Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự phát triển mạnh mẽ của ngành xây dựng tại Việt Nam, chất lượng công trình xây dựng dân dụng và công nghiệp ngày càng được quan tâm sâu sắc. Theo ước tính, đến năm 2017, ngành xây dựng có hơn 70.000 doanh nghiệp, chiếm khoảng 10% lực lượng lao động cả nước. Tuy nhiên, tỷ lệ tai nạn lao động trong ngành xây dựng chiếm tới một phần ba tổng số vụ tai nạn lao động toàn quốc, phản ánh những tồn tại trong công tác quản lý chất lượng thi công. Luận văn thạc sĩ này tập trung nghiên cứu nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng thi công công trình xây dựng dân dụng và công nghiệp tại Công ty Cổ phần Xây dựng Số 2 Đồng Nai, nhằm góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và uy tín của doanh nghiệp trong lĩnh vực xây dựng.

Mục tiêu nghiên cứu cụ thể là phân tích thực trạng quản lý chất lượng thi công tại Công ty, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng thi công. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các công trình xây dựng dân dụng và công nghiệp do Công ty thực hiện trên địa bàn tỉnh Đồng Nai trong giai đoạn 2016-2018. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hoàn thiện hệ thống quản lý chất lượng thi công, góp phần giảm thiểu rủi ro, nâng cao chất lượng công trình và hiệu quả đầu tư xây dựng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý chất lượng hiện đại và mô hình quản lý dự án xây dựng. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết quản lý chất lượng toàn diện (TQM): Nhấn mạnh việc kiểm soát và cải tiến liên tục chất lượng trong toàn bộ quá trình thi công, từ khâu lập kế hoạch, tổ chức thi công đến nghiệm thu công trình. TQM tập trung vào sự phối hợp giữa các bộ phận, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của từng cá nhân trong tổ chức.

  2. Mô hình quản lý dự án theo Viện Quản lý Dự án (PMI): Định nghĩa quản lý chất lượng dự án là các hoạt động có định hướng nhằm đảm bảo dự án đáp ứng các yêu cầu chất lượng đã đề ra, bao gồm lập kế hoạch chất lượng, kiểm soát chất lượng và đảm bảo chất lượng.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: chất lượng công trình xây dựng, quản lý chất lượng thi công, các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thi công (nhân lực, vật liệu, công nghệ, quy trình, tổ chức quản lý), vai trò của các chủ thể tham gia (chủ đầu tư, nhà thầu, tư vấn giám sát).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý thuyết và khảo sát thực tiễn tại Công ty Cổ phần Xây dựng Số 2 Đồng Nai. Cỡ mẫu khảo sát gồm khoảng 100 cán bộ, kỹ sư, công nhân và quản lý trực tiếp tham gia thi công các công trình dân dụng và công nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.

Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo đại diện cho các bộ phận và cấp bậc khác nhau trong công ty. Dữ liệu thu thập bao gồm số liệu về năng lực quản lý, trang thiết bị, nhân lực, quy trình thi công, cũng như các chỉ số về chất lượng công trình và các sự cố kỹ thuật.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS với các kỹ thuật phân tích thống kê mô tả, phân tích nhân tố và hồi quy đa biến để xác định các yếu tố ảnh hưởng chính đến hiệu quả quản lý chất lượng thi công. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2016 đến 2018, bao gồm giai đoạn khảo sát, thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Năng lực quản lý chất lượng còn hạn chế: Khoảng 65% cán bộ quản lý tại Công ty chưa được đào tạo bài bản về quản lý chất lượng thi công, dẫn đến việc áp dụng các quy trình quản lý chưa đồng bộ và hiệu quả chưa cao. So với các doanh nghiệp cùng ngành, tỷ lệ này cao hơn khoảng 15%.

  2. Trang thiết bị và công nghệ thi công chưa đồng bộ: Chỉ khoảng 55% máy móc, thiết bị thi công của Công ty đáp ứng tiêu chuẩn hiện đại, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng thi công. So với mức trung bình ngành là 70%, Công ty còn nhiều dư địa cải thiện.

  3. Nhân lực kỹ thuật và tay nghề công nhân chưa đáp ứng yêu cầu: Khoảng 40% công nhân chưa qua đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật thi công, dẫn đến tỷ lệ sai sót kỹ thuật và lỗi thi công chiếm khoảng 12% tổng số công việc, cao hơn mức trung bình ngành 5%.

  4. Quy trình quản lý chất lượng chưa được thực hiện nghiêm túc: Việc tuân thủ quy trình kiểm soát chất lượng thi công chỉ đạt khoảng 70%, còn tồn tại các sai sót trong kiểm tra, nghiệm thu và lưu trữ hồ sơ. Điều này làm giảm hiệu quả quản lý và tăng rủi ro chất lượng công trình.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên là do sự thiếu đồng bộ trong hệ thống quản lý chất lượng, hạn chế về nguồn lực và nhận thức chưa đầy đủ về vai trò của quản lý chất lượng thi công. Kết quả này phù hợp với báo cáo của ngành xây dựng Việt Nam, cho thấy nhiều doanh nghiệp còn gặp khó khăn trong việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế như ISO 9001.

Việc trang bị máy móc thiết bị hiện đại và nâng cao trình độ nhân lực kỹ thuật là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng thi công. Đồng thời, việc hoàn thiện và tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình quản lý chất lượng sẽ giúp giảm thiểu sai sót và tăng hiệu quả thi công. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh tỷ lệ nhân lực đào tạo, mức độ tuân thủ quy trình và tỷ lệ lỗi thi công giữa Công ty và mức trung bình ngành để minh họa rõ nét hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực quản lý chất lượng: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý chất lượng thi công cho cán bộ quản lý và kỹ thuật viên trong vòng 12 tháng tới. Chủ thể thực hiện là Ban Giám đốc Công ty phối hợp với các trung tâm đào tạo chuyên ngành.

  2. Đầu tư nâng cấp trang thiết bị thi công hiện đại: Lập kế hoạch đầu tư mua sắm và bảo trì thiết bị thi công đạt tiêu chuẩn quốc tế trong vòng 2 năm, nhằm nâng cao năng suất và chất lượng thi công. Ban Quản lý dự án và phòng Kỹ thuật chịu trách nhiệm triển khai.

  3. Cải tiến quy trình quản lý chất lượng thi công: Rà soát, hoàn thiện và áp dụng nghiêm ngặt các quy trình kiểm soát chất lượng thi công, bao gồm kiểm tra nguyên vật liệu, giám sát thi công và nghiệm thu công trình. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, do phòng Quản lý chất lượng chủ trì.

  4. Nâng cao nhận thức và kỹ năng cho công nhân thi công: Tổ chức đào tạo kỹ năng thi công và an toàn lao động cho công nhân định kỳ hàng năm, nhằm giảm thiểu sai sót kỹ thuật và tai nạn lao động. Phòng Nhân sự phối hợp với các tổ chức đào tạo chịu trách nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các doanh nghiệp xây dựng dân dụng và công nghiệp: Giúp nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thi công và áp dụng các giải pháp quản lý hiệu quả nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Chủ đầu tư và Ban quản lý dự án: Cung cấp cơ sở khoa học để giám sát, kiểm soát chất lượng thi công, đảm bảo công trình đạt yêu cầu kỹ thuật và tiến độ.

  3. Các cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng: Hỗ trợ trong việc hoàn thiện chính sách, quy định và hướng dẫn thực hiện quản lý chất lượng thi công xây dựng trên địa bàn.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản lý xây dựng: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và thực tiễn quản lý chất lượng thi công công trình xây dựng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý chất lượng thi công công trình xây dựng là gì?
    Quản lý chất lượng thi công là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, kiểm soát và giám sát các hoạt động thi công nhằm đảm bảo công trình đạt các yêu cầu kỹ thuật, tiêu chuẩn và tiến độ đề ra. Ví dụ, việc kiểm tra nguyên vật liệu đầu vào và giám sát thi công tại hiện trường là các hoạt động quản lý chất lượng.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng thi công?
    Các yếu tố chính gồm năng lực quản lý, trình độ nhân lực kỹ thuật, chất lượng nguyên vật liệu, công nghệ thi công và quy trình quản lý chất lượng. Một nghiên cứu gần đây cho thấy nhân lực kỹ thuật và quy trình quản lý chiếm tỷ trọng ảnh hưởng trên 60%.

  3. Tại sao việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001 lại quan trọng?
    ISO 9001 giúp doanh nghiệp xây dựng hệ thống quản lý chất lượng đồng bộ, minh bạch và hiệu quả, từ đó nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế. Nhiều doanh nghiệp xây dựng đã cải thiện chất lượng công trình sau khi áp dụng tiêu chuẩn này.

  4. Làm thế nào để nâng cao nhận thức về quản lý chất lượng trong doanh nghiệp xây dựng?
    Thông qua đào tạo liên tục, truyền thông nội bộ và xây dựng văn hóa chất lượng, doanh nghiệp có thể nâng cao nhận thức và trách nhiệm của cán bộ, công nhân về vai trò của quản lý chất lượng trong thi công.

  5. Vai trò của các chủ thể tham gia xây dựng trong quản lý chất lượng là gì?
    Chủ đầu tư chịu trách nhiệm toàn diện về chất lượng công trình; nhà thầu thi công quản lý chất lượng thi công; tư vấn giám sát kiểm tra, giám sát quá trình thi công; các cơ quan quản lý nhà nước ban hành và kiểm tra thực thi các quy định pháp luật. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên là yếu tố quyết định thành công.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích toàn diện thực trạng quản lý chất lượng thi công công trình xây dựng dân dụng và công nghiệp tại Công ty Cổ phần Xây dựng Số 2 Đồng Nai, chỉ ra các tồn tại về năng lực quản lý, trang thiết bị, nhân lực và quy trình.
  • Nghiên cứu áp dụng các lý thuyết quản lý chất lượng toàn diện và mô hình quản lý dự án để xây dựng khung phân tích và đề xuất giải pháp.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào đào tạo nâng cao năng lực, đầu tư thiết bị hiện đại, cải tiến quy trình và nâng cao nhận thức nhân lực nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chất lượng thi công.
  • Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và uy tín của doanh nghiệp xây dựng tại địa phương.
  • Đề nghị các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp trong vòng 1-2 năm, đồng thời mở rộng nghiên cứu áp dụng cho các doanh nghiệp xây dựng khác trên toàn quốc.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng thi công và phát triển bền vững doanh nghiệp xây dựng của bạn!