Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động tín dụng chính sách xã hội đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế nông thôn và giảm nghèo bền vững tại Việt Nam. Tại thành phố Sông Công, tỉnh Thái Nguyên, dư nợ tín dụng ủy thác qua Hội Liên hiệp Phụ nữ (Hội LHPN) chiếm tỷ trọng lớn trong tổng dư nợ của Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH), với mức tăng trưởng nguồn vốn quản lý đạt 7,4% năm 2019 và 15% so với năm 2018, tổng nguồn vốn đạt 167.567,5 triệu đồng vào cuối năm 2020. Tuy nhiên, hoạt động ủy thác tín dụng qua Hội LHPN vẫn còn tồn tại những hạn chế như công tác phối hợp chưa đồng bộ, tỷ lệ nợ quá hạn còn cao ở một số nơi, và năng lực quản lý của cán bộ tổ chức Hội chưa đồng đều.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm hệ thống hóa lý luận về tín dụng và hoạt động ủy thác tín dụng qua Hội LHPN, đánh giá thực trạng hoạt động ủy thác tín dụng tại thành phố Sông Công giai đoạn 2018-2020, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động này đến năm 2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động ủy thác tín dụng của NHCSXH thông qua Hội LHPN tại ba đơn vị xã, phường: Bá Xuyên, Tân Quang và Thắng Lợi.

Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc phát triển kinh tế xã hội địa phương, đặc biệt là hỗ trợ phụ nữ nghèo tiếp cận vốn vay ưu đãi, góp phần giảm nghèo bền vững và nâng cao vị thế của phụ nữ trong gia đình và xã hội. Các chỉ số như tỷ lệ nợ xấu thấp (0,4-0,7%), số tổ tiết kiệm và vay vốn (TK&VV) do Hội quản lý đạt 59 tổ với 1.159 hộ vay, cùng với sự đánh giá tích cực của người dân về thủ tục, lãi suất và thời gian vay, cho thấy tiềm năng phát triển của hoạt động ủy thác tín dụng qua Hội LHPN.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

  • Lý thuyết tín dụng ngân hàng: Tín dụng được hiểu là quan hệ kinh tế giữa người cho vay và người đi vay, dựa trên cơ sở niềm tin, có tính thời hạn và tính hoàn trả. Tín dụng ưu đãi của NHCSXH nhằm hỗ trợ các đối tượng chính sách với lãi suất và điều kiện vay ưu đãi, góp phần phát triển kinh tế nông thôn.

  • Lý thuyết hoạt động ủy thác tín dụng: Hoạt động ủy thác là việc giao vốn cho bên nhận ủy thác thực hiện cho vay theo hợp đồng, đảm bảo mục đích và lợi ích hợp pháp. Nguyên tắc ủy thác bao gồm việc lập hợp đồng bằng văn bản, không được ủy thác lại, sử dụng vốn đúng mục đích và giám sát chặt chẽ.

  • Mô hình phân tích SWOT: Được sử dụng để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của hoạt động ủy thác tín dụng qua Hội LHPN, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp.

Các khái niệm chính bao gồm: tín dụng ưu đãi, ủy thác tín dụng, tổ tiết kiệm và vay vốn (TK&VV), nợ xấu, hiệu quả sử dụng vốn vay.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo của NHCSXH và Hội LHPN thành phố Sông Công giai đoạn 2018-2020; số liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát 75 hộ vay vốn tại ba đơn vị xã, phường.

  • Phương pháp chọn mẫu: Mẫu được xác định theo nguyên tắc lấy mẫu ngẫu nhiên có chủ đích, đảm bảo đại diện cho tổng thể hộ vay vốn qua Hội LHPN.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả (tính trung bình, phần trăm), phương pháp so sánh qua các năm, phân tích chuyên gia và phân tích SWOT để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2018-2020, với thu thập và xử lý số liệu trong năm 2021, nhằm đánh giá hiệu quả hoạt động ủy thác tín dụng qua Hội LHPN tại thành phố Sông Công.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tổng dư nợ và cơ cấu nguồn vốn: Tổng dư nợ ủy thác qua Hội LHPN chiếm tỷ trọng lớn nhất trong các tổ chức chính trị - xã hội, dao động từ 32,9% đến 36,6% tổng dư nợ NHCSXH thành phố Sông Công trong giai đoạn 2018-2020. Dư nợ tăng từ 144 tỷ đồng năm 2018 lên 167,5 tỷ đồng năm 2020, tăng trưởng bình quân khoảng 7,4% năm 2019 và 15% so với năm 2018.

  2. Chất lượng tín dụng: Tỷ lệ nợ xấu so với tổng dư nợ duy trì ở mức thấp, từ 0,4% đến 0,7% trong ba năm nghiên cứu. Đặc biệt, Hội LHPN thành phố quản lý 59 tổ TK&VV với 1.159 hộ vay vốn, không phát sinh nợ xấu trong giai đoạn này.

  3. Đặc điểm hộ vay và hiệu quả sử dụng vốn: Bình quân nhân khẩu hộ nghèo là 3,17 người, lao động bình quân 2 người/hộ. Nhà ở chủ yếu kiên cố và bán kiên cố. Thu nhập chính của các hộ vay đến từ hoạt động buôn bán. Dư nợ cho vay giải quyết việc làm chiếm tỷ trọng cao nhất (57,76%). Người dân đánh giá thủ tục vay vốn, lãi suất và thời gian vay là phù hợp, thuận tiện.

  4. Tồn tại trong hoạt động ủy thác: Một số nơi chưa chủ động phối hợp với chính quyền địa phương và các tổ chức Hội trong công tác thu hồi nợ quá hạn. Tỷ lệ gia nợ hạn cuối kỳ còn cao, công tác kiểm tra, giám sát chưa thường xuyên và hiệu quả. Trình độ nghiệp vụ của cán bộ Hội và tổ trưởng TK&VV chưa đồng đều, ảnh hưởng đến chất lượng quản lý vốn.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy hoạt động ủy thác tín dụng qua Hội LHPN thành phố Sông Công đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tín dụng chính sách, giảm nghèo và phát triển kinh tế địa phương. Tỷ lệ nợ xấu thấp phản ánh sự quản lý chặt chẽ và sự cam kết trả nợ của các hộ vay.

So sánh với các nghiên cứu tại các địa phương khác như huyện Phú Lương, Hà Nội, và các tỉnh thành phố lớn, mô hình ủy thác qua Hội LHPN tại Sông Công có nhiều điểm tương đồng về cơ cấu tổ chức và phương thức quản lý vốn, tuy nhiên vẫn còn hạn chế về năng lực cán bộ và công tác phối hợp liên ngành. Việc sử dụng phương pháp phân tích SWOT giúp làm rõ các điểm mạnh như sự tin cậy của người dân, nguồn vốn ổn định, đồng thời chỉ ra các thách thức như thiếu hụt nguồn lực kiểm tra, giám sát và sự phối hợp chưa đồng bộ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng dư nợ, bảng phân tích tỷ lệ nợ xấu theo năm, và biểu đồ đánh giá mức độ hài lòng của người vay về các yếu tố thủ tục, lãi suất, thời gian vay. Các bảng biểu này giúp minh họa rõ nét hiệu quả và những tồn tại trong hoạt động ủy thác tín dụng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác tuyên truyền chính sách tín dụng: Đẩy mạnh truyền thông về các chương trình tín dụng ưu đãi đến các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là hội viên phụ nữ, nhằm nâng cao nhận thức và sự tham gia tích cực. Thời gian thực hiện: ngay trong năm 2022; chủ thể: Hội LHPN phối hợp với NHCSXH và chính quyền địa phương.

  2. Nâng cao năng lực cán bộ Hội và tổ trưởng TK&VV: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn nghiệp vụ quản lý tín dụng, kỹ năng kiểm tra, giám sát và xử lý nợ xấu cho cán bộ Hội và tổ trưởng TK&VV. Thời gian: 2022-2023; chủ thể: Hội LHPN thành phố phối hợp với NHCSXH.

  3. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát: Xây dựng kế hoạch kiểm tra định kỳ và đột xuất, phối hợp chặt chẽ giữa Hội LHPN, NHCSXH và chính quyền địa phương để phát hiện và xử lý kịp thời các tồn tại, hạn chế trong quản lý vốn vay. Thời gian: liên tục từ 2022; chủ thể: Hội LHPN, NHCSXH, UBND các cấp.

  4. Đẩy mạnh huy động nguồn vốn bổ sung: Kêu gọi ngân sách địa phương, các tổ chức, cá nhân tham gia đóng góp nguồn vốn ủy thác nhằm mở rộng quy mô cho vay, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người dân. Thời gian: 2022-2025; chủ thể: NHCSXH, Hội LHPN, chính quyền địa phương.

  5. Củng cố và duy trì chế độ phối hợp liên ngành: Thiết lập cơ chế giao ban định kỳ giữa NHCSXH, Hội LHPN các cấp và Ban giảm nghèo xã, phường để trao đổi thông tin, phối hợp xử lý các vấn đề phát sinh trong hoạt động ủy thác tín dụng. Thời gian: từ năm 2022; chủ thể: các tổ chức liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý tín dụng chính sách xã hội: Luận văn cung cấp cơ sở dữ liệu và phân tích thực trạng giúp nâng cao hiệu quả quản lý vốn ủy thác, từ đó cải thiện công tác giám sát và hỗ trợ người vay.

  2. Lãnh đạo và cán bộ Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp: Tài liệu giúp hiểu rõ vai trò, trách nhiệm và các giải pháp nâng cao năng lực trong hoạt động ủy thác tín dụng, góp phần phát triển phong trào phụ nữ và giảm nghèo bền vững.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành kinh tế nông nghiệp, tài chính ngân hàng: Luận văn cung cấp khung lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và số liệu thực tiễn quý giá phục vụ cho các nghiên cứu chuyên sâu về tín dụng chính sách và phát triển nông thôn.

  4. Các tổ chức chính trị - xã hội và cơ quan quản lý nhà nước: Tài liệu giúp đánh giá hiệu quả phối hợp trong hoạt động tín dụng ưu đãi, từ đó đề xuất chính sách và cơ chế hỗ trợ phù hợp nhằm phát huy vai trò của các tổ chức trong công tác giảm nghèo.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hoạt động ủy thác tín dụng qua Hội LHPN có vai trò gì trong phát triển kinh tế nông thôn?
    Hoạt động này giúp chuyển nguồn vốn tín dụng ưu đãi đến đúng đối tượng là phụ nữ nghèo, tạo điều kiện cho họ phát triển sản xuất, kinh doanh, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống, góp phần giảm nghèo bền vững.

  2. Tỷ lệ nợ xấu trong hoạt động ủy thác tín dụng qua Hội LHPN tại Sông Công như thế nào?
    Tỷ lệ nợ xấu duy trì ở mức thấp, từ 0,4% đến 0,7% trong giai đoạn 2018-2020, cho thấy hiệu quả quản lý và sử dụng vốn vay của các hộ vay qua Hội.

  3. Những khó khăn chính trong công tác ủy thác tín dụng qua Hội LHPN là gì?
    Bao gồm công tác phối hợp chưa đồng bộ giữa các bên, năng lực cán bộ quản lý vốn chưa đồng đều, công tác kiểm tra, giám sát chưa thường xuyên và hiệu quả, cùng với tỷ lệ gia nợ hạn cuối kỳ còn cao ở một số nơi.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả hoạt động ủy thác tín dụng qua Hội LHPN?
    Cần tăng cường tuyên truyền chính sách, đào tạo cán bộ, nâng cao công tác kiểm tra, giám sát, huy động thêm nguồn vốn và củng cố cơ chế phối hợp liên ngành nhằm đảm bảo vốn vay được sử dụng đúng mục đích và hiệu quả.

  5. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn này?
    Luận văn sử dụng phương pháp thu thập số liệu thứ cấp và sơ cấp, phân tích thống kê mô tả, so sánh qua các năm, phân tích chuyên gia và phương pháp SWOT để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

Kết luận

  • Hoạt động ủy thác tín dụng qua Hội LHPN thành phố Sông Công đã góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ phụ nữ nghèo tiếp cận vốn vay ưu đãi, thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn và giảm nghèo bền vững.
  • Tổng dư nợ ủy thác qua Hội LHPN chiếm tỷ trọng lớn nhất trong các tổ chức chính trị - xã hội, với tỷ lệ nợ xấu duy trì ở mức thấp (0,4-0,7%).
  • Hoạt động ủy thác còn tồn tại một số hạn chế về phối hợp liên ngành, năng lực cán bộ và công tác kiểm tra, giám sát.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm tăng cường tuyên truyền, nâng cao năng lực cán bộ, kiểm tra giám sát chặt chẽ, huy động nguồn vốn bổ sung và củng cố cơ chế phối hợp liên ngành.
  • Nghiên cứu có thể làm cơ sở cho các bước tiếp theo trong việc hoàn thiện hoạt động ủy thác tín dụng, góp phần phát triển kinh tế xã hội địa phương đến năm 2025 và xa hơn.

Call-to-action: Các cơ quan, tổ chức liên quan cần phối hợp chặt chẽ triển khai các giải pháp đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động ủy thác tín dụng qua Hội LHPN, góp phần thực hiện thành công mục tiêu giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế nông thôn tại thành phố Sông Công.