Mối Liên Hệ Giữa Niềm Tin Tiêu Dùng và Lợi Nhuận Cổ Phiếu trên Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam

• Tác giả: Lê Thị Thu Oanh
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thị Ngọc Trang
• Trường học: Trường Đại Học Kinh Tế Tp. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân Hàng
• Đề tài: Mối Liên Hệ Giữa Niềm Tin Của Người Tiêu Dùng Và Lợi Nhuận Cổ Phiếu Trên Thị Trường Chứng Khoán Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Tp. Hồ Chí Minh

• 1. TỔNG QUAN CÁC KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU TRƯỚC
• 1.1. Các kết quả nghiên cứu trước
• 2. DỮ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Dữ liệu nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thống kê mô tả
• 3.2. Kiểm định tính dừng
• 3.3. Kiểm định mối liên hệ giữa chuỗi lợi nhuận và niềm tin tiêu dùng thông qua kiểm định Granger

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Về Niềm Tin và Lợi Nhuận Cổ Phiếu

Thị trường chứng khoán là yếu tố quan trọng của nền kinh tế thị trường hiện đại. Hầu hết các quốc gia phát triển đều có thị trường chứng khoán. Thị trường chứng khoán đã trở thành một định chế tài chính không thể thiếu trong đời sống kinh tế. Sự ổn định của thị trường chứng khoán là điều vô cùng cần thiết. Nó là kênh cung ứng vốn lớn cho nền kinh tế, thu hút vốn không chỉ trong nước. Trải qua hơn 15 năm hình thành và phát triển, thị trường chứng khoán Việt Nam đã trưởng thành về quy mô, chất lượng, thu hút ngày càng nhiều nhà đầu tư. Tuy nhiên, hoạt động của thị trường vẫn bị chi phối nhiều bởi yếu tố tâm lý, làm giá cổ phiếu biến động. Điều này ảnh hưởng đến tính lành mạnh và ổn định của thị trường. Việc hiểu rõ tác động của yếu tố tâm lý lên thị trường, đặc biệt là lên lợi nhuận cổ phiếu là rất quan trọng. Nghiên cứu về mối liên hệ giữa niềm tin tiêu dùng và lợi nhuận cổ phiếu sẽ hữu ích cho các nhà đầu tư khi tham gia thị trường, giúp gia tăng lợi nhuận và hạn chế rủi ro trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

1.1. Tầm quan trọng của thị trường chứng khoán với kinh tế

Thị trường chứng khoán đóng vai trò huyết mạch trong việc huy động vốn cho doanh nghiệp và chính phủ. Nó tạo ra một kênh đầu tư hiệu quả cho người dân, góp phần tăng trưởng kinh tế. Tăng trưởng kinh tế Việt Nam phụ thuộc nhiều vào sự phát triển ổn định của thị trường chứng khoán. Do đó, việc nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến thị trường là vô cùng quan trọng. Chính sách kinh tế và vĩ mô kinh tế đều có tác động đáng kể đến niềm tin của nhà đầu tư.

1.2. Yếu tố tâm lý ảnh hưởng đến biến động thị trường chứng khoán

Tâm lý nhà đầu tư đóng vai trò then chốt trong việc định hình xu hướng thị trường. Sự hưng phấn và lạc quan có thể đẩy giá cổ phiếu lên cao, trong khi sự sợ hãi và bi quan có thể dẫn đến bán tháo. Tâm lý thị trường thường bị ảnh hưởng bởi tin tức kinh tế và phản ứng của thị trường chứng khoán trước các sự kiện bất ngờ. Hiểu rõ hành vi tiêu dùng và xu hướng tiêu dùng giúp dự đoán tốt hơn diễn biến thị trường.

II. Tổng Hợp Các Nghiên Cứu Trước Về Niềm Tin Tiêu Dùng

Phần này giới thiệu một số nghiên cứu về mối tương quan giữa niềm tin tiêu dùng và lợi nhuận được thực hiện trên các quốc gia khác nhau. Đã có nhiều sự quan tâm của các nhà kinh tế học từ những năm 1990. Nghiên cứu của Blanchard (1993) cho thấy suy thoái kinh tế 1990-1991 có nguyên nhân từ sự sụt giảm niềm tin. Otoo (1999) chứng minh mạnh mẽ về mối quan hệ giữa niềm tin tiêu dùng và hành vi của thị trường chứng khoán, dùng dữ liệu từ 5000 chỉ số giá chứng khoán Wilshire, chứng minh rằng sự thay đổi trong giá trị dự báo thị trường chứng khoán. Jansen và Nahuis (2003) cứu mối quan hệ giữa phát triển thị trường chứng khoán và niềm tin người tiêu dùng ở 11 quốc gia Châu Âu từ năm 1985. Có mối quan hệ giữa lợi nhuận và niềm tin tiêu dùng, ở 9 quốc gia được nghiên cứu. Lợi nhuận và niềm tin tiêu dùng chặt chẽ ở những khoảng thời gian ngắn.

2.1. Ảnh hưởng của niềm tin tiêu dùng đến quyết định đầu tư

Nghiên cứu chỉ ra rằng niềm tin người tiêu dùng ảnh hưởng đến cách các hộ gia đình phân bổ nguồn lực tài chính. Khi người tiêu dùng cảm thấy lạc quan về tăng trưởng kinh tế Việt Nam, họ có xu hướng đầu tư nhiều hơn vào thị trường tài chính Việt Nam. Ngược lại, khi họ bi quan, họ có thể rút vốn khỏi thị trường. Đánh giá của người tiêu dùng về tình hình kinh tế có tác động trực tiếp đến đầu tư chứng khoán.

2.2. Mô hình kinh tế lượng sử dụng để phân tích niềm tin tiêu dùng

Các nhà nghiên cứu thường sử dụng các mô hình kinh tế lượng, như phân tích hồi quy và mô hình VAR, để định lượng tác động của niềm tin tiêu dùng đến lợi nhuận cổ phiếu. Các mô hình này giúp kiểm soát các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến thị trường, như chính sách kinh tế và chu kỳ kinh tế. Dự báo kinh tế dựa trên các mô hình này có thể giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt hơn.

2.3. So sánh kết quả nghiên cứu quốc tế và tiềm năng ứng dụng tại Việt Nam

Các nghiên cứu quốc tế cung cấp nhiều bằng chứng về ảnh hưởng của niềm tin tiêu dùng đến thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, bối cảnh kinh tế và thị trường tài chính Việt Nam có những đặc thù riêng. Cần có những nghiên cứu chuyên sâu về mối liên hệ giữa niềm tin tiêu dùng và lợi nhuận tại Việt Nam để đưa ra các khuyến nghị chính sách và đầu tư phù hợp.

III. Dữ Liệu Và Phương Pháp Nghiên Cứu Mối Liên Hệ Tại Việt Nam

Nghiên cứu này xem xét mối quan hệ giữa niềm tin người tiêu dùng và lợi nhuận cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Để xem xét mối quan hệ trên, nghiên cứu sử dụng mô hình tự hồi quy Markov-Switching hai trạng thái được xây dựng bởi Hamilton (1989) và Filardo (1994), quan sát được các trạng thái khác nhau của thị trường, như thị trường giá xuống và giá lên. Với Rt đại diện cho lợi nhuận, zt là biến độc lập. Xem xét mô hình tự hồi quy Markov - Switching. Khi zt đại diện cho sự bi quan của thị trường (thiếu niềm tin, niềm tin người tiêu dùng tiêu cực), nghiên cứu xem xét tác động của cú sốc niềm tin người tiêu dùng tiêu cực lên lợi nhuận.

3.1. Nguồn dữ liệu sử dụng trong nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu về chỉ số VN-Index (đại diện cho thị trường chứng khoán Việt Nam), chỉ số niềm tin tiêu dùng từ Nielsen, tỷ lệ lạm phát, tỷ lệ thất nghiệp, tăng trưởng sản lượng thực tế và lãi suất tái cấp vốn. Dữ liệu được thu thập từ các nguồn chính thống như Tổng cục Thống kê, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các tổ chức nghiên cứu thị trường. Đảm bảo tính chính xác và tin cậy của dữ liệu là rất quan trọng.

3.2. Mô hình Markov Switching để phân tích các trạng thái thị trường

Mô hình Markov-Switching cho phép phân tích thị trường chứng khoán trong các trạng thái khác nhau, như thị trường giá lên (bull market) và thị trường giá xuống (bear market). Mô hình này giúp xác định tác động của niềm tin tiêu dùng đến lợi nhuận cổ phiếu trong từng trạng thái thị trường. Điều này cung cấp cái nhìn sâu sắc hơn về mối quan hệ giữa hai yếu tố này.

3.3. Các biến kiểm soát sử dụng trong mô hình nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng một số biến kiểm soát, như tỷ lệ lạm phát, tỷ lệ thất nghiệp, tăng trưởng sản lượng thực tế và lãi suất tái cấp vốn, để kiểm soát các yếu tố kinh tế vĩ mô có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận cổ phiếu. Điều này giúp đảm bảo rằng kết quả nghiên cứu phản ánh chính xác tác động của niềm tin tiêu dùng chứ không phải các yếu tố khác.

IV. Phân Tích Kết Quả Niềm Tin Tiêu Dùng Ảnh Hưởng Lợi Nhuận

Nghiên cứu thực hiện thống kê mô tả, kiểm định tính dừng và kiểm định Granger để phân tích dữ liệu. Mục tiêu là xác định mối quan hệ giữa chuỗi lợi nhuận và niềm tin tiêu dùng. Các phép kiểm định này được thực hiện với giả thuyết: chuỗi dữ liệu có nghiệm đơn vị, tức là chuỗi dữ liệu không dừng. Nếu bác bỏ giả thuyết này, chuỗi dữ liệu được coi là dừng.

4.1. Thống kê mô tả các chuỗi dữ liệu lợi nhuận và niềm tin

Thống kê mô tả cung cấp cái nhìn tổng quan về các chuỗi dữ liệu. Các chỉ số như giá trị trung bình, độ lệch chuẩn, giá trị lớn nhất và nhỏ nhất được tính toán. Điều này giúp hiểu rõ hơn về đặc tính của các chuỗi dữ liệu, như mức độ biến động và phân phối.

4.2. Kiểm định tính dừng của chuỗi dữ liệu để đảm bảo tính tin cậy

Kiểm định tính dừng là bước quan trọng để đảm bảo tính tin cậy của kết quả hồi quy. Nếu chuỗi dữ liệu không dừng, việc hồi quy có thể dẫn đến kết quả sai lệch. Nghiên cứu sử dụng các kiểm định ADF, PP và KPSS để kiểm tra tính dừng của chuỗi dữ liệu.

4.3. Kiểm định Granger Xác định quan hệ nhân quả giữa niềm tin và lợi nhuận

Kiểm định Granger được sử dụng để xác định liệu niềm tin tiêu dùng có dự báo được lợi nhuận cổ phiếu hay không, và ngược lại. Điều này giúp xác định quan hệ nhân quả giữa hai yếu tố này. Kết quả kiểm định Granger cung cấp bằng chứng về việc liệu niềm tin tiêu dùng có tác động đến thị trường chứng khoán hay không.

V. Cú Sốc Niềm Tin Tác Động Tức Thì Lên Thị Trường Chứng Khoán

Nghiên cứu kiểm tra mối liên hệ giữa cú sốc niềm tin và lợi nhuận bằng cách sử dụng các mô hình tuyến tính và mô hình tự hồi quy Markov-Switching. Nghiên cứu sử dụng mô hình tự hồi quy Markov-Switching (FTP-MS-AR) để lượng hóa mối quan hệ giữa niềm tin và lợi nhuận. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng sử dụng một số biến khác để đánh giá mức độ tin cậy của kết quả.

5.1. So sánh kết quả của các mô hình khác nhau tuyến tính vs. Markov Switching

So sánh kết quả của các mô hình khác nhau giúp đánh giá tính mạnh mẽ và độ tin cậy của các kết quả nghiên cứu. Nếu các mô hình khác nhau đều cho kết quả tương tự, điều này củng cố bằng chứng về tác động của niềm tin tiêu dùng đến lợi nhuận cổ phiếu.

5.2. Đánh giá tác động bất đối xứng của niềm tin tiêu cực và tích cực

Nghiên cứu xem xét liệu niềm tin tiêu dùng tiêu cực và tích cực có tác động khác nhau đến lợi nhuận cổ phiếu hay không. Ví dụ, sự sụt giảm niềm tin có thể có tác động mạnh hơn so với sự gia tăng niềm tin. Điều này có thể liên quan đến tâm lý nhà đầu tư và rủi ro thị trường.

5.3. Phân tích độ nhạy của kết quả đối với các phương pháp ước lượng khác nhau

Nghiên cứu kiểm tra độ nhạy của kết quả đối với các phương pháp ước lượng khác nhau. Nếu kết quả không thay đổi đáng kể khi sử dụng các phương pháp khác nhau, điều này cho thấy rằng kết quả là mạnh mẽ và đáng tin cậy.

VI. Kết Luận Triển Vọng Hướng Nghiên Cứu Niềm Tin Tiêu Dùng

Nghiên cứu này cung cấp bằng chứng về mối liên hệ giữa niềm tin tiêu dùng và lợi nhuận cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Kết quả nghiên cứu có thể giúp các nhà đầu tư và nhà hoạch định chính sách hiểu rõ hơn về tác động của niềm tin tiêu dùng đến thị trường và đưa ra các quyết định sáng suốt hơn. Kinh tế học hành vi và tâm lý nhà đầu tư đóng vai trò quan trọng trong việc giải thích các kết quả này. Cần có thêm nhiều nghiên cứu về mối liên hệ này để hiểu rõ hơn về động lực thị trường chứng khoán Việt Nam.

6.1. Tổng kết các kết quả chính và hàm ý cho nhà đầu tư

Nghiên cứu tổng kết các kết quả chính và đưa ra các hàm ý cho nhà đầu tư. Ví dụ, nhà đầu tư có thể sử dụng thông tin về niềm tin tiêu dùng để dự đoán xu hướng thị trường và đưa ra quyết định đầu tư phù hợp. Đầu tư giá trị và đầu tư tăng trưởng có thể được điều chỉnh dựa trên niềm tin tiêu dùng.

6.2. Thách thức và hướng nghiên cứu tiếp theo về niềm tin tiêu dùng

Nghiên cứu thảo luận về các thách thức và hướng nghiên cứu tiếp theo về niềm tin tiêu dùng và thị trường chứng khoán. Ví dụ, cần có thêm nhiều dữ liệu và mô hình phức tạp hơn để phân tích mối quan hệ này một cách toàn diện hơn. Nghiên cứu cũng có thể tập trung vào tác động của tin tức kinh tế và chính sách kinh tế đến niềm tin tiêu dùng và thị trường chứng khoán.

6.3. Ứng dụng của kết quả nghiên cứu trong dự báo thị trường và quản trị rủi ro

Nghiên cứu thảo luận về ứng dụng của kết quả nghiên cứu trong dự báo thị trường chứng khoán và quản trị rủi ro. Ví dụ, nhà đầu tư có thể sử dụng các mô hình dự báo kinh tế dựa trên niềm tin tiêu dùng để đưa ra quyết định đầu tư và quản trị rủi ro hiệu quả hơn. Các biện pháp phòng ngừa rủi ro thị trường có thể được điều chỉnh dựa trên xu hướng tiêu dùng.

## Tổng quan nghiên cứu

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã trải qua hơn 15 năm phát triển với quy mô ngày càng mở rộng và chất lượng được nâng cao, trở thành kênh huy động vốn quan trọng cho nền kinh tế. Tuy nhiên, sự biến động liên tục của giá cổ phiếu và tính không ổn định của thị trường đặt ra nhiều thách thức trong việc dự báo và phân tích hành vi nhà đầu tư. Một trong những yếu tố tâm lý được quan tâm là niềm tin của người tiêu dùng, được xem là chỉ số phản ánh kỳ vọng và thái độ của nhà đầu tư đối với thị trường. Mối quan hệ giữa niềm tin tiêu dùng và lợi nhuận cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam là vấn đề nghiên cứu trọng tâm nhằm làm rõ ảnh hưởng của yếu tố tâm lý đến hiệu quả đầu tư.

Mục tiêu nghiên cứu là phân tích mối liên hệ giữa chỉ số niềm tin tiêu dùng và lợi nhuận cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn từ năm 2000 đến 2014, sử dụng dữ liệu VN-Index và các chỉ số liên quan. Nghiên cứu áp dụng mô hình Markov-switching để xác định trạng thái thị trường và đánh giá tác động của niềm tin tiêu dùng trong từng trạng thái. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ nhà đầu tư và các nhà hoạch định chính sách hiểu rõ hơn về vai trò của yếu tố tâm lý trong thị trường tài chính, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và đầu tư.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

- **Lý thuyết hành vi nhà đầu tư (Behavioral Finance):** Giải thích sự ảnh hưởng của yếu tố tâm lý như niềm tin tiêu dùng đến quyết định đầu tư và biến động giá cổ phiếu.
- **Mô hình Markov-switching:** Mô hình chuỗi thời gian cho phép phân biệt các trạng thái khác nhau của thị trường (thị trường giá lên và giá xuống) và xác định xác suất chuyển đổi giữa các trạng thái này.
- **Chỉ số niềm tin tiêu dùng (Consumer Confidence Index - CCI):** Là chỉ số kinh tế - xã hội phản ánh kỳ vọng và thái độ của người tiêu dùng về tình hình tài chính cá nhân và nền kinh tế chung.
- **Khái niệm lợi nhuận cổ phiếu:** Được tính theo công thức logarit biến động giá cổ phiếu hàng tháng, phản ánh hiệu quả đầu tư trên thị trường chứng khoán.
- **Kiểm định Granger:** Phương pháp kiểm tra mối quan hệ nhân quả giữa chuỗi thời gian niềm tin tiêu dùng và lợi nhuận cổ phiếu.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu thứ cấp thu thập từ VN-Index, chỉ số niềm tin tiêu dùng do Công ty Nielsen khảo sát theo quý, cùng các biến kiểm soát như tỷ lệ lạm phát, tỷ lệ thất nghiệp, tăng trưởng sản lượng công nghiệp và lãi suất tái cấp vốn trong giai đoạn 2000-2014. Dữ liệu được chuyển đổi sang dạng tháng thông qua phương pháp nội suy.

Phương pháp phân tích chính là mô hình Markov-switching hai trạng thái kết hợp với mô hình hồi quy ARX để đánh giá tác động của niềm tin tiêu dùng lên lợi nhuận cổ phiếu trong từng trạng thái thị trường. Cỡ mẫu gồm toàn bộ dữ liệu chuỗi thời gian trong giai đoạn nghiên cứu, được kiểm định tính dừng bằng các kiểm định ADF, PP và GLS. Kiểm định Granger được sử dụng để xác định mối quan hệ nhân quả giữa các biến.

Timeline nghiên cứu bao gồm thu thập và xử lý dữ liệu, phân tích thống kê mô tả, kiểm định tính dừng, xây dựng và ước lượng mô hình Markov-switching, kiểm định nhân quả, và thảo luận kết quả.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- Giá trị trung bình của chỉ số niềm tin tiêu dùng trong giai đoạn nghiên cứu là khoảng 97, với hệ số lệch chuẩn 0.48, cho thấy niềm tin tiêu dùng có sự biến động nhẹ nhưng chủ yếu duy trì ở mức ổn định.
- Lợi nhuận cổ phiếu tính theo VN-Index có giá trị trung bình âm, phản ánh sự biến động và những giai đoạn suy giảm của thị trường trong giai đoạn 2000-2014.
- Mô hình Markov-switching xác định hai trạng thái thị trường: trạng thái giá xuống với xác suất duy trì khoảng 0.6 và trạng thái giá lên với xác suất duy trì khoảng 0.85, cho thấy trạng thái giá lên thường kéo dài hơn.
- Kết quả kiểm định Granger cho thấy mối quan hệ nhân quả một chiều từ niềm tin tiêu dùng đến lợi nhuận cổ phiếu, nghĩa là biến động trong niềm tin tiêu dùng có ảnh hưởng đến biến động lợi nhuận trên thị trường chứng khoán.
- Hệ số trong mô hình Markov-switching cho thấy tác động của niềm tin tiêu dùng lên lợi nhuận cổ phiếu mạnh hơn trong trạng thái thị trường giá xuống, với hệ số âm lớn hơn so với trạng thái giá lên.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của mối quan hệ này có thể do niềm tin tiêu dùng phản ánh kỳ vọng và tâm lý nhà đầu tư, ảnh hưởng đến quyết định mua bán cổ phiếu, từ đó tác động đến biến động giá và lợi nhuận. Khi niềm tin tiêu dùng giảm sút, nhà đầu tư có xu hướng thận trọng, dẫn đến giảm thanh khoản và giá cổ phiếu giảm, làm lợi nhuận giảm theo. Ngược lại, niềm tin cao tạo điều kiện cho thị trường phát triển tích cực.

So sánh với các nghiên cứu quốc tế, kết quả phù hợp với các báo cáo cho thấy niềm tin tiêu dùng là một chỉ báo quan trọng trong dự báo biến động thị trường tài chính. Việc sử dụng mô hình Markov-switching giúp phân tích sâu sắc hơn về trạng thái thị trường, cung cấp cái nhìn đa chiều về ảnh hưởng của yếu tố tâm lý.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố xác suất trạng thái thị trường và bảng hệ số hồi quy để minh họa rõ ràng tác động của niềm tin tiêu dùng trong từng trạng thái.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Tăng cường công tác truyền thông và minh bạch thông tin:** Giúp nâng cao niềm tin tiêu dùng và nhà đầu tư, từ đó ổn định thị trường chứng khoán. Chủ thể thực hiện: Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, các công ty niêm yết. Thời gian: 1-2 năm.
- **Phát triển các công cụ tài chính và sản phẩm đầu tư phù hợp:** Đáp ứng nhu cầu đa dạng của nhà đầu tư, giảm thiểu rủi ro tâm lý. Chủ thể: Các công ty chứng khoán, ngân hàng. Thời gian: 2-3 năm.
- **Đẩy mạnh nghiên cứu và ứng dụng mô hình phân tích tâm lý thị trường:** Sử dụng mô hình Markov-switching và các kỹ thuật phân tích dữ liệu lớn để dự báo biến động thị trường chính xác hơn. Chủ thể: Các viện nghiên cứu, trường đại học. Thời gian: liên tục.
- **Tăng cường giáo dục tài chính cho nhà đầu tư cá nhân:** Giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về tác động của tâm lý và niềm tin tiêu dùng đến thị trường, từ đó ra quyết định đầu tư hợp lý. Chủ thể: Bộ Giáo dục và Đào tạo, các tổ chức tài chính. Thời gian: 1-3 năm.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Nhà đầu tư cá nhân và tổ chức:** Hiểu rõ hơn về tác động của niềm tin tiêu dùng đến lợi nhuận cổ phiếu, giúp đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả.
- **Các nhà quản lý và hoạch định chính sách:** Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách ổn định thị trường và nâng cao niềm tin nhà đầu tư.
- **Các nhà nghiên cứu và học giả trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng:** Tham khảo phương pháp nghiên cứu và kết quả để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về tâm lý thị trường.
- **Các công ty chứng khoán và tổ chức tài chính:** Áp dụng mô hình phân tích để cải thiện chiến lược kinh doanh và quản lý rủi ro.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Niềm tin tiêu dùng ảnh hưởng như thế nào đến thị trường chứng khoán?**  
Niềm tin tiêu dùng phản ánh kỳ vọng và tâm lý nhà đầu tư, ảnh hưởng đến quyết định mua bán cổ phiếu, từ đó tác động đến biến động giá và lợi nhuận trên thị trường.

2. **Mô hình Markov-switching là gì và tại sao được sử dụng?**  
Mô hình Markov-switching phân tích chuỗi thời gian với các trạng thái khác nhau, giúp xác định trạng thái thị trường (giá lên, giá xuống) và đánh giá tác động của các biến trong từng trạng thái.

3. **Dữ liệu niềm tin tiêu dùng được thu thập như thế nào?**  
Dữ liệu niềm tin tiêu dùng được thu thập theo quý bởi Công ty Nielsen tại Việt Nam, dựa trên khảo sát ý kiến của khoảng 5.000 người tiêu dùng về tình hình tài chính và kỳ vọng kinh tế.

4. **Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng thực tiễn ra sao?**  
Kết quả giúp nhà đầu tư và nhà quản lý hiểu rõ vai trò của tâm lý trong thị trường, từ đó xây dựng chiến lược đầu tư và chính sách phù hợp nhằm ổn định và phát triển thị trường.

5. **Có những hạn chế nào trong nghiên cứu này?**  
Nghiên cứu chủ yếu sử dụng dữ liệu tổng hợp và mô hình Markov-switching, chưa phân tích sâu trên từng cổ phiếu riêng lẻ, đồng thời dữ liệu niềm tin tiêu dùng có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài khác.

## Kết luận

- Xác định rõ mối quan hệ nhân quả một chiều từ niềm tin tiêu dùng đến lợi nhuận cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam.  
- Mô hình Markov-switching hai trạng thái hiệu quả trong việc phân tích biến động thị trường và tác động của niềm tin tiêu dùng.  
- Niềm tin tiêu dùng có ảnh hưởng mạnh hơn trong trạng thái thị trường giá xuống, cho thấy vai trò quan trọng của tâm lý trong giai đoạn thị trường khó khăn.  
- Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho nhà đầu tư và nhà quản lý trong việc dự báo và điều chỉnh chiến lược đầu tư.  
- Đề xuất các giải pháp nâng cao niềm tin tiêu dùng và phát triển thị trường chứng khoán bền vững trong tương lai.

Hành động tiếp theo là triển khai các nghiên cứu mở rộng trên từng nhóm cổ phiếu và áp dụng mô hình phân tích tâm lý thị trường đa chiều nhằm nâng cao độ chính xác và tính ứng dụng của kết quả nghiên cứu.