Tổng quan nghiên cứu

Việc tuyên truyền và thực hiện Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” đã trở thành một nhiệm vụ trọng tâm của Đảng và Nhà nước Việt Nam từ năm 2007. Tại tỉnh Hưng Yên, một tỉnh đồng bằng thuần túy thuộc vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ với dân số khoảng 1,4 triệu người, công tác tuyên truyền này được triển khai qua các cơ quan báo chí địa phương như Báo Hưng Yên, Đài Phát thanh - Truyền hình (PTTH) Hưng Yên và Tạp chí Phố Hiến trong giai đoạn từ tháng 2/2007 đến tháng 6/2014. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá hiệu quả tuyên truyền việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trên báo chí tỉnh, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả tuyên truyền, góp phần xây dựng nền tảng tư tưởng, đạo đức, văn hóa trong Đảng và xã hội.

Trong hơn 7 năm, các cơ quan báo chí tỉnh đã đăng tải tổng cộng gần 2.000 tin, bài, ảnh về chủ đề này, trong đó Báo Hưng Yên chiếm phần lớn với 1.912 tin, bài, ảnh. Tỷ lệ bài viết về gương điển hình chiếm tới 76%, phản ánh sự chuyển biến tích cực trong việc tập trung tuyên truyền các tấm gương người tốt, việc tốt. Qua khảo sát ý kiến của 400 công chúng thuộc nhiều nhóm đối tượng khác nhau, có tới 70% biết đến cuộc vận động qua Báo Hưng Yên, 91% đánh giá thông tin kịp thời và 85% cho rằng thông tin đáng tin cậy. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học để nâng cao chất lượng tuyên truyền, góp phần thúc đẩy phong trào học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và quan điểm sau:

  • Lý thuyết báo chí cách mạng: Báo chí được xem là công cụ tuyên truyền, cổ động, giáo dục và tổ chức xã hội, phục vụ sự nghiệp cách mạng và phát triển đất nước. Hồ Chí Minh nhấn mạnh báo chí phải phục vụ nhân dân, có tính chiến đấu và dễ hiểu, dễ làm theo.
  • Lý thuyết tuyên truyền và hiệu quả tuyên truyền: Tuyên truyền là hoạt động truyền tải thông tin có mục đích chính trị nhằm thuyết phục, thay đổi nhận thức và hành vi của công chúng. Hiệu quả tuyên truyền được đánh giá qua mức độ tiếp nhận thông tin, tác động đến dư luận xã hội và kết quả thực tiễn.
  • Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh: Bao gồm các phẩm chất trung với nước, hiếu với dân; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; tinh thần quốc tế trong sáng; nguyên tắc xây dựng đạo đức mới như nói đi đôi với làm, xây đi đôi với chống, tu dưỡng đạo đức suốt đời.
  • Mô hình tuyên truyền báo chí địa phương: Tập trung vào việc phát hiện, biểu dương gương điển hình, kết hợp giữa nội dung và hình thức sinh động, hấp dẫn để thu hút công chúng.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Luận văn khảo sát các ấn phẩm và chương trình tuyên truyền của Báo Hưng Yên, Đài PTTH Hưng Yên và Tạp chí Phố Hiến trong giai đoạn từ tháng 2/2007 đến tháng 6/2014. Dữ liệu bao gồm 1.912 tin, bài, ảnh trên Báo Hưng Yên, cùng các chương trình phát thanh, truyền hình và bài viết trên Tạp chí Phố Hiến.
  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn các cơ quan báo chí chủ lực của tỉnh có vai trò quan trọng trong công tác tuyên truyền. Đồng thời khảo sát ý kiến 400 công chúng đại diện cho các nhóm cán bộ, công chức, nông dân, hộ kinh doanh, học sinh - sinh viên và cán bộ hưu trí nhằm đánh giá mức độ tiếp nhận và hiệu quả tuyên truyền.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả để tổng hợp số lượng tin bài, phân tích tỷ lệ các loại bài viết; phương pháp phân tích nội dung để đánh giá chất lượng, chiều sâu và hình thức tuyên truyền; kết hợp đối chiếu, so sánh với các nghiên cứu tương tự ở địa phương khác để rút ra nhận định khách quan.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2007-2014, chia làm hai giai đoạn chính: giai đoạn 2007-2010 (thực hiện Cuộc vận động) và giai đoạn 2011-2014 (đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh).

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng số lượng tin bài tuyên truyền: Từ năm 2007 đến 2013, số lượng tin, bài, ảnh về chủ đề “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trên Báo Hưng Yên tăng từ 362 lên 422 nội dung/năm, đạt đỉnh 463 nội dung vào năm 2011. Trung bình mỗi năm có khoảng 386 tin, bài, ảnh, tương đương 1,5 tin bài/ngày.

  2. Tỷ lệ bài viết về gương điển hình chiếm ưu thế: Trong tổng số bài viết, 76% là các bài về gương điển hình người tốt, việc tốt, tăng dần qua các năm từ 20% năm 2007 lên tới 95,5% trong 6 tháng đầu năm 2014. Điều này cho thấy sự chuyển hướng tập trung vào việc biểu dương các tấm gương tiêu biểu để tạo động lực cho phong trào.

  3. Chất lượng và hình thức tuyên truyền được cải thiện: Số lượng ảnh minh họa tăng từ 22 ảnh năm 2007 lên 118 ảnh năm 2011, góp phần làm sinh động nội dung. Báo Hưng Yên đã mở chuyên mục riêng về chủ đề này trên cả báo giấy và báo điện tử, với 233 bài viết về gương điển hình trên báo điện tử trong giai đoạn 2007-2014.

  4. Mức độ nhận thức và hài lòng của công chúng: Khảo sát 400 công chúng cho thấy 70% biết đến cuộc vận động qua Báo Hưng Yên, 91% đánh giá thông tin kịp thời, 85% tin cậy, 43% cho rằng nội dung phong phú, 37% đánh giá hình thức sinh động, 53% hài lòng với nội dung tuyên truyền.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy công tác tuyên truyền trên báo chí tỉnh Hưng Yên đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể, góp phần nâng cao nhận thức và hành động của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Việc tăng cường đăng tải các gương điển hình đã tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực, khích lệ phong trào phát triển sâu rộng.

So với các nghiên cứu tại địa phương khác, Hưng Yên có sự đầu tư bài bản và liên tục trong công tác tuyên truyền, đặc biệt là sự phối hợp giữa báo in, phát thanh, truyền hình và báo điện tử. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại hạn chế về chiều sâu nội dung, thiếu các bài viết phản biện, phân tích các biểu hiện chưa tốt trong thực hiện tấm gương đạo đức, điều này có thể được minh họa qua biểu đồ phân bố loại bài viết hoặc bảng so sánh tỷ lệ bài viết tích cực và phản biện.

Việc cải thiện hình thức trình bày, tăng cường ảnh minh họa và đa dạng thể loại báo chí đã góp phần nâng cao sức hấp dẫn và hiệu quả truyền thông. Tuy nhiên, khảo sát cũng cho thấy một tỷ lệ không nhỏ công chúng đánh giá nội dung và hình thức tuyên truyền còn bình thường, cho thấy cần tiếp tục đổi mới sáng tạo để thu hút sự quan tâm hơn nữa.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường phát hiện và tuyên truyền các gương điển hình tiêu biểu
    Chủ thể: Các cơ quan báo chí tỉnh
    Mục tiêu: Tăng tỷ lệ bài viết về gương điển hình lên trên 85% trong các năm tiếp theo
    Thời gian: Triển khai ngay trong 1 năm tới
    Hành động: Thiết lập mạng lưới cộng tác viên tại các địa phương để phát hiện kịp thời các nhân tố mới, tổ chức các cuộc thi viết, phóng sự về gương điển hình.

  2. Đa dạng hóa hình thức tuyên truyền, tăng tính sinh động, hấp dẫn
    Chủ thể: Báo Hưng Yên, Đài PTTH Hưng Yên, Tạp chí Phố Hiến
    Mục tiêu: Nâng tỷ lệ công chúng đánh giá hình thức tuyên truyền sinh động lên trên 60%
    Thời gian: 6-12 tháng
    Hành động: Áp dụng kỹ thuật truyền thông đa phương tiện, tăng cường video, infographic, phỏng vấn trực tiếp, tổ chức các chương trình tương tác trên mạng xã hội.

  3. Tăng cường nội dung phản biện, phân tích sâu sắc các vấn đề liên quan
    Chủ thể: Ban biên tập các cơ quan báo chí
    Mục tiêu: Đưa vào ít nhất 10% bài viết có nội dung phản biện, phân tích mỗi năm
    Thời gian: 1-2 năm
    Hành động: Đào tạo phóng viên, biên tập viên về kỹ năng viết bài phân tích, phản biện; phối hợp với các chuyên gia, nhà nghiên cứu để cung cấp góc nhìn đa chiều.

  4. Mở rộng kênh tuyên truyền trên nền tảng số và mạng xã hội
    Chủ thể: Báo Hưng Yên điện tử, Đài PTTH Hưng Yên
    Mục tiêu: Tăng lượt truy cập và tương tác trên các nền tảng số lên 30% trong năm tới
    Thời gian: 12 tháng
    Hành động: Phát triển các chuyên mục tương tác, livestream, podcast về chủ đề học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; tăng cường quảng bá trên Facebook, Zalo, YouTube.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ, đảng viên và công chức các cấp tỉnh Hưng Yên
    Lợi ích: Hiểu rõ vai trò và hiệu quả của công tác tuyên truyền, từ đó nâng cao ý thức học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong công việc và sinh hoạt.

  2. Nhà báo, phóng viên và biên tập viên các cơ quan báo chí địa phương
    Lợi ích: Nắm bắt các phương pháp, mô hình tuyên truyền hiệu quả, học hỏi kinh nghiệm phát hiện và khai thác các gương điển hình, đổi mới hình thức truyền thông.

  3. Các nhà quản lý văn hóa, tuyên giáo và truyền thông
    Lợi ích: Có cơ sở khoa học để xây dựng chính sách, kế hoạch tuyên truyền phù hợp, nâng cao hiệu quả công tác giáo dục đạo đức trong xã hội.

  4. Sinh viên, nghiên cứu sinh chuyên ngành Báo chí, Truyền thông và Văn hóa
    Lợi ích: Tham khảo tài liệu thực tiễn phong phú về công tác tuyên truyền báo chí cách mạng, nghiên cứu về tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh và ứng dụng trong truyền thông hiện đại.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao việc tuyên truyền học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh lại quan trọng?
    Việc tuyên truyền giúp nâng cao nhận thức, tạo sự chuyển biến trong hành vi của cán bộ, đảng viên và nhân dân, góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh và phát triển xã hội lành mạnh.

  2. Các cơ quan báo chí tỉnh Hưng Yên đã sử dụng những hình thức tuyên truyền nào?
    Báo in, phát thanh, truyền hình và báo điện tử đều được sử dụng, với chuyên mục riêng, bài viết phân tích, phóng sự, ảnh minh họa, video và các chương trình tương tác trên mạng.

  3. Hiệu quả tuyên truyền được đánh giá dựa trên những tiêu chí nào?
    Dựa trên số lượng và chất lượng tin bài, mức độ tiếp nhận của công chúng, tác động đến nhận thức và hành vi, cũng như sự thay đổi thực tiễn trong cộng đồng.

  4. Có những hạn chế nào trong công tác tuyên truyền hiện nay?
    Nội dung tuyên truyền còn thiếu chiều sâu, ít bài viết phản biện, chưa khai thác hết các gương điển hình tiêu biểu, hình thức truyền thông chưa đa dạng và hấp dẫn tối đa.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả tuyên truyền trong thời gian tới?
    Cần phát hiện nhiều gương điển hình mới, đa dạng hóa hình thức truyền thông, tăng cường nội dung phản biện, mở rộng kênh truyền thông số và tăng cường tương tác với công chúng.

Kết luận

  • Báo chí tỉnh Hưng Yên đã đóng vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” từ năm 2007 đến 2014, với gần 2.000 tin bài, ảnh được đăng tải.
  • Tỷ lệ bài viết về gương điển hình chiếm ưu thế, góp phần tạo động lực lan tỏa phong trào trong cán bộ, đảng viên và nhân dân.
  • Chất lượng và hình thức tuyên truyền ngày càng được cải thiện, tuy nhiên vẫn còn hạn chế về chiều sâu nội dung và tính phản biện.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả tuyên truyền, bao gồm phát hiện gương điển hình, đa dạng hóa hình thức, tăng cường nội dung phản biện và mở rộng kênh truyền thông số.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để các cơ quan báo chí, nhà quản lý và công chúng nâng cao nhận thức và hành động theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, góp phần xây dựng xã hội phát triển bền vững.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan báo chí và ban tuyên giáo tỉnh Hưng Yên cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời, đảm bảo Cuộc vận động ngày càng đi vào chiều sâu và lan tỏa rộng rãi trong toàn xã hội.