệ số mô hình. Đề tài cũng giới thiệu và bổ sung thêm bang chứng hiệu quả về việc sử dụng Copula trong nghiên cứu cấu trúc phụ thuộc và áp dụng tính toán giá trị ton thất rủi ro. Đây là phương pháp khắc phục được các hạn chế về giả định phân phối chuan của dir liệu tài chính.
3.2. Mô Hình Copula và Các Phương Pháp Thống Kê Sử Dụng
Nghiên cứu này sử dụng các phương pháp thống kê như phân tích hồi quy, kiểm định đồng tích hợp, và kiểm định quan hệ nhân quả. Các chuỗi dự liệu này sẽ được kiểm tra tính dừng nhằm giúp thé hiện kết qua chính xác nhất. Việc xây dựng các phân phối biên của từng dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp cận biên và phương pháp thực nghiệm. Các phương pháp nay nhăm hạn chế tính tự tương quan và hồi quy của đữ liệu, cũng như cung cấp cách tính toán đơn giản, hiệu quả nhất.
IV. Phân Tích Kết Quả Cấu Trúc Phụ Thuộc Giữa Chứng Khoán Vàng Ngoại Tệ
Kết quả phân tích cho thấy mối tương quan yếu và sự phụ thuộc đối xứng giữa thị trường chứng khoán, thị trường vàng, và thị trường ngoại tệ tại Việt Nam. Các thị trường không dịch chuyển cùng nhau, điều này cho thấy nhà đầu tư có thể nắm giữ vàng và USD để phòng ngừa rủi ro cho thị trường chứng khoán. So sánh kết quả với mô hình khác. Kết quả của dé tài phố biến hơn do không chỉ thông qua nghiên cứu chỉ số đại diện thị trường VNI, HNX mà còn thực hiện trên các cô phiếu thuộc các nhóm ngành trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Ngoài phương pháp cận biên sử dụng các phân phối biên trong ước lượng mô hình Copula, đề tài còn cho thấy hiệu quả của phương pháp thực nghiệm.
4.1. Kết Quả Phân Tích Thống Kê Cơ Bản Thị Trường Tài Chính
Phân tích thống kê cơ bản bao gồm tính toán các chỉ số thống kê mô tả như giá trị trung bình, độ lệch chuẩn, và hệ số tương quan. Đề tài sẽ sử dụng một số phương pháp nghiên cứu: phương pháp thống kê, phương pháp tổng hợp và phân tích.Đây là phương pháp được sử dụng phổ biến trong hầu hết các sách, tạp chí, luận văn, công trình nghiên cứu khoa hoc, bao gồm: thu thập, tông hợp, trình bay số liệu, tính toán các đặc trưng của đối tượng nghiên cứu nhăm phục vụ cho quá trình phân tích, dự đoán.
4.2. Ước Lượng Mô Hình Phụ Thuộc và Kiểm Định Kết Quả
Mô hình Copula được ước lượng bằng phương pháp ước lượng hợp lý cực đại. Kết quả ước lượng được kiểm định bằng các kiểm định thống kê. Từ kết quả mô hình phụ thuộc chọn lựa được, đề tài tính toán giá trị ton thất rủi ro và kiểm tra kết quả tính toán bằng kiểm định Kupiec và Christoffersen nhằm thé hiện hiệu quả cách tiếp cận của mô hình Copula.
V. Hàm Ý Chính Sách Đa Dạng Hóa Danh Mục Đầu Tư và Quản Lý Rủi Ro
Kết quả nghiên cứu cung cấp hàm ý quan trọng cho nhà đầu tư và nhà quản lý chính sách. Nhà đầu tư có thể sử dụng kết quả này để xây dựng danh mục đầu tư đa dạng, giảm thiểu rủi ro. Chính phủ và các cơ quan quản lý có thể sử dụng kết quả này để đưa ra các chính sách phù hợp nhằm ổn định thị trường tài chính. Ngoài phương pháp cận biên sử dụng các phân phối biên trong ước lượng mô hình Copula, đề tài còn cho thấy hiệu quả của phương pháp thực nghiệm. Đây là phương pháp thủ tục tính toán đơn giản nhưng hiệu quả trong ước lượng hệ số mô hình.
5.1. Kết Luận Về Sự Phụ Thuộc Giữa Các Thị Trường Tài Chính
Nghiên cứu này kết luận rằng có sự phụ thuộc giữa thị trường chứng khoán, thị trường vàng, và thị trường ngoại tệ tại Việt Nam. Tuy nhiên, mức độ phụ thuộc là yếu và các thị trường không dịch chuyển cùng nhau. Với kết quả nhấn mạnh sự dich chuyền không đồng thời giữa ba thị trường, đề tài cho rằng nhà đầu tư có thê thu được lợi nhuận hoặc phòng ngừa được rủi ro dựa trên các biến động của thị trường khác.
5.2. Khuyến Nghị Về Đa Dạng Hóa Danh Mục và Phòng Ngừa Rủi Ro
Nhà đầu tư nên đa dạng hóa danh mục đầu tư bằng cách bao gồm vàng và USD để giảm thiểu rủi ro. Chính phủ và các cơ quan quản lý cần theo dõi sát sao sự biến động của các thị trường tài chính để có biện pháp can thiệp kịp thời. Kết quả tính toán giúp nhà dau tư thực hiện quản lý rủi ro danh mục và phân bô tài sản hiệu quả khi cân ít nguôn vôn cho hoạt động phòng ngừa rủi ro.
VI. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Tương Quan Thị Trường Tài Chính
Nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu, bao gồm thêm các yếu tố kinh tế vĩ mô khác. Ngoài ra, có thể sử dụng các mô hình phức tạp hơn để phân tích cấu trúc phụ thuộc. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo. Đề tài này góp phần vào việc hiểu rõ hơn về tính liên kết thị trường tài chính tại Việt Nam, tạo tiền đề cho các nghiên cứu chuyên sâu hơn trong tương lai. Kết qua của dé tài ủng hộ quan điểm sử dụng vàng, USD để phòng ngừa rủi ro chứng khoán. Hơn nữa, với kết quả nhấn mạnh sự dịch chuyền không đồng thời giữa ba thị trường, đề tài cho rằng nhà đầu tư có thê thu được lợi nhuận hoặc phòng ngừa được rủi ro dựa trên các biến động của thị trường khác.
6.1. Hạn Chế Của Nghiên Cứu Hiện Tại Và Đề Xuất Nghiên Cứu Mở Rộng
Nghiên cứu này có một số hạn chế, chẳng hạn như phạm vi nghiên cứu còn hẹp và sử dụng dữ liệu trong một khoảng thời gian giới hạn. Nghiên cứu có thể được mở rộng bằng cách sử dụng dữ liệu dài hạn hơn và bao gồm các biến kinh tế vĩ mô khác.
6.2. Các Mô Hình Phân Tích Cấu Trúc Phụ Thuộc Tiên Tiến
Các nghiên cứu trong tương lai có thể sử dụng các mô hình Copula phức tạp hơn, chẳng hạn như Dynamic Copula, để phân tích sự thay đổi của cấu trúc phụ thuộc theo thời gian. Kết qua của dé tài phố biến hơn do không chỉ thông qua nghiên cứu chỉ số đại diện thị trường VNI, HNX mà còn thực hiện trên các cô phiếu thuộc các nhóm ngành trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Đề tài cũng giới thiệu và bổ sung thêm bang chứng hiệu quả về việc sử dụng Copula trong nghiên cứu cấu trúc phụ thuộc và áp dụng tính toán giá trị ton thất rủi ro.
