Nghiên Cứu Về Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Tới Ý Định Thực Hiện Nghiên Cứu Khoa Học Của Sinh Viên Các Trường Đại Học Kinh Tế Ở Việt Nam

• Trường học: Học Viện Ngân Hàng
• Chuyên ngành: Kế Toán - Kiểm Toán
• Đề tài: Nghiên Cứu Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Ý Định Nghiên Cứu Khoa Học Của Sinh Viên Kinh Tế Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: Đề Tài Tham Dự Cuộc Thi
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• DANH MỤC HÌNH ẢNH
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
• 1.2. Tổng quan nghiên cứu
• 1.3. Tình hình nghiên cứu nước ngoài
• 1.4. Tình hình nghiên cứu trong nước
• 1.5. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.5.1. Mục tiêu tổng quát
• 1.5.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.6. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.7. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.7.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.7.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.8. Phương pháp nghiên cứu
• 1.9. Quy trình nghiên cứu
• 1.10. Kết cấu nghiên cứu
• 1.11. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN
• 2.1. Cơ sở lý thuyết về nghiên cứu khoa học
• 2.2. Khái niệm nghiên cứu khoa học
• 2.3. Mục đích của nghiên cứu khoa học
• 2.4. Vai trò của nghiên cứu khoa học
• 2.5. Phân loại nghiên cứu khoa học
• 2.6. Ý nghĩa của nghiên cứu khoa học
• 2.7. Các lý thuyết có liên quan đến đề tài
• 2.7.1. Lý thuyết hành vi hoạch định
• 2.7.2. Thuyết tự quyết định
• 2.8. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Xây dựng giả thuyết nghiên cứu và mô hình nghiên cứu
• 3.2. Giả thuyết nghiên cứu và mô hình nghiên cứu
• 3.3. Dữ liệu nghiên cứu
• 3.4. Thống kê mô tả
• 3.5. Phương pháp đánh giá độ tin cậy của thang đo
• 3.6. Phân tích hệ số Cronbach’s Alpha
• 3.7. Phân tích nhân tố khám phá EFA
• 3.8. Phương pháp phân tích mối quan hệ giữa các biến
• 3.8.1. Phân tích tương quan
• 3.8.2. Phân tích hồi quy tuyến tính bội
• 3.9. Đối tượng và phương pháp khảo sát
• 3.9.1. Đối tượng khảo sát
• 3.9.2. Phương pháp khảo sát
• 3.10. Kết luận chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Thống kê mô tả mẫu
• 4.2. Kết quả kiểm định thang đo thông qua phân tích hệ số Cronbach's Alpha
• 4.3. Kết quả kiểm định thang đo thông qua phân tích nhân tố khám phá EFA
• 4.4. Kết quả phân tích tương quan
• 4.5. Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính bội
• 4.6. Kết luận chương 4
• 5. CHƯƠNG 5: THẢO LUẬN KẾT QUẢ VÀ KHUYẾN NGHỊ
• 5.1. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 5.2. Khuyến nghị đối với nhà trường
• 5.3. Khuyến nghị đối với giảng viên
• 5.4. Khuyến nghị đối với sinh viên
• 5.5. Đóng góp của nghiên cứu
• 5.6. Tính mới của nghiên cứu
• 5.7. Hạn chế của nghiên cứu
• 5.8. Hướng nghiên cứu tiếp theo trong tương lai
• 5.9. Kết luận chương 5
• PHỤ LỤC 1: PHIẾU KHẢO SÁT
• PHỤ LỤC 2: KẾT QUẢ CHẠY PHẦN MỀM SPSS

I. Nghiên Cứu Ý Định NCKH Sinh Viên Kinh Tế Tổng Quan Quan Trọng

Nghiên cứu khoa học (NCKH) đóng vai trò then chốt trong việc phát triển kỹ năng và nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên, đặc biệt là sinh viên khối kinh tế. Thông tư 22/2011/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường năng lực NCKH cho sinh viên thông qua đầu tư trang thiết bị hiện đại. NCKH không chỉ là cơ hội để sinh viên phát triển bản thân, thể hiện khả năng sáng tạo và tư duy khoa học, mà còn giúp họ tiếp cận những vấn đề cấp thiết trong thực tế. Các trường đại học liên tục đưa ra chính sách khuyến khích, tạo động lực cho sinh viên tham gia NCKH. Tuy nhiên, nhiều sinh viên, đặc biệt là sinh viên năm nhất, năm hai, vẫn còn lạ lẫm hoặc e ngại với hoạt động này. Môn Phương pháp NCKH cũng chưa được giảng dạy rộng rãi. Vì vậy, nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến ý định NCKH của sinh viên kinh tế là vô cùng cần thiết, góp phần giúp các trường đưa ra chính sách phù hợp. Nhóm nghiên cứu tập trung tìm hiểu những yếu tố tác động đến ý định thực hiện NCKH của sinh viên kinh tế, nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững của hoạt động này.

1.1. Vai trò của Nghiên Cứu Khoa Học NCKH với sinh viên

Nghiên cứu khoa học không chỉ là một hoạt động ngoại khóa, mà còn là một công cụ quan trọng giúp sinh viên rèn luyện kỹ năng phân tích, phương pháp nghiên cứu, và tư duy phản biện. Tham gia NCKH giúp sinh viên hiểu sâu hơn về lĩnh vực mình đang học, đồng thời phát triển khả năng giải quyết vấn đề và làm việc nhóm. Bên cạnh đó, giá trị của NCKH là vô cùng to lớn đối với sinh viên kinh tế trong việc chuẩn bị cho sự nghiệp tương lai. NCKH còn cung cấp cơ hội cho sinh viên phát triển sở trường, thể hiện khả năng sáng tạo, tư duy khoa học và phát triển bản thân sinh viên.

1.2. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu NCKH trong bối cảnh hiện nay

Trong bối cảnh các trường đại học đang hướng tới chuẩn đầu ra cao hơn, NCKH trở thành một yêu cầu thiết yếu. Việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến ý định NCKH của sinh viên giúp các trường đại học xây dựng chính sách khuyến khích và hỗ trợ phù hợp, từ đó nâng cao tỷ lệ sinh viên tham gia và đóng góp vào hoạt động NCKH. Bên cạnh đó, khả năng nghiên cứu của sinh viên có vai trò quan trọng giúp nâng cao uy tín và vị thế của nhà trường, từ đó ngày càng thu hút nhiều nhân tài với các nghiên cứu có giá trị thực tiễn đóng góp vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.

II. Thách Thức Rào Cản Hiểu Đúng Ý Định Nghiên Cứu Sinh Viên

Mặc dù có nhiều lợi ích, hoạt động NCKH vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Nhiều sinh viên, đặc biệt là sinh viên năm đầu, cảm thấy lạ lẫm với khái niệm NCKH hoặc e ngại tham gia. Một trong những lý do là môn Phương pháp NCKH chưa được giảng dạy rộng rãi. Bên cạnh đó, sinh viên có thể gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn lực nghiên cứu, phân tích dữ liệu và xây dựng mô hình nghiên cứu. Các nghiên cứu trước đây, dù đã xác định được một số yếu tố ảnh hưởng, vẫn còn nhiều hạn chế về phạm vi nghiên cứu, phương pháp luận và khả năng giải thích. Vì vậy, cần có những nghiên cứu sâu rộng hơn, xem xét nhiều yếu tố khác nhau, để hiểu rõ hơn về nhân tố tác động đến ý định nghiên cứu khoa học của sinh viên kinh tế tại Việt Nam. Cần phân tích rõ hơn về động lực nghiên cứu của sinh viên, cũng như các rào cản khiến họ chần chừ.

2.1. Những khó khăn sinh viên thường gặp phải trong quá trình NCKH

Sinh viên thường gặp khó khăn trong việc xác định đề tài nghiên cứu phù hợp, tìm kiếm nguồn lực nghiên cứu đáng tin cậy, và sử dụng các phần mềm thống kê như SPSS, Eviews, Stata để phân tích dữ liệu. Bên cạnh đó, kỹ năng tổng quan tài liệu và xây dựng mô hình nghiên cứu cũng là một thách thức lớn đối với nhiều sinh viên. Để giải quyết vấn đề này, các trường đại học cần tăng cường các khóa đào tạo và hướng dẫn nghiên cứu cho sinh viên.

2.2. Hạn chế trong các nghiên cứu trước đây về ý định NCKH

Các nghiên cứu trước đây thường tập trung vào một số yếu tố nhất định, bỏ qua những yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến ý định nghiên cứu. Ngoài ra, phạm vi nghiên cứu thường bị giới hạn trong một trường hoặc một khoa, dẫn đến kết quả không mang tính đại diện cao. Cần có những nghiên cứu đa dạng hơn, sử dụng cả phương pháp nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng, để có cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về vấn đề này. Các nghiên cứu trước thường chỉ dừng lại ở việc thống kê mô tả mà không đi tới những phương pháp kiểm định nên kết quả có thể không mang tính chính xác cao, không rút ra được mức độ liên quan giữa các biến quan sát và ý định thực hiện NCKH của sinh viên.

2.3. Thiếu động lực nghiên cứu khoa học ở sinh viên kinh tế

Một vấn đề đáng lưu tâm là sự thiếu động lực nghiên cứu ở sinh viên kinh tế. Nhiều sinh viên xem NCKH như một hoạt động bắt buộc, chứ không phải là một cơ hội để học hỏi và phát triển bản thân. Sự thiếu đam mê khoa học, cùng với áp lực học tập và các hoạt động ngoại khóa khác, khiến sinh viên không có đủ thời gian và tâm huyết để tham gia NCKH. Các trường đại học cần tạo ra một môi trường học thuật khuyến khích sự sáng tạo và đam mê NCKH, giúp sinh viên nhận thấy giá trị của nghiên cứu khoa học.

III. Cách Tăng Cường Ý Định NCKH Phương Pháp Giải Pháp Hiệu Quả

Để tăng cường ý định NCKH của sinh viên kinh tế, cần có những giải pháp đồng bộ từ phía nhà trường, giảng viên và sinh viên. Nhà trường cần tạo ra một môi trường nghiên cứu thuận lợi, cung cấp đầy đủ nguồn lực nghiên cứu và sự hỗ trợ cần thiết. Giảng viên cần đóng vai trò là người hướng dẫn nghiên cứu, truyền cảm hứng và khuyến khích sinh viên tham gia NCKH. Sinh viên cần chủ động tìm hiểu, học hỏi và rèn luyện kỹ năng nghiên cứu, đồng thời xây dựng tự tin nghiên cứu. Cần chú trọng đến việc xây dựng các câu lạc bộ NCKH, tổ chức các hội thảo khoa học và tạo cơ hội cho sinh viên tham gia các dự án nghiên cứu thực tế. Quan trọng nhất, cần giúp sinh viên nhận thấy cơ hội nghề nghiệp sau nghiên cứu, từ đó tạo động lực cho họ tham gia NCKH.

3.1. Xây dựng môi trường nghiên cứu khoa học học thuật tích cực

Một môi trường nghiên cứu tích cực cần có đầy đủ cơ sở vật chất, nguồn lực nghiên cứu, và sự hỗ trợ từ giảng viên và các nhà nghiên cứu. Nhà trường cần tạo điều kiện cho sinh viên tiếp cận các tài liệu khoa học, phần mềm thống kê, và các thiết bị thí nghiệm cần thiết. Bên cạnh đó, cần có các chính sách khuyến khích và khen thưởng sinh viên có thành tích cao trong NCKH. Đồng thời xây dựng các câu lạc bộ NCKH, tổ chức các hội thảo khoa học và tạo cơ hội cho sinh viên tham gia các dự án nghiên cứu thực tế.

3.2. Vai trò của giảng viên trong việc định hướng và hỗ trợ NCKH

Giảng viên đóng vai trò quan trọng trong việc truyền cảm hứng, hướng dẫn nghiên cứu, và sự hỗ trợ cho sinh viên. Giảng viên cần tạo ra một môi trường học tập cởi mở, khuyến khích sinh viên đặt câu hỏi và thảo luận về các vấn đề khoa học. Bên cạnh đó, giảng viên cần hướng dẫn sinh viên về phương pháp nghiên cứu khoa học, cách phân tích dữ liệu, và cách viết báo cáo khoa học. Quan trọng nhất, giảng viên cần giúp sinh viên tự tin nghiên cứu và phát triển khả năng nghiên cứu.

3.3. Nâng cao năng lực tự học và kỹ năng làm việc nhóm cho sinh viên

NCKH đòi hỏi sinh viên phải có năng lực tự học cao và khả năng làm việc nhóm hiệu quả. Sinh viên cần chủ động tìm hiểu kiến thức mới, rèn luyện kỹ năng nghiên cứu, và biết cách hợp tác với các thành viên khác trong nhóm để đạt được mục tiêu chung. Bên cạnh đó, kỹ năng trình bày và báo cáo kết quả nghiên cứu cũng rất quan trọng. Các trường đại học cần tổ chức các khóa đào tạo về kỹ năng mềm và kỹ năng làm việc nhóm để giúp sinh viên phát triển toàn diện.

IV. Ứng Dụng Kết Quả Phân Tích Các Nhân Tố Tác Động Thực Tế

Việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến ý định NCKH của sinh viên kinh tế không chỉ có ý nghĩa lý luận mà còn có giá trị ứng dụng thực tiễn cao. Kết quả nghiên cứu có thể giúp các trường đại học xây dựng chính sách khuyến khích và hỗ trợ phù hợp, từ đó nâng cao tỷ lệ sinh viên tham gia và đóng góp vào hoạt động NCKH. Bên cạnh đó, kết quả nghiên cứu cũng có thể giúp sinh viên tự đánh giá bản thân, xác định điểm mạnh, điểm yếu, và xây dựng kế hoạch phát triển khả năng nghiên cứu. Cần phân tích rõ hơn về ảnh hưởng của giảng viên, tác động của chương trình đào tạo, và vai trò của gia đình đối với ý định NCKH của sinh viên.

4.1. Ảnh hưởng của giảng viên và chương trình đào tạo đến ý định NCKH

Ảnh hưởng của giảng viên đến ý định NCKH của sinh viên là rất lớn. Giảng viên không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn truyền cảm hứng và khuyến khích sinh viên tham gia NCKH. Tác động của chương trình đào tạo cũng rất quan trọng. Một chương trình đào tạo chất lượng cần cung cấp cho sinh viên đầy đủ kiến thức và kỹ năng cần thiết để thực hiện NCKH. Cần có sự kết hợp hài hòa giữa lý thuyết và thực hành, giúp sinh viên áp dụng kiến thức vào thực tế.

4.2. Vai trò của gia đình và xã hội trong việc khuyến khích NCKH

Vai trò của gia đình trong việc khuyến khích ý định NCKH của sinh viên cũng rất quan trọng. Gia đình cần tạo điều kiện cho sinh viên học tập và nghiên cứu, đồng thời khuyến khích họ tham gia các hoạt động khoa học. Xã hội cũng cần tạo ra một môi trường khuyến khích sự sáng tạo và đam mê khoa học, từ đó thúc đẩy ý định NCKH của sinh viên. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường, và xã hội để tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển của hoạt động NCKH.

4.3. Đánh giá kết quả nghiên cứu và đề xuất giải pháp

Sau khi thu thập và phân tích dữ liệu, cần thảo luận kết quả và đưa ra các đề xuất giải pháp cụ thể. Các giải pháp này cần hướng tới việc cải thiện môi trường nghiên cứu, nâng cao năng lực nghiên cứu, và tạo động lực cho sinh viên tham gia NCKH. Cần có sự đánh giá khách quan và toàn diện về kết quả nghiên cứu, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm và đề xuất những hướng nghiên cứu tiếp theo. Cần phân tích cả nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng để có một cái nhìn chính xác và toàn diện.

V. Tương Lai Nghiên Cứu Hướng Phát Triển Ý Định NCKH Bền Vững

Để đảm bảo sự phát triển bền vững của hoạt động NCKH, cần có những chiến lược dài hạn và những giải pháp sáng tạo. Cần chú trọng đến việc xây dựng đội ngũ giảng viên và nhà nghiên cứu giỏi, đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực NCKH. Bên cạnh đó, cần tạo ra những sân chơi khoa học hấp dẫn, thu hút đông đảo sinh viên tham gia. Quan trọng nhất, cần giúp sinh viên nhận thấy ý định khởi nghiệp sau nghiên cứu, từ đó tạo động lực cho họ tham gia NCKH. Cần tiếp tục nghiên cứu và kiểm định mô hình để có những kết luận chính xác và tin cậy.

5.1. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế và trao đổi kinh nghiệm NCKH

Hợp tác quốc tế là một yếu tố quan trọng để nâng cao chất lượng NCKH. Cần tạo điều kiện cho sinh viên và giảng viên tham gia các chương trình trao đổi học thuật, hội thảo khoa học quốc tế, và các dự án nghiên cứu chung với các trường đại học trên thế giới. Việc học hỏi kinh nghiệm từ các nước phát triển giúp chúng ta tiếp cận những phương pháp nghiên cứu tiên tiến, đồng thời mở rộng mạng lưới hợp tác và tìm kiếm cơ hội tài trợ cho NCKH.

5.2. Phát triển các sân chơi khoa học và cuộc thi NCKH hấp dẫn

Cần tạo ra những sân chơi khoa học hấp dẫn, thu hút đông đảo sinh viên tham gia. Các cuộc thi NCKH cần được tổ chức thường xuyên, với nhiều giải thưởng giá trị và sự công nhận từ cộng đồng khoa học. Bên cạnh đó, cần có các hoạt động giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm giữa các sinh viên và giảng viên, giúp lan tỏa đam mê NCKH và tạo động lực cho các bạn trẻ.

5.3. Liên kết NCKH và ý định khởi nghiệp cho sinh viên kinh tế

NCKH không chỉ là một hoạt động học thuật mà còn là một công cụ quan trọng để phát triển kỹ năng và kiến thức cần thiết cho ý định khởi nghiệp. Các dự án nghiên cứu có thể giúp sinh viên phát hiện ra những vấn đề thực tế trong xã hội, từ đó đưa ra những giải pháp sáng tạo và khả thi. Cần khuyến khích sinh viên tham gia các dự án nghiên cứu có tính ứng dụng cao, đồng thời tạo điều kiện cho họ tiếp cận các nguồn vốn đầu tư và các chương trình hỗ trợ khởi nghiệp.

VI. Tổng Kết Nâng Cao Ý Định Nghiên Cứu Khoa Học Mục Tiêu Chung

Tóm lại, việc nâng cao ý định nghiên cứu khoa học của sinh viên kinh tế tại Việt Nam là một mục tiêu quan trọng và cần thiết. Để đạt được mục tiêu này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, giảng viên, sinh viên, gia đình và xã hội. Cần tạo ra một môi trường học thuật khuyến khích sự sáng tạo và đam mê khoa học, cung cấp đầy đủ nguồn lực nghiên cứu và sự hỗ trợ cần thiết, đồng thời giúp sinh viên nhận thấy giá trị của nghiên cứu khoa học và cơ hội nghề nghiệp sau nghiên cứu. Với sự nỗ lực của tất cả các bên liên quan, chúng ta có thể xây dựng một cộng đồng sinh viên kinh tế năng động, sáng tạo và đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước.

6.1. Tầm quan trọng của sự phối hợp giữa các bên liên quan

Để tạo ra một môi trường thuận lợi cho NCKH, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, giảng viên, sinh viên, gia đình và xã hội. Nhà trường cần xây dựng chính sách khuyến khích và hỗ trợ, giảng viên cần truyền cảm hứng và hướng dẫn, sinh viên cần chủ động tham gia và học hỏi, gia đình cần tạo điều kiện và động viên, và xã hội cần công nhận và tôn vinh những thành tựu khoa học. Chỉ khi có sự đồng lòng và chung tay của tất cả các bên, chúng ta mới có thể đạt được mục tiêu nâng cao ý định nghiên cứu khoa học của sinh viên.

6.2. Hướng tới một cộng đồng sinh viên kinh tế năng động và sáng tạo

Mục tiêu cuối cùng của việc nâng cao ý định nghiên cứu khoa học là xây dựng một cộng đồng sinh viên kinh tế năng động, sáng tạo và có khả năng đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước. Cần tạo ra những cơ hội cho sinh viên thể hiện khả năng nghiên cứu, phát triển kỹ năng nghiên cứu, và tự tin nghiên cứu. Bên cạnh đó, cần khuyến khích sinh viên tham gia các hoạt động xã hội và các dự án cộng đồng, giúp họ trở thành những công dân có trách nhiệm và có ích cho xã hội.

6.3. Kêu gọi tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện các giải pháp

Việc nghiên cứu về các nhân tố ảnh hưởng đến ý định nghiên cứu khoa học của sinh viên kinh tế là một quá trình liên tục và không ngừng. Cần tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện các giải pháp, dựa trên những kết quả nghiên cứu mới nhất và những kinh nghiệm thực tiễn. Bên cạnh đó, cần có sự đánh giá khách quan và toàn diện về hiệu quả của các giải pháp đã triển khai, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm và đề xuất những hướng đi mới. Chỉ khi có sự cam kết và nỗ lực không ngừng, chúng ta mới có thể đạt được những thành công bền vững trong việc nâng cao ý định nghiên cứu khoa học của sinh viên.

Tổng quan nghiên cứu

Nghiên cứu khoa học (NCKH) đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kỹ năng phân tích, tư duy sáng tạo và nâng cao chất lượng đào tạo của sinh viên đại học. Theo ước tính, tỷ lệ sinh viên tham gia NCKH tại các trường đại học khối kinh tế ở Việt Nam còn thấp, đặc biệt là sinh viên năm nhất và năm hai. Mục tiêu của nghiên cứu này là phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến ý định thực hiện NCKH của sinh viên các trường đại học khối kinh tế tại Việt Nam trong giai đoạn từ tháng 10/2023 đến tháng 5/2024. Nghiên cứu nhằm cung cấp cơ sở khoa học để các trường đại học điều chỉnh chính sách, nâng cao tỷ lệ sinh viên tham gia NCKH, qua đó góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc đo lường các chỉ số như tỷ lệ sinh viên có ý định thực hiện NCKH, mức độ ảnh hưởng của các nhân tố như nhận thức, năng lực cá nhân, sự hỗ trợ từ nhà trường và giảng viên, cũng như các khó khăn gặp phải trong quá trình nghiên cứu.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: Lý thuyết hành vi hoạch định (Theory of Planned Behaviour) của Ajzen và Thuyết tự quyết định (Self-Determination Theory) của Deci và Ryan. Lý thuyết hành vi hoạch định giải thích ý định thực hiện hành vi dựa trên nhận thức về hành vi, chuẩn chủ quan và cảm nhận kiểm soát hành vi. Trong bối cảnh NCKH, ý định thực hiện nghiên cứu của sinh viên chịu ảnh hưởng bởi nhận thức về tầm quan trọng của NCKH, sự hỗ trợ từ nhà trường và giảng viên, cũng như năng lực cá nhân. Thuyết tự quyết định phân tích động cơ bên trong và bên ngoài thúc đẩy hành vi, nhấn mạnh vai trò của động cơ nội tại như đam mê, sở thích và động cơ bên ngoài như phần thưởng, sự khích lệ. Các khái niệm chính bao gồm: nhận thức về tầm quan trọng của NCKH, kỳ vọng lợi ích, giới hạn năng lực cá nhân, khó khăn trong quá trình thực hiện, kinh nghiệm tham gia các hoạt động liên quan và sự ủng hộ, khuyến khích từ môi trường xung quanh.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát trực tuyến bằng Google Form từ 1083 sinh viên các trường đại học khối kinh tế tại Việt Nam như Học viện Ngân hàng, Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Kinh tế - Tài chính TP.HCM. Phiếu khảo sát gồm các câu hỏi theo thang đo Likert 5 mức độ, từ 1 (hoàn toàn không đồng ý) đến 5 (hoàn toàn đồng ý). Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0, thực hiện các bước: kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc nhân tố, phân tích tương quan Pearson và hồi quy tuyến tính bội để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến ý định thực hiện NCKH. Cỡ mẫu lớn (1083 phiếu hợp lệ) đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả. Thời gian khảo sát kéo dài từ tháng 11/2023 đến tháng 2/2024.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nhận thức về lợi ích của NCKH có tương quan tích cực trung bình với ý định thực hiện NCKH (r = 0,434, p < 0,01). Sinh viên nhận thức rõ lợi ích như phát triển tư duy, kỹ năng và cơ hội nghề nghiệp có xu hướng thực hiện NCKH cao hơn.

2. Kinh nghiệm tham gia các hoạt động liên quan đến NCKH cũng có tương quan tích cực trung bình với ý định thực hiện (r = 0,440, p < 0,01). Sinh viên tham gia CLB NCKH, hội thảo hoặc học môn phương pháp nghiên cứu có ý định thực hiện NCKH cao hơn.

3. Giới hạn năng lực cá nhân có tương quan âm trung bình với ý định thực hiện (r = -0,385, p < 0,01). Sinh viên tự đánh giá năng lực thấp, kỹ năng phân tích dữ liệu và đọc hiểu tiếng Anh kém có xu hướng không muốn thực hiện NCKH.

4. Khó khăn trong quá trình thực hiện NCKH có tương quan âm yếu với ý định thực hiện (r = -0,154, p < 0,01). Các khó khăn như thiếu thời gian, chi phí, khó khăn trong tìm kiếm dữ liệu làm giảm ý định thực hiện.

5. Sự ủng hộ, khuyến khích từ nhà trường, giảng viên và gia đình có tương quan tích cực mạnh nhất với ý định thực hiện (r = 0,530, p < 0,01). Sự hỗ trợ này là nhân tố quan trọng thúc đẩy sinh viên tham gia NCKH.

Mô hình hồi quy tuyến tính bội cho thấy năm nhân tố trên giải thích được 62,7% sự biến thiên của ý định thực hiện NCKH (R² hiệu chỉnh = 0,627). Giá trị Durbin-Watson = 1,885 cho thấy không có hiện tượng tự tương quan chuỗi bậc nhất trong mô hình.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước, khẳng định vai trò quan trọng của nhận thức về lợi ích và sự hỗ trợ từ môi trường xung quanh trong việc thúc đẩy ý định thực hiện NCKH của sinh viên. Giới hạn năng lực cá nhân và khó khăn trong quá trình thực hiện là những rào cản cần được khắc phục. Biểu đồ phân phối ý định thực hiện NCKH theo mức độ nhận thức và sự hỗ trợ có thể minh họa rõ nét mối quan hệ này. So với các nghiên cứu trước, mô hình nghiên cứu này có độ giải thích cao hơn, nhờ cỡ mẫu lớn và phương pháp phân tích hồi quy đa biến. Kết quả cho thấy cần tập trung nâng cao năng lực nghiên cứu và tạo môi trường hỗ trợ tích cực để tăng tỷ lệ sinh viên tham gia NCKH.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức về lợi ích NCKH: Các trường đại học cần tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm, chiến dịch truyền thông nhằm giúp sinh viên hiểu rõ giá trị của NCKH trong phát triển kỹ năng và cơ hội nghề nghiệp. Thời gian thực hiện: trong học kỳ tiếp theo. Chủ thể: Ban giám hiệu, phòng công tác sinh viên.

2. Phát triển kỹ năng nghiên cứu cho sinh viên: Đưa môn phương pháp nghiên cứu khoa học vào chương trình đào tạo bắt buộc cho tất cả các ngành, đồng thời tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng phân tích dữ liệu, đọc hiểu tài liệu tiếng Anh. Thời gian: trong vòng 1 năm. Chủ thể: Khoa đào tạo, giảng viên.

3. Xây dựng và duy trì các câu lạc bộ NCKH, tạo điều kiện cho sinh viên tham gia hoạt động nghiên cứu thực tế: Tạo sân chơi để sinh viên trao đổi, học hỏi và thực hành kỹ năng nghiên cứu. Thời gian: liên tục hàng năm. Chủ thể: Phòng công tác sinh viên, các câu lạc bộ sinh viên.

4. Tăng cường sự hỗ trợ và khuyến khích từ nhà trường và giảng viên: Thiết lập các chính sách khen thưởng, hỗ trợ tài chính, hướng dẫn chuyên môn cho sinh viên tham gia NCKH. Thời gian: triển khai trong năm học tới. Chủ thể: Ban giám hiệu, giảng viên hướng dẫn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban giám hiệu các trường đại học khối kinh tế: Để xây dựng chính sách thúc đẩy hoạt động NCKH, nâng cao chất lượng đào tạo và uy tín nhà trường.

2. Giảng viên và cán bộ quản lý đào tạo: Để hiểu rõ các nhân tố ảnh hưởng đến sinh viên, từ đó có phương pháp hướng dẫn và hỗ trợ phù hợp.

3. Sinh viên các trường đại học khối kinh tế: Giúp nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của NCKH, nâng cao động lực và kỹ năng nghiên cứu.

4. Các nhà nghiên cứu giáo dục và chính sách đào tạo: Cung cấp dữ liệu thực tiễn để phát triển các nghiên cứu sâu hơn về động lực và rào cản trong NCKH sinh viên.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao nhận thức về lợi ích NCKH lại quan trọng đối với sinh viên?
   Nhận thức về lợi ích giúp sinh viên thấy rõ giá trị của NCKH trong phát triển kỹ năng và cơ hội nghề nghiệp, từ đó tăng động lực tham gia. Ví dụ, sinh viên hiểu rằng NCKH giúp nâng cao tư duy logic và cơ hội việc làm sẽ tích cực hơn trong việc thực hiện nghiên cứu.

2. Giới hạn năng lực cá nhân ảnh hưởng thế nào đến ý định thực hiện NCKH?
   Sinh viên tự đánh giá năng lực thấp, thiếu kỹ năng phân tích dữ liệu hoặc đọc hiểu tiếng Anh sẽ cảm thấy e ngại và ít có ý định tham gia NCKH. Điều này được chứng minh qua mối tương quan âm giữa năng lực và ý định thực hiện.

3. Khó khăn nào thường gặp khi sinh viên thực hiện NCKH?
   Các khó khăn phổ biến gồm thiếu thời gian, chi phí, khó khăn trong tìm kiếm và xử lý dữ liệu, cũng như thiếu cộng sự phù hợp. Những khó khăn này làm giảm ý định thực hiện NCKH.

4. Vai trò của sự ủng hộ từ nhà trường và giảng viên như thế nào?
   Sự hỗ trợ về mặt tinh thần, tài chính và chuyên môn từ nhà trường và giảng viên là động lực mạnh mẽ giúp sinh viên vượt qua rào cản và tăng ý định thực hiện NCKH.

5. Làm thế nào để nâng cao kỹ năng nghiên cứu cho sinh viên?
   Đưa môn phương pháp nghiên cứu khoa học vào chương trình đào tạo, tổ chức các khóa học kỹ năng phân tích dữ liệu, đọc hiểu tài liệu tiếng Anh và tạo môi trường thực hành qua các câu lạc bộ NCKH là các giải pháp hiệu quả.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định năm nhân tố chính ảnh hưởng đến ý định thực hiện NCKH của sinh viên khối kinh tế tại Việt Nam: nhận thức về lợi ích, kinh nghiệm tham gia hoạt động NCKH, giới hạn năng lực cá nhân, khó khăn trong quá trình thực hiện và sự ủng hộ, khuyến khích từ môi trường xung quanh.
• Mô hình hồi quy giải thích 62,7% sự biến thiên của ý định thực hiện NCKH, cho thấy tính phù hợp và độ tin cậy cao của nghiên cứu.
• Sự ủng hộ và khuyến khích từ nhà trường, giảng viên và gia đình là nhân tố có ảnh hưởng mạnh nhất, cần được chú trọng trong các chính sách phát triển NCKH.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để các trường đại học điều chỉnh chương trình đào tạo và chính sách hỗ trợ sinh viên tham gia NCKH.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp nâng cao nhận thức, kỹ năng và môi trường hỗ trợ, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các khối ngành khác để tăng tính khái quát.

Hành động ngay hôm nay để thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học sinh viên, góp phần xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao cho tương lai!