I. Giới thiệu về xâm nhập mặn tại sông Tiền và sông Hậu
Xâm nhập mặn là hiện tượng nước mặn xâm nhập vào các vùng nước ngọt, đặc biệt tại các cửa sông như sông Tiền và sông Hậu trong đồng bằng sông Cửu Long. Hiện tượng này đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sinh thái, nông nghiệp, và quản lý nước trong khu vực. Theo nghiên cứu, độ mặn tại các khu vực này đã gia tăng đáng kể, với độ mặn lớn nhất ghi nhận lên tới 16,5 g/l tại sông Hậu. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp mà còn đe dọa đến đời sống dân sinh. Việc mô phỏng xâm nhập mặn là cần thiết để đưa ra các giải pháp ứng phó hiệu quả.
1.1 Tình hình xâm nhập mặn hiện tại
Tình hình xâm nhập mặn tại đồng bằng sông Cửu Long đã trở nên nghiêm trọng hơn trong những năm gần đây do tác động của biến đổi khí hậu và biến đổi khí hậu. Nghiên cứu cho thấy, vào mùa khô, nước biển xâm nhập sâu vào nội địa, làm tăng độ mặn trong nước sông. Đặc biệt, các khu vực gần cửa sông như sông Tiền và sông Hậu đã ghi nhận sự gia tăng độ mặn đáng kể, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp và nguồn nước sinh hoạt. Việc nghiên cứu và mô phỏng tình hình xâm nhập mặn là rất cần thiết để có thể đưa ra các kịch bản ứng phó kịp thời.
II. Phương pháp nghiên cứu và mô hình mô phỏng
Để nghiên cứu hiện tượng xâm nhập mặn, luận văn đã áp dụng phương pháp mô phỏng thủy động lực 2 chiều với mô hình MIKE21. Mô hình này cho phép mô phỏng quá trình lan truyền mặn và xâm nhập mặn theo các kịch bản khác nhau. Dữ liệu được thu thập từ các trạm thủy văn trong khu vực, bao gồm các thông số về độ mặn, lưu lượng nước và các yếu tố khí tượng. Việc thiết lập mô hình không chỉ giúp đánh giá chính xác tình hình xâm nhập mặn mà còn hỗ trợ trong việc dự báo tình hình trong tương lai, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
2.1 Thiết lập mô hình
Mô hình MIKE21 được sử dụng để mô phỏng xâm nhập mặn tại sông Tiền và sông Hậu. Các thông số đầu vào bao gồm dữ liệu về độ mặn, lưu lượng nước, và các yếu tố khí tượng. Mô hình này cho phép phân tích sự biến động của độ mặn theo thời gian và không gian, từ đó đưa ra các kịch bản dự báo cho các năm 2025, 2030, 2040 và 2050. Kết quả từ mô phỏng sẽ giúp các nhà quản lý có cái nhìn tổng quát về tình hình xâm nhập mặn và đưa ra các biện pháp ứng phó kịp thời.
III. Kết quả mô phỏng và đánh giá tác động
Kết quả mô phỏng cho thấy, xâm nhập mặn tại sông Tiền và sông Hậu có xu hướng gia tăng theo thời gian, đặc biệt là trong các kịch bản biến đổi khí hậu. Độ mặn cao nhất có thể đạt tới 20 g/l vào năm 2050 nếu không có các biện pháp can thiệp. Điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là các loại cây trồng nhạy cảm với độ mặn. Ngoài ra, xâm nhập mặn còn tác động đến hệ sinh thái và nguồn nước sinh hoạt của người dân trong khu vực. Việc đánh giá tác động của xâm nhập mặn là rất cần thiết để có thể đưa ra các giải pháp giảm thiểu hiệu quả.
3.1 Đánh giá tác động đến nông nghiệp
Xâm nhập mặn gây ra nhiều thiệt hại cho sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là tại đồng bằng sông Cửu Long. Các loại cây trồng như lúa, rau màu đều bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi độ mặn trong đất tăng cao. Nghiên cứu cho thấy, độ mặn trên 4 g/l đã bắt đầu ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng của cây lúa. Do đó, cần có các biện pháp thích ứng như cải tạo giống cây trồng, điều chỉnh lịch thời vụ và sử dụng các biện pháp tưới tiêu hợp lý để giảm thiểu tác động của xâm nhập mặn.
