Tổng quan nghiên cứu

Quản lý nhà nước về kinh tế cấp xã là một lĩnh vực quan trọng trong hệ thống quản lý công, đặc biệt tại các địa phương có tốc độ phát triển kinh tế nhanh như huyện Hòa Thành, tỉnh Tây Ninh. Với diện tích 82,92 km² và dân số khoảng 145.809 người năm 2016, Hòa Thành là cửa ngõ giao thương giữa Tây Ninh và Thành phố Hồ Chí Minh, đồng thời là trung tâm du lịch tâm linh với hơn 100.000 lượt khách tham quan hàng năm. Tốc độ phát triển kinh tế nhanh đòi hỏi công tác quản lý nhà nước về kinh tế cấp xã phải được nâng cao hiệu quả để đảm bảo sự phát triển bền vững, ổn định an ninh chính trị và an sinh xã hội.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ khung lý thuyết, phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về kinh tế cấp xã trên địa bàn huyện Hòa Thành trong giai đoạn 2014-2016, với tầm nhìn đến năm 2025. Nghiên cứu tập trung vào các nội dung quản lý kinh tế như xây dựng cơ chế quản lý, phát triển mô hình kinh tế, giám sát hoạt động sản xuất kinh doanh, đầu tư kết cấu hạ tầng và phòng chống tham nhũng, lãng phí. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để nâng cao năng lực quản lý, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương, đồng thời làm tài liệu tham khảo cho các nhà quản lý và học thuật trong lĩnh vực quản lý công.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn xây dựng khung lý thuyết dựa trên các khái niệm và mô hình quản lý nhà nước về kinh tế cấp xã, bao gồm:

  • Chính quyền cấp xã: Là cơ quan quyền lực và hành chính nhà nước gần dân nhất, thực hiện chức năng quản lý nhà nước trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng an ninh.
  • Quản lý nhà nước về kinh tế cấp xã: Là hoạt động điều chỉnh, tổ chức các hoạt động kinh tế trên địa bàn xã nhằm duy trì và phát triển kinh tế bền vững, phù hợp với quy hoạch và chính sách của cấp trên.
  • Hiệu quả quản lý nhà nước về kinh tế: Được đánh giá qua các tiêu chí như trình độ năng lực cán bộ, thực hiện nội dung quản lý, chi phí quản lý hợp lý và sự hài lòng của người dân.
  • Mô hình quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008: Áp dụng để chuẩn hóa quy trình quản lý, nâng cao hiệu quả hoạt động của Ủy ban nhân dân cấp xã.
  • Mô hình liên kết “4 nhà”: Bao gồm nhà nước, nhà nông, nhà doanh nghiệp và nhà khoa học, nhằm thúc đẩy chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật và phát triển sản xuất kinh tế địa phương.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp thu thập và phân tích dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:

  • Nguồn dữ liệu thứ cấp: Bao gồm các tài liệu, báo cáo, giáo trình, đề tài cấp Bộ, số liệu thống kê của UBND huyện Hòa Thành và các phòng ban liên quan.
  • Nguồn dữ liệu sơ cấp: Thu thập qua phỏng vấn, trao đổi ý kiến với cán bộ quản lý, chuyên gia, người dân và các tổ chức kinh tế trên địa bàn.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng các kỹ thuật phân tích định tính và định lượng như so sánh, tổng hợp, đối chiếu, suy luận có hệ thống. Phần mềm Excel được dùng để xử lý số liệu thống kê.
  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Nghiên cứu tập trung vào toàn bộ 7 xã và thị trấn Hòa Thành, với khảo sát các tổ chức tự quản, hợp tác xã, doanh nghiệp và hộ dân tiêu biểu nhằm đảm bảo tính đại diện.
  • Timeline nghiên cứu: Thực hiện trong giai đoạn 2014-2016, với phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp cho giai đoạn tiếp theo đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hoàn thiện cơ chế quản lý và phát huy quyền tự quản của nhân dân
    Trên địa bàn huyện có 1.214 tổ dân cư tự quản và 28 tổ chức tự quản kinh tế như tổ hợp tác và hợp tác xã. Việc áp dụng quy trình quản lý theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008 đã góp phần nâng cao hiệu quả quản lý. Tuy nhiên, sự phối hợp giữa các tổ chức và chính quyền còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả phát triển kinh tế.

  2. Chuyển đổi cơ cấu kinh tế và phát triển mô hình sản xuất mới
    Hơn 75% dân số làm nông nghiệp, với nhiều mô hình sản xuất hiệu quả như trồng dưa trong nhà lưới, nuôi trâu bò thịt, trồng nhãn theo VietGap. Trong 2 năm 2015-2016, huyện mở hơn 27 lớp đào tạo nghề cho 840 lao động, với tỷ lệ có việc làm sau đào tạo đạt gần 88%. Tuy nhiên, các mô hình còn gặp khó khăn về đầu ra sản phẩm và chưa áp dụng rộng rãi tiến bộ khoa học kỹ thuật.

  3. Giám sát và quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh còn hạn chế
    Trên địa bàn có 11.258 cơ sở kinh doanh, trong đó chỉ khoảng 50,51% có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Việc kiểm tra, giám sát hoạt động sản xuất kinh doanh chưa thường xuyên, chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa cấp xã và cấp huyện, dẫn đến hiệu quả quản lý chưa cao.

  4. Đầu tư kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất và đời sống
    Trong giai đoạn nghiên cứu, huyện và các xã đã thực hiện 303 công trình hạ tầng với tổng mức đầu tư khoảng 656.000 đồng, bao gồm giao thông, dân dụng và thủy lợi. Tuy nhiên, các công trình chủ yếu là trải sỏi hoặc bê tông xi măng với tỷ lệ nhựa hóa thấp (4,6 km), chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội.

Thảo luận kết quả

Các kết quả trên cho thấy quản lý nhà nước về kinh tế cấp xã tại Hòa Thành đã đạt được những bước tiến nhất định, đặc biệt trong việc xây dựng cơ chế quản lý và phát huy quyền tự quản của nhân dân. Việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 9001:2008 giúp chuẩn hóa quy trình, nâng cao hiệu quả quản lý. Tuy nhiên, hạn chế về năng lực cán bộ, sự phối hợp giữa các cấp và các tổ chức kinh tế, cũng như khó khăn trong việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vẫn là những rào cản lớn.

So sánh với các nghiên cứu trong nước, tình trạng chưa đồng bộ trong quản lý và giám sát hoạt động sản xuất kinh doanh là vấn đề phổ biến tại nhiều địa phương. Việc đầu tư kết cấu hạ tầng chưa đồng bộ cũng ảnh hưởng đến khả năng phát triển kinh tế bền vững. Biểu đồ thể hiện tỷ lệ cơ sở kinh doanh có giấy phép và các loại công trình hạ tầng sẽ minh họa rõ nét hơn thực trạng này.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là làm rõ các điểm mạnh và hạn chế trong quản lý nhà nước về kinh tế cấp xã, từ đó đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương bền vững.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật và cơ chế quản lý nhà nước về kinh tế cấp xã
    Cần rà soát, bổ sung các quy định pháp luật liên quan đến chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Ủy ban nhân dân cấp xã trong quản lý kinh tế. Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền và các tổ chức kinh tế để nâng cao hiệu quả quản lý. Thời gian thực hiện: 1-2 năm, chủ thể: UBND tỉnh, huyện và các sở ngành liên quan.

  2. Nâng cao trình độ và năng lực quản lý của cán bộ, công chức cấp xã
    Tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ quản lý kinh tế, kỹ năng ứng dụng khoa học kỹ thuật và công nghệ thông tin cho đội ngũ cán bộ. Đẩy mạnh công tác tuyển dụng, đánh giá và sử dụng cán bộ có năng lực. Thời gian: liên tục, ưu tiên trong 3 năm tới, chủ thể: Phòng Nội vụ, Huyện ủy, UBND xã.

  3. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động sản xuất kinh doanh
    Thiết lập hệ thống quản lý thông tin về các cơ sở kinh doanh, phối hợp với cấp huyện để kiểm tra định kỳ và xử lý vi phạm. Áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý và giám sát. Thời gian: 1 năm triển khai, duy trì thường xuyên, chủ thể: UBND xã, Phòng Kinh tế-Hạ tầng huyện.

  4. Đầu tư nâng cấp kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất và đời sống
    Ưu tiên đầu tư nâng cấp đường giao thông nông thôn, hệ thống thủy lợi, điện và các công trình công cộng theo tiêu chuẩn nông thôn mới. Khuyến khích huy động nguồn lực xã hội hóa, vận động đóng góp của người dân và doanh nghiệp. Thời gian: 5 năm, chủ thể: UBND huyện, xã, các tổ chức xã hội.

  5. Khuyến khích phát triển mô hình kinh tế mới và ứng dụng khoa học kỹ thuật
    Hỗ trợ người dân tiếp cận vốn, kỹ thuật, thị trường thông qua mô hình liên kết “4 nhà”. Tăng cường tuyên truyền, đào tạo và chuyển giao công nghệ phù hợp với điều kiện địa phương. Thời gian: liên tục, chủ thể: UBND xã, Hội Nông dân, các tổ chức khoa học kỹ thuật.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước cấp xã và huyện
    Giúp nâng cao nhận thức, kỹ năng và phương pháp quản lý nhà nước về kinh tế, từ đó cải thiện hiệu quả công tác quản lý tại địa phương.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý công, kinh tế
    Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước kinh tế cấp xã, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu và luận văn liên quan.

  3. Các tổ chức kinh tế, hợp tác xã và doanh nghiệp địa phương
    Hiểu rõ vai trò và cơ chế phối hợp với chính quyền trong phát triển kinh tế, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và hợp tác phát triển.

  4. Các cơ quan hoạch định chính sách và đào tạo
    Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách phát triển kinh tế địa phương và chương trình đào tạo cán bộ quản lý phù hợp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý nhà nước về kinh tế cấp xã là gì?
    Là hoạt động điều chỉnh, tổ chức các hoạt động kinh tế trên địa bàn xã nhằm duy trì và phát triển kinh tế bền vững, phù hợp với quy hoạch và chính sách của cấp trên.

  2. Tại sao hiệu quả quản lý nhà nước về kinh tế cấp xã lại quan trọng?
    Vì cấp xã là nơi trực tiếp tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách kinh tế, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân và sự phát triển kinh tế địa phương.

  3. Những khó khăn chính trong quản lý kinh tế cấp xã tại Hòa Thành là gì?
    Bao gồm năng lực cán bộ hạn chế, thiếu phối hợp giữa các cấp, khó khăn trong áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, giám sát hoạt động sản xuất kinh doanh chưa hiệu quả và hạ tầng chưa đồng bộ.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về kinh tế cấp xã?
    Cần hoàn thiện pháp luật, nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường kiểm tra giám sát, đầu tư hạ tầng và phát triển mô hình kinh tế mới có ứng dụng khoa học kỹ thuật.

  5. Vai trò của người dân trong quản lý nhà nước về kinh tế cấp xã như thế nào?
    Người dân tham gia tự quản, phối hợp với chính quyền trong phát triển kinh tế, thực hiện các mô hình sản xuất, giám sát và phản hồi về hoạt động quản lý, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý.

Kết luận

  • Luận văn đã xây dựng khung lý thuyết và tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý nhà nước về kinh tế cấp xã, làm cơ sở cho nghiên cứu thực trạng tại huyện Hòa Thành.
  • Thực trạng quản lý nhà nước về kinh tế cấp xã tại Hòa Thành có nhiều điểm mạnh như cơ chế quản lý được hoàn thiện, mô hình sản xuất mới được phát triển, nhưng còn tồn tại hạn chế về năng lực cán bộ, giám sát và hạ tầng.
  • Đề xuất các giải pháp đồng bộ gồm hoàn thiện pháp luật, nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường kiểm tra giám sát, đầu tư hạ tầng và phát triển mô hình kinh tế ứng dụng khoa học kỹ thuật.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý kinh tế cấp xã, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương bền vững.
  • Khuyến nghị các cấp chính quyền và tổ chức liên quan triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2020-2025 để đạt được mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của huyện Hòa Thành.

Các nhà quản lý và nghiên cứu nên áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế địa phương, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và chuyên sâu về quản lý nhà nước kinh tế cấp xã.