I. Tính cấp thiết của đề tài
Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) là một trong những nội dung quan trọng trong hệ thống an sinh xã hội của mỗi quốc gia. Mục đích của BHTN là bảo đảm đời sống cho người lao động (NLD) và gia đình khi họ mất việc làm, đồng thời giúp NLD nhanh chóng trở lại thị trường lao động. BHTN không chỉ hỗ trợ cho NLD khi họ gặp khó khăn trong việc làm mà còn là giải pháp hiệu quả để khắc phục tình trạng thất nghiệp và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội. Tại Việt Nam, BHTN được thực hiện từ năm 2009 theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội, và đã có những bước tiến nhất định trong việc bảo vệ quyền lợi của NLD. Tuy nhiên, thực tế cho thấy vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại, như tỷ lệ NLD chưa tham gia BHTN vẫn còn cao, thủ tục thực hiện BHTN còn phức tạp, và công tác quản lý quỹ BHTN chưa hiệu quả. Việc nghiên cứu và hoàn thiện các quy định của pháp luật về BHTN, đặc biệt tại quận Đống Đa, Hà Nội, là cần thiết để nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách này.
II. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Nghiên cứu về BHTN đã được nhiều học giả và nhà nghiên cứu quan tâm. Các công trình nghiên cứu đã đề cập đến nhiều khía cạnh khác nhau của BHTN, từ lý luận đến thực tiễn. Những nghiên cứu này không chỉ giúp làm rõ khái niệm, nguyên tắc và nội dung của BHTN mà còn phân tích thực trạng áp dụng BHTN tại Việt Nam. Nhiều bài viết đã chỉ ra những bất cập trong quy định và thực tiễn thực hiện BHTN, đồng thời đưa ra các kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện BHTN. Tuy nhiên, chưa có nhiều nghiên cứu tập trung vào thực tiễn BHTN tại quận Đống Đa, Hà Nội. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc nghiên cứu chuyên sâu về BHTN tại địa bàn này, nhằm cung cấp thông tin và dữ liệu phục vụ cho việc hoàn thiện chính sách BHTN.
III. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của luận văn là làm rõ một số vấn đề lý luận về pháp luật BHTN, đánh giá các quy định hiện hành và thực tiễn thực hiện BHTN tại quận Đống Đa, Hà Nội. Các nhiệm vụ chính bao gồm: (1) Nghiên cứu lý luận về BHTN, khái niệm và ý nghĩa của BHTN; (2) Phân tích và đánh giá thực trạng quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về BHTN; (3) Đánh giá thực tiễn thực hiện BHTN tại quận Đống Đa; (4) Đưa ra các kiến nghị nhằm hoàn thiện quy định pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện BHTN tại quận Đống Đa. Các kết quả nghiên cứu sẽ góp phần cung cấp thông tin hữu ích cho các cơ quan chức năng trong việc cải thiện chính sách BHTN, từ đó bảo vệ tốt hơn quyền lợi của NLD.
IV. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là các quy định của pháp luật hiện hành về BHTN trong Luật Việc làm năm 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào thực tiễn thực hiện BHTN tại quận Đống Đa, Hà Nội trong giai đoạn từ khi Luật Việc làm có hiệu lực (01/01/2015) đến nay. Nghiên cứu cũng xem xét các quy định của Tổ chức Lao động Quốc tế và pháp luật của một số quốc gia khác để làm cơ sở so sánh và rút ra bài học kinh nghiệm. Luận văn không nghiên cứu các vấn đề như tranh chấp lao động hay quản lý doanh nghiệp, mà chỉ tập trung vào việc thực hiện pháp luật BHTN tại quận Đống Đa.
V. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn áp dụng phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin cùng với các phương pháp nghiên cứu khoa học như phân tích, tổng hợp, so sánh, và thống kê. Phương pháp phân tích giúp làm rõ các quy định pháp luật về BHTN, trong khi phương pháp so sánh cho phép đối chiếu thực trạng BHTN tại quận Đống Đa với các địa phương khác. Ngoài ra, phương pháp thống kê được sử dụng để thu thập và xử lý dữ liệu về tỷ lệ thất nghiệp, số người tham gia BHTN và các thông tin liên quan khác. Tất cả các phương pháp này được kết hợp một cách linh hoạt nhằm đạt được mục tiêu nghiên cứu đã đề ra.
VI. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn
Luận văn không chỉ làm rõ một số vấn đề lý luận về BHTN mà còn phân tích thực trạng quy định và thực tiễn thực hiện BHTN tại quận Đống Đa, Hà Nội. Các kiến nghị đưa ra trong luận văn nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện BHTN sẽ có giá trị tham khảo cho các cơ quan chức năng, tổ chức và cá nhân liên quan. Đồng thời, luận văn cũng góp phần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của BHTN trong hệ thống an sinh xã hội, từ đó thúc đẩy việc thực hiện các chính sách hỗ trợ NLD trong thời gian mất việc làm. Hy vọng rằng kết quả nghiên cứu sẽ đóng góp vào việc bảo vệ quyền lợi của NLD và thúc đẩy sự phát triển bền vững của xã hội.
